Is Yurop—Ol Man i Tingim Gen Lotu o Olsem Wanem?
INAP 50 yia samting ol gavman bilong ol kantri long Is Yurop i bin pasim ol man long kamapim laik bilong ol yet na ol i bin putim sampela strongpela tambu na bai ol man i no inap mekim ol samting bilong lotu long laik bilong ol. Sampela haus lotu i kamap olsem haus tumbuna na i gat ol samting long en bilong kirapim ol man long bilip olsem i no gat God i stap. Wanpela haus olsem i stap long biktaun Leningrat, na planti manmeri, olsem turis, i save go lukim. Ol pris pasto i bin mekim yet wok bilong ol, ol i kamap olsem wokboi bilong gavman. Long yia 1967, gavman i pasim pinis olgeta haus lotu na ol haus sister na haus bruder, na Redio Tirana i tok Albenia i “namba wan kantri i no bilip olsem God i stap.”
Long nau long olgeta hap bilong Is Yurop ol man i fri long mekim laik bilong ol yet, tasol olsem wanem long ol samting bilong lotu? Wanpela man bilong raitim ol buk (Jean-François Kahn) i tok: ‘Ol man i no stap fri long mekim lotu ol i wanbel long wok wantaim ol lain em gavman i daunim ol. Asde tasol dispela samting i kamap long Iran. Nau em i kamap long hap bilong Asebaijan, em Rasia i bosim. Tumora samting ating em bai kamap hariap long olgeta hap bilong Rasia.’ Long nau sampela misin i insait pinis long pasin bilong senisim ol samting bilong gavman ol man i no amamas long en, na ol i wok long kamap olsem wanpela bikpela rot bilong helpim ol lain i bikhet long gavman, na ol i tok God i orait long dispela wok, long wanem, ol pris Katolik na pris Otodoks na ol pasto Luteran i insait long dispela wok.
Long nau planti man i laikim gavman dimokratik. Orait, yumi laik save, nau ol man i stap fri long mekim lotu o olsem wanem?
Bikpela Senis i Kamap!
Ol bikpela misin bilong Is Yurop, olsem Misin Katolik, kwiktaim ol i bin mekim sampela wok na bai lo bilong ol nupela gavman i ken orait long ol. Olsem wanpela nius bilong Vatiken (L’Osservatore Romano) i tok: ‘Long Februeri 9, [1990] Misin Katolik na Ripablik bilong Hangari i wokim kontrak wantaim.’ Olsem na tupela i pasim tok long wok gut wantaim long ol samting bilong gavman.
Vatiken i tok tu olsem, long yia 1946 ol i bin pasim Misin Katolik bilong Yukren, tasol nau Misin Katolik i laik bai gavman i ken orait long en, na em i mekim sampela toktok ‘wantaim gavman na Misin Otodoks Bilong Rasia long ol samting bilong Misin Katolik long Yukren.’
Long Epril 1990, nius (L’Osservatore Romano) i tok, taim pop i go long Sekoslovakia, “ol bikman bilong Misin na Gavman, olsem . . . Mista Vaclav Havel, em Presiden bilong Ripablik,” ol i kam bungim pop long ples balus long Prak. Long dispela kantri tu, senis i wok long kamap long ol samting bilong lotu.
Bipo i kam inap long nau, Misin Katolik i gat bikpela strong long Polan. Tasol nau Misin i fri long mekim lotu, olsem na em i kamapim strong bilong em long kirapim gen ol skul long makim hap taim bilong ol pikinini i ken lain long ol samting bilong lotu. Wanpela pris i tok: ‘Gavman i bosim ol skul. Klostu olgeta man bilong Polan (winim 90 pesen) ol i Katolik. Tru mipela i tingim ol narapela lotu, tasol sapos skul i makim hap taim bilong pikinini i skul long lotu, orait dispela bai givim strong na namba gen long ol tisa na gavman, long wanem ol pikinini bai lain long bihainim stretpela lo.’
Wanpela buk (Orthodox Unity, bilong Julai 1990) i stori long Misin Otodoks long Romenia na i tok: ‘Ol i pinisim namba wan bisop na sampela bisop moa long wok bilong ol, em ol i bin helpim gavman (bilong Ceauşescu). Ol i bin kamapim wanpela lain bilong strongim gen Misin. Planti man em pastaim ol i no bilip long wanpela lotu, nau ol i gat tingting long lotu na ol i go pulap long ol haus lotu. Inap foti yia i go pinis ol i pasim Misin Katolik Bisantin Bilong Romenia, tasol nau ol i larim dispela misin i kamap gen.’
Ol Senis long Albenia
Ol nius i tok, isi isi sampela senis i wok long kamap long Albenia tu, em wanpela liklik kantri i gat 3 milion 250 tausen manmeri tasol long en, na em i stap long solwara Adriatik namel long Yugoslavia na Grik. Wanpela nius (Die Welt) i tok: ‘Albenia i laspela kantri long Yurop em gavman komyunis i bosim strong,’ tasol nau ol manmeri long dispela hap tu ol i kirap long kamapim bel bilong ol olsem ol i no amamas long dispela kain gavman, na ol i ranawe i go hait long ol haus embasi bilong Wes, na bihain embasi i larim ol i lusim Albenia na go i stap long Itali na Jemani na ol narapela kantri.
Dispela nius i tok moa olsem: “Long Me 1990, ol i tok promis long givim paspot long ol Albenia na long pinisim ol lo i save pasim ol long mekim lotu.” (Nius The German Tribune, bilong Julai 15, 1990 i kamapim dispela tok.) Wanpela profesa bilong raitim stori bilong bipo (Denis R. Janz) i tok: ‘Inap longtaim ol i wok strong na bai gavman tasol i ken bosim olgeta samting, tasol nau i olsem ol i lusim dispela pasin.’ Tasol em i tok: ‘Ol i bin daunim tru ol samting bilong lotu long dispela kantri.’
Tasol ol Witnes Bilong Jehova long ol dispela hap ol i holimpas bilip bilong ol na ol i bihainim tok bilong Baibel, olsem na ol i no insait long wok politik na ol samting i save brukim ol lain na ol i stap birua birua. Ol i bilip olsem God bai helpim ol long i stap bel isi na bai i gat gutpela taim long hap bilong ol na bai ol i ken inapim wok God i bin givim long ol long autim tok bilong Kingdom long olgeta hap.—Matyu 22:21; 1 Timoti 2:1, 2; 1 Pita 2:13-15.
Orait, olsem wanem long ol Witnes Bilong Jehova long Is Yurop? Ol i stap strong na lain i go bikpela, maski gavman i tambuim wok bilong ol? Ol i fri long mekim lotu?
[Piksa long pes 17]
Bai ol man i go bek long ol misin bilong Is Yurop o olsem wanem?