Hoko ʻo Ola Lelei ʻi Hoʻo Ngāue Fakafaifekaú
1 ʻOku fakapōpōʻuli e langí, pea fakalalahi mai ha ongo fakamanavahē ʻo aʻu ki ha ʻuʻulu leʻo-lahi ʻaupito. ʻOku mahiki hake ha konga ʻao hangē ha kohú. Ko e hā ia? Ko ha fuʻu kau tau ʻo e fanga heʻe ʻe laui miliona ʻoku nau haʻu ke ʻomai ʻa e fakalala fakaʻaufuli ki he fonuá! Ko e fakatātā ko eni naʻe fakamatalaʻi ʻe he palōfita ko Sioelí ʻoku fakahoko ia he ʻahó ni ʻi he ngāue fakamalanga ʻa e kau sevāniti pani ʻa e ʻOtuá mo honau takangá, ko e fuʻu kakai lahí.
2 Naʻe pehē ʻi he Taua Leʻo ʻo Mē 1, 1998, peesi 11, palakalafi 19: “Kuo fai ʻe he kau tau fanga heʻe ʻa e ʻOtuá ʻi onopōní ha fakamoʻoni fakaʻāuliliki ‘ʻi he kolo’ ko Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané. (Sioeli 2:9) . . . ʻOku nau kei kaka atu ʻi he ngaahi fakafaingataʻaʻiaʻanga kotoa pē, ʻo hū ki he ngaahi ʻapi ʻe laui miliona, aʻu ki he kakai ʻi he halá, lea kiate kinautolu ʻi he telefoní, pea fetuʻutaki kiate kinautolu ʻi ha faʻahinga founga pē ʻe malavá ʻi heʻenau fanongonongo ʻa e pōpoaki ʻa Sihová.” ʻIkai ko ha monū maʻongoʻonga ia ke kau ʻi he ngāue ko ʻeni kuo fekauʻi ʻe he ʻOtuá?
3 ʻI he ʻikai hangē ko e fanga heʻe totonú, ʻa ia ko ʻenau taumuʻá pē ke fafanga kinautolu, ko kitautolu ʻi he tuʻunga ko e kau sevāniti ʻa Sihová ʻoku tau tokanga lahi ki he moʻui ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku tau malanga ki aí. ʻOku tau fie tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke ako ki he ngaahi moʻoni lāngilangiʻia ʻoku ʻi he Folofola ʻa e ʻOtuá pea ke ueʻi ke nau fou ʻi ha ngaahi lākanga ʻe taki atu ai ki honau fakamoʻui taʻengatá. (Sione 17:3; 1 Tim. 4:16) Ko ia, ʻoku tau loto ke ola lelei ʻi he founga ʻoku tau fakahokoʻaki ʻetau ngāue fakafaifekaú. Ko e hā pē ʻa e founga malanga ʻoku faí, ʻoku totonu ke tau fakakaukau pe ʻoku tau fai ia ʻi ha founga pea ʻi he taimi ʻe maʻu ai ʻa e ngaahi ola lelei tahá. Koeʻuhi “kuo kamata liliu ʻa e anga ʻo e maama ko eni,” ʻoku lelei ke tau ʻanalaiso ʻetau ngaahi foungá mo ʻetau fakaofiofí ke fakapapauʻi ʻoku tau fekuki mo e pole ʻo e hoko ʻo fua lelei taha ʻe malavá.—1 Kol. 7:31.
4 Lolotonga ʻetau feinga ke fetuʻutaki mo e kakaí ʻi he ngaahi founga lahi, ʻoku kei hoko pē ʻa e ngāue fale-ki-he-falé ko e poupou tefito ia ki heʻetau ngāue fakafaifekaú. ʻOkú ke ʻiloʻi ʻoku ʻikai ke faʻa ʻi ʻapi ʻa e kakaí pe ʻoku nau mohe ʻi he taimi ʻo hoʻo ʻaʻahí? He ongoʻi feifeitamaki moʻoni ia, koeʻuhi ko e ʻikai te ke malava ke vahevahe mo kinautolu ʻa e pōpoaki ʻo e ongoongo leleí! ʻE lava fēfē ke ke fekuki mo e pole ko ení?
5 Hoko ʻo Ngaofengofua mo Fakaʻatuʻi: ʻI he ʻuluaki senitulí ʻi ʻIsileli, naʻe fai ʻa e toutai ʻa e kau tangata toutaí ʻi he poʻulí. Ko e hā naʻe fai ai ʻi he poʻulí? Neongo naʻe ʻikai ko e taimi faingamālie taha eni kiate kinautolú, ko e taimi lelei taha ia ke maʻu ai ʻa e ika lahi tahá. Ko e taimi maʻu lahi tahá ia. ʻI he fakamatala ki he tōʻongafai ko ení, Ko e Taua Leʻo ʻo Fepueli 1, 1993, naʻe pehē ai: “ʻOku totonu ke pehē mo kitautolu ke tau vakaiʻi hotau feituʻú pea tau toutai ʻi he taimi ko e tokolahi taha ʻo e kakaí ʻoku nau ʻi honau ʻapí mo fiefanongo.” Ko hono siofi tokanga ʻo e ngaahi tōʻonga fakaesōsialé kuo hā ai ʻi he ngaahi feituʻu kolo ʻuta mo e ngaahi ʻēlia nofoʻanga lahi, mahalo pē ʻoku ʻi ʻapi ʻa e kakaí ʻi he taimi ʻoku tau ʻaʻahi pongipongia atu ai he ngaahi pongipongi Tokonakí mo e Sāpaté, ka ʻoku ʻikai te nau tali fakalūkufua ʻa ʻetau ʻaʻahí ʻi he taimi ko iá. ʻI he ngaahi ʻotu motú, ko e tokolahi mei he fanga kiʻi koló ʻoku nau ō ʻo faifakatau ʻi he kolo lahí ʻi he pongipongi Tokonakí, pea ʻoku nau femoʻuekina ʻi he maʻu lotú, teuteu e meʻakai honau fāmilí pea mohe ʻi he Sāpaté. Kapau ʻokú ke fehangahangai mo e ngaahi tuʻungá ni ʻi ho feituʻú, ʻe lava ke ke feʻunuʻaki ʻa e taimi ʻo hoʻo ngaahi ʻaʻahí ki ʻamui ange ʻi he pongipongí pe ki he konga ki muʻa pe ki mui ʻo e efiafí? Ko ha founga lelei eni ke fakatupulekina ai ʻa e ola lelei ʻo ʻetau ngāue fakafaifekaú pea pehē ki hono fakahāhā ʻa e fakaʻatuʻi ʻo hotau ngaahi kaungāʻapí, ʻa ia ko ha fakamoʻoni ia ʻo e ʻofa moʻoni faka-Kalisitiané.—Mt. 7:12.
6 ʻI he Filipai 4:5 (NW), ʻoku fakamanatu mai ai ʻe he ʻapositolo ko Paulá kiate kitautolu ʻoku totonu ke tau ‘tuku ke ʻiloa ʻetau fakaʻatuʻí ʻe he tangata kotoa pē.’ ʻI he fehoanaki mo e tataki fakamānavaʻi ko ení, ʻoku tau loto ke mafamafatatau mo fakaʻatuʻi ʻi heʻetau ngaahi foungá ʻi heʻetau fakahoko ʻetau vāhenga-ngāue fakamalangá ʻaki ʻa e faivelenga mo e loto-māfana. ʻOku ʻikai te tau loto ke ‘taʻofi ʻa e akoʻaki ʻi he ʻao ʻo e kakaí, pea ʻi he fale taki tahá,’ ka ʻoku tau loto ke fakapapauʻi ʻoku tau fakahoko ʻetau ngāue fakafaifekau fale-ki-he-falé ʻi he ngaahi taimi ʻoku fakaʻatuʻi ai mo ola leleí. (Ng. 20:20) Hangē ko e kau tangata toutai ko ia ʻi he ʻuluaki senitulí ʻi ʻIsilelí, ʻoku tau tokanga ki he ‘toutaí’ ʻi he ngaahi taimi ʻe lava ke tau maʻu ai ʻa e ola lelei tahá, ʻo ʻikai ʻi he ngaahi taimi ʻoku tau ʻilo ʻoku faingamālie taha kiate kitautolú.
7 Ko e hā ʻa e ngaahi feʻunuʻaki ʻe lava ke faí? ʻOku faʻa hoko lahi tahá, ko e ngaahi fakataha ki he ngāue fakamalangá ʻoku fai ia ʻi he 8:30 pe 9:00 pongipongi ʻi he Tokonakí mo e Sāpaté, pe ʻi he hili pē ha fakataha pongipongi ʻi he Sāpaté, ʻoku hoko atu leva ʻa e kulupú ki he ngāue matapā-ki-he-matapā ʻi he feituʻú. Kae kehe, kuo fokotuʻutuʻu ʻe he ngaahi kulupu ʻe niʻihi ʻo e kau mātuʻá ki he kulupú ke kau ʻi he ngaahi founga kehe ʻo e ngāue fakafaifekaú, hangē ko e fakamoʻoni ʻi he halá, feituʻu pisinisí, pe ngaahi toe ʻaʻahí, ki muʻa ia ʻi he ʻalu mei he matapā ki he matapā ʻi he ngaahi ʻēlia nofoʻangá. Kuo fokotuʻu ʻe he ngaahi fakatahaʻanga kehe ia ʻa e ngaahi taimi fakataha ki he ngāue fakamalangá ʻi he hoʻatā pongipongí—ʻi he 10:00 pongipongi, 11:00 pongipongi, pe 12:00 hoʻatā. ʻI he hili iá, ʻoku ʻalu hangatonu ʻa e kulupú ʻi he ngāue matapā-ki-he-matapaá pea nofo ʻi he ngāué kae ʻoua kuo aʻu ki he hoʻatā efiafí. ʻI he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi, ko e hoʻatā efiafí pe houa efiafí, kae ʻikai ko e pongipongí, ko e taimi lelei taha nai ia ki he fakataha ki he ngāue fakamalangá. Ko e ngaahi feʻunuʻaki peheé ʻe lava ke tokoni lelei ia ke fakatupulekina ai ʻa e fua lahi ʻi he ngāue matapā-ki-he-matapaá.
8 Hoko ʻo ʻIloʻilo mo Fakapotopoto: ʻI heʻetau fetuʻutaki mo e kakaí ʻi he matapā ki he matapaá, ʻoku tau fetaulaki ai mo e ngaahi tali kehekehe ki heʻetau pōpoakí. ʻOku fiefanongo ki ai ʻe he faʻahinga ʻe niʻihi ʻi he ngaahi ʻapí, ʻoku loto-noa ʻa e niʻihi, pea mahalo pē ʻoku fakakikihi pe fakafili ʻa e tokosiʻi. ʻI he tuʻunga ki muí, ʻi he peesi 7 ʻo e Reasoning From the Scriptures, ʻoku fakamanatu mai ai kiate kitautolu ʻoku ʻikai ko ʻetau kumí ke “‘mālohi ʻi he ngaahi fakakikihi’ mo e kakai ko ia ʻoku ʻikai te nau fakahaaʻi ha fakaʻapaʻapa ki he moʻoní.” Kapau ʻoku fakafili ʻa e tokotaha-ʻapí, ko e lelei tahá ia ke tau mavahe. ʻOku ʻikai ʻaupito totonu ke tau fakafepakiʻi ʻa e kakaí ʻaki e vilitaki ke nau talanoa mo kitautolu pe tali ʻetau fakakaukaú. ʻOku ʻikai te tau fakamālohiʻi ʻetau pōpoakí ki he kakaí. ʻE ʻikai ko ha fakakaukau lelei ia pea ʻe lava ke ne fakatupunga ʻa e ngaahi palopalema ki he Kau Fakamoʻoni kehé pea ki he ngāué fakalūkufua.
9 Ki muʻa ke kamata ngāue ʻi ha feituʻú, ʻoku fakapotopoto ke vakaiʻi ʻa e kaati ʻa e feituʻú ki he ngaahi fakaʻilonga ʻo e ngaahi tuʻasila ʻa ia kuo tala mai ai ʻe he kau nofo aí ke ʻoua te tau ʻaʻahi ange ki ai. Kapau ʻoku ʻi ai ha ngaahi tuʻasila pehē, ʻoku totonu ke tala ki he tokotaha malanga taki taha ʻoku ngāue ʻi he hala ko iá ʻa e feituʻu ke ʻoua ʻe ʻaʻahi ki aí. ʻOku ʻikai totonu ki ha taha ke ne fili ʻiate ia pē ke ʻaʻahi ki he ngaahi ʻapi ko ení ʻo taʻekau ai ha fakahinohino ʻa e ʻovasia ngāué ke fai pehē.—Sio ki he Puha Fehuʻi ʻo ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga, ʻo Sune 1994.
10 ʻE lava ke tau fakatupulekina ʻetau ola leleí ʻaki ʻa e ʻiloʻilo ʻi heʻetau ngāue mei he fale ki he falé. Siosio holo ʻi hoʻo fakaofiofi ki ha ʻapi. ʻOku mapuni ʻa e ngaahi puipui pe matapā sioʻata kotoa pē? ʻOku lōngonoa ia mei ha ngāue? ʻOku fakahaaʻi nai heni ʻoku mohe ʻa e kau nofo aí. ʻI he ngaahi ʻotu motú, ʻokú ke faʻa lava pē ʻo sio ʻi he taimi ʻoku mohe ai ʻa e faʻahinga ʻi he falé. ʻOku hangehangē te tau maʻu ha talanoa ola lelei ange mo e tokotaha-ʻapí kapau te tau toki ʻaʻahi mai ʻamui. Mahalo ʻe lelei ange ke fakalaka atu mei he ʻapí ni, ʻi he taimi ko iá, ʻo hiki ha fakamatala fekauʻaki mo e falé. ʻE lava ke ke toe vakaiʻi ʻa e falé ki muʻa ke ke mavahe mei he feituʻú pe hikiʻi hifo ke toe ʻaʻahi mai ki ai ʻi ha houa ki mui ange.
11 ʻE kei malanga hake nai ha tuʻunga ʻa ia ʻoku tau fakaʻāki noaʻia ai ha taha pe ko hano fakahohaʻasi ia. ʻE aʻu nai ʻo ne hā matalili mai pe ʻita. ʻOku totonu ke fēfē ʻetau tali ki aí? ʻOku naʻinaʻi mai ʻa e Palovepi 17:27: “Ko ia ʻoku lotomaʻu ko e ʻatamai moʻoni ia.” Lolotonga ʻoku ʻikai te tau kole fakamolemole koeʻuhi ko ʻetau ngāue fakafaifekaú, ʻe lava ke tau fakahāhā moʻoni ʻetau kole fakamolemole ki heʻetau ʻaʻahi atu ʻi he taimi ʻoku ʻikai faingamālié. ʻE lava ke tau ʻeke anga-fakaʻapaʻapa ange pe ʻe ʻi ai ha toe taimi kehe ʻe faingamālie ai pea tala ange te ke toe foki mai. Ko ha fakahāhā loto-totonu ʻo e tokanga fakafoʻituituí ʻi ha leʻo mokomoko ʻoku faʻa ngāue ia ke fakafiemālieʻi ha tokotaha pehē. (Pal. 15:1) Kapau ʻoku fakahaaʻi mai ʻe ha tokotaha-ʻapi ʻokú ne ngāue sifi poʻuli tuʻumaʻu, ʻe lava ke fakakau atu ha fakamatala ki he kaati ʻa e feituʻú koeʻuhi ke fai nai ʻa e ngaahi ʻaʻahi ki ai ʻi he kahaʻú ʻi ha taimi feʻungamālie.
12 ʻOku toe feʻungamālie ʻa e ʻiloʻiló ʻi heʻetau feinga ke ngāueʻi fakaʻāuliliki hotau feituʻú. Koeʻuhi ʻoku ʻikai ke ʻi ʻapi ʻa e kakai tokolahi ʻi heʻetau ʻuluaki ʻaʻahí, ʻoku fiemaʻu ke tau fai ha ngaahi feinga ʻo tānaki atu ki ai ke fetuʻutaki kiate kinautolu ke vahevahe atu ʻa e pōpoaki ʻo e fakamoʻuí kiate kinautolu. (Loma 10:13) ʻOku fakahaaʻi ʻi he ngaahi līpōtí ʻoku ʻaʻahi ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e kau malangá ki he ʻapi tatau ʻi ha ngaahi taimi ʻi he ʻaho pē taha ʻi he feinga ke maʻu ʻa e kakaí ʻi ʻapí. ʻOku ʻikai puli ʻa e meʻá ni mei he vakai ʻa e ngaahi kaungāʻapí. ʻE fakatupunga nai ai ha ongoʻi ʻikai lelei ʻo pehē ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nau ‘ʻaʻahi maʻu pē’ ki honau halá. ʻE lava fēfē ke fakaʻehiʻehi mei he meʻá ni?
13 Ngāueʻaki ʻa e ʻiloʻiló. ʻI ha toe ʻaʻahi atu ki ha ʻikai-ʻi-ʻapi, ʻoku ʻi ai ha ngaahi fakaʻilonga ʻoku ʻi ai he taimi ko iá ha taha ʻi ʻapi? ʻOku ʻi ai ha ngaahi sū ʻi tuʻa he matapā ʻi muʻá? ʻOku ava ʻa e matapā ʻi muʻá, pe ʻoku mapuni pea lokaʻi? ʻOku ʻasi mai ki tuʻa ha meili pe ngaahi lauʻipepa tuʻuaki ʻi he puha meilí? ʻI hono vakaiʻi ʻa e ngaahi meʻá ni, ʻe lava leva ke ke tala ai ʻa e taimi ʻoku ngalingali ʻoku kei ʻikai ke ʻi ʻapi ai ha tokotaha, ʻo ʻikai ai ha ola ʻo ha toe ʻaʻahi atu ki he matapaá ʻi he taimi ko iá. Kapau ʻoku ʻikai lava ha fetuʻutaki mo e tokotahá ʻi he hili ha ngaahi feinga ʻi he ngaahi taimi kehekehe ʻi he ʻahó, hangē ko ia ʻi he efiafí, ʻe lava nai ke fetuʻutaki ki he tokotaha-ʻapí ʻi he telefoní. Kapau ʻoku ʻikai, ʻe lava ke tuku fakapotopoto ha tuleki pe lauʻipepa tuʻuaki ʻi he matapaá, tautefito kapau ʻoku faʻa ngāueʻi lelei ʻa e feituʻú. ʻE lelei nai ke fetuʻutaki ki he tokotahá ʻi he taimi hono hoko ʻe ngāueʻi ai ʻa e feituʻú.
14 ʻOku totonu ke tau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fetalanoaʻaki lōloa ʻi he matapaá ʻi he taimi ʻe ala viviku pe havilingia ai ʻa e tokotaha-ʻapí. ʻI hono fakaafeʻi ki lotó, tokanga ke ʻoua ʻe ʻuliʻi ʻa e falikí. Vete ho suú kapau ko e anga fakafonuá ia. Ngāueʻaki ʻa e ʻiloʻiló ʻi he taimi ʻoku fehangahangai ai mo ha kālou ʻa ha kulī. ʻI he ngāue he ngaahi fale ʻapaatimení, lea leʻo-siʻi pea fakaʻehiʻehi mei hono fai ʻo ha longoaʻa ʻa ia ʻokú ne fakahohaʻasi ʻa e kau pule ʻapí pea fakahaaʻi atu ai ʻa hoʻo ʻi aí.
15 Hoko ʻo Anga-Maau mo Anga-Molumalu: ʻI he fokotuʻutuʻu leleí ʻe lava ke tau fakaʻehiʻehi ai mei hono faʻu ha ngaahi kulupu lalahi mo fakatokangaʻi lelei ʻoku fakatahataha ʻi he feituʻú. ʻE ongoʻi manavahē ʻa e faʻahinga ʻe niʻihi he ngaahi ʻapí ʻi he taimi ʻoku tau ai ha ngaahi kā mo ha ngaahi veeni ʻi muʻa ʻi honau falé mo ha fuʻu kulupu tokolahi ʻo e kau malangá, pe ko e hifo ʻi he pasí ha fuʻu kulupu ʻo e kau malangá ʻi ha feituʻu ʻe taha ʻi he koló. ʻOku ʻikai te tau loto ke fakatupunga ʻa e ongoʻi ʻoku tau “fakatūʻuta” ʻi he ngaahi ʻēlia nofoʻangá. ʻI he ʻi ai ʻa e ngaahi meʻalele ʻa e fanga tokouá, ko e ngaahi fokotuʻutuʻu ki hono ngāueʻi ʻa e feituʻú ʻoku lelei taha hono faí ʻi he fakataha ki he ngāue fakamalangá. Kapau kuo pau ke fononga ʻa e kau malangá ʻi ha pasi ki he feituʻú, ʻe lava ke fokotuʻutuʻu ia ki muʻa ki he faʻahinga kehekehe ke kamata ʻi he ngaahi feituʻu kehekehe. Ko e fanga kiʻi kulupu siʻisiʻi ʻo e kau malangá, hangē ko ia ko ha fāmilí, ʻoku siʻisiʻi mamaʻo ange haʻane fakatupu manavahē ki he kau tauhi ʻapí pea siʻi ange ai ʻa e fiemaʻu ke toe fokotuʻutuʻu ʻi hono ngāueʻi ʻa e feituʻú. ʻOku tautefito ʻa e mahuʻinga ʻa e meʻá ni ʻi he ngaahi kolo ʻoku ngāueʻí koeʻuhi ke ʻoua ʻe fakatupu ha fakafepaki ki heʻetau ngāue fakamalangá.
16 ʻOku fiemaʻu ʻi he anga-māú ʻa e ngaahi mātuʻá ke nau siofi tokanga ʻa e ʻulungaanga ʻo ʻenau fānaú he lolotonga ʻa e ngāue ʻi he feituʻú. ʻOku totonu ke anga lelei ʻa e fānaú ʻi he taimi ʻoku nau ō fakataha ai mo e kakai lalahí ki he matapaá. ʻOku ʻikai totonu ke fakaʻatā ʻa e fānau īkí ke nau vaʻinga pe ʻalu tauʻatāina holo, ʻo tohoaki ai ha tokanga taʻetotonu ki ai mei he ngaahi nofoʻangá pe faʻahinga ʻoku fononga maí.
17 ʻOku fiemaʻu foki ʻa e mafamafatatau, ʻi he meʻa fekauʻaki mo e ngaahi mālōlō ki ha inu mafana pe momokó. Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga, ʻo Sune 1995 peesi 3, naʻe pehē ai: “ʻI he taimi ʻoku tau ʻi he malaʻe malangá aí, ʻe lava ke tau fakamoleki ha taimi mahuʻinga ʻi he ngaahi mālōlō ʻo kofí. Kae kehe, ʻi he taimi ʻoku fuʻu kovi ai ʻa e ʻeá, ko ha kiʻi mālōlō te ne fakaivifoʻou kitautolu pea tokoniʻi kitautolu ke hokohoko atu. Neongo ia, ko e tokolahi, lolotonga ʻa e taimi kuo vaheʻi ki he ngāue fakamalangá, ʻoku nau saiʻia ke femoʻuekina pē ʻi he faifakamoʻoni ki he kakaí ʻo liʻaki ai ʻa e feohi mo e fanga tokouá ʻi he ngaahi taimi mālōlō ke kofí.” Neongo ko e kiʻi taʻofi koeʻuhi ko e ngaahi fakamāmālohí ko ha fili fakafoʻituitui ia, kuo fakatokangaʻi ʻi he taimi ʻe niʻihi, ha ngaahi kulupu lalahi ʻo e fanga tokouá mo e tuofāfiné ʻoku nau fakataha ʻi ha falekoloa pe ko ha falekai. Tuku kehe ʻa e lahi ʻo e taimi ʻoku tali ai ke ʻomai e meʻa ʻoku fiemaʻú, ko e ʻi ai ʻo ha fuʻu tokolahí ʻe lava ke fakatupu manavahē ia ki he kau fakatau kehé. ʻI he taimi ʻe niʻihi, ʻoku fetalanoaʻaki leʻo-lahi ai ki he ngaahi meʻa naʻe hokosia he ngāue fakamalangá ʻi he pongipongí, pea ʻe lava ke toʻo ʻe he meʻá ni ʻa e molumalu ʻo ʻetau ngāue fakafaifekaú peá ne maumauʻi ʻa ʻene ola leleí. ʻI he ʻiloʻiló, ʻe lava ke fakaʻehiʻehi ai ʻa e kau malangá mei he fakapupunga ʻi ha feituʻu ʻo toʻo ai ʻa e taimi naʻe ʻikai fiemaʻu mei he ngāue fakafaifekaú.
18 Kuo hokosia ʻe he tokolahi ʻa e ngaahi ola lelei ʻaki ʻa e fakaofiofi ki he kakaí ʻi ha feituʻu pē ʻe maʻu ai kinautolú—ʻi he ngaahi halá, ʻi he ngaahi tauʻanga meʻalelé, pea ʻi he ngaahi feituʻu kakai kehe. ʻI he meʻá ni foki, ʻoku tau loto ke fai ha fakamoʻoni lelei, ʻo ʻikai ngata pē ʻi heʻetau ngaahi leá kae pehē foki ʻi heʻetau anga-tāú. Ko e kau malanga ʻi he fakatahaʻanga taki taha ʻoku totonu ke nau fakapapauʻi ke tokaʻi ʻa e ngaahi fakangatangataʻanga ʻo honau feituʻú koeʻuhi ke ʻoua te nau hoko ai ko ha kau ʻalu noaʻia holo ʻo tōtuʻa ʻi he ngaahi feituʻu fakakomēsialé mo e ngaahi hūʻanga lēlue ʻi lolofonuá pe kau ngāue ʻi he ngaahi pisinisí, hangē ko e ngaahi pausa ko ia ʻoku ava houa ʻe 24. Ke fakapapauʻi ʻoku tau fakahoko ʻetau ngāue fakafaifekaú ʻi ha founga maau, mo molumalu, te tau ngāue pē ʻi hotau feituʻu vāhenga-ngāué tonu tuku kehe ka kuo fai ha ngaahi fokotuʻutuʻu papau fakafou ʻi he Kōmiti Ngāue Fakaefakatahaʻanga ʻa ha fakatahaʻanga ʻe taha, ke fai ange ha tokoni kiate kinautolu.—Fakafehoanaki mo e 2 Kolinito 10:13-15.
19 Ko e ngaahi fakatahaʻanga ʻe niʻihi ʻoku lahi ʻa honau ngaahi feituʻu ʻa ia ʻoku malava ke fai ai ha fakamoʻoni ki he kakaí kuo nau fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi ʻēliá ni ki he ngaahi feituʻu. ʻOku tuku atu leva ha kaati ʻo e feituʻú ki ha tokotaha malanga tāutaha pe ko ha kulupu. ʻOku fakafaingofuaʻi ʻe he meʻá ni ʻa hono ʻosiki ʻo toe ola lelei angé pea maluʻi ai mei he fuʻu tokolahi ʻa e kau malanga ʻoku ngāue ʻi he ʻēlia tatau ʻi he taimi tatau, ʻo fehoanaki mo e tefitoʻi moʻoni ʻi he 1 Kolinito 14:40: “Ko e meʻa kotoa pe ke fai ke tāu mo māu.”
20 Ko hotau fōtunga fakafoʻituituí ʻoku totonu ke molumalu maʻu pē mo hoko ko e fakafofonga ʻo e kau faifekau ʻoku nau fua ʻa e huafa ʻo Sihová. ʻOku hoko moʻoni ʻa e meʻa tatau ʻi he meʻangāue ʻoku tau ngāueʻakí. Ko e ngaahi kato tohi mahaehae mo mangaungaú pe ngaahi Tohitapu ʻulí ʻokú ne toʻo ʻa e tokangá mei he pōpoaki ʻo e Puleʻangá. Kuo maheʻa ʻo pehē ko e teungá mo e teuteú “ko ha fetuʻutakiʻanga vave fakasōsiale ia ʻoku ʻoatu ai ki he kakai takatakaí ʻa e fakamatala pe ko hai pea ko e hā koe pea ko e hā ho kaunga ʻi he fokotuʻutuʻu ʻo e ngaahi meʻá.” Ko ia ai, ko hotau fōtungá ʻoku ʻikai totonu ke fakalālāfuaʻa pe taʻemaau, kae “taau ia mo e Kosipeli” maʻu pē.—Fili. 1:27; fakafehoanaki mo 1 Timote 2:9, 10.
21 ʻI he 1 Kolinito 9:26, ʻoku pehē ai ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Ko e anga ʻeni o ʻeku lele aʻaku, ʻoku ʻikai ke hamumu; ko e anga ʻeni o ʻeku fuhu, ʻoku ʻikai te u tuki matangi.” ʻI he faʻitaʻitaki kia Paulá, ʻoku tau fakapapauʻi ke maʻu ha ngāue fakafaifekau ola lelei mo fua lahi. ʻI heʻetau kau faivelenga ʻi he ngāue fakamoʻoní he tuʻunga ko e konga ʻo e “kau tau fanga heʻe” ʻa Sihova ʻi he ʻaho ní, ʻofa ke tau ngāueʻaki ʻa e fakaʻatuʻi mo e ʻiloʻilo faka-Kalisitiané ʻi hono ʻave ʻo e pōpoaki ʻo e fakamoʻuí ki he kotoa ʻi hotau feituʻú.