Samting Bilong Helpim Ol Yangpela, Em Papa o Mama i Save Dring Oltaim
Wanpela dokta i tok: ‘Sapos yu bin go bikpela long famili i gat wanpela i save dring oltaim, bai yu hatwok long stretim bel na tingting bilong yu.’
BAGARAP i painim wanpela soldia long ples bilong pait na bikpela hap blut i kapsait. Wantu sampela man i kam helpim em na kisim em i go long haus sik. Dispela soldia i no dai, tasol ol hevi bilong em i no pinis. Em i mas kisim marasin bilong pinisim ol sua bilong em, na ating planti yia em bai tingim dispela hevi i bin painim em.
Sapos long famili i gat papa o mama i dring oltaim, haus bai kamap olsem dispela ples nogut bilong pait. Ol pikinini bai karim hevi olsem dispela soldia i save karim taim bagarap i painim em. Sampela papa o mama i dring oltaim ol i save mekim pasin nogut long ol pikinini. Wanpela yangpela man i tingting bek long taim em i pikinini, na em i tok: ‘Taim wanpela long famili i dring oltaim na pikinini i pret nogut tru, dispela pret i wankain long pret pikinini i kisim taim ol bom nogut i pundaun klostu long haus bilong em, o man i sut long masin-gan samting.’ Olsem na bel hevi ol pikinini i kisim long famili taim wanpela i dring oltaim, em i wankain long bel hevi ol man i kisim taim ol i kam bek long pait!
Tru tumas, sampela pikinini inap go bikpela long kain famili olsem, na dispela hevi bilong famili i no bagarapim ol. Tasol dispela hevi i bin painim ol taim ol i liklik i stap yet long bel bilong ol na i nogutim ol, maski em i no kamap ples klia. Wanpela meri i tok: ‘Mi lapun, tasol i stap bilong mi i bagarap yet, long wanem, taim mi liklik papa bilong mi em man bilong dring oltaim.’
Yumi ken mekim wanem bilong helpim kain man olsem? Baibel i tok: “Yupela i mas krai wantaim ol man i krai.” (Rom 12:15) Bilong mekim olsem, yumi mas save long ol hevi bilong man i bin i go bikpela long famili i gat wanpela i save dring oltaim.
“I Olsem Mi No Bin Stap Pikinini”
Pikinini i mas i gat papamama bilong lukautim em long ol samting bilong skin na bel na tingting. Tasol taim i gat wanpela long famili i dring oltaim, planti taim dispela samting i no kamap. Long sampela famili olsem, pikinini yet i mas lukautim papamama long ol samting—papamama i no lukautim pikinini. Yumi ken tingim Albet. Taim em i gat 14 krismas, em wanpela i mekim wok mani bilong helpim famili! Mama bilong yangpela meri Jan i save dring oltaim. Olsem na maski Jan i gat 6-pela krismas tasol em i mas mekim planti wok long haus, na em i mas lukautim ol liklik brata susa bilong em!
Ol pikinini i no bikpela man pinis, olsem na ol i no inap wokim tingting na mekim wok olsem man i bikpela pinis. Taim pikinini i mas mekim ol wok bilong papamama, o lukautim papamama samting, tru ol i kisim tingting na toktok bilong man i bikpela pinis, tasol ol i no bin kisim amamas long ol samting bilong pikinini. (Efesus 6:4) Wanpela man i save helpim ol famili i gat hevi em i tok: ‘Ol i gat skin bilong man i bikpela pinis, na ol i mekim tok olsem ol i bikpela pinis, tasol long tingting na bel ol i olsem pikinini yet.’
‘Ating Em Asua Bilong Mi’
Taim Robet i gat 13 krismas papa bilong em i dai. Nau Robet em i lapun, na em i tingting bek long dispela taim na em i tok: ‘Sampela taim mi mekim ol samting papa i no laik bai mi mekim, tasol mi no wanpela manki nogut.’ Papa bilong Robet i bin dring, na planti yia bel bilong Robet i gat tok, long wanem, em i ting dispela hevi bilong papa em asua bilong em.
Planti pikinini i ting em asua bilong ol yet na papa o mama i dring oltaim. Wanpela meri i tok: ‘Mi bin ting sapos mi mekim gutpela pasin, winim bilong bipo, papa bilong mi bai lusim dring.’
Tasol tingim gut dispela samting: I no gat wanpela pikinini, o man, em inap subim o pasim man long dring. Sapos papa o mama bilong yu i dring, em i no asua bilong yu, maski narapela i tok wanem long dispela samting. Na taim yu bikpela pinis, ating yu mas tingting gut olsem: Em wok bilong yu long karim hevi em pasin bilong narapela bai kamapim, o nogat.—Rom 14:12; Filipai 2:12.
‘Mi No Ken Bilip Long Wanpela Man’
Yu ken bilip tru long man i no save giaman na em i no haitim wanpela samting. Tasol man i dring oltaim, em i save giaman na mekim hait ol samting.
Taim Sara i yangpela, em i save long pasin bilong papa bilong em long dring oltaim. Em i tingting bek na tok: ‘Sapos mi tingim pasin bilong papa bilong mi, olsem em i man bilong dring, mi pilim olsem bel bilong mi i gat tok, long wanem, ol narapela long famili i no save stori long dispela samting.’ Narapela meri i tok: ‘Papa bilong mi i bin dring oltaim, tasol i no gat wanpela long famili i save tokaut long dispela samting, o tok ol i no amamas long pasin bilong em. Olsem na mi bin wok long lusim tingting long dispela samting—mi mekim olsem dispela hevi i no i stap.’ Olsem na pasin bilong papa o mama long dring, ol narapela long famili bai haitim.
Na famili i no ken bilip tumas long wanpela i dring oltaim, long wanem, sampela taim em i amamas na sampela taim em i belhat. Na em i no bihainim ol tok promis em i save mekim. I no olsem em i no tingim tok promis bilong em, nogat; em i dring na dispela i mekim na em i lusim tingting long ol tok em i bin mekim. Wanpela dokta (Claudia Black) i tok: ‘Man bilong dring oltaim i save tingim dring i namba wan samting, na ol narapela samting i nambatu.’
“Mi Save Haitim Tingting i Stap Long Bel Bilong Mi”
Taim pikinini i no inap kamapim tingting bilong em long narapela long famili, em bai haitim long bel. Wanpela buk (Adult Children—The Secrets of Dysfunctional Families) i tok: ‘Taim pikinini i go long skul pes bilong em i save lap, tasol bel bilong em i no stap isi.’ Na ol i no inap kamapim dispela hevi long wanpela man, nogut narapela i save. Olsem na taim yu lukim kain pikinini olsem, yu ting em i stap i orait, tasol long bel na tingting em i no stap isi.
Sapos wanpela em i no kamapim bel hevi bilong em, dispela i mekim na nau em inap kisim sik olsem sua long bel, o het i pen, o narapela kain sik. Wanpela meri, nem bilong em Seli, i tok: ‘Mi bel hevi na dispela i bin bagarapim skin bilong mi. Mi bin kisim kain kain sik.’ Wanpela dokta (Timmen Cermak) i tok: ‘Taim pikinini bilong ol dispela man bilong dring i go bikpela na ol i bel hevi long wanpela samting, ol bai giamanim skin bilong ol yet na tok ol i no bel hevi. Tasol man i no inap giamanim skin bilong em yet. Sapos planti yia man i stap bel hevi, na em i no mekim wanpela samting bilong stretim dispela hevi, em bai kisim kain kain sik.’
Taim Ol i Bikpela Pinis
Ol yangpela em papa i save dring oltaim, ol i gat strongpela bel, long wanem, hevi i stap long famili, tasol hevi i no bagarapim ol. Tasol ol i no ken ting long winim hevi tasol, nogat; olgeta long famili i mas lain long kisim nupela tingting long wok bilong wan wan insait long famili. Sapos bel bilong ol i gat tok, o ol i no amamas long ol yet, ol i mas mekim wok bilong lusim ol dispela pasin. Olsem na ol manmeri em taim ol i liklik yet papa bilong ol i bin dring oltaim, ol i mas wok strong long rausim pasin bilong “olpela bel” olsem Baibel i tok.—Efesus 4:23, 24; Kolosi 3:9, 10.
Olsem na ol bai hatwok. Wanpela man, nem bilong em Liroi, taim em i liklik yet papa bilong em i bin dring oltaim. Liroi em i bin hatwok inap 20 yia long bihainim ol lo bilong Baibel insait long famili bilong em yet. Em i tok: ‘Lain bilong Jehova i bin kamapim ol gutpela tok long ol buk olsem buk Famili, tasol mi no kisim gut ol dispela save ol i kamapim.a Olsem na mi no bihainim ol gutpela tok i stap long ol dispela buk. Mi no tingim laik o tingting bilong wanpela long famili, olsem na mi bin mekim wankain pasin olsem ol Farisi bilong bipo i bin mekim, ol i putim ol lo, tasol ol i no tingim laik bilong ol man.’—Lukim Matyu 23:23, 24.
Long kain man olsem Liroi, yumi no ken tokim em, em i “mas givim bel moa” long famili, o “em i mas toktok gut” wantaim famili, o em i mas “stretim ol pikinini”; ating dispela i no inap helpim em. Bilong wanem em i no inap? Long wanem, taim man o meri i liklik yet na papa o mama bilong em i bin dring oltaim, em yet i no bin save long ol dispela pasin, long wanem, papa o mama i no bin mekim olsem long em. Olsem na nau taim em i marit na em i kamapim pikinini, olsem wanem em i ken kamapim ol dispela pasin long famili bilong em yet? Ating em bai hatwok. Liroi i bin go long wanpela lain i save helpim ol man i bin go bikpela insait long famili i gat wanpela i dring oltaim, na ol i bin helpim em long save, olsem wanem pasin bilong papa bilong em long dring oltaim i bin bagarapim i stap bilong em. Bihain em i pilim gut na dispela i helpim em long kamap strong long ol samting bilong spirit.
Wanpela meri Kristen, nem bilong em Serel, i bin go long wanpela meri i save gut long ol hevi i kamap long ol famili taim i gat wanpela i dring oltaim, na dispela meri i helpim em. Na tu, em i bin go long wanpela elda bilong kongrigesen Kristen na kamapim hevi bilong em. Serel i tok: ‘Nau bel bilong mi i stap isi, long wanem, mi kamapim wanpela samting mi bin holim i stap long bel bilong mi. Nau mi save Jehova em i olsem Papa bilong mi; bipo mi no inap ting olsem. Na mi no bel hevi moa long papa i no bin mekim gut long mi o givim stretpela tingting long mi taim mi liklik yet.’
Ami tu i bin go bikpela insait long famili i gat wanpela i save dring oltaim. Em i tok, em i bin wok long kamapim ol “gutpela pasin bilong Holi Spirit” na dispela i bin helpim em. (Galesia 5:22, 23) Na em i bin kamapim ol hevi bilong em long wanpela elda i pilim gut hevi bilong em. Ami i tok: ‘Dispela elda i helpim mi long kisim save olsem, sapos Jehova na Krais Jisas i amamas long mi, dispela i bikpela samting. Na sapos mi mekim wok long painim pasin sori bilong God na Krais, dispela pasin i no inap bagarapim mi.’
Bai Ol i Kamap Orait Gen
Baibel i kamapim wanpela tok promis bilong Jisas olsem, ol man i hatwok na karim ol bikpela hevi, em bai givim malolo long ol. (Matyu 11:28-30) Na Baibel i tok, Jehova “em i God bilong mekim isi bel bilong olgeta man i gat hevi.”—2 Korin 1:3, 4.
Yumi stap long taim Baibel i kolim las de. Long dispela taim planti man bai tok kros na tok nogut long ol narapela, na dispela pasin bai kamap tu insait long planti famili. (2 Timoti 3:2, 3) Tasol God i tok promis, klostu nau em bai kamapim nupela taim em bel isi tasol bai stap long en, na Em bai mekim drai wara i stap long ai bilong ol man na bai ol i no bel hevi moa. (KTH 21:4, 5) Wanpela Kristen i bin go bikpela insait long famili i gat wanpela i save dring oltaim, em i tok: ‘Yumi olgeta i laik winim dispela pasin nogut bilong nau na go insait long nupela taim. Long dispela taim Jehova bai mekim orait yumi olgeta.’
WANPELA SAMTING I KAMAP
‘Papa bilong mi i kirap na dring oltaim taim mi gat 8-pela krismas. Taim em i dring em i save kros pait. Olgeta long famili i pret long papa. Taim mi pikinini mi no save amamas na lap, nogat; mi mas haitim ol tingting na laik i stap long bel bilong mi. Mama i tingim dispela hevi bilong papa tasol, em i no tingim mi. Olsem na mi pilim olsem mi samting nating. Mi liklik, tasol mi mas karim hevi na redi long mekim wok bilong man i bikpela pinis.
‘Mipela save sem long pasin bilong papa. Olsem na mi bin wok strong long kamap stretpela olgeta. Mi mekim olgeta samting papamama i laik bai mi mekim na bai ol i ken laikim mi. I olsem mi bin laik long baim sori bilong tupela, mi no ting ol i mas givim bel nating long mi. Bihain mi marit na mi kisim pikinini, na wanpela taim man bilong mi na ol pikinini i bin tokim mi, mi olsem wanpela masin—mi no kamapim pasin sori liklik. Insait long 30 yia mi bin givim bel long lukautim ol, na mi no bin tingim mi yet o wanpela samting mi laik mekim, nogat, mi tingim ol tasol, olsem mi bin mekim long papamama bilong mi taim mi liklik yet. Olsem na taim ol i tok mi olsem wanpela masin, mi bel hevi stret!
‘Mi tingting planti, na mi kros, olsem na mi pasim tok long bel olsem mi mas kisim save, bilong wanem olgeta long famili i no amamas long mi. Mi bin toktok wantaim sampela, em ol tu i bin go bikpela insait long famili i gat papa o mama i save dring oltaim, olsem na ol samting mi bin holim insait long bel bilong mi, i wok long kamap ples klia. Mi amamas long save, sampela man moa i gat wankain hevi olsem mi, na ol i pilim gut hevi bilong mi.
‘Mi bin insait long wanpela lain (Adult Children of Alcoholics) na samting ol i lainim mi long en, mi bin bihainim. Wanpela buk (Feeling Good) i helpim mi long kisim stretpela tingting olsem mi no ken daunim mi yet, mi mas amamas long mi yet.
‘Dispela nupela tingting mi kisim i olsem wanpela tul, em samting mi ken mekim wok long en bilong helpim i stap bilong mi yet, na bilong skelim i stap bilong mi wantaim man na pikinini bilong mi, olsem mipela pas gut wantaim o nogat. Sampela samting mi bin lain long en na bihainim i olsem: Samting i bin kamap long mi long bipo, mi no ken tingim dispela samting i olsem bikpela samting. Na samting mi bel hevi long en, mi no ken holim insait long bel bilong mi, mi mas kamapim o lusim tingting long en.
‘Bikpela tul God i givim long yumi, em Baibel. Baibel na ol kongrigesen Kristen wantaim ol elda na ol narapela strongpela Witnes i bin helpim mi gut tru na mi lain long amamas long mi yet, na laip bilong mi i no samting nating tasol. Na bikpela samting mi kisim save long en, em olsem: Jehova i laikim mi tru na Jisas i bin lusim laip bilong em bilong helpim mi na ol narapela man.
‘Nau mi ken tok, mi wok long kamap orait long tingting na bel. Tasol mi save, bihain long nupela stretpela taim Jehova bai kamapim taim em i pinisim dispela pasin nogut Satan i save bosim, tingting na bel bilong mi bai orait olgeta.’
PINIS BILONG TOK
Baibel i tok: “Tingting bilong man i olsem wanpela hul wara i daun moa. Tasol man i gat gutpela save, em inap pulim dispela tingting i kam antap.” (Sindaun 20:5) Man i mas i gat gutpela save na tingting sapos em i laik helpim wanpela long kamapim hevi bilong em. Em i bikpela samting “sapos i gat planti man bilong givim gutpela tingting” long narapela. (Sindaun 11:14) Na Sindaun 27:17 i soim yumi, sapos wanpela i gat hevi em i mas kamapim dispela hevi long narapela. Em i tok: “Ol i save wokim samting long ain bilong sapim ain. Olsem tasol, wanpela man i save helpim tingting bilong narapela man i kamap gutpela.” Taim man i gat hevi na em i toktok wantaim narapela, “dispela i ken strongim bel bilong” em. (Rom 1:12) Na sapos wanpela i laik helpim narapela i bel hevi em i mas save long as bilong bel hevi bilong dispela man, na em i mas wok long truim tok bilong Baibel, olsem: “Strongim bel bilong ol man i . . . no strong.”—1 Tesalonaika 5:14.
[Ol Futnot]
a Buk Rot Bilong Kamapim Amamas Insait Long Famili, em Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i bin wokim.
[Rait long pes 8]
Bel hevi planti pikinini i kisim taim wanpela i dring oltaim, em i wankain long bel hevi ol man i kisim taim ol i kam bek long pait
[Rait long pes 10]
Man i dring oltaim, em i save giaman na mekim hait ol samting
[Rait long pes 10]
Taim ol i go long skul ‘pes bilong ol i save lap, tasol bel bilong ol i no stap isi’
[Rait long pes 11]
“Nau mi save Jehova em Papa bilong mi (bipo mi no inap ting olsem)”
[Rait long pes 12]
Bikpela samting em Baibel, Tok bilong God
[Piksa long pes 9]
“Bel hevi i bin bagarapim skin bilong mi”