Stap Rabis Tru Em Wanem Samting?
PASIN bilong stap rabis tru inap kilim man i dai. Em i makim olsem man i sot tru long kaikai, wara, paiawut o ges samting, haus, marasin, na ediukesen. Inap wan bilion manmeri i stap rabis tru; dispela namba em olsem olgeta manmeri bilong Not, Sentral, na Saut Amerika. Tasol planti manmeri long ol kantri olsem Westen Yurop na Not Amerika ol i no save long wanpela i stap rabis tru olsem. Olsem na yumi ken ritim stori bilong sampela.
Mbarushimana i sindaun long Ruanda, Afrika, wantaim meri na 5-pela pikinini bilong em. Namba 6 pikinini i dai long malaria. Em i tok: “Papa bilong mi i skelim graun bilong em long mipela 6-pela pikinini. Graun em i givim long mi em i liklik, olsem na mi mas kisim famili i go sindaun long taun. Mitupela meri i save mekim wok bilong karim ol beg ston na wesan. Haus bilong mipela i no gat windo. Mipela i save kisim wara long wanpela hulwara long polis stesin. Planti taim mipela i save kaikai wanpela taim tasol long de, tasol taim mipela i no gat wok, mipela i no gat kaikai long de olgeta. Mi save lusim haus taim dispela samting i kamap—mi save bel hevi tru taim mi harim ol pikinini i krai long kisim kaikai.”
Victor na Carmen i save stretim ol su i bruk olsem wok mani bilong ol. Ol i sindaun long wanpela liklik taun long Bolivia na ol i gat 5-pela pikinini. Ol i rentim wanpela rum long wanpela haus i bagarap we i no gat pawa na ren i save kam insait. I gat planti pikinini tru long skul, olsem na Victor i mas wokim wanpela desk bilong pikinini meri bilong em i ken go long skul. Tupela marit i mas wokabaut inap 10-pela kilomita bilong kisim paiawut bilong kukim kaikai na boilim wara bilong dring. Carmen i tok: “Mipela i no gat toilet, olsem na mipela i save go toilet long wara, em wankain wara we mipela i save waswas na tromoi pipia long en. Planti taim ol pikinini i save sik.”
Francisco na Ilídia i sindaun long wanpela ples ausait long Mosambik. Fopela pikinini bilong ol i stap laip yet; wanpela pikinini i dai long malaria, long wanem, haus sik i no givim marasin long em. Tupela marit i planim rais na kaukau long liklik hap graun bilong ol bambai ol i gat kaikai inap long 3-pela mun. Francisco i tok: “Sampela taim i no gat ren o ol stilman i stilim kaikai, olsem na mi save katim mambu na salim bilong kisim liklik mani. Na tu, mipela i save kisim paiawut long bus, em longwe inap olsem 2-pela aua. Mitupela meri i save karim tupela mekpas paiawut, wanpela em bilong kukim kaikai na narapela em bilong salim.”
Planti man i pilim olsem ol samting i no stret liklik long dispela graun we 1-pela bilong olgeta 7-pela manmeri i gat kain sindaun olsem Mbarushimana, Victor, na Francisco, tasol planti bilion manmeri i gat planti mani kago na gutpela sindaun tru. Sampela lain i laik stretim dispela hevi. Ol atikol i kamap bihain long dispela bai stori long wok bilong ol na ol gutpela samting ol i laik kamapim.
[Piksa long pes 2, 3]
Carmen wantaim tupela pikinini bilong em i kisim wara