Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g05 4/8 p. 22-24
  • “Ating Yu Dokta Livingstone, A?”

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • “Ating Yu Dokta Livingstone, A?”
  • Kirap!—2005
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Livingstone Em i Husat?
  • Ol i Painim Livingstone
  • Ol Samting i Kamap Bihain
  • Viktoria—Bikpela Raunwara Bilong Afrika
    Kirap!—1998
  • Tok Tenkyu Long Jehova—Long Rot Bilong Mekim Wok Bilong Em Long Olgeta De!
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2000
  • Mi Mekim Wok Bilong Mi na i Stret Mi Mekim
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova (Stadi Edisen)— (2020)
Kirap!—2005
g05 4/8 p. 22-24

“Ating Yu Dokta Livingstone, A?”

Wanpela man long Tansania i raitim dispela stori bilong Kirap!

“Aninit long diwai mango i bin sanap long hia, Henry M. Stanley i bungim David Livingstone, long Novemba 10, 1871.”​—Hap plang i gat rait long en long Livingstone Memorial Monument long Ujiji long raunwara Tanganyika, Tansania.

WINIM 100 yia i go pinis Stanley i bin mekim dispela tok em planti man i save long en: “Ating yu Dokta Livingstone, a?” Ol manmeri bilong Tansania ol i savegut long olsem wanem dispela bung bilong tupela man hia em i bikpela samting, tasol long ol narapela kantri, ating wan wan manmeri tasol i save long dispela samting.

Yumi bai kisim gut save long en taim yumi raun i go long Haus Tumbuna Bilong Livingstone long Tansania. Man bilong stori long mipela, em Mista Mbingo, em i tok welkam long mipela. Em i tok: “Long dispela hap em stetiu bilong Livingstone na Stanley i sanap long en, i bin i gat wanpela traipela diwai mango, na Stanley i bin bungim Livingstone aninit long dispela diwai.” Long nau i gat tupela traipela diwai mango i sanap long dispela hap. Em i tok moa: “Long ol yia namel long 1920 na 1930, ol i lukim olsem dispela namba wan diwai mango i wok long i go drai. Ol man i mekim sampela samting bilong helpim dispela diwai, tasol i no gat gutpela samting i kamap. Olsem na ol i yusim sampela hap bilong dispela namba wan diwai mango long wokim tupela diwai na sanapim klostu long stetiu.”

Livingstone Em i Husat?

Mipela i sindaun long ples kol bilong wanpela bilong dispela tupela diwai mango na Mista Mbingo i stori olsem mama i karim David Livingstone long 1813, long wanpela liklik taun long Skotlan, em Blantyre. “Maski famili bilong em i stap rabis, em yet i mekim wok bilong sapotim em taim em i go long skul na em i kisim trening bilong kamap dokta na misineri.” Mipela i kisim save olsem lain London Missionary Society i salim Livingstone i go long Afrika, na inap 30 yia em i stap long Afrika na mekim ol wok i givim nem long em olsem misineri na wanpela man bilong raun na painim ol narapela ples.

Man i stori long mipela i tok: “Dokta Livingstone i kam long Afrika tripela taim. Em i bin kam namba wan taim long Afrika long 1841. Long 1845, Livingstone i maritim Mary Moffat, em i pikinini meri bilong wanpela wanwok misineri, em Robert Moffat.” Livingstone na Mary i kamapim 4-pela pikinini. Tru, Mary i save go wantaim Livingstone long planti raun bilong em, tasol Livingstone i givim bel tru long raun na painim ol narapela ples, olsem na em i no save lusim bikpela haptaim wantaim famili bilong em. Long 1862, Mary Livingstone i kisim sik malaria na em i dai taim em i go wantaim Livingstone long wanpela raun bilong em.

Buk The New Encyclopædia Britannica i tok: “Livingstone i redi long helpim lotu Kristen, wok bisnis, na gutpela sindaun​—em tripela samting em i ting bai helpim Afrika​—i kamap bikpela long Saut Afrika na i go moa long hap not long ol ples namel tru long Afrika. Long wanpela tok em i bin mekim long 1853, em i kamapim klia samting em i tingting pinis long mekim: ‘Maski wanem samting i kamap, mi laik opim rot bilong ol man i ken kam long ol ples namel tru long Afrika.’ ” Olsem na ol raun bilong Livingstone i no bilong mekim wok lotu tasol, nogat. Em i strong long ol i mas pinisim pasin bilong salim ol man olsem wokboi nating. Na tu, em i kisim bikpela laik bilong raun na painim ol narapela ples na em i putim mak long painim het bilong wara Nail.

Tasol Livingstone i luksave olsem dispela wok i bikpela tumas long em wanpela i mekim. Long 1857 em i tokim sampela yangpela man long Yunivesiti Bilong Cambridge: “Mi save olsem klostu mi bai i dai long dispela kantri em nau rot i op long i go i kam long en; no ken larim dispela rot i pas gen! Mi go bek long Afrika long opim rot bilong wok bisnis na lotu Kristen i ken i go long en; [bai] yupela i mekim dispela wok mi kirapim? Mi putim dispela wok long han bilong yupela.”

Livingstone i raun i go long planti hap bilong sentral Afrika. Em i bin painim planti samting, na wanpela em traipela wara kalap long wara Zambezi​—em i yusim nem bilong Kwin Victoria na kolim dispela wara kalap olsem Victoria Falls. Bihain em i tok long dispela wara kalap olsem ‘nambawan naispela samting em i bin lukim long Afrika.’

Ol i Painim Livingstone

Man i stori long mipela i tok: “Laspela raun bilong Livingstone i kirap long 1866. Tasol hevi i kamap namel long ol wokman bilong em. Sampela ol i lusim em na go bek long Zanzibar, na ol i kamapim tok win olsem Livingstone i dai pinis. Tasol Livingstone i go yet. Long Ujiji, long hap is long nambis bilong raunwara Tanganyika, em i sanapim ofis bilong lukautim ol samting bilong ol raun bilong em.

“Inap olsem 3-pela yia olgeta ol lain long Yurop i no harim wanpela tok long Livingstone. Ol i ting em i dai pinis. Lain bilong wokim nius New York Herald i salim wanpela niusman, em Henry Morton Stanley bilong i go painim Livingstone​—maski em i dai pinis o i stap laip yet. Tasol Livingstone i no i dai na em i no lus. Em i sot long ol samting na em i sik nogut tru. Long Novemba 1871, wanpela wokman bilong Livingstone i kam long haus bilong em na i singaut: ‘Mzungu anakuja! Mzungu anakuja!’ ” Long tok ples Swahili, dispela tok i makim “Wanpela waitman i kam!”

Stanley i bin raun painim Livingstone inap 8-pela mun olgeta. Em i lusim Inglan na i go long India, na bihain em i go long Afrika, na em i kamap long ailan Zanzibar long Janueri 6, 1871. Long Mas 21, 1871, em i lusim taun Bagamoyo long hap is bilong Afrika na em i go wantaim 6 ton kago na 200 wokman em i bin haiarim ol. Dispela raun i gat bikpela hatwok tru​—em i raun inap 1,500 kilomita long ol ples i no gat mep i makim ol! Ol traipela ren i mekim ol wara i tait. Stanley na lain bilong em ol i kisim sik malaria na ol narapela sik, na ol i pilim skin i les. Olgeta wara i gat planti pukpuk; Stanley i pret na kirap nogut taim wanpela pukpuk i pulim wanpela donki bilong em i go. Long narapela taim, klostu tru wanpela pukpuk i daunim Stanley yet! Maski ol dispela hevi i kamap, Stanley i tingting strong tru long i go yet. Em i harim ol tok olsem i gat wanpela waitman i lapun tru em i stap long Ujiji na dispela i strongim em long i go yet.

Taim Stanley i kamap long Ujiji, em i redi long bungim Livingstone. Buk Stanley, em Richard Hall i bin raitim, i tok: “Stanley i kamap bun nating na pilim skin i les tru, tasol em i ting em inap mekim ol samting i luk gutpela moa winim [ol narapela man bilong raun na painim ol narapela ples] taim em i go insait long taun. Dispela samting bai i kamap em i bikpela samting​—na em yet i dispela man bai kamapim dispela samting na i no dispela tasol, nogat, em bai raitim tu stori bilong en. Olgeta man i go wantaim em ol i bilas gut. Stanley i stretim kep bilong em, putim nupela waitpela trausis, na polisim gut su bilong em.”

Stanley i stori long samting i kamap: “Raun bilong mipela i stop . . . Sampela man bilong lain Arap i stap; na taim mi kamap klostu moa, mi lukim waitpela pes bilong wanpela lapun man namel long ol. . . . Mipela i apim hat bilong mipela, na mi tok, ‘Ating yu Dokta Livingstone, a?’ na em i tok, ‘Yes.’ ”

Ol Samting i Kamap Bihain

Pastaim Stanley i bin tingting long stap sotpela haptaim tasol inap long em i ken mekim inteviu na raitim stori bilong em. Tasol kwiktaim Livingstone na Stanley ol i kamap pren. Man i stori long mipela i tok: “Stanley i stap wantaim Livingstone inap sampela wik, na tupela i go raun wantaim long lukim raunwara Tanganyika. Stanley i traim long pulim tingting bilong Livingstone long i go bek long Yurop, tasol Livingstone i tingting strong long stap na painim het bilong wara Nail. Olsem na long Mas 14, 1872, Stanley na Livingstone ol i bel hevi tru taim ol i tok gutbai long narapela narapela. Stanley i go bek long nambis, na em i baim ol samting na salim i go long Livingstone. Bihain, Stanley i go long Yurop.”

Wanem samting i kamap long Livingstone? Man i stori long mipela i tok: “Long Ogas 1872, Livingstone i kirapim gen raun bilong em long painim het bilong wara Nail. Em i go long hap saut long Sambia. Tasol, skin les na sik i daunim em. Long Me 1, 1873, em i dai. Ol wokman bilong em . . . i putim olkain marasin long bodi bilong em na bai bodi i no ken bagarap kwik, na ol i planim klok na ol rop bilong bel bilong em long Afrika. Ol i karim bodi bilong Livingstone i go 2,000 kilomita samting long Bagamoyo, na ol misineri i kisim bodi bilong em. Ol i stretim rot bilong salim bodi long sip i go long Zanzibar na i go long Briten. Bodi i kamap long London long Epril 15, 1874, na 3-pela de bihain ol i planim bodi long Haus Lotu Bilong Westminster. Bodi bilong Livingstone i raun klostu wanpela yia olgeta paslain long ol i putim i go daun long matmat.”

Stanley i go bek long Afrika bilong mekim dispela wok em Livingstone i bin lusim. Stanley i mekim ol raun i go long ol ples klostu long raunwara Victoria na raunwara Tanganyika na wara Congo.

Ol man inap laikim tasol pasin bilong ol man olsem Livingstone na Stanley long strongim bel na holim strongpela tingting. Buk Britannica i stori long Livingstone olsem: “Ol samting em i bin painim​—ol ples, ol samting bilong saiens, helt, na sindaun bilong ol man​—i kamapim bikpela save tru em ol man i wok long skelim yet long nau.” Tru, long nau ol man i tingim Livingstone na Stanley olsem ol man bilong raun na painim ol narapela ples na i no olsem man bilong autim gutnius na niusman, tasol wok bilong ol i bin opim rot na planti yia bihain ol manmeri long planti ples bilong Afrika inap kisim save long ol tok bilong Baibel.

Dispela i mekim na ol misineri bilong ol Witnes Bilong Jehova i bin helpim planti handet tausen manmeri long Afrika long kisim ol tok i tru bilong Baibel. Long Ujiji, em ples we Stanley i bin bungim Livingstone, ol manmeri i save gut tru long wok bilong ol Witnes long autim ol tok i tru bilong Baibel, olsem na taim ol asples i lukim ol Witnes i sanap long dua bilong ol, ol i save askim olsem, “Ating yupela i Witnes Bilong Jehova, a?”

[Mep long pes 23]

(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)

Raunwara Victoria

Ol raun bilong Livingstone

Cape Town

Port Elizabeth

Kuruman

Raunwara Ngami

Linyanti

Luanda

Victoria Falls

Quelimane

Mosambik

Mikindani

Zanzibar

Chitambo

Raunwara Tanganyika

Nyangwe

Ujiji, ples ol i bung

Raun bilong Stanley long painim Livingstone long 1871

Zanzibar

Bagamoyo

Ujiji, ples ol i bung

[Kredit Lain]

Map: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digi

[Piksa long pes 22, 23]

David Livingstone

[Kredit Lain]

Livingstone: From the book Missionary Travels and Researches in South Africa, 1858

[Piksa long pes 22, 23]

Henry M. Stanley

[Piksa long pes 23]

Victoria Falls

[Piksa long pes 24]

Wanpela Witnes Bilong Jehova i autim tok i tru bilong Baibel long Ujiji

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim