Misin i Bruk Gen
Wanpela man bilong raitim tok bilong Kirap! em i stap long Frans em i raitim dispela stori
LONG Jun 30, 1988, wanpela bikpela samting tru i kamap insait long Misin Katolik. Long dispela de asbisop bilong Frans, em Marcel Lefebvre, i bikhet na sakim tok bilong Misin Katolik long Rom (olsem Vatiken). Long wanpela skul Katolik long Swiselan bilong lainim ol man long kamap pris, em i makim 4-pela pris long kamap bisop. Em nau, Misin Katolik i rausim em wantaim dispela 4-pela nupela bisop. Kirap long 1870 i kam inap long dispela taim, i no gat wanpela samting i bin kamap na i brukim Misin Katolik. Long dispela yia 1870 wanpela lain bilong misin ol i kolim Olpela Lain Katolik ol i bruk long misin long Rom, long wanem ol i no bilip olsem pop i no inap popaia long ol samting bilong lotu.
As Bilong Dispela Kros
Inap longtaim liklik i gat kros i stap namel long Misin Katolik long Rom na lain bilong Asbisop Lefebvre, na dispela kros i wok long i go bikpela. As bilong dispela kros em samting i bin kamap long taim bilong Namba 2 Kibung Bilong Misin Katolik, kirap long 1962 i go inap 1965. Pop Jon Namba 23 em i bosim dispela bung na em i kolim tupela wok bilong en. Wanpela wok em bilong senisim sampela samting insait long misin (ol i kolim aggiornamento) na wanpela wok em bilong helpim olgeta lotu ol i kolim Kristen bambai ol i ken kamap wanbel gen.
Lefebvre em i wanpela asbisop bilong misin, olsem na em i bin i stap long dispela Namba 2 Kibung Bilong Misin Katolik; tasol em i no orait long dispela tupela wok ol i laik stretim long dispela bung. Em i strong tru long bihainim olpela lo na pasin bilong Misin Katolik, na em i ting i no gat wok long senisim sampela lo samting bilong misin na bai i ken stret long ol lain bilong nau. Em i wanbel tru wantaim tok bilong Misin Katolik long bipo, olsem ‘Misin em i rot bilong God long kisim bek ol man, na i no gat narapela rot.’ Lefebvre i bilip tru olsem i gat wanpela rot tasol na bai ol “Kristen” i ken kamap wanbel gen—olgeta misin i no Katolik ol i mas bihainim bilip bilong Misin Katolik.
Em i No Orait long Ol Man i Bihainim Lotu Ol Yet i Laikim
Misin i rausim Asbisop Lefebvre na wanpela yia bihain em i mekim wanpela tokaut em lain bilong em ol i wanbel long en. Em i tok: ‘Mipela i no orait liklik long man i ken bihainim wanem wanem lotu em yet i laikim na ol hevi i kamap long dispela rot, na mipela i no orait liklik long bungim olgeta lotu Kristen na bai ol i kamap wanbel—mi yet mi no orait long dispela samting.’
Em i no mekim dispela tok long tingting bilong em yet. Nogat. Em i bihainim stret ol olpela lo em Misin Katolik i bin kamapim long bipo. Long Ogas 15, 1832, Pop Gregori Namba 16 i wokim wanpela pepa i gat ol lo bilong misin long en (Mirari vos), na long dispela pepa em i tokaut strong olsem pasin bilong bihainim wanem bilip i stret long man, dispela em i “pasin kranki, o yumi ken tok, em pasin longlong.” Orait 32 yia bihain long dispela, Pop Pius Namba 9 i wokim narapela pepa em i kolim Lista Bilong Ol Tingting Kranki, na em i tokaut strong olsem em i no orait liklik long tingting bilong sampela man, olsem “olgeta man wan wan i ken kisim na bihainim wanem lotu em i ting i stret.”
Taim Asbisop Lefebvre i sakim dispela tingting long olgeta lotu ol i kolim Kristen ol i ken bung wantaim, em i kamapim klia olsem em i pas strong long wanpela olpela lo bilong Misin Katolik i tok, i gat wanpela lotu tasol i holi na i bihainim bilip bilong ol aposel, na misin i mas i stap olsem tasol.
Em i Kros long Pasin “Talatala” i Kam Insait long Misa
Long Namba 2 Kibung Bilong Misin Katolik ol i senisim sampela pasin bilong misin long mekim lotu, em ol i bin holim inap longtaim tru, na Asbisop Lefebvre wantaim lain bilong em ol i bel nogut tru long dispela samting. Em i ting ol i pulim pasin bilong ol lotu “Talatala” i kam insait long Misa. Em i tok, i no stret ol i senisim tok Latin insait long Misa na mekim long tok ples bilong ol man yet; tasol i no dispela samting tasol em i gat tok long en. Em i gat tok tu long planti ol narapela senis i kamap insait long misin bambai ol i ken pulim ol lain Talatala i kam insait long Misin. Na em i tok, ol beten na Misa samting em Pop Pol Namba 6 i orait long en, ol dispela tu i no stret na i olsem “pasin bilong lusim bilip,” maski ol i mekim long tok Latin.
Asbisop Lefebvre i laik bai olpela pasin bilong misin long mekim Misa long tok Latin i no ken pinis, olsem na long 1970 em i kamapim wanpela skul long Ekone long hap bilong Swiselan bilong lainim man long kamap pris. Wanpela lain pris (Priestly Fraternity of Saint Pius X) em Lefebvre i bin kamapim long 1970 i bosim dispela skul. Planti Katolik i insait long dispela skul, na wok bilong en i kamap gutpela olsem em i laikim, olsem na em i putim sampela skul moa long hap bilong Yurop na Amerika. Long ol dispela skul bilong lotu, planti handet man i lain long kamap pris na bihainim pasin tru em Misin Katolik i bin kamapim long bipo.
Dispela asbisop i bin makim planti sumatin bilong ol dispela skul long kamap pris, winim 200, em ol i strong long bihainim ol olpela lo bilong Misin Katolik. Em i strong long mekim dispela wok, maski Pop Pol Namba 6 i tambuim em long mekim. Ol dispela pris i save mekim Misa long tok Latin insait long ol haus pris na long sampela haus lotu bilong Misin Katolik, maski i tambu long ol i go insait long en. Misin Katolik long Rom i tokaut olsem long nau dispela man Lefebvre i gat bikpela lain tru i bihainim em, inap olsem wan handet tausen Katolik long olgeta hap bilong graun, em ol i strong tru long bihainim ol olpela lo bilong misin. Tasol sampela bikpela man bilong misin i tok lain bilong Lefebvre i bikpela moa, klostu olsem 500 tausen. Tasol Lefebvre yet i tok, planti milion Katolik i gat wankain tingting olsem bilong em.
I Mas i Gat Man Bilong Senisim Em
Insait long Misin Katolik ol bisop inap makim man long kamap pris. Tasol Pop yet i mas orait long pris i ken kamap bisop. Olsem na Lefebvre i tingting planti, long wanem em i lapun na taim em i dai pinis bai i no gat wanpela bisop long lain bilong em bilong makim sampela nupela pris. Ating Misin long Rom i laik bai samting olsem i kamap, olsem na ol i kirap paitim tok wantaim em. Ol i mekim i go, na bihain ol i tokim em, em i mas larim pop yet i makim nupela bisop, na sapos em yet i kirap mekim, orait pop bai rausim em long misin.
Orait long Jun 30, 1988 em i putim wanpela bung bilong lotu, na lain bilong em inap long planti tausen ol i kam. Long dispela bung em i makim 4-pela pris long kamap bisop. Wanpela nius bilong Paris (International Herald Tribune) i kamapim stori bilong dispela samting na i tok, ‘Dispela pasin bilong Asbisop Lefebvre long makim 4-pela nupela bisop i olsem i daunim wok bilong wanpela kibung bilong Misin Katolik, taim pop i makim 24 bisop long kamap Kadinel. Pop i laik putim wanpela bung bilong musik long dispela de, tasol em i no mekim dispela bung—em i laik kamapim bel hevi bilong em long dispela samting Asbisop Lefebvre i mekim. Kadinel Decourtray [bilong Frans] i tok, “Em i de bilong krai sori.” ’
Dispela kros i kamap insait long Misin Katolik na i brukim lain bilong en, dispela i kamapim bikpela hevi tru insait long Misin long Rom; na tu, planti milion Katolik long olgeta hap ol i tingting planti long dispela samting i kamap insait long misin bilong ol.