Moeta-pele ea Tšoanelehang Mehleng ee ke Mang?
Ho ile ha e-ba le pharela ea boeta-pele Paramenteng ea Brithani ka 1940. David Lloyd George ea neng a le lilemo li 77, ea neng a mametse lipuisano, o ne a ile a etella Brithani pele hore e hlōle Ntoa ea I ea Lefatše, ’me lilemo tse telele tseo a neng a bile lipolotiking ka tsona li ile tsa mo thusa ho sekaseka ka hloko mosebetsi oa ba boholong. Puong ea hae Paramenteng ea Brithani ka la 8 May, o ile a re: “Sechaba se ikemiselitse ho itela ka hohle hafeela boeta-pele bo le teng, hafeela ’Muso o bontša ka ho hlaka hore na sepheo sa oona ke sefe le hafeela se kholisehile hore ba se etelletseng pele ba etsa sohle seo ba ka se khonang.”
MANTSOE a Lloyd George a hlakisa hore batho ba lebeletse hore baeta-pele ba bona e be batho ba tšoanelehang le hore ba ikitlaetse ka botšepehi ha ba leka ho ntlafatsa lintho. Mosali e mong ea sebetsanang le matšolo a likhetho o ile a hlalosa taba ka tsela ena: “Ha batho ba vouta ho khetha mopresidente, ba voutela motho eo ba mo jarisang bophelo ba bona, bokamoso ba bona le bana ba bona.” Ho tšepeloa mosebetsi ona ke ho tšoarisoa ’m’amphele ka sekotlo. Hobane’ng?
Lefatše la rōna le hlasetsoe ke mathata a sa rarolleheng. Ka mohlala, ke moeta-pele ofe ea bontšitseng hore o bohlale ebile o matla hoo a ka felisang tlōlo ea molao le ntoa? Har’a baeta-pele ba kajeno, ke ofe ea nang le bokhoni le qenehelo ea ho fa motho e mong le e mong lijo, metsi a hloekileng le meriana? Ke mang ea nang le tsebo le boikemisetso ba ho sireletsa le ho nchafatsa tikoloho? Ke mang ea tšoanelehang le ea matla ka ho lekaneng ho tiisa hore batho bohle ba phela halelele le ka thabo?
Batho ha ba Tšoanelehe ho Etsa Mosebetsi Ona
Ke ’nete hore baeta-pele ba bang ba finyeletse katleho e itseng. Leha ho le joalo, bonyane ba ka sebetsa ka mashome a se makae a lilemo—ebe joale ho latela mang? E mong oa baeta-pele ba tšoanelehang haholo ba kileng ba phela, e leng Morena Solomone oa Iseraele ea boholo-holo, o ile a nahanisisa ka potso ena. O ile a phetha ka ho re: “Ke ne ke hloile mosebetsi oohle oa ka o boima oo ke neng ke sebetsa ka thata ho oona tlas’a letsatsi, oo ke neng ke tla o siela motho ea neng a tla ba teng ka mor’a ka. Ke mang ea tsebang hore na o tla ba bohlale kapa e be leoatla? Empa leha ho le joalo o tla ba le taolo holim’a mosebetsi oohle oa ka o boima oo ke ileng ka sebetsa ka thata ho oona le oo ke ileng ka bontša bohlale ho oona tlas’a letsatsi. Sena le sona ke lefeela.”—Moeklesia 2:18, 19.
Solomone o ne a sa tsebe hore na mohlahlami oa hae o tla ntšetsa pele mosebetsi oa hae o motle kapa a o qhaqhe kaofela. Ho Solomone e ne e le “lefeela” hore ebe joalo-joalo ho behoa babusi ba bacha bakeng sa ba khale. Liphetolelo tse ling tsa Bibele li re sena ke “bosaoana” kapa “papali.” Phetolelo e ’ngoe eona e re: “Ke ho hloka kelello.”
Ka linako tse ling babusi ba fetoloa ka likhoka. Baeta-pele ba tšoanelehang ba ’nile ba bolaoa ba ntse ba le mosebetsing. Abraham Lincoln, mopresidente ea neng a hlomphuoa haholo oa United States, o kile a re ho bamameli ba bang: “Ke khethetsoe ho etsa mosebetsi oa bohlokoa ka nakoana, ’me mahlong a lōna ke tla ba le tšusumetso e tla tloha e fela.” Ka sebele tšebeletso ea hae e ile ea e-ba khutšoanyane. Ho sa tsotellehe sohle seo Mopresidente Lincoln a ileng a se etsa le takatso ea hae ea ho etsetsa batho se eketsehileng, o ile a etella naha ea habo pele ka lilemo tse ’nè feela. Ha a khutlela pusong ka lekhetlo la bobeli, o ile a bolaoa ke monna ea neng a batla moeta-pele e mocha.
Esita le baeta-pele ba molemohali ba batho ba ke ke ba tiisa hore na bokamoso ba bona bo tla ba joang. Na u lokela ho ba tšepa hore ba tiise hore na ba hao bo tla ba joang? Bibele e re: “Le se ke la tšepa bahlomphehi, kapa mora oa motho oa lefatše, eo ho seng poloko ho eena. Moea oa hae oa tsoa, eena o khutlela lerōleng la hae; ka letsatsi leo menahano ea hae ea timela.” Phetolelo ea Byington e fetolela karolo ena ea ho qetela ea temana ea 4 ka ho re: “Ka letsatsi leo molemo oa hae o fela tu”!—Pesaleme ea 146:3, 4.
Ho ka ’na ha e-ba thata ho amohela keletso ea hore re se ke ra tšepa baeta-pele ba batho. Leha ho le joalo, Bibele ha e bolele hore ha ho mohla batho ba tla ba le moeta-pele ea tšoanelehang le ea ka tšeptjoang. Esaia 32:1 e re: “Bonang! Morena o tla busa ka ho loka.” Jehova Molimo, ’Mōpi oa motho, o lokiselitse “morena,” Moeta-pele, ea tla tloha a laola litaba tsa lefatše ka botlalo. Moeta-pele eo ke mang? Boprofeta ba Bibele bo mo bolela ka lebitso.
Ea Hlileng a Tšoanelehang ho Etella Pele
Lilemong tse fetileng tse likete tse peli, lengeloi le ile la re ho moroetsana oa Mojuda ea bitsoang Maria: “U tla emola ka pōpelong ea hao u tsoale mora, ’me u tla mo reha lebitso la Jesu. O tla ba moholo ’me o tla bitsoa Mora oa Ea Phahameng ka ho Fetisisa; Jehova Molimo o tla mo fa terone ea ntat’ae Davida, ’me o tla busa e le morena oa ntlo ea Jakobo ka ho sa feleng, ’me ’muso oa hae o ke ke oa e-ba le bofelo.” (Luka 1:31-33) E, Jesu oa Nazaretha ke Morena ea boletsoeng boprofeteng ba Bibele.
Hangata litšoantšo tsa bolumeli li bontša Jesu e le lesea, e le motho ea tšeremang ke tlala, kapa e le moitšotli ea amohelang eng kapa eng e mo hlahelang. Litšoantšo tsena ha li susumelletse batho hore ba mo tšepele ho ba Moeta-pele. Empa Jesu Kreste ea hlalositsoeng ka Bibeleng, o ile a hōla hore e be monna ea matla, ea shahlileng, ea chesehang le ea nang le boikemisetso. Hape o ne a e-na le litšobotsi tse ling tse neng li etsa hore a tšoanelehele ho ba moeta-pele. (Luka 2:52) Litšobotsi tse latelang ke tse seng kae tsa botho ba hae bo ikhethang.
Jesu o ile a tšepahala ka ho feletseng. Ho itšoara ha hae ka botšepehi le ka bokhabane ho ne ho phahame hoo a ileng a qholotsa lira tsa hae phatlalatsa hore li hlahise ntho e utloahalang eo li mo qosang ka eona. Li ile tsa sitoa ho e hlahisa. (Johanne 8:46) Lithuto tsa hae tseo e seng tsa boikaketsi li ile tsa susumetsa batho ba bangata ba tšepahalang hore e be balateli ba hae.—Johanne 7:46; 8:28-30; 12:19.
Jesu o ne a inehetse ka ho feletseng ho Molimo. O ne a ikemiselitse ka matla ho qeta mosebetsi oo a o filoeng ke Molimo hoo bahanyetsi ba hae—ba batho kapa ba bademona—ba neng ba ke ke ba mo sitisa. O ne a sa tšosoe ke ho hlaseloa ka mabifi. (Luka 4:28-30) O ne a sa nyahamisoe ke mokhathala le tlala. (Johanne 4:5-16, 31-34) Le hoja metsoalle ea hae e ile ea mo lahla kherehloa, ha aa ka a tlohela sepheo sa hae.—Matheu 26:55, 56; Johanne 18:3-9.
Jesu o ne a amehile ka botebo ka batho. O ile a fa ba lapileng lijo. (Johanne 6:10, 11) O ile a tšelisa ba tepeletseng maikutlong. (Luka 7:11-15) Ba neng ba hloka ho phekoloa o ne a etsa hore ba bone, ba utloe ba be ba fole. (Matheu 12:22; Luka 8:43-48; Johanne 9:1-6) O ile a khothatsa baapostola ba hae ba sebetsang ka thata. (Johanne khaolo ea 13-17) O ile a bontša hore ke “molisa ea khabane” ea hlokomelang linku tsa hae.—Johanne 10:11-14.
Jesu o ne a ikemiselitse ho sebetsa. O ile a ruta baapostola thuto ea bohlokoa ka ho ba hlatsoa maoto. (Johanne 13:4-15) Le eena maoto a hae a ne a silafala ha a ntse a bolela litaba tse molemo litseleng tse lerōle tsa Iseraele. (Luka 8:1) Esita leha a ne a ikemiselitse ho phomola “sebakeng se ka thōko,” o ile a nka khato ha matšoele a mo batla hore a a rute ka ho eketsehileng. (Mareka 6:30-34) Kahoo, o ile a behela Bakreste bohle mohlala oa hore ba khothale.—1 Johanne 2:6.
Jesu o ile a phetha kabelo ea hae eaba o tloha lefatšeng. Jehova Molimo o ile a mo putsa ka lebaka la botšepehi ba hae, a mo fa borena le ho se shoe maholimong. Bibele e bua tjena ka Jesu ea tsositsoeng: “Kreste, kaha joale o tsositsoe bafung, ha a sa hlola a shoa; lefu ha le sa mo laola.” (Baroma 6:9) U ka kholiseha hore ke eena Moeta-pele ea tšoanelehang ka ho fetisisa oa moloko oa batho. Ha lefatše le se le le taolong ea Kreste Jesu ka ho feletseng, ha ho sa tla hlokahala morena e mong, kapa moeta-pele e mong. A ke ke a tlosoa setulong, ’me mosebetsi oa hae o ke ke oa qhaqhoa kapa oa senngoa ke mohlahlami ea sa tšoaneleheng. Empa ke eng ka ho khetheha eo a tla e etsa ho tsoela moloko oa batho molemo?
Seo Moeta-pele Enoa e Mocha a Tla se Etsa
Pesaleme ea 72 e re bolella boprofeta bo bong bo qaqileng ba kamoo Morena enoa ea phethahetseng, le ea sa shoeng, a tla busa kateng. Temaneng ea 7 le ea 8, rea bala: “Matsatsing a hae ea lokileng o tla atleha, khotso e tla ba ngata ho fihlela khoeli e se e le sieo. O tla ba le bafo ho tloha leoatleng le leng ho ea ho le leng le ho tloha Nōkeng ho ea lipheletsong tsa lefatše.” Pusong ea hae e molemo, baahi ba lefatše ba tla thabela tšireletseho ho ea ho ile. O tla senya lihlomo tsohle tsa ntoa tse teng a be a tlose le eona takatso ea ho loana lipelong tsa batho. Batho bao hona joale ba hlaselang ba bang joaloka litau tse meharo, kapa ba tšoanang le libere tsa lifela-peloana ho baahisani ba bona, ba tla be ba fetotse botho ba bona ka ho feletseng. (Esaia 11:1-9) Ho tla rena khotso.
Pesaleme ea 72 e tsoela pele ho bolela se latelang temaneng ea 12 ho ea ho ea 14: “O tla lopolla ea futsanehileng ea hoeletsang ho kōpa thuso, le ea hlorileng le mang kapa mang ea se nang mothusi. O tla utloela ea tlaase bohloko le ea futsanehileng, o tla pholosa meea ea ba futsanehileng. O tla lopolla meea ea bona khatellong le pefong, mali a bona e tla ba a bohlokoa mahlong a hae.” Ba tlaase, ba futsanehileng le ba hlorileng e tla ba karolo ea lelapa le le leng le thabileng, le momahantsoeng boeta-peleng ba Morena Jesu Kreste. Bophelo ba bona e tla ba bo tletseng thabo, eseng bohloko le ho nyahama.—Esaia 35:10.
Temana ea 16 e fana ka tšepiso ena: “Ho tla ba le lijo-thollo tse ngata lefatšeng; ho tla ba le nala holim’a litlhōrō tsa lithaba.” Tlala ke ngoetsi ea malapa a limilione lefatšeng la kajeno. Hangata lipolotiki le meharo li seha mpa ka lehare ha ho ajoa lijo, kahoo matšoele, haholo-holo bana, a shoa ke tlala empa lijo li le ngata. Empa pusong ea Jesu Kreste, bothata bona bo tla fela. Lefatše le tla hlohonolofatsoa ka chai ea lijo tse hlabosang. Moloko oohle oa batho o tla feptjoa hantle.
Na u tla rata ho thabela litlhohonolofatso tseo tsa moeta-pele ea tšoanelehang? Haeba ho joalo, re u khothalletsa hore u ithute ka Moeta-pele ea tla tloha a laola lefatše lohle ka ho feletseng. Lipaki Tsa Jehova li tla thabela ho u thusa ntlheng ena. U ke ke ua soetseha hobane Jehova Molimo ka boeena o re ka Mora oa hae: “Ke hlomamisitse morena oa ka holim’a Sione, thaba ea ka e halalelang.”—Pesaleme ea 2:6.
[Lebokose le leqepheng la 5]
BA FELLOA KE MATLA KA TŠOHANYETSO
Hangata ’musi a ka tšepa hore bafo ba hae ba mo hlomphe le ho mo tšehetsa haeba a etsa hore ba phele ka khotso le tšireletseho ka tekanyo e itseng. Leha ho le joalo, haeba ka lebaka leha e le lefe batho ba se ba sa mo tšepe, ka potlako feela a ka tloha setulong ’me e mong a se kotsomala. Mehlala e latelang ke ea maemo a mang a ileng a etsa hore babusi ba matla ba tlohe litulong ka tšohanyetso.
Maemo a mabe a bophelo. Bofelong ba lekholo la bo18 la lilemo, baahi ba bangata ba Fora ba ile ba qobelloa ho lefa makhetho a phahameng empa lijo li fokola. Maemo ana a ile a tsosa Phetohelo ea Puso ea Fora, eo ka lebaka la eona Morena Louis XVI a ileng a pongoa molala ka 1793.
Ntoa. Ntoa ea I ea Lefatše e ile ea felisa puso ea baemphera ba bang ba neng ba le matla haholo historing. Ka mohlala, ka 1917 ntoa e ileng ea baka khaello ea lijo St. Petersburg, Russia, e ile ea fella ka Phetohelo ea February. Phetohelong ena Czar Nicholas II o ile a theoloa setulong eaba ho tsoaloa puso ea Bokomonisi. Ka November 1918, Jeremane e ne e batla khotso, empa Linaha Tsa Selekane li ile tsa hana ho beha lihlomo fatše pele puso e fetoha. Ka lebaka leo, Moemphera Wilhelm II oa Jeremane o ile a qobelloa ho balehela Netherlands.
Ho lakatsa mekhoa e sa tšoaneng ea puso. Ka 1989 Mokoallo oa Puso ea Lere la Tšepe oa Russia o ile oa tlosoa. Mebuso e neng e bonahala e le thata joaloka lefika e ile ea putlama ha bafo ba eona ba lahla Bokomonisi ’me ba hloma puso ea mefuta e sa tšoaneng.
[Litšoantšo tse leqepheng la 7]
Jesu o ile a fepa ba lapileng, a folisa ba kulang a ba a behela Bakreste bohle mohlala o motle
[Tlhaloso ea Moo Setšoantšo se Nkiloeng Teng e leqepheng la 4]
Lloyd George: Photo by Kurt Hutton/Picture Post/Getty Images