Yu Inap Winim Ol Hevi i Save Bagarapim Famili

1. Wanem sampela hevi i hait i stap insait long sampela famili?

OL I wasim na polisim pinis olpela ka. Ol man i lukim ka i lait na long ai bilong ol em i olsem nupela ka. Tasol aninit long pen, ros i wok long kaikai bodi bilong ka. I wankain tu long sampela famili. Long ai bilong ol man i olsem famili i stap amamas, tasol dispela i haitim pret na bel hevi bilong ol. Insait long haus ol samting i wok long bagarapim bel isi bilong famili, olsem ros i wok long kaikai bodi bilong ka. Tupela samting inap mekim olsem long famili, em pasin bilong dring oltaim na paitim poroman.

PASIN BILONG DRING OLTAIM

2. (a) Baibel i tok wanem long dring? (b) Stori long pasin bilong dring oltaim.

² Baibel i no tambuim pasin bilong dring long skel, tasol em i tambuim pasin bilong dring longlong. (Sindaun 23:​20, 21; 1 Korin 6:​9, 10; 1 Timoti 5:23; Taitus 2:​2, 3) Tasol pasin bilong dring oltaim i no olsem dring longlong; em i pasin bilong tingting oltaim long dring na i no inap bosim skin​—man i mas dring long olgeta taim. Sampela man na meri i bikpela pinis ol i save dring oltaim. Tasol sori tru, sampela yangpela tu i gat dispela pasin.

3, 4. Stori long ol samting pasin bilong dring oltaim i save mekim long meri bilong dispela man na long ol pikinini.

³ Long bipo yet Baibel i kamapim olsem pasin bilong mekim nabaut long dring em inap bagarapim bel isi bilong famili. (Lo 21:​18-21) Pasin bilong dring oltaim i save nogutim olgeta bilong famili. Ating meri bai wok oltaim long mekim ol samting bilong pasim man bilong em long dring o em bai karim hevi bilong ol pasin em man i save kirap nating na mekim.a Meri i save haitim dring, na tromoi, na haitim mani bilong man, na em i wok long kirapim man long tingim famili, na laip bilong em yet, na God tu​—tasol man i dring yet. Taim meri i lukim olsem dispela hatwok bilong em i lus nating, nau meri i bel hevi stret na i pilim olsem em i no gat rot moa long helpim man bilong em. Em bai kirap na pret, belhat, bel i gat tok, bel i no stap isi, tingting planti, na pilim olsem em i samting nating tasol.

⁴ Ol pikinini tu i save kisim hevi long pasin bilong papa long dring oltaim. Sampela papa i save paitim nogut pikinini bilong ol. Na sampela i save mekim pasin nogut, olsem pasin sem, long pikinini. Sampela pikinini i ting em asua bilong ol yet na papa i save dring oltaim. Sampela papa olsem, pasin bilong ol i senis senis, na dispela i mekim na ol pikinini i no inap bilip long ol man. Na ol pikinini i pilim olsem ol i no inap toktok wantaim ol narapela man long dispela hevi i kamap long haus, olsem na ol i lain long pasim ol hevi i stap long bel na ol i no kamapim, na dispela inap nogutim skin bilong ol. (Sindaun 17:22) Ol kain pikinini olsem, ol i ting ol i nogut tasol o ol i no inap mekim gut wanpela wok, na ol inap holim yet dispela tingting taim ol i bikpela pinis.

FAMILI I KEN MEKIM WANEM?

5. Man bilong dring oltaim em inap mekim wanem? Bilong wanem i hatwok long mekim olsem?

⁵ Tru, planti saveman olsem dokta ol i tok, man i no inap pinisim tru laik bilong skin long dring oltaim, tasol planti ol i wanbel long tok, man inap bosim dispela pasin bilong em sapos em i stap tambu olgeta long dring. (Skelim wantaim Matyu 5:29.) Tasol i hatwok long kirapim man long larim sampela i helpim em, long wanem, em i save tok, em i no gat hevi long dring. Tasol taim famili i kirap na mekim sampela samting bilong daunim ol hevi dispela pasin bilong dring oltaim i save givim long ol, ating nau man bai save em i gat hevi long dring. Wanpela dokta i gat save long helpim ol man i save dring oltaim na famili bilong ol, em i tok: “Mi ting em bikpela samting tru long famili i mas mekim yet ol wok ol i save mekim long olgeta de, na mekim long pasin inap helpim gut ol. Olsem na man bilong dring oltaim em bai lukim olsem em i narapela kain tru long ol narapela insait long famili.”

6. Ol famili i gat wanpela i save dring oltaim, ol tok bilong wanem buk i nambawan tru bilong helpim ol?

⁶ Sapos long famili bilong yu i gat wanpela i save dring oltaim, ol tok bilong Baibel inap helpim yu long mekim ol samting bambai sindaun bilong yu i gutpela. (Aisaia 48:17; 2 Timoti 3:​16, 17) Tingim sampela lo i bin helpim sampela famili long daunim hevi i save kamap taim wanpela long famili i save dring oltaim.

7. Sapos wanpela long famili i save dring oltaim, em i asua bilong husat?

⁷ No ken ting em asua bilong yu yet. Baibel i tok: “Olgeta man wan wan bai i karim hevi bilong pasin ol yet i mekim,” na “yumi olgeta wan wan bai yumi mas tokim God long as bilong olgeta pasin yumi bin mekim.” (Galesia 6:5; Rom 14:12) Ating man bai mekim kain tok olsem em asua bilong famili na em i save dring oltaim. Ating em bai tok: “Sapos yu bin mekim gutpela pasin long mi, mi no ken dring.” Sapos sampela i mekim pasin olsem ol i wanbel long tok bilong em, i olsem ol i kirapim em long wok yet long dring. Tasol maski sampela samting o sampela man i givim hevi long yumi, yumi olgeta wan wan​—na ol man bilong dring oltaim​—i mas karim hevi bilong ol samting yumi mekim.​—Skelim wantaim Filipai 2:12, NW.

8. Wanem sampela rot bilong helpim man long pilim hevi bilong pasin bilong em long dring oltaim?

⁸ Yu no ken ting yu mas mekim ol samting na bai man bilong dring oltaim i no ken kisim hevi long pasin em i mekim. Wanpela savetok bilong Baibel i tok long man i save kros kwik, dispela tok i stret tu long man bilong dring oltaim: “Sapos yu helpim em na pinisim hevi bilong en, orait bihain em i laik bai yu helpim em gen.” (Sindaun 19:19) Larim em i pilim hevi bilong pasin bilong em long dring oltaim. Sapos em i traut samting, orait larim em yet i klinim. O sapos em i bin dring na long moningtaim em i no inap i go long wok, orait larim em yet i ring long bos na toksave.

9, 10. Bilong wanem famili bilong man i save dring oltaim ol i mas larim sampela i helpim ol? Husat inap helpim gut ol na ol i mas i go long ol bilong kisim helpim?

⁹ Larim ol narapela i helpim yu. Sindaun 17:17 (NW ) i tok: “Pren tru i save laikim yumi long olgeta taim, na em i olsem brata i save sambai long helpim yumi long taim bilong hevi.” Sapos wanpela long famili bilong yu i save dring oltaim, bai i gat hevi insait long famili. Yu mas kisim sampela helpim. Yu no ken surik long askim ol “pren tru” long helpim yu. (Sindaun 18:24) Sapos yu toktok wantaim sampela em ol i pilim hevi bilong yu o ol yet i bin kisim wankain hevi, ating ol bai givim sampela gutpela tok long yu long ol samting yu ken mekim o yu no ken mekim. Tasol bihainim stretpela tingting. Toktok wantaim sampela yu save bilip long ol, olsem ol i no inap kamapim tok bilong yu long ol narapela.​—Sindaun 11:13.

¹⁰ Bilip long ol elda Kristen. Ol elda long kongrigesen Kristen ol inap helpim yu tru. Ol i skul pinis long tok bilong Baibel na ol i gat save pinis long ol samting yumi mas mekim bilong bihainim ol lo bilong en. Ol bai stap olsem “ples hait ol manmeri i ken i go hait long en long taim bilong bikpela win na ren. Na bai ol i stap tu olsem wara i ran i go long ples drai na olsem bikpela ston i haitim san long ples drai na ol man i kam sindaun long ples kol bilong en na malolo long taim bilong hatpela san.” (Aisaia 32:2) Ol elda Kristen i save lukautim kongrigesen na bai i no gat sampela pasin i kam insait na bagarapim kongrigesen, na tu, ol i save mekim gut bel bilong ol wan wan insait long kongrigesen em ol i gat sampela hevi na ol i save givim nupela strong long ol na tingim ol. Larim ol i helpim yu.

11, 12. Husat inap helpim tru ol famili i gat wanpela i save dring oltaim? Em i save helpim ol olsem wanem?

¹¹ Bikpela samting tru, kisim strong long Jehova. Baibel i givim gutpela tok long yumi olsem: “God i save stap klostu long ol manmeri i gat hevi. Na em i save helpim ol manmeri [bel] bilong ol i bagarap.” (Song 34:18) Sapos bel o tingting bilong yu i bagarap stret long hevi yu kisim long sindaun wantaim wanpela bilong famili i save dring oltaim, yu mas save olsem, Jehova “i save stap klostu.” Em i save long hevi i stap insait long famili bilong yu na i givim hatwok long yu.​—1 Pita 5:​6, 7.

¹² Sapos yu bilip long ol tok bilong Jehova long Baibel, dispela inap helpim yu long karim hevi bilong tingting planti. (Song 130:​3, 4; Matyu 6:​25-34; 1 Jon 3:​19, 20) Taim yu stadi long Baibel na bihainim ol lo bilong en, yu inap kisim helpim long spirit holi bilong God, em i ken givim “strong bilong God” long yu na bai yu inap karim hevi bilong olgeta wan wan de.​—2 Korin 4:7.b

13. Wanem namba tu hevi i save bagarapim planti famili?

¹³ Pasin bilong dring oltaim em inap kamapim narapela hevi i bagarapim planti famili​—em pait i save kamap insait long famili.

PAIT INSAIT LONG FAMILI

14. Pasin bilong paitim narapela insait long famili, em i bin kirap long wanem taim? Olsem wanem long dispela hevi long nau?

¹⁴ Namba wan taim pasin bilong bagarapim man i bin kamap long graun, em i kamap insait long wanpela famili​—Kein i kilim i dai brata bilong em, Abel. (Stat 4:8) Kirap long dispela taim na i kam inap long nau, i gat ol pait i kamap insait long planti famili. Sampela man marit i save paitim nogut meri bilong ol, na sampela meri i paitim man bilong ol, na sampela papamama i save paitim nogut tru ol liklik pikinini bilong ol, na sampela pikinini i bikpela pinis ol i save mekim nogut long lapun papamama bilong ol.

15. Pasin bilong paitim narapela insait long famili, dispela i save mekim wanem long bel bilong ol?

¹⁵ Ol dispela pait insait long famili i no bagarapim skin tasol bilong ol, nogat. Wanpela meri em man bilong em i save paitim em nogut, em i tok: ‘Taim dispela samting i kamap, bel bilong mi i gat tok na mi save sem. Long moningtaim, planti taim mi laik i stap tasol long bet na ting mi bin kisim wanpela driman nogut tasol.’ Ol pikinini i lukim pait i kamap insait long famili, o dispela samting i bin painim ol yet, ating ol bai mekim wankain pasin taim ol i go bikpela na ol i gat meri pikinini bilong ol yet.

16, 17. Wanem narapela kain pait i save kamap insait long sampela famili? Dispela i save mekim wanem long famili?

¹⁶ Sampela pait i kamap insait long famili i no pait long han samting, nogat; sampela taim em pait long maus. Sindaun 12:18 i tok: “Sapos man i no tingting gut na i tok, orait tok bilong en inap bagarapim bel bilong narapela man olsem bainat i sutim em.” Dispela “bainat i sutim em” i olsem pasin bilong singaut bikmaus na toknogutim meri o pikinini, na sutim tok long ol long olgeta taim, na tok bilas, na tok long paitim ol. Dispela kain pait i save bagarapim bel na tingting, tasol yumi no inap lukim long ai, na planti man i no save long en.

¹⁷ Sori tru long ol pikinini i save kisim nogut olsem​—oltaim papa o mama i sutim tok long pikinini na tok em i no gat save liklik long mekim wok, o em i longlong, o em i pipia nating tasol. Kain tok nogut olsem inap bagarapim tru bel na tingting bilong pikinini. Tru, olgeta pikinini i save mekim sampela pasin kranki na papamama i mas stretim ol. Tasol Baibel i tokim ol papa olsem: “Yupela i no ken mekim ol pikinini bilong yupela i kros, nogut ol i pilim olsem ol i no inap mekim wanpela gutpela wok.”​—Kolosi 3:21.

BILONG ABRUSIM PAIT INSAIT LONG FAMILI

18. Pasin bilong paitim narapela insait long famili, dispela i save kirap we? Baibel i soim yumi olsem i gat wanem rot bilong lusim dispela pasin?

¹⁸ Pasin bilong paitim narapela insait long famili em i save kirap pastaim long bel na tingting bilong man; pasin yumi mekim, dispela i save kirap pastaim long tingting bilong yumi. (Jems 1:​14, 15) Bilong pinisim pasin bilong em long pait, man i mas senisim tingting bilong em. (Rom 12:2) Yu ting em inap mekim olsem? Em inap. Tok Bilong God i gat strong long senisim pasin bilong man. Em inap kamautim ol tingting i save pas strong tru long bel na i save bagarapim man. (2 Korin 10:4; Hibru 4:12) Stretpela save bilong Baibel inap helpim man long senisim tru pasin bilong em, olsem na Baibel i tok ol i kamap olsem nupela man.​—Efesus 4:​22-24; Kolosi 3:​8-10.

19. Kristen i mas i gat wanem kain tingting na mekim wanem kain pasin long poroman marit?

¹⁹ Tingting bilong man long poroman marit. Baibel i tok: “Yupela man, yupela i mas laikim tru ol meri bilong yupela, olsem yupela i save laikim bodi bilong yupela yet. Man i laikim tru meri bilong en, em i laikim tru em yet.” (Efesus 5:​28) Na Baibel i tok man “i mas mekim gutpela pasin” long meri bilong em, long wanem, “bodi bilong ol meri i no strong tumas.” (1 Pita 3:7) Na Baibel i tok ol meri i mas ‘laikim tru man bilong ol’ na ‘stap aninit long ol na mekim gutpela pasin long ol.’ (Taitus 2:4; Efesus 5:33) Ol man marit i pret long God ol i no inap tok olsem ol i save mekim gutpela pasin long meri bilong ol sapos ol i paitim meri o toknogutim em. Na sapos meri i singaut bikmaus long man bilong em, o tok bilas long em, o krosim em oltaim, em i no inap tok em i save laikim tru man bilong em na daun long em.

20. Husat bai skelim wok bilong papamama long lukautim ol pikinini bilong ol? Bilong wanem papamama i no ken putim bikpela mak tumas ol pikinini i mas winim?

²⁰ Kisim stretpela tingting long ol pikinini. I stret papamama i mas laikim tru ol pikinini na mekim gut long ol, na dispela i bikpela samting long ol pikinini. Baibel i tok ol pikinini i olsem “presen” Jehova i givim long ol papamama na ol i “gutpela blesing tru.” (Song 127:3) Ol papamama i gat wok long lukautim dispela gutpela presen na Jehova bai skelim wok bilong ol. Baibel i stori long “pasin bilong pikinini” na ol pasin “longlong” bilong ol manki. (1 Korin 13:11; Sindaun 22:15) Olsem na ol papamama i no ken kirap nogut sapos ol i lukim sampela pasin longlong i stap long ol pikinini bilong ol. Ol pikinini i no olsem ol manmeri i bikpela pinis. Ol papamama i mas tingim krismas bilong pikinini, na pasin na sindaun bilong famili, na save bilong pikinini, na papamama i no ken putim mak i antap tumas long ol na ol i no inap winim.​—Lukim Stat 33:​12-14.

21. Ol pikinini i mas i gat wanem stretpela tingting long lapun papamama? Ol i mas mekim wanem kain pasin long papamama?

²¹ Tingting bilong pikinini long lapun papamama. Wok Pris 19:32 i tok: “Yupela i mas aninit long ol lapun na mekim gut long ol.” Olsem na Lo bilong God i kirapim ol pikinini long daun long ol lapun na tingim gut ol. Sampela taim i hatwok long mekim olsem sapos lapun papa o mama i strong tumas long ol pikinini i mas mekim ol samting bilong helpim ol, o em i gat sik na em i no inap wokabaut gut o tingim kwik ol samting. Tasol Baibel i tokim ol pikinini long ol i mas “bekim olgeta hatwok bipo papamama bilong ol i bin mekim bilong helpim ol.” (1 Timoti 5:4) Bilong mekim olsem, ol i mas mekim gut long papamama olsem ol i gat nem, na tingim gut ol, na ating ol i gat wok tu long lukautim ol long mani samting. Sapos pikinini i mekim nogut long papamama, olsem paitim ol o toknogutim ol, dispela i narapela kain tru long pasin Baibel i tok yumi mas mekim.

22. Wanem pasin i bikpela samting tru long pinisim pait insait long famili? Ol i ken mekim wanem wok long dispela pasin?

²² Wok long kisim pasin bilong bosim bel. Sindaun 29:11 i tok: “Man i no gat gutpela tingting i save larim belhat bilong en i kamap ples klia. Tasol man i gat gutpela tingting i save pasim belhat bilong em.” Olsem wanem yu inap bosim bel bilong yu? Nogut yu larim kros o belhat i go bikpela insait long bel bilong yu. Kirap kwik long stretim ol hevi i kamap. (Efesus 4:​26, 27) Sapos yu pilim olsem yu no inap bosim belhat bilong yu, orait lusim rum hariap. Beten askim God long spirit holi bilong em i ken helpim yu long kisim pasin bilong bosim bel. (Galesia 5:​22, 23) Sapos yu go raun liklik o mekim sampela kain eksasais, ating dispela inap helpim yu long bosim bel bilong yu. (Sindaun 17:​14, 27) Wok strong long kamap man “i no save belhat kwik.”​—Sindaun 14:29.

LUSIM POROMAN O STAP WANTAIM?

23. Wanem samting inap kamap sapos wanpela man insait long kongrigesen Kristen i save belhat oltaim, na ating em i save paitim nogut meri pikinini bilong em?

²³ Baibel i tok God i nolaik tru long “pasin birua na belhat na kros,” na Baibel i tok “olgeta man i mekim ol dispela kain pasin, ol bai i no inap i go insait long kingdom bilong God.” (Galesia 5:​19-21) Olsem na sapos man i tok em i Kristen na em i save belhat oltaim, na ating em i save paitim nogut meri o pikinini bilong em na em i no laik tanim bel, ol inap rausim em long kongrigesen Kristen. (Skelim wantaim 2 Jon 9, 10.) Long dispela rot kongrigesen inap i stap klin na i no gat man insait long en i save mekim nogut long narapela.​—1 Korin 5:​6, 7; Galesia 5:9.

24. (a) Ol marit em poroman bilong ol i save paitim ol nogut, ol inap tingting long mekim wanem? (b) Olsem wanem ol pren na ol elda inap helpim wanpela marit em poroman bilong em i save paitim em? Tasol ol i no ken mekim wanem?

²⁴ Olsem wanem long ol marit Kristen em poroman bilong ol i wok long paitim nogut ol na em i no senisim liklik dispela pasin bilong em? I gat sampela as na sampela Kristen i tingting long i stap wantaim dispela poroman i save mekim nogut long ol. Tasol sampela i bin tingting long lusim poroman bilong ol, long wanem, ol i pilim olsem ol inap kisim bagarap long skin, o long tingting, o long ol samting bilong spirit​—o poroman inap kilim ol i dai. Samting Kristen i mekim long dispela hevi em i kisim, em samting bilong em yet wantaim Jehova. (1 Korin 7:​10, 11) Ating sampela pren o wanblut o elda Kristen ol i laik helpim em na givim sampela tok long em, tasol ol i no ken subim em long mekim sampela samting. Em samting bilong em yet long tingim.​—Rom 14:4; Galesia 6:5.

OL HEVI I NOGUTIM MAN OL BAI PINIS

25. Wanem laik bilong Jehova long ol famili?

²⁵ Taim Jehova i pasim Adam tupela Iv wantaim long marit, i no laik bilong em long ol hevi i kamap insait long famili na bagarapim famili, olsem pasin bilong dring oltaim o ol marit i paitim poroman. (Efesus 3:​14, 15) Em i laik bai famili i stap olsem ples i gat pasin bilong laikim tru ol narapela na bel isi, na narapela bai helpim narapela long i stap gutpela long tingting na bel na long ol samting bilong spirit. Tasol taim sin i kamap long graun, kwiktaim sindaun bilong ol famili i go nogut.​—Skelim wantaim Saveman 8:9.

26. Ol manmeri i wok strong long bihainim ol lo bilong Jehova, ol inap wetim wanem samting?

²⁶ Tasol gutpela tru, Jehova i no lusim laik bilong em long ol famili. Em i tok promis long kamapim nupela taim i gat bel isi i stap long en na ol manmeri bai “i stap gut na i no gat man bai i mekim ol i pret.” (Esekiel 34:28) Pasin bilong dring oltaim, na paitim nogut poroman o ol pikinini, na ol narapela hevi i save bagarapim ol famili long nau, olgeta bai pinis. Ol manmeri bai lap, tasol i no bilong haitim pret na bel hevi bilong ol. Ol i lap, long wanem, ol i “sindaun gutpela tumas na amamas i stap.”​—Song 37:11.