Moea o Halalelang—Matla a Sebetsang a Molimo

HO LATELA thuto ea Boraro-bo-bong, moea o halalelang ke motho oa boraro ho Molimo, ea lekanang le Ntate le Mora. Joalokaha buka Our Orthodox Christian Faith e bolela: “Moea o Halalelang ke Molimo ka ho felletseng.”

Ka Mangolong a Seheberu, lentsoe le sebelisoang haholo bakeng sa “moea” ke ruʹach, le bolelang “phefumoloho; moea o fokang; moea [spirit].” Ka Mangolong a Segerike, lentsoe leo ke pneuʹma, le nang le moelelo o tšoanang. Na mantsoe aa a bontša hore moea o halalelang ke karolo ea Boraro-bo-bong?

Matla a Sebetsang

HO SEBELISA ha Bibele “moea o halalelang” ho bontša hore ke matla a laoloang ao Jehova Molimo a a sebelisang ho phetha merero ea hae e fapa-fapaneng. Ho ea bohōleng bo itseng, o ka tšoantšoa le motlakase, matla a ka etsoang hore a tšoanelehele ho etsa mesebetsi e fapa-fapaneng haholo.

Ho Genese 1:2 (NW) Bibele e bolela hore “matla a sebetsang [“moea” (ruʹach ka Seheberu)] a Molimo a ne a solla holim’a metsi.” Mona, moea oa Molimo e ne e le matla a oona a sebetsang a sebetsa ho bōpa lefatše.

Molimo o sebelisa moea oa oona ho beha ba o sebeletsang leseling. Davida o ile a rapela: “U nthute ho etsa ho ratoang ke uena, hobane u Molimo oa ka. Moea [ruʹach] oa hao o molemo o ke o ntsamaise naheng ea ho loka.” (Pesaleme ea 143:10) Ha ho ne ho khethoa banna ba nang le boikarabelo ba 70 hore ba thuse Moshe, Molimo o ile oa re ho eena: “Ke tla nka moeeng [ruʹach] o holim’a hao, ’me ke tla o bea holim’a bona.”—Numere 11:17.

Boprofeta ba Bibele bo ile ba tlalehoa ha banna ba Molimo ba ne ba le tlas’a “tšusumetso ea Moea o Halalelang [ho tsoa ho pneuʹma ka Segerike].” (2 Petrose 1:20, 21) Ka tsela ena Bibele e ne e ‘bululetsoe ke Molimo,’ ho sebelisitsoe The·oʹpneu·stos e leng lentsoe la Segerike le bolelang “Molimo o phefumolohetse.” (2 Timothea 3:16) ’Me moea o halalelang o ile oa tataisa batho ba itseng hore ba bone lipono kapa hore ba be le litoro tsa boprofeta.—2 Samuele 23:2; Joele 2:28, 29; Luka 1:67; Liketso 1:16; 2:32, 33.

Moea o halalelang o ile oa susumelletsa Jesu hore a ee lefeelleng ka mor’a hore a kolobetsoe. (Mareka 1:12) Moea o ne o ka mollo ka hare ho bahlanka ba Molimo, o ba etsa hore ba matlafatsoe ke matla ao. ’Me o ile oa etsa hore ba khone ho bua ba sa tšabe le ka sebete.—Mikea 3:8; Liketso 7:55-60; 18:25; Ba-Roma 12:11; 1 Ba-Thessalonika 5:19.

Ka moea oa oona, Molimo o phetha likahlolo tsa oona ho batho le ho lichaba. (Esaia 30:27, 28; 59:18, 19) ’Me moea oa Molimo o ka fihla hohle, o sebeletsa batho kapa o le khahlanong le bona.—Pesaleme ea 139:7-11.

“Matla a Fetang a Tloaelehileng”

MOEA oa Molimo o ka boetse oa fana ka “matla a fetang a tloaelehileng” ho ba o sebeletsang. (2 Ba-Korinthe 4:7, NW) Sena se etsa hore ba khone ho mamella liteko tsa tumelo kapa ho etsa lintho tseo ba neng ba ke ke ba li khona ka tsela e ’ngoe.

Ka mohlala, mabapi le Samsone, Baahloli 14:6 e re: “Moea oa Yahweh oa mo tšoara, ’me le hoja a ne a se na sebetsa ka letsohong la hae o ile a tsekolla tau likoto.” (JB) Na motho ea nang le bomolimo o hlile a kena kapa a tšoara Samsone, a sebelisa ’mele oa hae ho etsa seo a ileng a se etsa? Che, ka sebele e ne e le “matla a MORENA [a ileng] a etsa hore Samsone a be matla.”—TEV.

Bibele e re ha Jesu a kolobetsoa, moea o halalelang o ile oa theohela holim’a hae joaloka leeba, e seng joaloka sebōpeho sa motho. (Mareka 1:10) Matla ana a sebetsang a Molimo a ile a etsa hore Jesu a khone ho phekola ba kulang le ho tsosa bafu. Joalokaha Luka 5:17 e bolela: “Matla a Morena [Molimo] a ne a le ka mor’a mesebetsi ea hae [ea Jesu] ea ho folisa.”—JB.

Moea oa Molimo o boetse oa fa barutuoa ba Jesu matla a ho etsa mehlolo. Liketso 2:1-4 e bolela hore barutuoa ba ne ba bokane hammoho ka Pentekonta ha “hang, [ho] utluoa molumo o tsoang leholimong, o kang oa moea o fokang ka sefefo; . . . ’Me bohle ba tlala Moea o Halalelang, ’me ba qala ho bua ka lipuo lisele, kamoo Moea o ba buisang kateng.”

Kahoo moea o halalelang o ile oa fa Jesu le bahlanka ba bang ba Molimo matla a ho etsa seo batho ka tloaelo ba neng ba ke ke ba se etsa.

Hase Motho

LEHA ho le joalo, na ha ho na litemana tsa Bibele tse buang ka moea o halalelang joaloka motho? E, li teng, empa hlokomela seo moruti oa bolumeli oa K’hatholike Edmund Fortman a se buang ka sena ho The Triune God: “Le hoja moea ona hangata o hlalosoa joalokaha eka ke motho, ho bonahala ho hlakile haholo hore bangoli ba halalelang [ba Mangolo a Seheberu] ha ho mohla ba kileng ba e-ba le maikutlo kapa ba hlahisa moea ona e le motho ea ikhethang.”

Ka Mangolong ho tloaelehile hore ntho e mothofatsoe. Bohlale ho thoe bo na le bana. (Luka 7:35) Sebe le lefu li bitsoa marena. (Ba-Roma 5:14, 21) Ho Genese 4:7 The New English Bible (NE) e re: “Sebe ke ledemona le laletseng monyako,” e mothofatsa sebe e le moea o khopo o laletseng monyakong oa Kaine. Empa, sebe hase motho oa moea; leha e le hore ho mothofatsa moea o halalelang ho o etsa motho oa moea.

Ka ho tšoanang, ho 1 Johanne 5:6-8 (NE) hase moea feela empa le “metsi, le mali” ho thoe ke “lipaki.” Empa metsi le mali ka ho hlakileng hase batho, leha e le hore moea o halalelang ke motho.

Se lumellanang le sena ke tšebeliso e akaretsang ea Bibele ea “moea o halalelang” ka tsela eo e seng motho, joaloka ho o bapisa le metsi le mollo. (Mattheu 3:11; Mareka 1:8) Batho ba khothalletsoa hore ba tlale moea o halalelang ho e-na le ho tlala veine. (Ba-Efese 5:18) Ho buuoa ka bona e le ba tletseng moea o halalelang ka tsela e tšoanang le ha ba tletse litšoaneleho tse joaloka bohlale, tumelo le thabo. (Liketso 6:3; 11:24; 13:52) ’Me ho 2 Ba-Korinthe 6:6 moea o halalelang o akarelletsoa har’a litšoaneleho tse ’maloa. Lipolelo tse joalo li ka be li sa tloaeleha hakana hoja moea o halalelang e ne e hlile e le motho.

Joale, leha litemana tse ling tsa Bibele li re moea oa bua, litemana tse ling li bontša hore hona ho ne ho hlile ho etsoa ka batho kapa mangeloi. (Mattheu 10:19, 20; Liketso 4:24, 25; 28:25; Ba-Heberu 2:2) Ketso ea moea liketsahalong tse joalo e tšoana le ea maqhubu a sea-le-moea a tsamaisang melaetsa ho tloha ho motho e mong ho e isa ho e mong ea hōle.

Ho Mattheu 28:19 ho buuoa “ka lebitso . . . la Moea o Halalelang.” Empa lentsoe “lebitso” hase ka mehla le bolelang lebitso la botho, e bang ke ka Segerike kapa ka Sesotho. Ha re re “lebitsong la molao,” ha re bue ka motho. Re bolela seo molao o se emelang, matla a oona. Word Pictures in the New Testament ea Robertson e re: “Ho sebelisoa ha lebitso (onoma) mona ho tloaelehile ho Septuagint le libuka tsa loli bakeng sa matla kapa borena.” Kahoo kolobetso ‘lebitsong la moea o halalelang’ e hlokomela matla a moea, hore o tsoa ho Molimo ’me o sebetsa ka thato ea bomolimo.

“Mothusi”

JESU o buile ka moea o halalelang e le “mothusi,” ’me o boletse hore o tla ruta, o tataise, le ho bua. (Johanne 14:16, 26, NW; 16:13) Lentsoe la Segerike leo a le sebelisitseng bakeng sa mothusi (pa·raʹkle·tos) le ka botoneng. Kahoo ha Jesu a ne a bua ka seo mothusi a neng a tla se etsa, o ile a sebelisa liemeli tsa motho e motona. (Johanne 16:7, 8, NW) Ka lehlakoreng le leng, ha lentsoe la Segerike le sa nkeng lehlakore ka botoneng kapa botšehaling bakeng sa moea (pneuʹma) le sebelisoa, seemeli se sa nkeng lehlakore ka botoneng kapa botšehaling “o” se sebelisoa ka nepo.

Bafetoleli ba bangata ba lumelang Boraro-bo-bong ba pata ’nete ena, joalokaha New American Bible ea K’hatholike e lumela mabapi le Johanne 14:17: “Lentsoe la Segerike bakeng sa ‘Moea’ ha le nke lehlakore ka botoneng kapa botšehaling, ’me le hoja re sebelisa liemeli tsa botho ka Senyesemane (‘he,’ ‘his,’ ‘him’), e mengata ea Segerike ea MSS [meqolo] e sebelisa ‘o’ [‘it’].”

Kahoo ha Bibele e sebelisa liemeli tsa batho ba batona mabapi le pa·raʹkle·tos ho Johanne 16:7, 8, ke ho lumellana le melao ea ho ngoloa ha puo, e seng ho senola thuto.

Hase Karolo ea Boraro-bo-bong

MEHLOLI e fapa-fapaneng e lumela hore Bibele ha e tšehetse khopolo ea hore moea o halalelang ke motho oa boraro oa Boraro-bo-bong. Ka mohlala:

The Catholic Encyclopedia: “Ha ho kae kapa kae ka Testamenteng ea Khale moo re fumanang pontšo leha e le efe e hlakileng ea Motho oa Boraro.”

Moruti oa thuto ea bolumeli oa Mok’hatholike Fortman: “Ha ho mohla Bajode ba kileng ba nka moea e le motho; leha e le hore ho na le bopaki leha e le bofe bo tiileng ba hore mongoli ofe kapa ofe oa Testamente ea Khale o kile a ba le maikutlo ana. . . . Hangata Moea o Halalelang o hlahisoa ka Melaetseng e Molemo le ho Liketso e le tšusumetso kapa matla a bomolimo.”

New Catholic Encyclopedia: “T[estamente] ea K[hale] ka ho hlakileng ha e nke moea oa Molimo e le motho . . . moea oa Molimo e mpa e le matla a Molimo feela. Haeba ka linako tse ling o ee o emeloe e le boleng bo arohileng ho Molimo, ke hobane phefumoloho ea Yahweh e sebetsa ka ntle.” E boetse e re: “Boholo ba litemana tsa T[estamente] e N[cha] bo senola moea oa Molimo e le ntho e ’ngoe, e seng motho e mong; hona ho bonoa haholo-holo tšoanong e pakeng tsa moea le matla a Molimo.”—Mongolo o tšekaletseng ke oa rōna.

A Catholic Dictionary: “Ka kakaretso, Testamente e Ncha, joaloka ea Khale, e bua ka moea e le matla a bomolimo.”

Ka lebaka leo, Bajode le Bakreste ba pele ha baa ka ba talima moea o halalelang e le karolo ea Boraro-bo-bong. Thuto eo e tlile makholo a lilemo hamorao. Joalokaha A Catholic Dictionary e hlokomela: “Motho oa boraro o ile a tiisoa Lekhotleng la Alexandria ka 362 . . . ’me qetellong a tiisoa ke Lekhotla la Constantinople la 381”—lilemo tse ka bang makholo a mararo le halofo ka mor’a hore moea o halalelang o tlale barutuoa ka Pentekonta!

Che, moea o halalelang hase motho ’me hase karolo ea Boraro-bo-bong. Moea o halalelang ke matla a sebetsang a Molimo ao o a sebelisang ho phetha thato ea oona. Ha o lekane le Molimo empa ka mehla o ka sebelisoa ke oona ’me o ka tlas’a oona.

[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 22]

“Ka kakaretso, Testamente e Ncha, joaloka ea Khale, e bua ka moea e le matla a bomolimo.”—A Catholic Dictionary

[Litšoantšo tse leqepheng la 21]

Ka lekhetlo le leng moea o halalelang o ile oa hlaha o ka leeba. Ka lekhetlo le leng o hlahile e le maleme a mollo—ha ho mohla o hlahang e le motho