Bikpela Hevi Bilong Pilai Laki
Bobi i gat 23 krismas tasol na em i kilim i dai skin bilong em yet na ol i painim em long wanpela ka long wanpela rot bilong not Landon.
Lapun man i no gat ples slip na longtaim liklik em i bin slip nabaut long ol rot. Taim em i kamap long welfe skin bilong em i no gat strong, long wanem, inap 4-pela de em i no bin kaikai, na em i no bin dring marasin bilong helpim klok bilong em.
Emilio i gat 5-pela pikinini. Meri pikinini i bin lusim em na ranawe, olsem na Emilio i gat bikpela bel hevi. Meri na ol pikinini i no laik toktok wantaim em.
WANPELA man i kilim i dai skin bilong em yet, na wanpela man i no gat ples slip, na wanpela papa, em meri pikinini i no laikim em moa. Tarangu long dispela 3-pela man em bikpela hevi i painim ol. Hevi bilong wan wan i narapela narapela kain, tasol as bilong hevi bilong ol i wankain—pilai laki.
Planti man i kalabus long pilai laki ol i ting ol i no gat hevi long dispela samting, na planti taim famili bilong ol i haitim dispela hevi, ol i no laik bai nem bilong famili i bagarap long ai bilong narapela man. Tasol olgeta de planti milion famili i bel hevi na i stap bilong ol i nogut, long wanem, pasin bilong pilai laki i bagarapim tru sindaun bilong ol.
I no gat wanpela man i save i gat hamas man i kalabus tru long pilai laki. Long Amerika ol man i ting i gat 10 milion samting. Ol man i kirap nogut tru long wanem, long olgeta hap namba bilong ol man i pilai laki i go antap. Nau long planti kantri rot i op bilong planti man i ken pilai laki. Sampela i tok pasin bilong pilai laki long olgeta taim i olsem wanpela drak ol man i no inap lusim.
Planti man i kalabus long pilai laki, bipo ol i pilai tasol, na ol i no tingim tumas. Ol i laik traim olsem, ol inap win o nogat. Ol i insait long dispela samting na nau ol i kalabus tru long en.
Ol i No Inap Lusim Pilai Laki
Wanem samting i kirapim man i pilai laki wan wan taim na bihain em i kamap man bilong pilai laki olgeta taim, olsem kalabus long dispela samting? I gat kain kain as, tasol sapos em i no lusim hariap, bihain dispela pasin bai pulim em na em bai pilim olsem em i mas pilai laki oltaim—em i no ken tru lusim. (Lukim bokis long pes 7.) Taim sampela man i pilai laki ol i kisim narapela kain amamas. Wanpela man bilong pilai laki i tok: ‘Maski mi win o mi lus, taim mi putim bikpela mani long bet, winim ol narapela man, nau mi ting mi olsem man i gat nem, mi winim olgeta narapela man. Na mi yet, mi save amamas tru! ’
Sampela i pilai laki, long wanem, ol i pilim olsem ol i stap wanpis o sampela ol i gat bikpela bel hevi. Wanpela mama, nem bilong em Esta, em i bin marit long wanpela man i insait long ami. Planti taim man bilong em i save go long ol narapela hap, olsem na Esta i pilim olsem em i stap wanpis. Bilong mekim gut bel bilong em yet em i kirap long pilai laki. I no longtaim na em i kalabus tru long dispela, olsem na long olgeta de em i lusim planti aua long pilai. Ol mani bilong baim kaikai samting em i tromoi long ol masin bilong pilai laki. Bihain planti hevi i kamap. Em i save tromoi K200 long olgeta de long pilai laki, olsem na em i raun long ol pren bilong kisim dinau na bai em inap pilai yet. Em i wok long haitim ol dispela samting long man bilong em.
Sampela man i kalabus long pilai laki long wanem, ol i bin kisim bikpela winmani taim ol i pilai. Wanpela man (Robert Custer) bilong skelim ol man i kalabus long pilai laki i tok: ‘Man i kirap nupela long pilai laki na planti taim liklik em i kisim winmani, em dispela man i save kamap man i kalabus tru long pilai laki.’ Olsem na pasin bilong laik tru long win olgeta taim i kalabusim em.
Ol Bilip Kranki
Bikpela hap lain bilong ol man i pilai laki i gat kain kain tingting kranki. Sampela taim wanpela samting i kamap, olsem ol i win na nau ol i ting ol i no inap lus. Sapos man i laik pilai laki tasol em i tingting gut pastaim, olsem hamas mani em bai lusim, ating dispela inap helpim em na bai em i no ken pilai laki.
Tasol klostu olgeta man i save baim laki-tiket ol i tingting olsem ol bai win. Na sampela i gat strongpela tingting long ol bilip kranki bilong ol tumbuna, olsem na ol i ting i gat sampela namba i olsem “laki namba.” Taim ol i tingim ol “laki namba” ol i laikim, ol i bilip olsem ol inap win.—Lukim bokis long pes 8.
Wanpela man bilong Spen (Claudio Alsina), em i save gut long wok bilong bungim ol namba, em i tok, sapos ol haus bilong pilai laki na ol winmoni i mekim wok long ol leta, na ol i no mekim wok long ol namba, rot bilong man i win o lus bai wankain. Tasol ating planti man bai i no gat laik long pilai laki, long wanem, ol i tingting strong long ol i laikim ol namba. Sampela man i laikim ol namba olsem 9, 7, 6 na 0. Na sampela i tingim de mama i bin karim ol na ol i kolim dispela namba bilong de olsem “laki namba.” O sampela i gat pasin bilong lukluk long ol sta bilong painim save, na wanem de ol i ting ol i kisim dispela save, namba bilong dispela de i kamap olsem “laki namba.”
Wanpela man i wokabaut i go long haus bilong pilai laki long Monti Kalo. Taim em i kamap klostu long dispela haus laki wanpela pisin i flai antap i pekpek na dispela i pundaun long em. Long dispela de stret man ya i pilai laki na em i kisim 15 tausen kina winmani. Nau dispela man i tingting strong olsem pekpek bilong dispela pisin i mekim na em i winim dispela mani. Olsem na olgeta taim em i laik i go long dispela haus laki, em i save raun ausait pastaim na wetim pisin i kam na mekim wankain pasin em i bin mekim bipo. Olsem na bilip kranki bilong ol tumbuna i mekim na planti man i ting dispela i bin helpim ol long kisim winmani. Na taim ol i ting dispela i helpim ol long namba wan taim, orait ol i ting em bai mekim olgeta taim.
Givim Bel Long Mani
Ol man i pilai laki bilong kisim winmani. Sapos inap, ol i laik kisim bikpela winmani. Tasol man i kalabus long pilai laki, winmani i bikpela samting moa long em. Dispela man (Robert Custer) i tok moa, ‘long ai bilong man i pilai laki dispela mani i mekim na em i gat nem. . . . Em i gat mani, olsem na nau em i gat planti pren. . . . Mani i mekim na nau bel bilong em i gutpela.’ Bilong wanem mani i bikpela samting long man i pilai laki?
Long ol ples bilong pilai laki, ol man i litimapim nem bilong man i save kisim winmani o man i save tromoi bikpela mani long pilai laki. Ol man i laik prenim dispela kain man. Olsem na mani dispela man i winim, i makim olsem em i no man nating, em i gat nem, na em i wanpela hapman stret. Na dispela mani i mekim na man i no tingim moa ol hevi bilong em, em i save amamas tasol.
Taim man i pilai laki na em i no win moa, orait em bai pilai gen, tasol em i lus gen. Nau long tingting bilong em mani i bikpela samting moa; em i mas pilai pilai bilong kisim bek ol dispela mani i lus. Olsem na bihain sindaun bilong em i senis na tingting bilong em i pas long wanpela samting tasol—em i mas painim mani bilong pilai laki na bai em i ken win gen.
Planti milion man i pilai laki i gat dispela kain hevi—man, meri, yangpela, lapun, maniman, rabisman. Nau planti yangpela na ol mama i insait long pilai laki, olsem na yumi save yumi olgeta inap kalabus long laki sapos yumi no was gut.
Yangpela na Mama—Ol i Kalabus Long Pilai Laki
Ol masin bilong pilai laki samting inap pulim tru ol yangpela long wanem, ol i ting em rot long kisim kwik mani. Ol man i skelim dispela samting long wanpela biktaun long Inglan ol i kisim save olsem, long olgeta 5-pela 5-pela yangpela i gat 14 krismas, 4-pela i pilai laki olgeta taim long ol masin bilong pilai laki, na planti bilong ol i bin kirap na mekim olsem taim ol i gat 9-pela krismas tasol. Sampela i laik tru long pilai long ol dispela masin, olsem na ol i giaman na ol i no go long skul.
Wanpela man em presiden bilong wanpela lain long Spen, na ol man i insait long dispela lain, bipo ol i man bilong pilai laki; em i bin tokim Kirap! olsem: Sapos wanpela yangpela i pilai laki long ol masin na em i win wanpela taim tasol, em bai kalabus long pilai laki. Wantu pasin bilong pilai laki i kalabusim em na em bai amamas long pilai laki olgeta taim. I no longtaim na ating dispela yangpela bai wok long stilim sampela samting bilong famili bilong em, o em bai pamuk. Em bai mekim olgeta dispela samting bilong painim mani bilong helpim em long pilai laki.
Na ol saveman i save skelim dispela pasin bilong pilai laki ol i tok, nau planti ol mama i save pilai laki. Olsem: Long Amerika, long olgeta 100 100 manmeri i kalabus long pilai laki, inap 30 em ol mama. Tasol ol i ting taim yia 2000 i kamap, dispela namba bai go antap olsem 50 long olgeta 100 manmeri.
Maria em wanpela mama, na em i kalabus tru long pilai laki, olsem planti mama long nau. Insait long 7-pela yia Maria i bin tromoi 35 tausen kina long ol masin bilong pilai laki na long bingo. Bikpela hap bilong dispela mani, em mani bilong baim kaikai samting bilong famili. Maria i tok, ‘Dispela mani i pinis tru. Mi bai amamas tru sapos wanpela taim mi inap go long wanpela haus kaikai na mi holim 50 kina na mi tromoi dispela mani long ol pikinini bilong mi—mi no tromoi long ol masin bilong pilai laki.’
Dispela Laik i Kamapim Bikpela Hevi
Sampela man i save pilai laki na ol i save tingting nating olsem ol bai kamap maniman, tasol man i kalabus tru long pilai laki em i tingim dispela samting long olgeta taim. Na em bai mekim olgeta samting bilong inapim dispela laik, maski rot em i bihainim i pinisim mani bilong em, o em i kalabus o em i dai.
Ol man i ting pilai laki i gutpela samting bilong painim amamas, na kisim liklik mani moa, o taim ol i pilai ol i no tingim moa ol hevi bilong ol wan wan de. Tasol dispela pasin inap kamapim ol bikpela hevi na ating man i kirap nupela long pilai laki em i no save long dispela samting. Tasol man i kalabus tru long pilai laki, sori tru, em i karim ol dispela hevi. Olsem na sapos man i laik painim amamas, o liklik mani moa, o lusim tingting long ol hevi bilong em, em inap mekim narapela samting bilong inapim ol dispela laik?
[Blok long pes 7]
Ol Hevi Bilong Man i Pilai Laki Oltaim
MASKI man bilong pilai laki em i lusim bikpela mani samting, em bai pilai yet. Sapos em i kisim winmani, em bai mekim wok yet long dispela mani bilong pilai laki. Ating em bai tok, em inap lusim pasin bilong pilai laki, tasol sapos em i gat mani long poket bilong em, em bai hatwok long lusim. Sampela de bihain em bai kirap na pilai gen.
Dispela kain man i gat planti dinau. Taim em i no inap bekim ol dinau, em bai dinau long sampela mani moa bilong bekim sampela dinau bilong sampela man em ol i wok long subim em long bekim, na em bai mekim wok long dispela mani tu long pilai laki. Bihain liklik em bai mekim pasin giaman. Bilong mekim pilai laki ating em bai mekim wok long mani bilong bos bilong em, na sapos olsem, ating ol bai rausim em long wok.
Olgeta samting bilong dispela man—meri pikinini tu, i kamap olsem nambatu samting long i stap bilong em, na pasin bilong pilai laki i stap olsem namba wan samting. Olsem na bihain hevi i kamap insait long marit bilong em, na ating tupela i katim marit o tupela i no stap moa wantaim.
Na nau bel bilong dispela man i gat tok, na em i no laik toktok moa wantaim narapela man o raun samting. Bihain bel hevi i kisim em na ating em i laik kilim i dai skin bilong em yet. Em i ting i no gat narapela rot bilong stretim ol hevi bilong em.
[Blok/Piksa long pes 8]
Wanpela Man i Winim Bikpela Mani Long Monti Kalo
LONG Julai 1891 wanpela man bilong Inglan, em Sals Wels, i bin go pilai long haus laki bilong Monti Kalo. Long sampela de tasol 10 tausen kina bilong em i kamap wan milion kina. Fopela mun bihain wankain samting i kamap gen. Planti ol narapela man bilong pilai laki i laik save long “pasin hait” bilong dispela man long winim bikpela mani. Tasol dispela man Sals Wels i tok, em i no gat wanpela “pasin hait” long pilai laki. Na yia bihain em i pilai laki na olgeta mani bilong em i lus, na taim em i dai, em i wanpela rabisman stret. Tasol dispela samting i kamap long Sals Wels i bin helpim dispela haus laki long Monti Kalo long kisim nem, na inap long nau olgeta man i save long dispela haus laki long Monti Kalo.
Giaman Bilong Monti Kalo
Planti man bilong pilai laki i ting ol masin bilong pilai laki i gat rot bilong ol i ken holim save samting. Olsem na taim man i pilai laki long masin na wankain namba tasol i kamap, em i ting masin bai tingim dispela na laikim dispela ol namba tasol. Na sampela man i ting sapos winmani i no bin kamap long wanpela masin, bihain em bai kamap long dispela masin tasol. Olsem na ol man i kolim ol dispela tingting kranki olsem, ‘giaman bilong Monti Kalo.’
I no gat wanpela samting i stiaim ol dispela masin na makim husat bai kisim winmani—ol i wok nating tasol. Olsem na samting i kamap pastaim taim man i pilai, olsem ol wankain namba i kamap, em i kamap nating tasol. Olsem na man i pilai laki namba wan taim, em inap win o em inap lus, na taim em i pilai namba tu taim, em inap win o em inap lus. Tasol dispela tingting kranki bilong Monti Kalo i bin giamanim planti man i save pilai laki, na ol man i bosim olgeta haus laki i bin pulim bikpela mani bilong ol.