Tosuke wetshelo wa Nzambi la wolo tshɛ
“Ekamaki [Jehowa] l’utema aye tshe, tekamaki yimba yaye hita. Uwetawoki lu akambu aye tshe, ku ndi ayukolongoswela mbuka yaye.”—TUKEDI 3:5, 6.
1. Ngande wambotokitshama la ntondo ka nsango ya diewo di’anto nshi nyɛ lo yɛdikɔ yaki kontshamaka lo nshi ya ntondo?
NSHI nyɛ, suke la tojurunalɛ 9 000 tatomba lushi la lushi tekɔ lo sondjama l’andja w’otondo. Ɔnɔnyi tshɛ, abuku w’eyoyo oko 200 000 wekɔ lo tomba lo wodja w’États-Unis oto. Lo ndjela wekelo ɔmɔtshi wakasalema lo Ngɔndɔ ka Sato k’ɔnɔnyi wa 1998, ekanda wakawadje lo Internet waki la yɛdikɔ ya ndjɛkɛ y’akatshi oko miliyɔ 275. Vate lofulo lɔsɔ lekɔ lo tadɛ lo yɛdikɔ ya ndjɛkɛ y’akatshi miliyɔ 20 lo ngɔndɔ. Lo yɛdikɔ yaki kotshamaka lo nshi ya ntondo, nshi nyɛ anto wokokaka kondja nsango lo dikambo suke la tshɛ. Eelo mɛtɛ, dui sɔ diekɔ la wahɔ ɛmɔtshi, koko nsango ya ngasɔ yambɔtɛkɔya efula mbelaka ndo ekakatanu.
2. Ekakatanu akɔna wakoka tomba oma lo woho wakoka onto kondja nsango efula kambɔtɛkɔya?
2 Anto amɔtshi waya oko ɛhɔmbɔ wa nsango kana wa mbeya awui. Nshi tshɛ vɔ tahɛmahɛmaka dia mbeya oseka dui tshɛ dieta ko minyaka yimba l’akambo woleki ohomba. Akina kondjaka paka etenyi kɛmɔtshi keto ka nsango lo kɛnɛ kendana l’akambo wa weke weke ko ndjoyaɔsaka vamɛ oko tomanyi l’akambo akɔ. Oma l’ewo ka tshitshɛ keto kele lawɔ, vɔ mbeyaka ndjɔsa tɛdikɔ ta weke takokawɔ vamɛ ndjoyasalɛ kɔlɔ kana ndjosalɛ anto akina kɔlɔ. Ndo nto, wâle ɔmɔtshi watɔkɛnga wonya tshɛ ele wa kondja nsango kana awui wa kashi. Esangɔ efula, ndoko yoho ya shikaa yakoka onto ntsha dia nde mbeya kana lokema la nsango yakondjande yekɔ mɛtɛ ndo amɛna.
3. Ngande watewola Bible lo dikambo dia tawesaka lomba l’anto?
3 Aha ɛlɔ la lui mbamboyala onto la mposa ka mbeya awui. Kânga lo nshi ya Nkumekanga Sɔlɔmɔna, wakeyaka ɔnɛ wâle wekɔ lo mbetshaka wenya wetshetsha lo tawesaka dia mbeya awui w’anyanya kana wakoka totshɛ kɔlɔ. Nde akate ate: “Ewo akambu akina ladiko dia ane. Efundelu k’abuku hashili; wekelu efula nkomolaka dimba.” (Undaki 12:12) Ɛnɔnyi nkama l’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akayofundɛ Timɔtɛ ate: “Oombe dimɛna kɛnɛ kakawakɔkɛkɛciya. Ewɔ ɛtɛkɛta w’anyaanya wahɔɔtɔnɛɛ la dyeetawɔ, ndo taamu ta anɛ waheewe ndooko dikambo. Dikambo anto amɔci wakate dya vɔ mbewaka akambo anɛ, ko vɔ wakanganɛɛ oma lo mboka ka dyeetawɔ.” (1 Timɔteyo 6:20, 21, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Eelo mɛtɛ, nshi nyɛ Akristo la dia mbewɔ dia ndjâkitshaka okitshakitsha lo tokanyi ta wâle.
4. Naa yoho mɔtshi yakokaso mɛnya ɔnɛ sho ndjaɛkɛka le Jehowa ndo lo wetshelo ande?
4 Ekambi wa Jehowa pombaka nto ndjela ɛtɛkɛta ɛnɛ wofundami lo Tukedi 3:5, 6 ɔnɛ: “Ekamaki [Jehowa] l’utema aye tshe, tekamaki yimba yaye hita. Uwetawoki lu akambu aye tshe, ku ndi ayukolongoswela mbuka yaye.” Naka tekɔ lo ndjaɛkɛ le Jehowa kete hatotetawɔ kânga kanyi ɔtɔi yahɔtɔnɛ l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, oyadi oma lo yimba yaso shamɛ mboyeyɔ kana oma le osekaso ɔmɔtshi. Dia sho nama lonyuma laso, ekɔ ohomba sho mbekiya akoka aso wa kana yimba woho wa sho koka la mbeya awui wakoka monga wâle ndo mbaewɔ. (Heberu 5:14) Ɛsɔ tênde tɔkɔkɔ tɔmɔtshi t’awui wa ngasɔ.
Andja wahemame oma le Satana
5. Naa kiɔkɔ mɔtshi ya tokanyi ta wâle, ndo akɔna ayisukɛ?
5 Andja ɔnɛ ekɔ kiɔkɔ mɔtshi ya mamba ya tokanyi ta wâle. (1 Koreto 3:19) Yeso Kristo akalɔmbɛ Nzambi lo dikambo di’ambeki ande ate: “Dimi hakɔlɔmbɛ dia wɛ mbanya oma l’andja ɔnɛ, koko dia mbalama oma le nkanga kɔlɔ.” (Joani 17:15, NW) Woho wakalɔmbɛ Yeso di’ambeki ande kokamɛ oma le “nkanga kɔlɔ,” mɛnyaka ɔnɛ Satana ekɔ la shɛngiya l’andja ɔnɛ. Aha naka taya Akristo lâsɔ kete ndoko woho wakoka tɔsɛngiya t’andja ɔnɛ tokomɛ. Joani akafunde ate: ‘Sho mbeyaka ɔnɛ oma le Nzambi mboyeso, koko andja w’otondo wekɔ lo lowandji la nkanga kɔlɔ.’ (1 Joani 5:19) Djekoleko l’etenyi ka ndjihelo ka nshi nyɛ y’ekomelo, sho pombaka nongamɛ ɔnɛ Satana l’ɛdiɛngɛ ande wayolodja nsango kana awui wa wâle l’andja ɔnɛ.
6. Ngande wakoka akambo wa diendenda mbetɛ etema w’anto lonyû kânga lo akambo wa kɔlɔ?
6 Pombaka nto sho nongamɛ ɔnɛ awui amɔtshi asɔ wa wâle wayɛnamaka oko bu wâle. (2 Koreto 11:14) Ohɔsa oko awui wa diendenda, awui wɛnyawɔ lo televiziɔ, sɛndɛma, mishiki la abuku wafundawɔ. Anto efula mbetawɔka ɔnɛ lo akambo efula, weho ɛmɔtshi wa diendenda keketshaka akambo wa kɔlɔ, ɛnyɛlɔ oko awui wa mindo, awui wa ngala, la ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya. Mbala ka ntondo kɛnawɔ awui wa mindo wamboleka ntshɔ lo kɔlɔ, asolo w’anto mbeyaka kɛta. Koko, lo menda awui akɔ mbala la mbala, otema w’onto ndjokomaka lonyû ko hayɔkɛta ndoko yema. Tatohembake pondjo mbɔsa diendenda diakeketsha tokanyi ta wâle oko awui w’ɛlɔlɔ kana waha la wâle.—Osambu 119:37.
7. Naa woho wa lomba l’anto lakoka tɔtɛwɔla di’aha sho ndjaɛkɛ lo Bible?
7 Tênde kiɔkɔ kina nto y’awui wakoka monga wâle: lokema la tokanyi tatondja waa nomb’ewo ndo ambewi wa mikanda wahetawɔ ɔnɛ Bible ekɔ dibuku dia mɛtɛ. (Enda lo Jakoba 3:15.) Awui wa ngasɔ tanemaka esangɔ efula lo tojurunalɛ ta weke ndo l’abuku waleka mbekɔnɛ le anto, ndo vɔ kokaka tɛwɔla onto di’aha nde mbɔsa Bible la nɛmɔ. Amɔtshi mbokaka ɔlɔ mɔnyɔla Ɔtɛkɛta wa Nzambi la dikanyiyakanyiya diakiwɔ diahɛnɛ komelo. Wâle wa woho ɔsɔ wakikɔ ndo lo nshi y’apɔstɔlɔ; ndo dui sɔ mɛnamaka hwe lo ɛtɛkɛta wakate ɔpɔstɔlɔ Paulo ɔnɛ: “Nyaambaale kele ndooko onto atonyonganyiyake l’ɛtɛkɛta wa lokeso ndo w’anyaanya w’oma lo eewo k’anto: eewo kakɔ k’anto kɛsɔ keekɔ la cina dyatɔ oma l’elakanyeelo w’oma lee anto, oma lo woolo wa dimu dya l’anja, koko aha oma le Kristo.”—Kɔlɔsɛ 2:8, Dyookaneelo dy’Oyooyo.
Atunyi w’akambo wa mɛtɛ
8, 9. Ngande wɛnama apɔstazi nshi nyɛ?
8 Ɛtɔlɔki kokaka monga nto wâle okina lo lonyuma laso. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akatatshi ɔnɛ apɔstazi (kana wangunelo wa mbetawɔ ka mɛtɛ) ayotomba oma l’atei a wanɛ wayata ɔnɛ Akristo mbewɔ. (Etsha 20:29, 30; 2 Tesalonika 2:3) Lo ndjela ɛtɛkɛta wakinde ɛsɔ, apɔstazi wa woke wakayoyala l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ ko Lokristokristo lakayotomba. Nshi nyɛ, ndoko apɔstazi wa woke wasalema l’atei w’ekambi wa Nzambi. Koko, tɔtɔi tɔmɔtshi t’anto wakatombe oma l’ɔnɔngɔ aso, ndo amɔtshi l’atei awɔ wamboyasha tshɛ dia nanya lokumu l’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo tahandjolaka akambo wa kashi lo lokombo lawɔ. Tɔtɔi tɔmɔtshi kambaka kâmɛ l’elui ekina w’anto wakayalɔngɔsɔla dia ndɔshanaka l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi. Lam’atshawɔ ngasɔ, vɔ mbetaka lo wedi waki Satana, lele ɔtɔlɔki wa ntondo.
9 Ɛtɔlɔki ɛmɔtshi wekɔ lo taleke kamba la weho efula wa dihomɔ diakimanyiya anto dia mbewɔnyaka nsango efula, ndo Internet, dia vɔ tahandjolaka awui wa kashi lo lokombo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Ko, etena katoyangaka anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ dia mbeya wetshelo wakiso, vɔ ndjokokaka pomana l’awui wadianganya ɛtɔlɔki. Kânga Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛmɔtshi ndjohomanaka l’awui wa ngasɔ wa wâle aha la vɔ mbeya. Lâdiko dia lâsɔ, ɛtɔlɔki tɛkɛtaka tena dimɔtshi lo televiziɔ ndo l’aradiyo. Ko lâsɔ, naa dui dia lomba diahombaso ntsha la ntondo k’awui asɔ tshɛ na?
10. Naa dui dia lomba diahombaso ntsha la ntondo k’awui watadianganya ɛtɔlɔki?
10 Ɔpɔstɔlɔ Joani akatɛ Akristo di’aha vɔ nongola ɛtɔlɔki lawakawɔ. Nde akafunde ate: “Naka untu omotshi ambuya le nyu, ambela wetshelu waha wetshelu one, tanyûlungulaki lu luudu, tanyuwemulaki, ne dia untu tshe latuwemulaka, eko umbekesanedi andi lu etsha andi wa kolo.” (2 Joani 10, 11) Lam’ewɔso lo weho tshɛ dia mbɔtɔnɛ l’atunyi asɔ, sho ndjâkokɛka oma lo tokanyi tawɔ ta kɔlɔ. Ndjâtshika shamɛ lo wetshelo w’ɛtɔlɔki walakanyawɔ lo tshimbo ya dihomɔ dia nshi nyɛ diewɔnya anto nsango ekɔ wâle oko onto lalongola otondo w’ɔtɔlɔki lo luudu laso. Tatetawɔke pondjo dia mposa ka mbeya akambo tokotola lo mboka ka ngasɔ kakoka ndjotohumuya lokolo l’ɛngɛnɔ!—Tukedi 22:3.
L’atei w’etshumanelo
11, 12. (a) Kakɔna kaki kiɔkɔ y’awui wa kɔlɔ l’etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo? (b) Ngande waki Akristo amɔtshi kokukutɛ wetshelo wɔtɔnɛ la tshelo ya mamema Nzambi?
11 Ɛsɔ tênde kɛnɛ kakoka monga nto kiɔkɔ kina ya tokanyi ta wâle. Oyadi kânga nde bu la kanyi ya ndakanya wetshelo wa kashi, Okristo ɔmɔtshi kokaka ndjoyala la mbekelo ka tɛkɛtaka awui ɔtɛkɛtatɛkɛta, aha la kana yimba. (Tukedi 12:18) Lam’ele sho bu kokele, sho tshɛ tayotakanaka lo lolemi tena dimɔtshi. (Tukedi 10:19; Jakoba 3:8) Afundelo mɛnyaka dia, lo nshi y’ɔpɔstɔlɔ Paulo, aki anto amɔtshi l’atei w’etshumanelo waki konamaka nemi yawɔ ndo wakatondjaka ewanu wa tshanana l’ɔtɛ w’ɛtɛkɛta. (1 Timote 2:8) Akina wakayakanaka oko vɔamɛ ato mbêya ko wakakome polo ndo lo mɔnyɔla lowandji la Paulo. (2 Koreto 10:10-12) Yimba ya ngasɔ yakatondjaka ewanu w’anyanya.
12 Esangɔ ɛmɔtshi, woho ɔsɔ wakiwɔ kombokanaka lo tokanyi akayotondjaka ndo ‘ewanu wa mamba lo akambo w’anyanya,’ ko ndjofukutanya ndo wɔladi wa l’etshumanelo. (1 Timote 6:5; Ngalatiya 5:15) Lo dikambo dia wanɛ wakayaka la taamu ta ngasɔ, Paulo akafunde ate: “Endaka onto ɔmɔci eekɔ lo ndakanya, ko olakanyeelo waakinde hookana l’ɛtɛkɛta w’Owanji waakiso Yeeso Kristo ndo l’olakanyeelo wɔɔtɔnɛ la [“tshelo ya mamema Nzambi,” NW], kete nd’eekɔ nkanga lokanyi ndo nde heewe ndooko ɛngɔ. Ɔtɔi wa dikambo weeyande ko wa mbijana taamu ndo [tondja ewanu l’ɔtɛ w’ɛtɛkɛta]. Ko tete lee oma lo ngaasɔ katomba nkanjeema, ewanu, ntɛngɔ, ojaneelo wa tokanyi ta kɔɔlɔ.”—1 Timɔteyo 6:3, 4, Dyookaneelo dy’Oyooyo.
13. Naa dionga diaki l’Akristo efula wa lo ntambe ka ntondo?
13 Diɛsɛ ko, lo nshi y’apɔstɔlɔ, efula k’Akristo waki la kɔlamelo ndo wakatetemala ndjasha l’olimu wa mbewoya anto lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi. Vɔ wakayashaka tena tshɛ lo kokɛkokɛka ‘ana wa tshike la wadi waki edo lo asui awɔ’ ndo lo ndjâlamaka vamɛ ‘di’aha monga la vadi y’andja ɔnɛ,’ aha la mbetshaka wenya wetshetsha lo mbidjanaka taamu t’anyanya lo ɛtɛkɛta. (Jakoba 1:27) Vɔ wakewɔka ‘angɛnyi wa kɔlɔ’ oyadi kânga l’atei w’etshumanelo k’Akristo dia vɔ kokɛ lonyuma lawɔ.—1 Koreto 15:33; 2 Timote 2:20, 21.
14. Naka hatendji ɔlɔlɔ, ngande wakoka wengɔnyelo w’ɔlɔlɔ wa tokanyi ndjokadimɔ ewanu wa kɔlɔ?
14 Popo ndo le tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa nshi nyɛ, awui wofundami l’odingɔ wa 11 bu la dihole l’atei awɔ. Koko, sho la dia mbeya ɔnɛ ewanu wa ngasɔ w’anyanya kokaka ndjotomba. Eelo mɛtɛ, bu kɔlɔ sawola awui wendana l’ɛkɔndɔ wa lo Bible kana ndjambola akambo amɔtshi wahatashwama wendana l’andja w’oyoyo wakalakema. Ndo nto, ndoko kɔlɔ onto mbisha onyande kanyi yande lo akambo wendana l’onto ndamɛ, ɛnyɛlɔ oko ɔlɔtɔ, wonyelo kana wɛlɛlɔ wa divo ndo diendenda diakokande menda. Koko, endaka sho monga la mbekelo ka tshininalaka paka lo tokanyi taso shamɛ ko mbokaka yɛnyi naka akina hawetawɔ tokanyi takɔ, kete etshumanelo mbeyaka ndjokoma lo ndjâtɔna l’ɔtɛ wa tokambokambo ta totshitshɛ. Kɛnɛ kakoka mɛnama oko osanyi wa tshitshɛ mbeyaka ndjoyala wâle wa mɛtɛ.
Tolame kɛnɛ kakawatɔkɛkɛtshiya
15. Lo yɛdikɔ yakɔna yakoka ‘wetshelo w’ɛdiɛngɛ’ tôkadja wâle lo nyuma, ndo dako diakɔna diatoshawɔ l’Afundelo?
15 Ɔpɔstɔlɔ Paulo ekɔ lo tewola ate: “Nyuma kata ati: Lu nshi y’ekumelu, antu amotshi wayoseka mbetawo kawo, wayukela [d]imu dia lukesu, ndu wetshelu w’edienge.” (1 Timote 4:1) Tokanyi ta kɔlɔ tekɔ mɛtɛ wâle wa woke. Diɔ diakɔ mɛtɛ diakakoke Paulo sɛngasɛnga ɔngɛnyi ande Timɔtɛ ate: “Laakimi la nganji Timɔteyo, oombe dimɛna kɛnɛ kakawakɔkɛkɛciya. Ewɔ ɛtɛkɛta w’anyaanya wahɔɔtɔnɛɛ la dyeetawɔ, ndo taamu ta anɛ waheewe ndooko dikambo. Dikambo anto amɔci wakate dya vɔ mbewaka akambo anɛ, ko vɔ wakanganɛɛ oma lo mboka ka dyeetawɔ.”—1 Timɔteyo 6:20, 21, Dyookaneelo dy’Oyooyo.
16, 17. Kakɔna kakatɔkɛkɛtshiya Nzambi, ndo ngande wahombaso kilama?
16 Ngande wakoka dako sɔ dia ngandji diatewola tokimanyiya nshi nyɛ na? Wakakɛkɛtshiya Timɔtɛ ɛngɔ kɛmɔtshi, ɛngɔ kɛmɔtshi ka nɛmɔ efula kakandahombaka kokɛkokɛ ndo nama dimɛna. Ko naa ɛngɔ kakɔ na? Paulo ate: “Tetemala nama lokongɛ l’ɛtɛkɛta w’ɛlɔlɔ wakayoke oma le mi kâmɛ la mbetawɔ ndo la ngandji kendana la Kristo Yeso. Ɛngɔ kɛnɛ k’ɔlɔlɔ kakawakɔkɛkɛtshiya, lamatɔ dimɛna oma l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila kodjashi le so.” (2 Timɔtɛ 1:13, 14, NW) Lo ɛngɔ kɛsɔ kakawakɛkɛtshiya Timɔtɛ, aki ndo “ɛtɛkɛta w’ɛlɔlɔ,” mbut’ate “wetshelo wɔtɔnɛ la tshelo ya mamema Nzambi.” (1 Timɔtɛ 6:3, NW) Lo ndjela ɛtɛkɛta ɛsɔ, nshi nyɛ Akristo wambanɛ dia nama mbetawɔ kawɔ ndo akambo wa mɛtɛ tshɛ wakawâkɛkɛtshiya.
17 Nama ɛngɔ kɛsɔ nembetshiyaka nto, monga l’awui wele oko mbekelo y’ɛlɔlɔ ya mbekaka Bible ndo etete lo dɔmbɛlɔ, ko ‘salɛka ndo anto tshɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, djekoleko wanɛ wotɔ la so lo mbetawɔ.’ (Ngalatiya 6:10; Romo 12:11-17) Paulo ekɔ lo tokeketsha nto ate: “Tawesaka losembwe, tshelo ya mamema Nzambi, mbetawɔ, ngandji, ekikelo la dionga dia wɔlamu. Lɔka ta di’ɔlɔlɔ dia mbetawɔ, kukutɛ lɔsɛnɔ la pondjo lakayelamɛ lɔkɔ ndo lakayasuya lo sɛkɛ la ntondo k’ɛmɛnyi efula.” (1 Timɔtɛ 6:11, 12, NW) Woho wakakambe Paulo l’ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “lɔka ta di’ɔlɔlɔ” ndo “kukutɛ” mɛnyaka hwe ɔnɛ sho pombaka ndɔsha l’osalosalo tshɛ ndo manɛ dia paka shika ekolo la ntondo ka tɔsɛngiya tele wâle lo nyuma.
Ohomba wa shɛnɔdi
18. Ngande wakokaso mɛnya dionga di’Akristo di’aha mɛngama lɛkɛ lɔmɔtshi lo kɛnɛ kendana l’awui w’ase andja ɔnɛ?
18 Lo mɛtɛ, shɛnɔdi yekɔ ohomba efula di’onto ndɔ ta di’ɔlɔlɔ dia mbetawɔ. (Tukedi 2:11; Filipi 1:9) Ɛnyɛlɔ, onto lele l’ekanelo k’ɔlɔlɔ ka yimba hakoke tona awui tshɛ w’ase andja ɔnɛ. (Filipi 4:5; Jakoba 3:17) Aha tokanyi tshɛ t’anto mbalɔshana l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Yeso akate ɔnɛ ekɔ ohomba dia ase hemɔ ntshɔ le onganga wa manamana, koko olimu w’onganga bu lotumu la Nzambi. (Luka 5:31) Kânga mbele woho wakawasakɛka anto lo nshi ya Yeso aki oko esakelo k’ana w’akɛnda lo mbɛdika la diewo dia nshi nyɛ, nde akeyaka ɔnɛ anto wakakondjaka wahɔ ɛmɔtshi oma l’ekimanyielo k’enganga. Popo ndo nshi nyɛ, Akristo hawote ɔnɛ pombaka ntona awui tshɛ wele bu wa Nzambi kana mbaetawɔ tshɛ, koko vɔ ntonaka ndjâkitsha lo awui tshɛ wakoka mbaokadja wâle lo nyuma.
19, 20. (a) Ngande watsha dikumanyi akambo la shɛnɔdi lam’akimanyiyawɔ wanɛ watɛkɛta ɔtɛkɛtatɛkɛta? (b) Ase etshumanelo atshawɔ la anto watetemala keketsha wetshelo wa kashi?
19 Shɛnɔdi yekɔ nto ohomba le dikumanyi etena kahombawɔ kimanyiya wanɛ watɛkɛta aha la kana yimba. (2 Timote 2:7) Tena dimɔtshi, ase etshumanelo kokaka ndjokakatana lo tokambokambo t’anyanya ndo mbidjana taamu l’awui wakanyiya onto l’onto lo yimba yande. Dia kokɛ kâmɛ ka l’etshumanelo wolo, dikumanyi pombaka ntshaka esadi dia kandola ekakatanu wa ngasɔ. Koko, vɔ pombaka mbewɔ di’aha mbidjɛ anangɛwɔ tokanyi ta kɔlɔ ndo aha vɔ mbaɔsa esadi eto oko ɛtɔlɔki.
20 Paulo akate yimba yahomba monga la wɔ lam’akimanyiyawɔ onto. Nde akate ate: “Analengo, endaka onto ambotakana la ntondo ka nde mbeya, nyu wanɛ wele l’akoka wa lo nyuma wahombama, nyoyange dia mingola onto ɔsɔ la yimba ya wɔlamu.” (Ngalatiya 6:1, NW) Lam’akandatɛkɛtaka lo yoho yokɛma hwe lo dikambo di’Akristo wadiɛnɛ la taamu, Jude akafunde ate: “Nyuki wane wadja tamu l’etema ketshi. Nyushimbeli amotshi, nyatundja uma lu dja.” (Jude 22, 23) Eelo mɛtɛ, naka l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbolaka mbala ko mbala ko onto tetemalaka keketsha wetshelo wa kashi, kete dikumanyi pombaka mbɔsa tɛdikɔ ta wolo dia kokɛ etshumanelo.—1 Timote 1:20; Tito 3:10, 11.
Tolodja yimba yaso l’awui w’ɛlɔlɔ
21, 22. Awui akɔna wahombaso mbeya sɔnɔla, ndo akambo akɔna wahombaso ndodjaka lo timba taso?
21 Etshumanelo k’Akristo mbewɔka ɛtɛkɛta wa kɔlɔ ‘wahandjɔnɛ wate kana mpota kambokunda katahɔndja emunyi.’ (2 Timote 2:16, 17; Tito 3:9) Vɔ mbewɔka kânga ɛtɛkɛta wakɛnɛmɔla ‘lomba’ la l’andja ɔnɛ langanyiya anto, awui watadianganya ɛtɔlɔki, kana ɛtɛkɛta w’ɔtɛkɛtatɛkɛta l’atei w’etshumanelo. Saki k’ɔlɔlɔ ka mbeya akambo w’eyoyo kokaka kimanyiya onto, koko mposa ka tshambandeko ka mbeya awui kokaka ndjotodja tokanyi ta wâle. Sho mbeyaka tokanyi taki Satana. (2 Koreto 2:11) Sho mbeyaka ɔnɛ nde ekɔ lo ntsha la wolo ande tshɛ dia mbekola timba taso woho wa sho tɛwɔla anya l’olimu wakambɛso Nzambi.
22 Oko weso ekambi w’ɛlɔlɔ, nyɛsɔ tokukute wetshelo wɔtɔnɛ la tshelo ya mamema Nzambi. (1 Timote 4:6) Nyɛsɔ tokambake la wenya aso oko akanga a tomba lo mbeyaka sɔna awui wakokaso mbidja lo wɔɔngɔ aso. Lo yoho shɔ mbahatatosutshasutshama esadi eto l’awui watawadianganya w’oma le Satana. Eelo, nyɛsɔ totetemale mbidjaka yimba lo “akambu weli mete, akambu weli la kenemo, akambu w’usimbwi, akambu weli pudipudi, akambu weli amena, akambu weli la lukumu l’ololo.” Endaka sho ndodja timba taso la etema aso l’akambo wa ngasɔ, kete Nzambi ka wɔladi ayonga la so.—Filipi 4:8, 9.
Akateki?
• Ngande wakoka lomba l’ase andja ɔnɛ monga wâle lo lonyuma laso?
• Kakɔna kakokaso ntsha dia ndjâlama oma l’awui wa wâle w’oma le ɛtɔlɔki?
• Naa weho w’ɛtɛkɛta wahombaso mbewɔ l’atei w’etshumanelo?
• Akristo ngande wɛnyawɔ dia vɔ hawɛngama lɛkɛ lɔmɔtshi lo kɛnɛ kendana la lokema la nsango lewoyana anto nshi nyɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 21]
Tojurunalɛ efula ndo abuku waleka mbekɔnɛ le anto ndɔshanaka l’ɛlɛmbɛ aso w’Akristo
[Osato wa lo lɛkɛ 22]
Akristo kokaka mengɔnya tokanyi aha l’onto tshininala paka lo kanyi yande