Yumi Inap Pinisim Woa na Pait?
I gat planti risen na ol man i save pait. Sampela i pait bikos long wok politik, strong bilong mani i wok long senis, o ol i pait bikos ol i laikim pasin i fea. Na sampela i pait bilong kisim graun na ol samting i stap long graun. Planti pait i kamap bikos, inap longpela taim i gat kros pait i stap namel long tupela traib o ol lotu i no stap wanbel. Ol man i mekim wanem bilong stopim ol pait na kamapim bel isi? Yu ting yumi ken bilip olsem wok ol i mekim bilong kamapim bel isi bai pinisim tru pait?
Drazen_/E+ via Getty Images
STRETIM HEVI BILONG MANI
Samting gavman i laik mekim: Mekim sindaun bilong ol man i kamap gutpela. Long dispela rot, ol inap pinisim o daunim wansait pasin long samting bilong mani, dispela em nambawan risen bilong ol pait i save kamap.
Wai na i hatwok: Ol gavman i mas senisim wei bilong ol long yusim mani. Long 2022, ol i ting gavman i bin tromoi olsem 34.1 bilion dola (U.S.) long ol samting we inap helpim wok bilong strongim na kamapim bel isi namel long ol man long olgeta hap. Tasol dispela mani em liklik tru, olsem 0.4 pesen tasol, bilong mani ol i bin tromoi long helpim ol ami long seim yia.
“Yumi tromoi bikpela mani tru na ol samting bilong helpim ol man i karim hevi long pait, winim mani yumi tromoi long ol samting bilong stopim pait na strongim wok bilong kamapim bel isi.”—António Guterres, secretary-general of the United Nations.
Tok Baibel i mekim: Ol gavman bilong graun na ol narapela oganaisesen inap helpim ol rabisman, tasol ol i no inap tru long pinisim pasin bilong i stap rabis.—Lo 15:11; Matyu 26:11.
AGRIMEN BILONG KAMAPIM BEL ISI
Samting gavman i laik mekim: Stopim na stretim ol tok pait long pasin isi, long rot bilong tupela lain i gat narapela narapela tingting i toktok gut wantaim long ol samting we ol i wanbel long en na helpim tupela sait wantaim.
Wai na i hatwok: Ating wanpela o sampela lain bilong ol bai i no laik toktok wantaim, senisim tingting bilong ol, o ekseptim agrimen. Na em i isi tru long brukim agrimen ol i bin mekim bilong kamapim bel isi.
“Planti taim ol agrimen ol gavman i mekim i no save kamap tru. Agrimen tupela kantri i mekim bilong stopim ol pait ating em i no fea, na dispela i save kirapim sampela pait moa.”—Raymond F. Smith, American Diplomacy.
Tok Baibel i mekim: Ol man i mas “wok long painim bel isi.” (Buk Song 34:14, ftn.) Tasol planti man long nau “i no stap gut long narapela, . . . ol bai i no laik kamap wanbel, . . . ol bai birua long ol pren bilong ol.” (2 Timoti 3:1-4) Ol dispela pasin i save pasim ol lida bilong politik long stretim ol hevi bilong ol pait.
OL GAVMAN I NO WANBEL WANTAIM
Samting gavman i laik mekim: Ol i laik daunim o pinisim ol wepen, moa yet ol nuklia, ol kemikal, na ol vairas nogut bilong yusim long pait.
Wai na i hatwok: Planti taim ol kantri i no redi long rausim ol wepen bikos ol i pret long lusim pawa bilong ol o strong bilong difendim ol yet. Maski sapos ol man i rausim ol wepen dispela i no inap stopim ol pait, bikos ol samting i as tru bilong pait i stap yet.
“Long haptaim we pasin birua namel long Amerika na Soviet Yunion i pinis, planti gavman i bin wanbel long tok promis long rausim ol wepen, tasol ol i no truim ol tok promis bilong ol, na tu, ol i promis long mekim ol samting long stopim ol bagarap long kamap, daunim ol tok pait na pasin birua namel long olgeta kantri, na dispela bai mekim graun olgeta i stap ples i seif long ol manmeri i stap bel isi long en.”—“Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament.”
Tok Baibel i mekim: Ol man i mas rausim ol wepen na “paitim bainat bilong ol i kamap ain bilong brukim graun.” (Aisaia 2:4) Tasol i gat planti samting moa ol man i mas mekim, bikos pasin bilong pait na bagarapim man i save kirap pastaim long bel.—Matyu 15:19.
OL OGANAISESEN I WOK WANTAIM
Samting gavman i laik mekim: Ol gavman i wanbel long wok bung wantaim long difendim narapela narapela long birua bilong ol. Ol i ting dispela birua o gavman i no inap statim woa wantaim ol, bikos sapos dispela gavman i mekim olsem em bai pait long olgeta dispela gavman husat i wok bung wantaim.
Wai na i hatwok: Taim wanpela birua o gavman i pait wantaim planti gavman o kantri, dispela i no save kamapim bel isi. Planti taim ol kantri i no save mekim samting ol i tok promis long mekim, o ol i no wanbel long hau na wanem taim ol bai kirap pait long ol narapela gavman o birua bilong ol.
“Maski Lig ov Nesen na Yunaitet Nesen i wok strong long helpim ol gavman long fomim ol oganaisesen bilong wok bung wantaim, ol dispela oganaisesen i no inap stopim ol woa long kamap.”—“Encyclopedia Britannica.”
Tok Baibel i mekim: Planti taim em i gutpela moa long planti man i wok wantaim. (Eklisiastis 4:12) Tasol ol gavman na oganaisesen bilong ol man i no inap kamapim bel isi na gutpela sindaun. Baibel i tok: “Yupela i no ken bilip long ol lida bilong ol man; ol man i no inap seivim yu. Taim ol i dai, ol i go bek long graun; long dispela taim olgeta plen bilong ol i pinis.”—Buk Song 146:3, 4, Today’s English Version.
Maski planti kantri i wok strong wantaim long kamapim bel isi tru, yumi karim yet ol hevi bilong ol woa.