Ngɔndɔ k’esambele
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 1
Oyale ɛnyɛlɔ le akanga wa kɔlamelo lo ɛtɛkɛta.—1 Tim. 4:12.
Dikoka diaso dia ntɛkɛta diekɔ woshasha w’oma le Nzambi kaso ka ngandji. Wakatatɛ nkamba la woshasha w’ɔtɛkɛta lo yoho ya kɔlɔ. Satana Diabolo akakese Eva ndo kashi kɛsɔ kakakonya anto dia nsala pɛkato ndo monga anto wele keema kokele. (Eta. 3:1-4) Adama akakambe la woshasha ande w’ɔtɛkɛta lo yoho ya kɔlɔ etena kakandasale munga ko mɛndja Eva la Jehowa onongo. (Eta. 3:12) Kɛna akakese Jehowa l’ɔkɔngɔ wa nde ndjaka Abɛlɛ w’ɔnango. (Eta. 4:9) Ɛlɔ kɛnɛ, ekɔ yema wolo dia ntana waa filmɛ yele bu l’ɛtɛkɛta ɛmɔ wa kɔlɔ. Ambeki mbokaka ɛtɛkɛta wa kɔlɔ la kalasa ndo epalanga mbokaka ɛtɛkɛta wa kɔlɔ l’ahole awɔ w’olimu. Naka hatongi la yambalo y’efula, kete sho koka ndjotatɛ nkamba l’ɛtɛkɛta wa kɔlɔ wokaso. Lo mɛtɛ, oko weso Akristo sho nangaka ngɛnyangɛnya Jehowa ndo dui sɔ halembetshiya tsho mbewɔ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ. Koko sho pombaka nkamba la woshasha w’ɔtɛkɛta lo yoho ya dimɛna dia ntombola Nzambi kaso. w22.04 4 od. 1-3
Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 2
Nyu hanyokoke kambɛ Nzambi la ɛngɔnyi olimu oko ɛhɔmbɔ.—Mat. 6:24.
Yeso aki la wɛdimo lo dikambo dia lomombo la l’emunyi. Nde akangɛnangɛnaka mbo ya ndɛ ndo wanu. (Luka 19:2, 6, 7) Lo diaaso dimɔ, nde akakadimola ashi wanu wakaleke amɛna, ɔsɔ mbaki dihindo diande dia ntondo. (Jni. 2:10, 11) Ndo lushi lakandavu, nde akalɔtɛ dihɔndɔ di’oshinga wolo. (Jni. 19:23, 24) Koko Yeso kombetawɔ dia diangɔ dia l’emunyi monga dui diakaleke ohomba lo lɔsɛnɔ lande. Yeso akatetsha dia naka sho nyanga ntondo Diolelo, kete Jehowa ayotokotshɛ diangɔ dikina dieso l’ohomba. (Mateo 6:31-33) Anangɛso l’akadiyɛso efula wakakondja wahɔ lo nkamba la lomba l’oma le Nzambi lo dikambo dia falanga. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’ɔnangɛso ɔmɔ l’onyemba lelɛwɔ Daniel. Nde mbutaka ate: “Lam’akimi l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔ, lakɔshi yɛdikɔ ya mbetɛ akambo wa lo nyuma dui dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ lami.” Lam’ele nde aketɛ lɔsɛnɔ lande ɔsɛlɛngɛ, Daniel aki suke dia nkamba la wenya ndo l’akoka ande l’elimu efula wa teokrasi. Nde kotshaka ate: “Ndooko lofulo la falanga la ngande lakoka mbɛdima l’ɛtshɔkɔ wambombisha Jehowa.” w22.05 21-22 od. 6-7
Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 3
[Jehowa] akanyelɛ oma lo wodjima oya l’osase ande wa diambo.—1 Pe. 2:9.
Sho koka mɛnya dia sho nangaka akambo wa mɛtɛ lo mbekaka Bible mbala la mbala ndo ekanda walembetshiya Bible. Ndo nto, oyadi edja ka ngande kamboteya akambo wa mɛtɛ, tekɔ nshi tshɛ l’awui efula wa mbeka. Wekelo wekɔ olimu wa wolo, koko welo ɛsɔ bu anyanya. Aha sho tshɛ mbangɛnangɛna mbadia ndo mbeka. Koko Jehowa tɔlɔmbaka dia ‘ntetemala nyanga’ ndo ‘ntetemala ntshimola’ dia monga la eokelo k’efula k’akambo wa mɛtɛ. (Tok. 2:4-6) Etena kadjaso welo wa ngasɔ, sho kondjaka wahɔ nshi tshɛ. Lo kɛnɛ kendana la wadielo wa Bible w’onto ndamɛ, Corey mbutaka dia l’etena ɔtɔi, nde ndjashaka tshɛ lo divɛsa ɔtɔi. Nde nembetshiyaka ɔnɛ: “Dimi mbadiaka nɔtɛ tshɛ, rɛferansɛ tshɛ ndo dimi salaka eyangelo ekina. . . . Yoho shɔ kimanyiyakami dia mbeya akambo efula!” Oyadi onto nkamba la yoho shɔ kana yoho kina, sho mɛnyaka lowando laso l’akambo wa mɛtɛ etena kayatshungolɛso etena ndo kadjaso welo dia mbeka akambo akɔ.—Os. 1:1-3. w22.08 17 od. 13; 18 od. 15-16
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 4
Dimi lakikɔ suke la nde oko okambi wa kɔmba. Dimi kakandangɛnangɛnaka lo yoho ya laande lushi la lushi; dimi lakangɛnangɛnaka la ntondo kande tena tshɛ.—Tok. 8:30.
Etena kaki Yeso lanɛ la nkɛtɛ, nde akakambe l’etongelo dia mbetsha ambeki ande awui wendana la She. Tɔsɛdingole wetshelo ɔmɔ wakandetsha. Jehowa mɛnyaka ngandji kande le onto tshɛ. Lo dako diande dia lo Dikona, Yeso akakotola yambalo y’ambeki ande l’awui ahende w’etongelo wele anto efula ndjashaka lɔkɔ: osase wa wonya ndo mvula. Diangɔ pende sɔ diekɔ ohomba efula dia sho nsɛna. Jehowa kotona mbisha anto wahokambɛ diangɔ sɔ. Koko, la ngandji tshɛ nde mbishaka osase ndo ndɔshaka mvula le onto tshɛ. (Mat. 5:43-45) Yeso akakambe la wetshelo ɔsɔ dia mbetsha ambeki ande dia Jehowa nangaka dia sho mɛnya onto tshɛ ngandji. Etena tshɛ katotɔngɛnangɛnaka woho watɔtɔka wonya kana katotɔɔkaka lo mvula, sho kokaka nkana yimba la woho woka Jehowa onto tshɛ ngandji. Ɛnyɛlɔ kande koka totshutshuya dia mɛnya woho wa ngandji kakɔ kaamɛ lo nsambisha onto tshɛ. w23.03 17 od. 9-10
Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 5
Dimi lakaambe efula.—Ɛny. 17:6.
Naa dui diakambiya ɔpɔstɔlɔ Joani? Womoto ɔmɔ odjashi laadiko dia nyama ka ngala ka beela. Nde ekɔ “numba ka lokolokolo” ndo nde mbelamɛka “Babilɔna ka Woke.” Nde salaka “awui wa mindo wa dieyanelo” la “nkumi ya dikanga ya la nkɛtɛ.” Ɛnyɛlɔ 17:1-5. Ele “Babilɔna ka Woke”? Womoto ɔsɔ hakoke monga didjidji dia tshunda dimɔ dia pɔlitikɛ nɛ dia nde salaka awui wa mindo la mandji ya pɔlitikɛ ya l’andja ɔnɛ. (Ɛny. 18:9) Lo mɛtɛ, woho wowaheminde lo yoho ya didjidji, mɛnyaka dia nde salaka la wolo dia mbawahemɛ. Laadiko dia laasɔ, nde hakoke monga didjidji di’amundji w’okanda wa l’andja wa Satana. Atshunda asɔ mbelamɛka lo dihole dikina lo Ɛnyɛlɔ ɔnɛ “amundji w’okanda wa la nkɛtɛ.” (Ɛny. 18:11, 15, 16) Babilɔna k’edjedja aki dihole diakakitaka ɔtɛmwɛlɔ wa kashi dikuma. Diakɔ diele, Babilɔna ka Woke pombaka monga didjidji dia weho tshɛ w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi. Lo mɛtɛ, tɔ kekɔ tshunda di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wa l’andja w’otondo.—Ɛny. 17:5, 18. w22.05 11 od. 14-16
Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 6
Diabolo otunyi anyu ekɔ lo mbeteta oko ntambwɛ kadikita kayanga onto la nde ndɛ.—1 Pe. 5:8.
Ombutshi wa womoto mbeyaka ndjambola lo tena dimɔ dia kana anande wayɔsɔna dia kambɛ Jehowa. Laadiko di’akambo asɔ tshɛ, ambutshi mbeyaka tɔsɛngiya ta wolo tahomana l’anawɔ l’andja ɔnɛ waki Satana. Ndo nto, ambutshi wa wamato efula wekɔ l’okakatanu dia mbodia anawɔ naka omi bu kana naka omi hatɛmɔla Jehowa. Aha ambutshi wele elonganyi awɔ hawokambɛ Jehowa ato mbele l’okakatanu wa nkimanyiya anawɔ dia mboka Jehowa ngandji. Oyadi ambutshi akɔ ahende wekɔ l’akambo wa mɛtɛ, koka monga okakatanu dia munanda etena w’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka dia vɔ nkoma ekambi wa Jehowa wele la kɔlamelo. Naka ngasɔ mbediɔ lo nkumbo kayɛ, kete toyakiyanyake otamanya. Jehowa ayokokimanyiya. Wɛ koka nsawola l’ambutshi akina wambohokɔ akambo dia vɔ kosha tokanyi lo woho wakokayɛ nkamba la dihomɔ diakɔ l’ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo. (Tok. 11:14) Jehowa kokaka nto kokimanyiya dia wɛ mbeya woho wa sawolaka l’anayɛ. Lɔmbande dia nde kokimanyiya dia wɛ mbeya kɛnɛ kele lo timba ndo l’etema awɔ.—Tok. 20:5. w22.04 17 od. 4, 7; 18 od. 9
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 7
Lekɔ lo ntetemala nɔmba dia ngandji kanyu katalekaka mfula tsho la ewo k’oshika ndo la shɛnɔdi tshɛ.—Flpɛ. 1:9.
Yeso akokoya lonto la Jehowa lo yoho ya kokele. Ɔnkɔnɛ, naka sho mbeya Yeso dimɛna dimɛna, kete ngandji kokaso Jehowa kayofula. (Hɛb. 1:3) Yoho yoleki dimɛna ya mbeya Yeso ele lo mbeka ɛkɔndɔ wa lo Evanjiliɔ ɛnɛi. Naka wɛ atonge la mbekelo ka dimɛna ka mbadiaka Bible lushi tshɛ, lande na kahayatatɛ oma ko kakianɛ? Etena katayadia ɛkɔndɔ wendana la Yeso, leka mbidja yimba lo waonga ande. Nde akadjaka anto lo demba ndo akɛmbaka ana w’akɛnda la ngandji tshɛ. (Makɔ 10:13-16) Yeso aki ɔlɔlɔ ndo nde akasalɛka ambeki ande akambo la lɔngɛnyi tshɛ, ndo vɔ kombokaka wɔma mbotɛ woho wakawayaokaka. (Mat. 16:22) Lo dikambo sɔ, Yeso akokoya She lele l’olongo. Jehowa nde lawɔ mbidjaka anto lo demba efula. Sho kokaka ndjasha le nde lo dɔmbɛlɔ. Etena kalɔmbaso, sho kokaka mbɔkɛnɛmɔlɛ etema aso. Tekɔ l’eshikikelo dia nde hatotanya. Nde tokaka ngandji ndo nde ndjakiyanyaka dikambo diaso.—1 Pe. 5:7. w22.08 3 od. 4-5
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 8
Jehowa le, wɛ ekɔ ɔlɔlɔ ndo suke dia dimanyiya.—Os. 86:5.
Oko wende Otungi aso, Jehowa mbeyaka oseka dikambo tshɛ diendana la so. Ɔsɔ ekɔ dui dia diambo! Nde mbeyaka oseka vuiwui tshɛ yendana l’onto tshɛ la lanɛ la nkɛtɛ. (Os. 139:15-17) Diakɔ diele, nde koka mɛna eongelo kele keema kokele kakatahowɔ oma le ambutshi aso. Nde mbeyaka nto kɛnɛ kakatahomana latɔ ndo kakatokonya woho w’onto weso. Kakɔna kasala Jehowa lo woho wateyande dimɛna? Kɛsɔ mbotshutshuyaka dia nde tosalɛ akambo la kɛtshi. (Os. 78:39; 103:13, 14) Jehowa akɛnya dia nde ekɔ suke dia todimanyiya. Nde shihodiaka dia l’ɔtɛ wakasale pami ka ntondo Adama pɛkato, sho tshɛ salaka pɛkato ndo mvɔka. (Rɔmɔ 5:12) Ndooko woho wakatakoke ndjatshungola kana ntshungola onto okina oma lo mananu kɛsɔ. (Os. 49:7-9) Koko Nzambi kaso ka ngandji akatoke kɛtshi ndo akasale dui dimɔ dia totshungola. Oko wadiɛnya Joani 3:16, Jehowa akatome Ɔnande ɛtɔi lakandote dia nde ndjotovwɛ.—Mat. 20:28; Rɔmɔ 5:19. w22.06 3 od. 5-6
Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 9
Onto ɔlɔlɔ ndjakondjɛka wahɔ.—Tok. 11:17.
Sho kondjaka wetshelo akɔ waamɛ oma lo kɛnɛ kakatɛ Jehowa okambi ande Jɔbɔ. Pami ka kɔlamelo kɛsɔ akonge la paa efula l’asolo oma l’ɛtɛkɛta wakotondjɛ Elifazɛ, Bilidadɛ ndo Zɔfara. Jehowa akalɔmbɛ Jɔbɔ dia nde nɔmba lo dikambo diawɔ. L’ɔkɔngɔ wa Jɔbɔ nsala dui sɔ, Jehowa akɔɔtshɔkɔla. (Jɔb 42:8-10) Namɛ onto kumbɛkumbɛ ekɔ waale le so. Jehowa nangaka dia sho monga la wɔladi wonga l’onto etena kanyande tokumbɛkumbɛ l’otema. (Ɛf. 4:31, 32) de tokeketshaka dia “kimɔ nkɛlɛ ndo tshika odudu.” (Os. 37:8) Ekɔ dui dia lomba ndjela dako sɔ. Nama kumbɛkumbɛ kana nkɛlɛ mongaka l’etombelo wa kɔlɔ lo demba ndo lo yimba yaso. (Tok. 14:30) Etena kalamɛso onto ɔmɔtshi tokumbɛkumbɛ, dui sɔ hatowosalɛ kɔlɔ, ekɔ oko naka tambɔnɔ lɔlɛngɔ, dui sɔ diayonga l’etombelo wa kɔlɔ le so, koko aha le onto lakatosalɛ kɔlɔ. Woho akɔ waamɛ mbele, etena kadimanyiyaso onto okina, sho ndjakondjiyɛka wahɔ. Sho mongaka la wɔladi wa lo yimba ndo wa l’otema ndo sho mongaka l’akoka wa ntshɔ otsha la ntondo l’olimu wakambɛso Jehowa. w22.06 10 od. 9-10
Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 10
Tɔlɔtɛ okombɔ wa mbetawɔ ndo wa ngandji wakokɛ ntolo ndo elongamelo ka panda oko lofulɛ.—1 Tɛs. 5:8.
Elongamelo kaso kekɔ oko lofulɛ la didjidji lakokɛ tokanyi taso ndo latokokɛ diaha sho nsɔna yoho ya lɔsɛnɔ yayolanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. 1 Kɔr. 15:33, 34 Lofulɛ laso l’elongamelo tokokɛka oma lo tokanyi t’ɔnɛ ndooko kakokaso nsala dia ngɛnyangɛnya Jehowa. Tohɔ dia osambi wa kɔlɔ waki Jɔbɔ, Elifazɛ akakambe la tokanyi ta woho ɔsɔ otsha le Jɔbɔ. Elifazɛ akate ate: “Onto okovɔ eende katondonga pudipudi?” Ndo nde akate lo dikambo diaki Nzambi ate: “Eenda, nde bu la mbetawɔ le ekilami ande, kaanga olongo bu pudipudi lo washo ande.” (Jɔbɔ 15:14, 15) Ɔsɔ ekɔ kashi ka mamba! Tohɔ dia Satana kalanga dia wɛ monga la tokanyi ta ngasɔ. Nde mbeyaka dia naka sho ntetemala monga la tokanyi ta ngasɔ, kete tayoshisha elongamelo kaso. Laasɔ, sho pombaka ntona kashi shɔ. Tatodjake taamu pondjo dia Jehowa nangaka dia sho nsɛna pondjo pondjo ndo nde ayotokimanyia dia nkotsha oyango ɔsɔ.—1 Tim. 2:3, 4. w22.10 25-26 od. 8-10
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 11
Jɔbɔ kosala pɛkato la ɛlɔmɔ ande.—Jɔbɔ 2:10.
Satana akalange dia Jɔbɔ mbetawɔ ɔnɛ nde akasowaka nɛ dia Jehowa aki hayowetawɔ. Ɛnyɛlɔ, Satana akakambe la lɔpɛpɛ la wolo dia ndanya luudu laki ana wa Jɔbɔ dikumi wakalɛka mbo ya ndɛ kaamɛ. (Jɔbɔ 1:18, 19) Nde akasale nto dia dja mpolɔ oma l’olongo dia yɔ ntshumba aha tsho nyama yaki Jɔbɔ koko ndo ekambi ande wakayilongaka. (Jɔbɔ 1:16) Lam’ele lɔpɛpɛ ndo dja yakaye oma l’olongo, Jɔbɔ akafɔnya ɔnɛ Jehowa Nzambi mbaki lo Kiɔkɔ ya dui sɔ. Ndo etombelo waki la dui sɔ ele, Jɔbɔ aketawɔ dia nde akanyangɛ Jehowa lo yɛdikɔ mɔtshi. Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, Jɔbɔ akatone mbidja She lele l’olongo mananu. Jɔbɔ akeyaka dia l’edja k’ɛnɔnyi efula, nde akakondjaka diangɔ di’amɛna efula oma le Jehowa. Diakɔ diele, nde akakane yimba ɔnɛ naka nde aketawɔ ngɛnangɛna la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, kete nde akahombe nto mbetawɔ kɛnɛ kele kɔlɔ. Diakɔ diele nde akate ate: “Lokombo la Jehowa latetemale tombɔma.”—Jɔbɔ 1:20, 21. w22.06 21 od. 7
Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 12
Anto tshɛ wayonyohetsha l’ɔtɛ wa lokombo lami. Koko ɔnɛ layokikɛ polo l’ekomelo mbayoshimbamɛ.—Makɔ 13:13.
Yeso akasha ambeki ande ɔhɛmwɛlɔ akɔ waamɛ, watanema lo Joani 17:14. Lo mɛtɛ, tambɛna okotshamelo w’etenyi kɛsɔ ka prɔfɛsiya djekoleko lo ɛnɔnyi 100 wetshi ɛnɛ. Lo ngande? Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa Yeso monga Nkumekanga Mɛsiya lo 1914, Satana akakashema oma l’olongo. Kakianɛ nde ekɔ l’emamu wa nkɛtɛ akonga elanyelo kande. (Ɛny. 12:9, 12) Koko nde hakonge ɔkɔmi anya. Satana ekɔ la nkɛlɛ k’efula ndo ekɔ lo ndɔsha ekambi wa Nzambi. (Ɛny. 12:13, 17) Diakɔ diele, lohetsho l’andja ɔnɛ otsha le ekambi wa Nzambi lekɔ lo tafule tsho. Koko sho keema l’ɔkɔkɔ wa mboka Satana nde l’anto ande wɔma. Lo dihole dia nsala ngasɔ, sho kokaka monga la dietawɔ diamɛ diaki l’ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ lakafunde ate: “Naka Nzambi ekɔ lo wedi aso, akɔna ayokoka tɔlɔsha?” (Rɔmɔ 8:31) Sho koka monga la wɛkamu tshɛ le Jehowa. w22.07 18 od. 14-15
Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 13
Lokumu l’ɔlɔlɔ lɔnɛ la Diolelo layosambishama lo nkɛtɛ k’otondo.—Mat. 24:14.
Yeso kondjakiyanya ɔnɛ anto wahomba nkamba olimu ɔsɔ hawotonga efula otsha l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. Nde akeyaka ɔnɛ ɛtɛkɛta ɛnɛ wa prɔfɛsiya waki omembi w’esambo wayokotshama: “Anto ayɛ wayoyakimɔ la lolango lo lushi la wolo l’asɔlayi ayɛ.” (Os. 110:3) Naka wɛ ekɔ lo nkamba olimu w’esambishelo, kete wɛ ekɔ lo nsukɛ Yeso, ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo ekɔ lo nkimanyiya dia prɔfɛsiya kɛsɔ kotshama. Olimu ɔsɔ wekɔ lo tatshu otsha la ntondo, koko tekɔ lo mpomana l’ekakatanu ɛmɔ. Okakatanu ɔmɔ wahomana la esambisha wa Diolelo ele ɔlɔshamelo. Waa apɔsta, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ ndo wa pɔlitikɛ wambokonya anto efula dia monga la kanyi ya kɔlɔ lo dikambo di’olimu aso. Naka ewotɔ aso, anto weyaso ndo asekaso wa l’olimu wakanganyiyama l’ɔtɛ w’awui wa kashi watawɔ lo dikambo diaso, kete ondo vɔ koka tɔsɛngiya dia ntshika kambɛ Jehowa ndo ntshika nsambisha. Lo wedja ɛmɔ, vɔ tɔlɔshaka lo tɛngiya, taanɛ, tonda ndo kaanga todja lo lokanu. w22.07 8 od.1; 9 od. 5-6
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 14
L’atei w’asui efula mbahombaso mbɔtɔ lo Diolelo dia Nzambi.—Ets. 14:22.
Jehowa nangaka dia sho tshungolaka etena ka mbadiaka Bible mbala la mbala ndo kanaka yimba efula la kɛnɛ kadiaso. Etena kakambaso la kɛnɛ kekaso, mbetawɔ kaso keketalaka ndo sho ndekaka ndjasukanya la Shɛso lele l’olongo. Etombelo wayonga la dui sɔ ele, sho keketalaka dia mbikikɛ ehemba. Jehowa mbishaka nto wanɛ wayaɛkɛ l’Ɔtɛkɛta ande nyuma kande k’ekila. Ndo nyuma kande k’ekila toshaka “wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto” dia mbikikɛ oseka ohemba tshɛ. (2 Kɔr. 4:7-10) L’ekimanyielo ka Jehowa, “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” ekɔ lo ntondja asawo efula, tovidɛo, mishiki wakadjama l’eshinga wakoka tokimanyiya dia monga la mbetawɔ ka wolo ndo ntetemala ntshikala suke suke la Jehowa. (Mat. 24:45) Jehowa mbetshaka ekambi ande dia vɔ mbokana ngandji ndo keketshana lam’asawɔ lo ntena dia paa. (2 Kɔr. 1:3, 4; 1 Tɛs. 4:9) Anangɛso l’akadiyɛso tokeketshaka dia ntshikala la kɔlamelo etena kadiɛnɛso l’ekakatanu. w22.08 12 od.12-14
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 15
[Nyodje] welo wa l’otema ɔtɔi dia nkokɛ kaamɛ ka lo nyuma lo dimama dia wɔladi.—Ɛf. 4:3.
Lo shilaka mbala la mbala waonga w’anangɛso l’akadiyɛso, sho mbishaka anangɛso l’akadiyɛso diaaso dia vɔ monga la diɔtɔnganelo dia ma ma lam’asawɔ, ndo dui sɔ keketshaka ngandji ka lam’asa ase etshumanelo. Lo ntena dimɔ, ekakatanu kana ewanu mbeyaka ntomba lam’asa Akristo wambotshunda. Dui sɔ diakatombe lam’asa ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ la Barnabasɛ, ɔngɛnyi ande wa ma ma. Apami ahende asɔ waki l’owanu wa wolo lo kɛnɛ kendana l’otshwelo wa Makɔ lo lɔkɛndɔ lawɔ lakayele la misiɔnɛrɛ. Ndo l’ɔtɛ wa dui sɔ, vɔ “wakokana nkɛlɛ k’efula” lam’asawɔ ndo vɔ wakakakitɔna mboka. (Ets. 15:37-39) Koko Pɔɔlɔ, Barnabasɛ, la Makɔ wakadje wɔladi lam’asawɔ. L’ɔkɔngɔ diko, Pɔɔlɔ akayɔtɛkɛtaka dimɛna lo dikambo dia Barnabasɛ nde la Makɔ. (1 Kɔr. 9:6; Kɔl. 4:10) Sho lawɔ pombaka nkandola ekakatanu wele lam’asaso l’anto akina l’etshumanelo ndo ntetemala mbika washo lo waonga awɔ w’amɛna. Lo nsala ngasɔ, tayosala dia wɔladi ndo kaamɛ monga. w22.08 23 od. 10-11
Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 16
Nyotshike nombosha diaha nyu nomboshama.—Mat. 7:1.
Etena kasalaso la wolo dia nsɛna lo ndjela atɔndɔ wa Jehowa wosembwe, sho pombaka mbewɔ nombosha anto akina ndo nkoma dia mfɔnya dia sho ndeka anto akina ɔlɔlɔ. Sho pombaka namaka lo yimba dia Jehowa mbele “Shushi ya nkɛtɛ k’otondo.” (Eta. 18:25) Jehowa kotosha ɔkɛndɛ wa nombosha anto akina. Nyɛsɔ tɔsɛdingole nto ɛnyɛlɔ ka pami kɛmɔtshi k’ɔlɔlɔ kakawelɛka Yɔsɛfu. Nde akewɔ nombosha anto akina, kana wanɛ wakosalɛ akambo wa kɔlɔ. Anango hita wakɔhɛnyahɛnya, wakosondja lo mfumbe, ndo waketawoya shɛwɔ dia Yɔsɛfu akavu. Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ, Yɔsɛfu akayongaka kaamɛ la nkumbo kande. Yɔsɛfu laya kakianɛ owandji ɔmɔtshi wa woke, akakoke mbalombosha lo yoho ya kɔlɔ ndo nyanga dia nsɔmbɔya. Ondo anango Yɔsɛfu waki la wɔma dia nde akakoke nsala dui sɔ, kaanga mbakawayatshumoya la otema ɔtɔi lo kɛnɛ kakawasale. Koko Yɔsɛfu akaashikikɛ ate: “Tanyokake wɔma. Onde dimi Nzambi kemi?” (Eta. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) L’okitshakitsha tshɛ Yɔsɛfu akatshike kilombo l’anya wa Jehowa. w22.08 30 od. 18-19
Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 17
Todimake anto ɛngɔ k’ɔlɔlɔ kahombayɛ mbasha naka wɛ ekɔ la akoka wa nkimanyiya.—Tok. 3:27.
Onde wɛ mbeyaka dia Jehowa koka nkamba la yɛ dia nkadimola dɔmbɛlɔ dia l’etete di’onto ɔmɔ? Wɛ koka nkimanyiya, oyadi wɛ ekɔ ekumanyi, okambi wakimanyiya, ombatshi mboka kana opandjudi ɔmɔtshi wa l’etshumanelo. Oyadi wɛ ekɔ ɔlɔngɔlɔngɔ kana opalanga, ɔnangɛso kana kadiyɛso, wɛ lawɔ koka mbisha ekimanyielo. Etena kalɔmba onto ɔmɔ loka Jehowa ngandji ekimanyielo, Nzambi kaso kambaka mbala efula la dikumanyi ndo l’ekambi ande ekina wa kɔlamelo dia vɔ monga “kiɔkɔ y’esambelo k’efula” le onto ɔsɔ. (Kɔl. 4:11) Tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula dia kambɛ Jehowa ndo anangɛso lo yoho shɔ! Sho koka monga l’akoka wa nsala dui sɔ etena katomba hemɔ kɛmɔtshi, mpokoso kɛmɔtshi kana ɛhɛnyɔhɛnyɔ. Sho mbeyaka nkombola nkimanyiya anto akina, koko dui sɔ koka monga wolo naka ase nkumbo kaso hita wekɔ lo diɛnɛ.—Tok. 19:17. w22.12 22 od. 1-2
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 18
Ɔlɛmbɛ ami ele dia nyu mbokana ngandji oko wakamanyoke ngandji.—Jni. 15:12.
Wɛkamu mpikama lo ngandji. Yeso akate ɔnɛ ɛlɛmbɛ ehende woleki weke ele nanga Jehowa ndo nanga wonya aso onto. (Mat. 22:37-39) Ngandji kokaso Jehowa totshutshuyaka dia mbokoya ɛnyɛlɔ kande ka kokele k’onto lakokaso mbɛkɛ otema. Ɛnyɛlɔ, ngandji kokaso anangɛso l’akadiyɛso totshutshuyaka dia nama akambo awɔ wa toseke. Sho hatohombe pondjo mbishola dui dimɔtshi diendana la wɔ diakoka mbasha paa, mbadja l’okandokando kana mbasha kandji. Okitshakitsha ayotokimanyiya nto dia monga anto wakokawɔ mbɛkɛ otema. Okristo wele l’okitshakitsha hasale akambo dia mambiya anto akina lo monga onto la ntondo lasholɛ anto akina dui dimɔtshi. (Flpɛ. 2:3) Nde hadje oshimu esɔ dia mɛnya dia nde ekɔ onto l’ohomba lo mbuta dia nde ekɔ lo mbeya dui dimɔtshi diende bu la lotshungɔ la mbuta. Okitshakitsha ayotokimanyiya nto diaha dianganya awui wa vate vate wahatɛkɛtami lo Bible kana l’ekanda aso walembetshiya Bible. w22.09 12 od. 12-13
Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 19
Ewo ka mɛtɛ kayoyala efula.—Dan. 12:4.
Ondjelo akatɛ Danyɛlɛ ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya wele lo dibuku diande wayoshihodiama dimɛna dimɛna oma le ekambi wa Nzambi, koko ate “ndooko kanga kɔlɔ layoshihodia.” (Dan. 12:10) Ɔnɛ mbele etena ka sho mɛnya dia sho bu l’atei w’anto wa kɔlɔ. (Mal. 3:16-18.) Jehowa ekɔ lo nkimanyiya wanɛ wɔsande oko “ɛngɔ ka laande” kana oko ɛngɔ ka nɛmɔ. Lo mɛtɛ sho nangaka monga l’atei awɔ. Lo mɛtɛ, tekɔ lo nsɛna l’etena ka diambo efula. Koko akambo efula woleki diambo wekɔ suke la salema. Keema edja tayɛna elanyelo k’anto wa kɔlɔ tshɛ. Oma laasɔ, tayɛna okotshamelo wa daka dakatɛ Jehowa Danyɛlɛ ate: “Wɛ ayemala dikambo dia yema yayɛ lo ekomelo ka nshi.” (Dan. 12:13) Onde wɛ ekɔ lo nomɔlomɔ dia mɛna lushi lele Danyɛlɛ kaamɛ la wakiyɛ wa ngandji “wayemala” nto? Naka ngasɔ, kete nsala la wolo oma ko kakianɛ dia monga la kɔlamelo, ko wɛ ayonga l’eshikikelo dia lokombo layɛ layotetemala fundama lo dibuku dia lɔsɛnɔ dia Jehowa. w22.09 24 od. 17; 25 od. 19-20
Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 20
Dimi lambokotoma.—Ɛzk. 2:3.
Lo weho akɔ tshɛ ɛtɛkɛta ɛsɔ wakakeketsha Ɛzɛkiyɛlɛ. Lande na? Nɛ dia aha la taamu nde akohɔ dia Jehowa akakambe l’ɛtɛkɛta akɔ waamɛ etena kakandatome Mɔsɛ la Isaya oko amvutshi ande. (Eto. 3:10; Isa. 6:8) Ɛzɛkiyɛlɛ akeyaka nto dia Jehowa akakimanyiya amvutshi ahende asɔ dia ntondoya ekakatanu wa wolo. Ɔnkɔnɛ, etena kakatɛ Jehowa Ɛzɛkiyɛlɛ mbala hiende y’etondo ate: “Dimi lambokotoma,” omvutshi ɔsɔ aki l’ɔkɔkɔ w’oshika wa ndjaɛkɛ l’osukɔ wa Jehowa. Ndo nto, lo dibuku di’Ɛzɛkiyɛlɛ sho tanaka mbala efula etelo k’ɔnɛ: “Ɔtɛkɛta wa Jehowa wakaye le mi.” (Ɛzk. 3:16) Ndo mbala efula nde akafunde ate: “Ɔtɛkɛta wa Jehowa wakaye le mi nto.” (Ɛzk. 6:1) Lo mɛtɛ, Ɛzɛkiyɛlɛ aki l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa mbakotome. Ndo nto, oko wakinde ɔna aki omvutshi, Ɛzɛkiyɛlɛ aketshamaka oma le she lo tshimbo y’ɛkɔndɔ wɛnya woho wakasukɛka Jehowa amvutshi ande. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akatɛ Isaka, Jakɔbɔ ndo Jɛrɛmiya ate: “Dimi lekɔ kaamɛ la yɛ.”—Eta. 26:24; 28:15; Jɛr. 1:8. w22.11 2 od. 3
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 21
Dia vɔ nkondja lɔsɛnɔ la pondjo.—Jni. 17:3.
Kaanga mbakasale Adama l’Eva pɛkato ndo mbakawela anawɔ nyɔi, Jehowa atatshikitanya kanyi yande yendana la sangwelo diande. (Isa. 55:11.) Sangwelo diande ekɔ dia mbisha anto wa kɔlamelo lɔsɛnɔ la pondjo. Lo nsɛdingola kɛnɛ kakandate ndo kakandasale l’oyango wa nkotsha sangwelo diande. Jehowa akalake dia nde ayolola wanɛ wakavu ndo ayowasha diaaso dia vɔ nsɛna pondjo pondjo. (Ets. 24:15; Tito 1:1, 2) Pami ka kɔlamelo Jɔbɔ aki l’eshikikelo dia Jehowa ekɔ lo nomɔlomɔ dia mbolola wanɛ wakavu. (Jɔbɔ 14:14, 15) Omvutshi Danyɛlɛ akeyaka di’anto wayolwama wayonga la diɛsɛ dia ndjɔsɛna pondjo pondjo. (Os. 37:29; Dan. 12:2, 13) Ase Juda wa lo nshi ya Yeso wakeyaka vɔ lawɔ dia Jehowa koka mbisha ekambi ande wa kɔlamelo “lɔsɛnɔ la pondjo.” (Luka 10:25; 18:18) Yeso akatɛkɛta dia daka sɔ mbala efula ndo ndamɛ akolwama oma le She.—Mat. 19:29; 22:31, 32; Luka 18:30; Jni. 11:25. w22.12 4-5 od. 8-9
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 22
Dimi ndjaɛkɛka le yɛ, wɛ Jehowa.—Os. 31:14.
Jehowa tɔlɔmbaka dia ndjasukanya la nde. (Jak. 4:8) Nde nangaka monga Nzambi kaso, Shɛso ndo Ɔngɛnyi aso. Nde kadimolaka l’alɔmbɛlɔ aso ndo tokimanyiyaka lo ntena dia paa. Ndo nde kambaka l’okongamelo ande dia tetsha ndo tokokɛ. Sho koka ndjasukanya la Jehowa lo mbɔlɔmba, lo mbadia Ɔtɛkɛta ande ndo lo nkana la wɔ yimba. Etena kasalaso dui sɔ, etema aso ndolaka la ngandji ndo la lowando otsha le nde. Sho keketshamaka dia mbookitanyiya ndo mbosha lotombo lahombande nongola. (Ɛny. 4:11) Lam’ayototalekaka mbeya Jehowa, mbayotalekaka mfula wɛkamu aso otsha le nde ndo l’okongamelo wakandasale dia tokimanyiya. Koko Diabolo salaka la wolo dia wɛkamu aso takitakitaka yema yema otsha le Jehowa ndo otsha l’okongamelo ande. Koko sho koka nshika tanga lo toho tande ta mayɛlɛ tɔsɔ. Naka tekɔ la mbetawɔ ka nge ndo la wɛkamu wahayɛkayɛka le Jehowa, kete hatotoka Nzambi kaso ndo okongamelo ande ɔkɔngɔ.—Os. 31:13, 14. w22.11 14 od. 1-3
Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 23
Vɔ . . . waketawe mvɔ lo dihole dia kambɛ kana ntɛmɔla nzambi kekina laadiko dia Nzambi kawɔ.—Dan. 3:28.
Akristo wa mɛtɛ efula wakashisha lotshungɔ lawɔ ndo wakadje nsɛnɔ yawɔ lo waale l’ɔtɛ walangawɔ Jehowa oko Omboledi w’andja w’otondo. Akristo wa mɛtɛ asɔ wakayashikikɛ dia ntetemala nama kɔlamelo yawɔ le Jehowa. Vɔ wekɔ oko ase Hɛbɛru asato wakatshikala la kɔlamelo le Ɔnɛ-Laheme-Tshɛ lakaashimbɛ lo kuka ka dja. Omembi w’esambo akafunde lo kɛnɛ kendana la ntetemala nama olowanyi le Nzambi ate: “Jehowa ayosambola anto. Jehowa le, onombosha lo ndjela losembwe lami ndo lo ndjela olowanyi ami.” (Os. 7:8) Davidɛ akafunde nto ate: “Olowanyi la losembwe wankokee.” (Os. 25:21) Yoho ya lɔsɛnɔ yoleki dimɛna ele, ntetemala ntshikala la kɔlamelo le Jehowa, nama kɔlamelo yaso le nde! Lo nsala ngasɔ, mbayotoyaoka oko omembi w’esambo lakafunde ate: “Ɔngɛnɔngɛnɔ le wanɛ walama olowanyi . . . , wanɛ wakɛndakɛnda lo ɛlɛmbɛ wa Jehowa.”—Os. 119:1, nɔtɛ. w22.10 17 od. 18-19
Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 24
Waonga ande wahɛnama . . . wekɔ lo mɛnama oma lo diangɔ diakatongama.—Rɔmɔ 1:20.
Lo asawo tshɛ wakasawola Jɔbɔ l’anto etena kakinde la lɔsɛnɔ, sawo diakaleke monanda ele nɛ diakandasawola la Jehowa Nzambi. Dia nkeketsha wɛkamu waki la Jɔbɔ lo lomba Lande ndo lo dikoka diande dia nkokɛ ekambi Ande, Jehowa akɛnya Jɔbɔ diangɔ dimɔ dia diambo diakandatonge. Ɛnyɛlɔ, Nzambi akohola Jɔbɔ dia nde kotshaka ehomba wa waa nyama, diakɔ diele Nde koka nto nkokɛ Jɔbɔ. (Jɔbɔ 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Lo nsɛdingola bɛnyɛlɔ di’oma l’etongelo, Jɔbɔ akeke awui efula wendana la waonga wa Nzambi kande. Sho koka nto mbeka awui efula wendana la Nzambi kaso etena kasɛdingolaso diangɔ diakandatonge. Koko ntena dimɔ, dui sɔ koka monga tshondo y’okakatanu le so. Naka tekɔ lo mbidjasɛ l’osomba ɔmɔ, kete ondo hatotolekaka mɛna diangɔ diakatonge Jehowa lushi la lushi. Kaanga naka tekɔ lo mbidjasɛ suke suke la diangɔ diakandatonge, sho mbeyaka ndjaoka dia sho bu l’etena efula ka mbeka diangɔ diakandatonge, koko ekɔ ohomba mbɔsaka etena ndo mbidja welo wa nsɛdingola kɛnɛ kakandatonge. w23.03 15 od. 1-2
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 25
Kanga yewo atɛnaka waale, ko nde atoyashɛka.—Tok. 22:3.
Yeso akatɛ ambeki ande dia “adidimu wa nkɛtɛ wa wolo wayoyala” ndo mpokoso nkina yayoyala la ntondo k’ekomelo ndja. (Luka 21:11) Nde akate nto dia ‘ɛɔnywɛlɔ k’ɛlɛmbɛ kayofula,’ awui wasalema nshi nyɛ, ɛnyɛlɔ diakatanelo, awui wa ngala ndo awui wa dengalenga. (Mat. 24:12) Yeso kombuta di’awui asɔ wayonga la shɛngiya paka le wanɛ wambɔsɛka Jehowa. Lo mɛtɛ, efula k’ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo wekɔ lo mpomana la mpokoso ya ngasɔ. (Isa. 57:1; 2 Kɔr. 11:25) Jehowa hatokokɛ lo yoho ya dihindo oma lo mpokoso tshɛ, koko nde toshaka kɛnɛ tshɛ kele laso ohomba dia ntshikala ki ndo monga la wɔladi. Hatonga dui dia wolo naka takayalɔngɔsɔla la ntondo. Ko onde ndjalɔngɔsɔla nembetshiyaka dia sho bu la mbetawɔ le Jehowa? Ndooko. Lo mɛtɛ, ndjalɔngɔsɔla la ntondo ka mpokoso kɛmɔ mɛnyaka dia tekɔ la mbetawɔ lo dikoka diande dia tokokɛ. Lo ngande? Ɔtɛkɛta wa Nzambi tɔlɔmbaka dia sho ndjalɔngɔsɔla la ntondo ka mpokoso kɛmɔ kakoka tokomɛ. w22.12 18 od. 9-10
Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 26
Nzambi kakantome la ntondo kanyu dia ndjoshimbɛ nsɛnɔ yanyu.—Eta. 45:5.
Lam’aki Yɔsɛfu lo lokanu, Jehowa akasale dia nkumekanga ka l’Edjibito mɛna alɔ ahende wakotshindja wɔɔngɔ. Etena kakeye nkumekanga dia Yɔsɛfu aki la dikoka dia nembetshiya alɔ, nde akatome onto ɔmɔtshi diatowelɛ. L’ekimanyielo ka Jehowa, Yɔsɛfu akalembetshiya alɔ asɔ ndo Farawɔ akakambe la dako di’oshika diakandawosha. Lo mɛna dia Jehowa aki kaamɛ l’ɔlɔngɔ a pami ɔsɔ, Farawɔ akadje Yɔsɛfu oko owandji wa l’Edjibito w’otondo. (Eta. 41:38, 41-44) L’ɔkɔngɔ diko, ndjala ka kasha kakayala, aha l’Edjibito oto koko ndo la Kanana, l’ɛtshi ka nkɛtɛ kakadjasɛka nkumbo ka Yɔsɛfu. Yɔsɛfu aki lo dihole dia laadiko diakandakoke nkokɛ ase nkumbo kande ndo nkokɛ ɔlɔndji wakahombe ndjokonya le Mɛsiya. Aha la taamu, Jehowa mbakasale dia Yɔsɛfu ntondoya l’akambo asɔ tshɛ. L’ekomelo, kaanga mbakayange anango Yɔsɛfu dia mbodiaka, Jehowa akatshikitanya akambo dia nkotsha lolango Lande. w23.01 17 od. 11-12
Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 27
Nyoyalame.—Luka 21:34.
Onto layalama mbidjaka yimba lo dikambo tshɛ diakoka mbidja diɔtɔnganelo diasande la Jehowa lo waale ndo nde salaka kɛnɛ tshɛ kahombama dia diewɔ. Lo nsala ngasɔ, nde tshikalaka lo ngandji ka Nzambi. (Tok. 22:3; Judɛ 20, 21) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatɛ Akristo dia vɔ ndjalama. Ɛnyɛlɔ, nde akatɛ Akristo wa l’Ɛfɛsɔ ɔnɛ: “Nyendake dimɛna woho wakɛndakɛndanyu, aha oko akanga wa dinginya, koko oko akanga wa tomba.” (Ɛf. 5:15, 16) Satana ekɔ lo ntetemala nsala la wolo dia ndanya lɔngɛnyi lasaso la Jehowa. Diakɔ diatolaka Bible dia sho ‘ntetemala nshihodia kɛnɛ kele lolango la Jehowa’ l’oyango wa ndjalama oma lo toho tshɛ tatɔlɔsha Satana. (Ɛf. 5:17) Dia nsala ɛsɔnwɛlɔ wa lomba, sho pombaka nshihodia, “lolango la Jehowa.” Sho koka nsala dui sɔ lo mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbala la mbala ndo lo kanaka la wɔ yimba. Lo yɛdikɔ yayototalekaka nshihodia lolango la Jehowa ndo nsala la wolo dia monga la “yimba ya Kristo,” mbayototalekaka nkɛndakɛnda “oko akanga wa tomba,” oyadi etena kele sho bu l’ɛlɛmbɛ watotɛ kɛnɛ kahombaso nsala shikaa.—1 Kɔr. 2:14-16. w23.02 16-17 od. 7-9
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 28
Nyohilwame lo nɔngɔsɔla timba tanyu, dia nyuamɛ mbeya dimɛna lolango la Nzambi l’ɔlɔlɔ, letawɔma ndo la kokele.—Rɔmɔ 12:2.
Mbala ngana yɔmbayɛ luudu layɛ? Ondo la ntondo ka wɛ ntomba, wɛ lietɛka pudipudi. Kakɔna kayotomba naka wɛ hayoliɔmba nto? Ndooko onyake etoko ndo mindo yayɔmɔtana esadi eto. Dia luudu layɛ mongaka pudipudi, wɛ pombaka liɔmbaka mbala la mbala. Woho akɔ waamɛ mbele, nɔmbamaka dia ntetemala mbidja welo dia nama ekanelo kaso ka yimba ndo lonto laso. Lo mɛtɛ, la ntondo ka sho batizama takadje welo wa nsala etshikitanu wahombama lo lɔsɛnɔ laso l’oyango wa “[ndj]aɛdia oma lo mindo tshɛ ya demba ndo ya yimba.” (2 Kɔr. 7:1) Kakianɛ, sho pombaka ndjela dako di’ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ diatɔlɔmba dia “ntetemala monga eyoyo.” (Ɛf. 4:23) Sho koka mbɔtɔ otoko ndo mindo y’andja ɔnɛ esadi eto. Dia sho mbewɔ dui sɔ ndo ntetemala ntshikala pudipudi la ntondo ka Jehowa, sho pombaka sɛdingolaka mbala la mbala tokanyi taso, lonto laso ndo nsaki yaso. w23.01 8 od. 1-2
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 29
Nde akɛnyi nyuma ka Nzambi kayaholɔ oko fudu k’enga, ko tɔ kakayowahema.—Mat. 3:16.
Ohɔsa dia wɛ ekɔ lo mpokamɛ etena ketsha Yeso. Mbala efula, nde akashilaka Afundelo w’Ekila oma l’ɔtɛ! Dui sɔ diakasalema l’etena ka batisimu kande ndo kakandalongola nyuma k’ekila dia ndjotɔ oko onto lanɛ la nkɛtɛ. L’ɛtɛkɛta ande wa ntondo wakafundama l’ɔkɔngɔ wa batisimu kande ndo l’ɛtɛkɛta ande ɛmɔ w’ekomelo wa la ntondo ka nyɔi kande, Yeso akaashile oma l’Afundelo. (Eoh. 8:3; Os. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Ndo l’edja k’ɛnɔnyi esato l’etenyi wa lam’asa awui asɔ ahende, mbala efula Yeso akadiaka ndo akashilaka Afundelo lo sɛkɛ ndo akaalembetshiyaka. (Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20) Ɛnɔnyi efula la ntondo ka nde ntatɛ olimu ande, Yeso akadiaka ndo akahokamɛka Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbala la mbala. Aha la taamu, la ngelo, nde akokaka Mariya nde la Yɔsɛfu washila awui w’oma l’Afundelo. (Eoh. 6:6, 7) Ndo nto, Yeso akatshɔɔka la shinangɔnga lushi la Sabato tshɛ kaamɛ la nkumbo kande. (Luka 4:16) Etena kakinde lɛkɔ, nde akahokamɛka la yambalo tshɛ Afundelo wakadiemaka. w23.02 8 od. 1-2
Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 30
Langa Jehowa Nzambi kayɛ.—Makɔ 12:30.
Tekɔ l’ɛkɔkɔ efula wa mboka Jehowa ngandji. Ɛnyɛlɔ, wɛ akakome lo nshihodia dia nde ekɔ “kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ” ndo ɔnɛ nde ekɔ Ombishi wa “losha tshɛ l’ɔlɔlɔ ndo weshasha tshɛ wa kokele.” (Os. 36:9; Jak. 1:17) Ɛngɔ tshɛ k’ɔlɔlɔ kele layɛ ndja oma le Nzambi kaso ka lokaho ndo ka ngandji. Oshinga w’etshungwelo ekɔ woshasha ɔmɔ wa diambo wakatosha Jehowa. Lande na kakokaso mbuta ngasɔ? Tɔsɛdingole dimama diele lam’asa Jehowa l’Ɔnande. Yeso akate ate: ‘Papa nangakami’ ndo “dimi nangaka Papa.” (Jni. 10:17; 14:31) Dimama diele lam’asawɔ diakaleke monga lo miliyara y’ɛnɔnyi yambowetsha kaamɛ. (Tok. 8:22, 23, 30) Kakianɛ, nkanyiya paa kakahombe monga la Nzambi l’asolo lo mbetawɔ di’Ɔnande nsowa ndo mvɔ. Jehowa mbokaka anto ngandji, mbidja ndo wɛ. Diakɔ diakandetawɔ dia nkimɔ Ɔnande la ngandji oko olambo dia kokimanyiya wɛ l’anto akina dia nsɛna pondjo pondjo. (Jni. 3:16; Ngal. 2:20) Ɔsɔ mbele ɔkɔkɔ woleki woke watotshutshuya dia mboka Nzambi ngandji. w23.03 4-5 od. 11-13
Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 31
Nyokukute kɛnɛ kenyu la tɔ.—Ɛny. 2:25.
Sho pombaka ntona wetshelo wa waa apɔsta. Yeso akahangwɛ Akristo amɔtshi wa la Pɛrgamɛ lo woho wakawadjaka diatɔnelo ndo wakawatonge taato t’ɛtɛmwɛlɔ. (Ɛny. 2:14-16) Nde akaandola Akristo wa la Tiyatira wakewɔka “akambo wa lotshimola wa Satana” ndo nde akaakeketsha dia ‘nkukutɛ’ akambo wa mɛtɛ. (Ɛny. 2:24-26) Akristo wa lɛkɔ wanɛ waki wɔdu lo nyuma ndo wakatatɛ ndjela wetshelo wa kashi wakahombe ndjatshumoya. Ko kayotota dikambo diaso ɛlɔ kɛnɛ? Sho pombaka ntona wetshelo tshɛ walɔshana la tokanyi ta Jehowa. Waa apɔsta mbeyaka monga la “ɛnamelo k’anto wayasha l’awui wa Nzambi,” koko vɔ ‘mangunaka wolo ande.’ (2 Tim. 3:5) Bu wolo mbeya wetshelo wa kashi ndo ntona wetshelo akɔ naka tekɔ ambeki w’eshika w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (2 Tim. 3:14-17; Judɛ 3, 4) Tambɛna ohomba wa ndjashikikɛ di’ɔtɛmwɛlɔ aso mbetawɔmaka le Jehowa. Naka tekɔ lo nsala dui dimɔtshi diakoka nkonya diaha ɔtɛmwɛlɔ aso mbetawɔma le Jehowa, kete sho pombaka mbɔsa yɛdikɔ aha la ntshimbatshimba dia mbidja akambo l’ɔnɔngɔ.—Ɛny. 2:5, 16; 3:3, 16. w22.05 4 od. 9; 5 od. 11