Anò ze Hahavy Azo Handrambe Soa Naho fa Mamaky Baiboly

1. Ino ty manoro fa tena lahibey tamy i Jesosy o Soratse Masigneo?

MBA alao sare an-tsaigne tie nanao akore ze o mitsanogne ty fampianara i Jesosy zao. Mateteke reke ro nampiasa rehake boake amy ty Soratse Masigne ao. Andinin-teny aza ty nirehafe i Jesosy voaloha’e tafara ty badisa’e naho taloha kede ty nimateza’e.b (Deot. 8:3; Sal. 31:5; Lioka 4:4; 23:46) Mateteke ka ty Jesosy ro namaky andinin-teny tagnatreha o ndaty marò eo naho nagnazava irey, tagnate i telo taogne tsy tapa’e nanoa’e ty fanompoa’ey.​—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Lioka 4:16-20.

2. Ino ty nagnampe i Jesosy hahay soa ty Soratse Masigne naho fa nihabey reke? (Henteo ty sare amy ty fogno ty gazete toy.)

² Mateteke ty Jesosy ro namaky naho naharey ty Saontsin’Andrianagnahare, taloha ty nanomboha’e ty fanompoa’e. Tsy isalasalagne fa naharey i Maria naho i Josefa nanognogne andinin-teny reke naho fa nifampirehake iareo tan-tragno ao.c (Deot. 6:6, 7) Azo antoke ka fa nandeha tamy i synagogay agne, niarake tamy i keleia’e rey ty Jesosy isake Sabata. (Lioka 4:16) Tsy maintsy ho nitsanogne soa ty famakiagne i Soratse Masigney reke tagne. Nisy fotoagne ka reke nianatse raike ty Soratse Masigne. Ty voka’e, tsy tihoe nahay soa ty Soratse Masigne avao reke fa lasa nitea sady nampihatse ty raha nivakie’e. Tsiaro’o vao ty raha niseho tamy i tempolỳ tao, tamy i Jesosy ni-12 taogney? ‘Nigaga’ i mpampianatse nahay soa ty Lalà i Mosesy rey naho fa nahatrea ‘ty fahiratan-tsay i Jesosy naho ty toin-dreha’e.’​—Lioka 2:46, 47, 52.

3. Ino ty hodinehentikagne ato?

³ Hahay naho ho tea ty Saontsin’Andrianagnahare ka tika naho mamaky aze tsy tapake. Faie akore ty hahavy antika tena handrambe soa naho fa mamaky Baiboly? Hagnampe antika amy izay ty raha nirehafe i Jesosy tamy i ndaty nahay Lalàna rey. Tsy ia zay fa o mpanora-dalànao, o Fariseò naho o Sadoseò. Namaky mateteke ty Soratse Masigne o mpitarike fivavahagne rehoe, faie tsy nandrambe soa tamy ze raha nivakie iareo. Nisy raha telo nasongady i Jesosy fa toko’e ho natao iareo. Ty raha nirehafe’e tamy iareo, le hagnampe antika 1) hahatakatse soa ze raha vakientika, 2) hahatrea harena mietake, naho 3) hagnenga ty Baiboly hagnasoa ty toetsentikagne.

MIKEZAHA HAHAZO ZE VAKIE’O

4. Ino ty ampianare ty Lioka 10:25-29 antika miomba ty famakiagne Baiboly?

⁴ Teantika ty hahazo ty heve ty raha vakientika amy Baiboly ao. Faie misy fotoagne tika va’e tsy handrambe soa boake amy ty raha nivakientika. Eretsereto ohatse ty raha nifampirehafa i Jesosy tamy i ‘lahilahy raike nahay Lalànay.’ (Vakio ty Lioka 10:25-29.) Naho fa nagnontane reke tie ino ty raha mila atao’e mba hahazoa’e i havelogne nainai’ey, le nampea i Jesosy reke mba hahatrea ty vale izay amy ty Soratse Masigne ao. Hoe ty Jesosy: “Inogne ty voasoratse amy i Lalànay ao? Akore ty fahazoa’o aze?” Nihay i lahilahỳ ty vale’e rehafe ty Soratse Masigne, tie mila tea an’Andrianagnahare naho ty ragnen-tegna. (Lev. 19:18; Deot. 6:5) Faie mareho ty raha nirehafe’e tafara izay: “Ia vata’e moa ty ragneko?” Trea amy io fa tsy niazo’e ty heve ty raha nivakie’e. Ty voka’e, tsy nihai’e ty fomba tena toko’e hampiharagne i andinin-teny rey tamy ty fiaigna’e.

5. Nagnino ty vavake naho ty famakiagne miadagne ro magnampe antika hahatakatse ze raha vakientika amy Baiboly ao?

⁵ Ho azontika soa ty raha vakientika amy Baiboly ao naho hasoaentika ty fahazarantikagne mamaky aze. Intoa misy soso-kevetse afake magnampe azo. Mivavaha aloha ty hamakiagne Baiboly. Ty anto’e, mila ty fagnampea i Jehovah tika naho te hahazo ty raha vakientikagne. Afake mangatake fagnahy masigne ama’e tika mba hagnampea’e antika hifantoke amy ze vakientika. Ankoatse izay, vakio miadagne ze vakie’o, satria hagnampe azo hahatakatse soa aze zay. Va’e hagnampe azo handrambe soa ka ty mamaky mafe ndra magnorike ty famakiagne Baiboly nalaem-peo. Naho mitsanogne io rehe sady magnorike aze agnate Baiboli’o ao, le vao mainke ho azo’o soa ty heve ty raha vakie’o sady hizilike an-tsai’o ao naho am-po’o ao. (Jos. 1:8) Naho fa boake namaky amy izay rehe, le mivavaha indraike. Isaoro ty Jehovah noho ireke nagnomey antika ty Saontsi’e, sady mangataha ama’e mba hagnampe azo hampihatse ty raha nivakie’o.

6. Nagnino ty fametrahagne fagnonteneagne naho ty fandrambesagne an-tsoratse ro magnampe azo naho fa mamaky Baiboly? (Henteo i sarey.)

⁶ Intoa ka misy soso-kevetse fagnampe’e. Mametraha fagnonteneagne miomba i raha vakie’oy. Naho fa mamaky Baiboly ohatse rehe, le kezaho valeagne retoa: ‘Ia ty tantaraegne eto? Ia ty mirehake eto toy? Mirehake amy ia reke, le ino ty anto’e? Aia ty toeragne nisehoa i tantaray, le ombia?’ Hagnampe azo hisaintsaigne naho haharake ty hevetse lahibey amy i raha vakie’oy o fagnonteneagne reo. Mandrambesa an-tsoratse. Vao mainke hisaintsaigne laleke naho hahazo soa vaho hahatadidy ty raha vakie’o rehe naho fa manoratse. Azo’o sorategne ohatse i fagnonteneagne teo rey, ty raha nitrea’o tamy ty fikarohagne natao’o, famintignagne ty hevetse lahibey, ty fomba azo’o ampiasagne ty raha nivakie’o, ndra ty raha nitsapa’o. Ty fanoratagne ireo le hagnampe azo hahatrea tie natao ho azo manokagne ty hafatse agnate Baiboly ao.

7. Ino ty toetse ilaentika naho fa mamaky Baiboly, le ino ty anto’e? (Matio 24:15)

⁷ Misy toetse lahibey zay nirehafe i Jesosy tie ilaegne naho teantikagne ty hahazo soa ty raha vakientika agnate Baiboly ao. Tsy ino zay fa ty fahaiagne mandineke. (Vakio ty Matio 24:15.) Ino ty dika izay? Mahay mampifandrambe hevetse naho ty tsy mampitovy i hevetse rey sady le avy le mahatrea ty hevetse tsy mibaribary. Natoro i Jesosy ka fa mila mahay mandineke tika naho te hahay tie magnatanterake ty faminania ty Baiboly ty raha raike miseho. Mila managne o toetse iohoe areke tika naho te handrambe soa amy ze raha vakientika agnate Baiboly ao.

8. Akore ty azo’o ampiasaegne ty fahaia’o misaigne naho fa mamaky Baiboly?

⁸ Mey i Jehovah fahaiagne mandineke ty mpanompo’e. Mangataha ama’e areke mba hanagne o toetse iohoe. (Ohab. 2:6) Manoa raha mifagnarake amy i vavake natao’oy afara izay. Le ino ty raha azo’o atao? Dineho soa ze raha vakie’o, le fantaro ty ifandrambesa’e amy ty raha fa fanta’o. Hagnampe azo amy izay ty fampiasaegne o boke naho o gazetentikagneo, agnisa izay ty Fitaovana Fikarohana ho An’ny Vavolombelon’i Jehovah. Hagnampe azo hahay ty heve ty andinin-teny vakie’o naho hahatrea ty fomba hampiharagne aze amy ty fiaigna’o i fitaovagne rey. (Heb. 5:14) Hitombo ty fahatakarantikagne ty Soratse Masigne naho mandineke soa ty raha vakientikagne tika.

MIKEZAHA HAHATREA HARENA MIETAKE

9. Ino ty hevetse lahibey amy ty Soratse Masigne ao tsy nidarea o Sadoseò?

⁹ Nihay o Sadoseò tsianjery i boke dime voaloha’e amy ty Soratse Hebreo aoy, faie tsy neké iareo ty hamarenagne lahibey tao. Mareho moa ty fomba namalea i Jesosy iareo, naho fa nagnontane aze miomba ty famelomagne amy ty mate iareo. Hoe ty Jesosy: “Mbe tsy nivakie’areo vao i amy i boke i Mosesy, amy i fitantaragne miomba i roimemy aoy? Nisaontsy tama’e ty Andrianagnahare tie: ‘Iraho ty Andrianagnahare i Abrahama naho Isaka vaho i Jakoba.’” (Mar. 12:18, 26) Azo antoke fa namaky o andine’e iohoe mateteke o Sadoseò. Faie trea amo o fagnontenea i Jesosy iohoe, fa tsy nidarea iareo ty hevetse lahibey raike toy, le ty fampianaragne miomba ty famelomagne amy ty mate.​—Mar. 12:27; Lioka 20:38.d

10. Ino ty raha toko’e hambenantika naho fa itika mamaky Baiboly?

¹⁰ Ino ty lesogne ho antika? Naho fa itika mamaky Baiboly, le mila mandineke soa ze hevetse tea ty Baiboly hampianaregne antika. Tsy o fampianaragne fototseo avao ro ifantohantika fa ze hevetse lahibey naho ty toro lalagne mietake agnate’e ao ka.

11. Akore ty hahavy azo hahatrea harena mietake amy Baiboly ao naho henteagne ty 2 Timoty 3:16, 17?

¹¹ Akore ty hahavy azo hahatrea harena mietake naho fa mamaky Baiboly? Dineho ohatse ty raha rehafe ty 2 Timoty 3:16, 17. (Vakio.) Rehafe’e ao tie “ty Soratse Masigne iaby le ..., mahasoa” mba 1) hampianaragne, 2) hanoroagne, 3) hagnitsiagne ze tsy mete, naho 4) handilovagne. Afake mahazo o raha efatse rehoe rehe ndra amy i boke tsy le mahazatse azo rey aza. Dineho soa ohatse i tantaray amy izay hotrea’o ty raha ampianare’e azo miomba i Jehovah, ty fikasà’e, naho ty toro lalagne agnate’e ao. Dineho ka tie nagnino io ro mahasoa mba hanoroagne. Mareho areke tie akore ty agnampea i andinin-teny rey azo mba hamantatse naho hamono ty fagnirian-draty agnate’o ao, ndra hisintake amy ty toe-tsaigne raty va’e hanagna’o. Dineho ka tie akore ty azo ampiasaegne i andinin-teny rey mba hagnitsiagne ty heve diso ty ndaty amy i faritaney ey. Ankoatse izay, paliao kera misy fandilovagne ty amy i andinin-tenỳ ao. Hagnampe azo hitovy fomba fihevetse amy i Jehovah zay. Naho mitadidy o raha efatse rehoe avao rehe, le hahatrea vatosoa ara-pagnahy naho fa mamaky Baiboly.

ENGAO HAMOLAVOLA AZO ZE VAKIE’O

12. Nagnino ty Jesosy ro nagnontane i Fariseo rey hoe izao: “Mbe tsy nivakie’areo vao?”

¹² Nisy fotoagne ka ty Jesosy nampiasa ty fagnonteneagne tihoe “mbe tsy nivakie’areo vao?” mba hampisehoagne fa nanagne heve-diso miomba ty Soratse Masigne o Fariseò. (Mat. 12:1-7)e Nirehake iareo tie tsy niambegne Sabata i mpiana i Jesosy rey. Nirehake tantara roe reke naho fa namale iareo. Nangalake rehake boake amy ty boke i Hosea ao ka reke mba hanoroagne tie tsy nitaka o Fariseò ty anto’e nanoagne o Sabatao. Tsy mba nitretré ndaty iareo. Nagnino ro tsy namolavola o Fariseò ty famakia iareo ty Saontsin’Agnahare? Satria ty hitsikera ndaty ty tanjo iareo naho fa namaky sady nagnambone tegna ka iareo. Izay ty nahavy iareo tsy nahazo ty raha nivakie iareo.​—Mat. 23:23; Jaona 5:39, 40.

13. Ino ty toe-tsaigne toko’e hanagnantikagne naho fa itika mamaky Baiboly, le ino ty anto’e?

¹³ Ianarantika amo o reha i Jesosy io fa mila managne toe-tsaigne soa tika naho fa mamaky Baiboly. Tsy toko’e hanahake o Fariseò tika, fa hiambane naho ho vognogne handrambe fampianaragne. Mila ‘ekentika amim-pahalemem-pagnahy ze rehake ambolegne am-pontikagne ao.’ (Jak. 1:21) Naho itika maleme fagnahy, le hagnenga ty Saontsin’Agnahare hamahatse am-pontikagne ao. Tsy hisy voka’e amantika ty fampianara ty Baiboly miomba ty famindram-po naho ty fitretrézagne vaho ty hatea, naho ohatse tika tsy mitao mba tsy hitsikera ndra hagnambone tegna.

14. Akore ty hahaiantika fa mamolavola antika ty Baiboly? (Henteo i sarey.)

¹⁴ ‘Nagnameloke ty ndaty tsy toko’e ho melohegne’ o Fariseò, satria tsy nengà iareo hisy voka’e amy ty toe-tsay iareo ty Saontsin’Agnahare. (Mat. 12:7) Ty fomba fiheverantika naho ty findesantikagne ty hafa areke ro ahatreavagne tie engantika hamolavola antika o Baibolio. Ohatse, ty toetse soa ty hafa vao ro mateteke rehafentikagne, sa lava ty raha tsy mete atao iareo avao? Mamindra fo naho vognogne hamela heloke vao tika, sa mitsikera ty hafa naho mitagne am-po? Ty avalentika o fagnonteneagne rehoe ty ahatreavagne tie misy voka’e amy ty toe-tsaintika, ty fihetseham-pontikagne naho ty raha ataontika o Baibolio.​—1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12.

MAHAVY ANTIKA HO FALE TY FAMAKIAGNE BAIBOLY

15. Ino ty nitsapa i Jesosy miomba ty Soratse Masigne?

¹⁵ Nitea i Jesosy o Soratse Masigneo, sady toe fa nirehake izay mialoha ty Salamo 40:8. Hoe reke: “O Andrianagnahare, ty manao ty zoton’arofo’o ro mahafinaritse ahy, sady agnateko agne ty lalà’o.” Noho i Jesosy nitea ty Soratse Masigne ro nahavy aze ho fale naho nahavita nanompo i Jehovah avao. Ho fale naho hahavita i asantikagney ka tika naho mamaky Baiboly sady mikezake ho tea aze.​—Sal. 1:1-3.

16. Ino ty hatao’o mba hahavy azo tena handrambe soa maro naho fa mamaky ty Saontsin’Andrianagnahare? (Henteo ty efajoro tihoe “Magnampe Azo Hahazo ze Raha Vakie’o ty Raha Nirehafe i Jesosy.”)

¹⁶ Hihasoa areke ty famakiantikagne Baiboly naho manao raha mifagnarake amy i raha nirehafe i Jesosy rey naho mitsikombe ty modeli’e tika. Ho azontika soa ohatse ty raha vakientikagne naho itika mivavake, mamaky miadagne, mametrake fagnonteneagne naho mandrambe an-tsoratse. Mila mampiasa ty fahaiantikagne mandineke ka tika. Manao izay tika naho mieretseretse laleke ze raha vakientika, sady manao fikarohagne. Hanjare ho haintikagne ty hampiasa soa o Baibolio, ndra i andinin-teny tsy le mahazatse antika rey aza, naho mikaroke harena mietake agnate’e ao tika. Ankoatse izay, le magnenga o Baibolio hamolavola antikagne tika naho mikezake hanagne toe-tsaigne soa naho fa mamaky aze. Naho itika mikezake manao ireo, le tena handrambe soa maro sady vao mainke hifandrambe maifitse amy i Jehovah.​—Sal. 119:17, 18; Jak. 4:8.