Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w05 1/1 p. 18-23
  • Mipela i Bin Lain Long Bilip Strong Long Jehova

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Mipela i Bin Lain Long Bilip Strong Long Jehova
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2005
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Mekim Wok Boskru na Autim Tok
  • Ol Natsi i Wok Long Painim Mipela
  • Ol Gestapo i Was Long Mipela
  • Long Haus Kalabus—Ol i No Lusim Wok Autim Tok
  • Mekim Bikpela Long Tupela Pikinini
  • Go Long Sachsenhausen
  • Stap Wantaim Gen Olsem Famili
  • ‘Mi Bilip Long God’
  • No Gat Wanpela Samting i Winim Tok i Tru
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1998
  • “Mi Mas Kisim Bilip i No Ken Surik”!
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2000
  • Jehova i Bin Helpim Mi
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1996
  • Bai Mi Givim Wanem Samting i Go Bek Long Jehova?
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2009
Lukim Moa
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2005
w05 1/1 p. 18-23

Laip Stori

Mipela i Bin Lain Long Bilip Strong Long Jehova

STORI BILONG NATALIE HOLTORF

Em Jun 1945. Wanpela taim long dispela mun, wanpela man skin bilong em i yelo na i bun nating tru i kamap long haus bilong mipela na em i sanap wet long dua. Liklik pikinini bilong mi Ruth i lukim em na i kirap nogut na i singautim mi: “Mama, i gat wanpela man i stap long dua, mi no save long em!” Ruth i no save olsem dispela man em papa bilong em​—gutpela man bilong mi Ferdinand. Tupela yia paslain, taim mi karim Ruth na tripela de bihain, Ferdinand i lusim haus, na bihain ol polis i holim em, na ol i putim em long haus kalabus bilong ol Natsi. Longpela taim tru i lus na nau Ruth i bungim papa bilong em, na famili bilong mipela i bung wantaim gen. Mi na Ferdinand i gat planti samting long tokim narapela narapela long en!

MAMA bilong Ferdinand i karim em long yia 1909 long taun Kiel, long Jemani, na Mama i karim mi long 1907 long taun Dresden, long Jemani tu. Taim mi gat 12-pela krismas, famili bilong mi i bungim ol Sumatin Bilong Baibel, em nem bilong ol Witnes Bilong Jehova long bipo. Na long taim mi gat 19 krismas, mi lusim Misin Evanjelikal na mi dediketim laip bilong mi long Jehova.

Insait long dispela haptaim, Ferdinand i gretiuet long kolis bilong lain long kamap boskru bilong sip na raun long solwara. Em i kamap boskru bilong wanpela sip. Taim em i raun long solwara, em i save gat ol askim long Man Bilong Wokim olgeta samting, em i stap tru o nogat. Taim Ferdinand i pinisim wanpela raun bilong em na i kam bek stap long Jemani, em i go lukim brata bilong em, wanpela Sumatin Bilong Baibel. Em nau, taim em i go lukim brata bilong em, em i kisim save olsem Baibel i gat ol bekim bilong ol askim em i save tingting planti long en. Em i lusim Misin Luteran, na em i lusim tu wok boskru. Taim em i go autim tok long namba wan taim na bihain long en, em i gat bikpela laik tru long mekim dispela wok long olgeta taim em i stap laip. Long dispela nait, Ferdinand i dediketim laip bilong em long Jehova. Em i kisim baptais long Ogas 1931.

Mekim Wok Boskru na Autim Tok

Long Novemba 1931, Ferdinand i kalap long tren na i go long Netelan bilong helpim wok autim tok long hap. Taim Ferdinand i tokim brata i go pas long wok autim tok long dispela kantri olsem em i bin mekim wok olsem boskru bilong sip, dispela brata i tok: “Gutpela tru, mipela i laikim man i gat save long dispela wok i wok wantaim mipela!” Ol brata i bin rentim wanpela bot bambai ol painia (ol man bilong autim tok fultaim) i ken i go autim tok long ol lain i stap arere long ol bikpela wara long hap not bilong kantri. I gat 5-pela brata i stap long bot, tasol i no gat wanpela i save long stiaim na ronim bot. Olsem na Ferdinand i kamap olsem kepten bilong dispela bot.

Sikspela mun bihain, ol i askim Ferdinand long mekim wok painia long Tilburg, long hap saut bilong Netelan. Long dispela taim, mi tu i go kamap long Tilburg bilong mekim wok painia, na mi bungim Ferdinand. Tasol bihain stret, ol i askim mipela long i go long Groningen, long hap not bilong kantri. Long dispela hap, mitupela i marit long Oktoba 1932, na mitupela i stap long wanpela haus sampela painia i stap long en na mekim wok painia!

Long 1935 pikinini meri bilong mipela Esther i kamap. Maski mipela i sot long mani, mipela i tingting long mekim yet wok painia. Mipela i go long wanpela ples, na mipela i stap long wanpela liklik haus. Taim mi lukautim bebi long haus, man bilong mi i save go autim tok i go inap apinun. Long narapela de, mi go autim tok na Ferdinand i lukautim bebi long haus. Mitupela i mekim olsem i go inap Esther i go bikpela liklik inap long em i ken kam wantaim mitupela long autim tok.

I no longtaim bihain, wok politik long Yurop i mekim na hevi i painim ol Witnes. Mipela i harim olsem ol i mekim nogut long ol Witnes long Jemani, na mipela i tingim olsem liklik taim bihain ol bai mekim olsem tu long mipela. Mipela i wok long tingting long olsem wanem mipela inap sanap strong na karim hevi taim ol i mekim nogut tru long mipela. Long 1938, ol man i gat namba long Netelan i mekim wanpela toksave i tambuim ol man bilong narapela ples long salim ol buk bilong lotu. Bilong helpim mipela long mekim yet wok autim tok, ol Witnes bilong Netelan i givim nem bilong ol manmeri i amamas long wok bilong ol Witnes, na mipela inap stadi long Baibel wantaim sampela bilong ol.

Long dispela yia yet, i gat wanpela bikpela kibung bilong ol Witnes Bilong Jehova bai kamap. Mipela i no gat mani bilong baim tren bilong go long dispela kibung, tasol mipela i laik i stap long kibung. Olsem na mipela i kalap long baiskol, Esther i sindaun long fran long hap bilong stia, na mipela i ron inap long 3-pela de. Long nait mipela i slip wantaim ol Witnes em ol i save stap long hap rot mipela i go long en. Mipela i amamas tru long i stap long kibung. Em namba wan taim mipela i bin go long bikpela kibung olsem! Ol tok bilong kibung i strongim mipela long ol traim bai kamap bihain. Na bikpela samting moa, em i helpim mipela long bilip strong long God. Tok bilong Song 31:​6, i kamap wanpela tok em mipela i save tingim na i save stiaim mipela. Em i tok: ‘Mi bilip long God.’

Ol Natsi i Wok Long Painim Mipela

Long Me 1940, ol Natsi i kam insait long Netelan. Bihain liklik ol Gestapo, em ol polis i mekim wok hait, ol i kam long haus bilong mipela. Mipela i no save olsem ol bai kam, na long dispela taim stret mipela i wok long stretim ol buk na nius bilong Baibel em sip i kisim i kam. Ol i kisim Ferdinand i go long hetkota bilong ol Gestapo. Long olgeta de, mi na Esther i save go long hap na lukim em, na sampela taim ol i save sutim ol askim long em na paitim em long ai bilong mitupela. Long Disemba, ol i larim Ferdinand i lusim kalabus, tasol dispela samting em i bilong sotpela taim. Long wanpela apinun taim mipela i wokabaut i kam long haus, mipela i lukim ka bilong ol Gestapo i stap klostu long haus bilong mipela. Ferdinand i ranawe na hait, mi na Esther i go long haus. Ol Gestapo i wetim mipela. Ol i laik kisim Ferdinand. Long nait, taim ol Gestapo i lusim mipela na i go pinis, ol polis bilong Netelan i kam kisim mi i go na sutim ol askim long mi. Long de bihain, mi na Esther i go hait i stap long haus bilong tupela marit i baptais nupela, em famili bilong Norder, ol i larim mipela i slip long haus bilong ol na ol i lukautim mipela.

Long pinis bilong mun Janueri 1941, ol i holim tupela marit painia i slip long haus-bot. Long de bihain wasman sekit (wasman raun) na man bilong mi i go long haus-bot bilong kisim sampela samting bilong tupela marit, tasol ol man i wok wantaim lain Gestapo i kam na holim ol. Ferdinand i sakim ol na em i kalap long baiskol na ranawe. Tasol ol i holimpas wasman sekit na kisim em i go long kalabus.

Ol brata i lukautim wok i askim Ferdinand long kisim ples bilong wasman sekit. Olsem na em i no inap i stap wantaim mipela. Long olgeta mun em inap i stap wantaim mipela 3-pela de tasol. Dispela senis i givim hatwok long mipela, tasol mi mekim yet wok painia. Ol Gestapo i wok strong moa yet long painim ol Witnes, olsem na mipela i mas i go long narapela narapela ples bilong i stap. Long 1942, mipela i go long narapela narapela ples inap 3-pela taim. Mipela i mekim olsem i go na mipela i go kamap long taun Rotterdam, em i stap longwe long hap Ferdinand i mekim wok bilong em long pasin hait. Long dispela taim mi gat bel long namba tu pikinini. Famili bilong Kamp, em nau tasol ol Gestapo i kisim tupela pikinini man bilong ol i go kalabus, ol i kisim mipela i go stap wantaim ol long haus bilong ol.

Ol Gestapo i Was Long Mipela

Namba tu pikinini bilong mipela, Ruth, em i kamap long Julai 1943. Taim mi karim Ruth pinis, Ferdinand i stap wantaim mipela inap 3-pela de na em i lusim mipela na i go. Inap longtaim tru bai mipela i no lukim em gen. Tripela wik bihain, ol i holim Ferdinand long Amsterdam. Ol i kisim em i go long polis stesin bilong ol Gestapo. Ol Gestapo i sutim kain kain askim long em, long wanem, ol i laik em i kamapim stori long wok autim tok bilong mipela. Tasol ol tok Ferdinand i tokim ol em olsem em i wanpela Witnes Bilong Jehova na em i no insait long wanpela wok politik. Ol bikman bilong Gestapo i belhat, long wanem, Ferdinand em i wanpela Jemani, i no laik insait long pait, na ol i tokim em olsem ol bai kilim em i dai olsem man i bikhet long gavman.

Inap 5-pela mun, Ferdinand i stap long kalabus, na long olgeta taim ol i save tokim em olsem ol man i holim gan bai kilim em, tasol em i sanap strong. Na em i no lusim bilip bilong em long Jehova. Wanem samting i helpim em long i stap strong long spirit? Tok Bilong God em Baibel. Ferdinand em i wanpela Witnes, olsem na ol i no orait long em i holim wanpela Baibel. Tasol ol narapela kalabusman i ken askim long kisim wanpela Baibel. Olsem na Ferdinand i toktok wantaim wankalabus bilong em, em tupela i save slip wantaim long wanpela rum, long em i ken askim famili bilong em long salim wanpela Baibel, na dispela wankalabus i mekim olsem. Planti yia bihain, taim Ferdinand i stori long dispela samting, ai bilong em i save lait na em i tok: “Dispela Baibel i bin strongim mi tru!”

Long Janueri 1944, wantu ol i kisim Ferdinand i go long haus kalabus long Vught, long Netelan. Ol i no tingim olsem dispela samting ol i mekim i olsem wanpela blesing long em, long wanem, long dispela hap em i bungim 46 narapela Witnes. Taim mi kisim save olsem em i stap long hap, mi amamas tru long save olsem em i stap laip!

Long Haus Kalabus—Ol i No Lusim Wok Autim Tok

I stap bilong ol man long kalabus i no gutpela tumas. I no gat gutpela kaikai, na i no gat klos bilong hatim skin, na olgeta de ol i save stap long bikpela kol tru. Na Ferdinand i kisim sik tonsillitis. Bihain long ol i sanap longpela taim ausait long kol long taim bilong kolim nem bilong olgeta kalabusman, Ferdinand i go long ples bilong lukautim ol sikman na tokim ol long sik bilong em. Ol sikman em mak bilong fiva bilong ol inap 40 digri Selsias na antap, ol i larim ol i stap. Tasol long Ferdinand, nogat, mak bilong fiva bilong em inap 39 digri Selsias tasol! Ol i tokim em long go bek long wok. Tasol ol narapela kalabusman i sori na ol i haitim em long ples hat inap sotpela taim. Na em i kisim sampela moa helpim taim ples i go hat liklik. Na tu, taim sampela brata i kisim kaikai, ol i skelim wantaim ol narapela, olsem na Ferdinand i kisim strong liklik.

Paslain long man bilong mi i go kalabus, em i save autim tok olgeta taim, na insait long haus kalabus em i wok yet long autim bilip bilong em long ol narapela kalabusman. Ol bikman bilong haus kalabus i save tok bilas long mak pepol traiengol i stap long siot bilong em, em mak i soim olsem man i wanpela Witnes. Tasol Ferdinand i tingim ol dispela tok bilas bilong ol olsem rot bilong kirapim toktok wantaim ol. Pastaim ol i bin putim ol brata long haus slip em ol Witnes tasol i stap long en, olsem na i hatwok long ol i autim tok. Ol brata i askim ol yet olsem, ‘Olsem wanem bai yumi autim tok long planti kalabusman moa?’ Ol man i bosim haus kalabus i no save long dispela, tasol samting ol i mekim i opim rot long ol brata i mekim olsem. Olsem wanem ol i opim rot long ol brata?

Ol brata i gat 12-pela Baibel na sampela nius bilong Baibel em ol i bin putim long ples hait. Wanpela taim ol gad i painim sampela nius bilong Baibel tasol ol i no save ol i bilong husat. Olsem na ol bikman bilong haus kalabus i pasim tok olsem ol i no ken larim ol Witnes i stap long wanpela haus slip. Ol i putim olgeta brata long stap wantaim ol kalabusman i no Witnes. Na tu, long taim bilong kaikai ol brata i mas sindaun wantaim ol kalabusman i no Witnes. Dispela samting i helpim ol brata. Nau ol brata inap mekim samting ol i bin gat laik long mekim long hap ol i stap long en long pastaim​—autim tok long planti moa kalabusman.

Mekim Bikpela Long Tupela Pikinini

Long dispela taim, mi na tupela pikinini bilong mi i stap yet long Rotterdam. Long taim bilong kol long 1943/1944, em taim nogut tru. Long baksait bilong haus bilong mipela, ol i putim ol strongpela gan bilong sutim ol balus, na ol soldia bilong Jemani i mekim wok long ol. Na long fran bilong haus em pasis Waal, ol narapela kantri i pait long Jemani i save tromoi bom long dispela hap. Em i no wanpela gutpela hap bilong hait long en. Na tu, kaikai i sot. Long dispela taim, mipela i lain long bilip strong long Jehova winim olgeta taim bipo.​—Sindaun 3:​5, 6.

Esther i gat 8-pela krismas em i helpim famili na em i save sanap long lain long ples we ol i save givim kaikai long ol man i sot. Tasol long taim bilong em long kisim kaikai, planti taim i no gat kaikai i stap. Wanpela taim em i go bilong kisim kaikai, na ol balus i tromoi bom. Taim mi harim bom i pairap mi kirap nogut na mi pret, tasol pret bilong mi i pinis na aiwara bilong amamas i pundaun taim mi lukim em i kam bek na i no kisim bagarap, em i kisim sampela liklik kaikai (sugar beet) i kam. Namba wan askim bilong mi em olsem: “Wanem samting i kamap?” Em i stap isi na i tok: “Taim ol bom i pundaun, mi mekim olsem Papa i tokim mi long mekim, ‘Slip i go daun long graun, stap olsem, na beten.’ Mi mekim olsem, na mi no kisim bagarap!”

Krai bilong nek bilong mi i bilong ol Jemani, olsem na em i gutpela moa long Esther i go kisim kaikai bilong mipela. Tasol dispela samting i no hait long ol soldia bilong Jemani, ol i kirap long askim Esther. Tasol Esther i no kamapim wanpela samting. Long haus, mi save skulim Esther long Baibel, na mi lainim em long rit na rait na ol narapela samting, long wanem, em i no inap i go long skul.

Esther i helpim mi tu long wok bilong autim tok. Paslain long mi go stadi wantaim wanpela long Baibel, Esther i save go pas na lukim sapos i gat man o nogat. Em bai go lukim ol mak mi na Baibel sumatin i bin toktok long putim bilong tokim narapela narapela olsem mipela i ken stadi o nogat. Olsem: Meri mi bai go lukim, em bai putim wanpela plaua pot long wanpela ples stret long hap bilong windo em mitupela i bin makim bilong toksave olsem mi ken i go insait na mekim stadi. Long taim mipela i mekim stadi, Esther i stap ausait na subim Ruth long karis i go kam long rot na em i lukluk raun sapos i gat sampela man i kam.

Go Long Sachsenhausen

Na olsem wanem long Ferdinand? Long Septemba 1944, ol i kisim em wantaim planti narapela kalabusman i go long tren stesin we ol i putim ol i go insait long wanpela tren. Ol wan wan hap bilong tren i gat olsem 80 kalabusman long en na ol i pas pas tru. Long ol dispela wan wan hap, ol i bin putim wanpela baket bilong mekim wok olsem toilet na wanpela baket bilong dring wara. Inap 3-pela de na 3-pela nait ol i ron long tren! I no gat gutpela win ol i ken pulim, long wanem, i no gat ol windo samting​—i gat sampela liklik hul tasol. Em i hat insait, na ol i hangre nogut tru, na nek i drai long wara, na i gat stingpela smel—​ol i kisim nogut tru.

Tren i go stop long haus kalabus bilong Sachsenhausen em wanpela banis kalabus i nogut tru. Ol i kisim olgeta samting bilong ol kalabusman​—tasol ol i no kisim 12-pela liklik Baibel em ol Witnes i kisim i go wantaim ol!

Ol i salim Ferdinand na 8-pela narapela brata i go long Rathenow bilong wokim ol samting bilong pait. Maski ol i tokim ol olsem ol bai kilim ol, ol brata i no laik mekim ol dispela kain wok. Bilong strongim narapela narapela long stap strong, long moning ol bai stori long wanpela ves bilong Baibel, olsem Buk Song 18:​2, na ol bai tingim tingim dispela ves long de olgeta. Dispela i helpim ol long tingim tingim ol samting bilong spirit.

Bihain, ol gan i pairap i toksave olsem ol soldia bilong Rasia na ol narapela kantri i wok long kam klostu. Ol Rasia i kam pastaim long hap we Ferdinand na ol poroman bilong em i stap. Ol i givim sampela kaikai long ol kalabusman na tokim ol long lusim kalabus. Long pinis bilong mun Epril 1945, ol ami bilong Rasia i tok orait long ol kalabusman i go long ples.

Stap Wantaim Gen Olsem Famili

Long Jun 15, Ferdinand i kamap long Netelan. Ol brata long Groningen i mekim gut long em. Bihain liklik em i kisim save olsem mipela i stap laip, na mipela i stap long wanpela hap bilong kantri, na mipela tu i kisim tok olsem em i kam bek pinis long Netelan. Mipela i bin wet longtaim tru long em i kam bek. Na long wanpela de, liklik Ruth i singaut: “Mama, i gat wanpela man i stap long dua, mi no save long em!” Em dispela gutpela man bilong mi na papa bilong ol!

I gat planti hevi mipela i mas stretim paslain long mipela i ken stap gut gen olsem wanpela famili. Mipela i no gat haus bilong i stap long en, na bikpela hevi bilong mipela em olsem, mipela i mas kisim tok orait long gavman bilong i stap olgeta long Netelan. Mipela i bilong Jemani, olsem na inap planti yia ol Netelan i mekim nogut long mipela. Tasol bihain, mipela i gat haus na mipela inap mekim wok em mipela i bin i gat bikpela laik tru long mekim​—em bilong mekim wok bilong Jehova olsem wanpela famili.

‘Mi Bilip Long God’

Inap planti yia bihain, taim mi na Ferdinand i go bung wantaim sampela pren bilong mipela em ol tu i bin stap long taim nogut bilong bipo, mipela i tingim pasin bilong Jehova long lukautim mipela long ol dispela taim nogut. (Song 7:1) Mipela i amamas olsem long ol dispela yia, Jehova i bin larim mipela long insait long mekim ol wok bilong Kingdom i go bikpela. Mipela i amamas tu olsem mipela i bin mekim wok bilong Jehova taim mipela i yangpela yet.​—Saveman 12:1.

Bihain long ol yia ol Natsi i bin mekim nogut long ol Witnes, mi na Ferdinand i mekim wok bilong Jehova wantaim winim 50 yia paslain long em i pinisim wok bilong em long graun long Disemba 20, 1995. Klostu nau bai mi kisim 98 krismas. Long olgeta de, mi tenkyu long Jehova olsem ol pikinini bilong mipela i bin helpim mipela long ol dispela yia i gat hatwok long en na mi inap long mekim yet ol samting mi inap mekim long wok bilong Jehova bilong givim glori long em. Mi amamas long olgeta samting Jehova i bin mekim long mi, na mi gat bikpela laik long bihainim yet dispela tok: ‘Mi bilip long God.’​—Song 31:6.

[Piksa long pes 19]

Wantaim Ferdinand long Oktoba 1932

[Piksa long pes 19]

Bot bilong autim tok “Almina” na ol brata i raun long en

[Piksa long pes 22]

Wantaim Ferdinand na ol pikinini

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim