Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g96 1/8 p. 28-29
  • Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap
  • Kirap!—1996
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Ol Manmeri Long Graun
  • Planti Samting Ol i No Save Long En
  • Save Long Planti Samting Bilong Nau
  • Pasin Raskol i Go Bikpela Long Japan
  • Pas Gut Wantaim i Bikpela Samting
  • Sampela Kain Animal Long Brasil i Laik Pinis
  • Sampela Hap Skin Bilong Bea
  • Bagarap Inap Painim Man i Kisim Blut
  • Sampela Kain i Laik Pinis—Hevi i Bikpela Tru
    Kirap!—1996
  • Sampela As na Ol Lain i Laik Pinis
    Kirap!—1996
  • Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap
    Kirap!—1991
  • Pasin Bilong Lukautim Samting na Pasin Bilong Pinisim Samting
    Kirap!—1996
Lukim Moa
Kirap!—1996
g96 1/8 p. 28-29

Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap

Ol Manmeri Long Graun

Lain UNFPA (United Nations Population Fund) i kamapim wanpela ripot i tok, long Jun 1994 i gat 5.66 bilion manmeri long graun. Na ol i ting long yia 1998 bai i gat 6 bilion manmeri; long yia 2025 bai i gat 8.5 bilion manmeri; long yia 2050 bai i gat 10 bilion manmeri. Ol i ting planti pikinini bai kamap long Esia, Afrika, na Latin-Amerika, winim ol narapela kantri. I no gat narapela kantri olsem Afrika. Long olgeta 10-pela 10-pela pikinini i save kamap, klostu 3-pela i save kamap long Afrika long olgeta yia. Long Yurop i no gat planti pikinini i save kamap​—⁠inap 0.3 pesen long olgeta yia. Na lain UNFPA i tok, long yia 2000, em 4-pela yia bihain, inap 50 pesen bilong ol man bai ol i sindaun long ol taun. Long 300 biktaun long ol kantri i stap rabis liklik bai i gat olsem wan milion man. Long nau, long 125 biktaun i gat olsem wan milion man.

Planti Samting Ol i No Save Long En

Insait long 2-pela yia ol i painim 3-pela narapela kain monki long bikbus Amason, em bipo ol man i no bin save long ol. Long olgeta yia long olgeta hap, ol man i save painim 3-pela narapela kain pisin, em bipo ol i no bin save long ol. Ol saveman i bin skelim 19 diwai long hap bilong Panama na ol i bin lukim 1,200 kain kain binatang na klostu olgeta (80 pesen), em ol i no bin save long ol bipo. Wanpela nius (UNESCO Sources) i tok: ‘I gat planti planti samting i stap laip na yumi no save long en.’ Olsem: ‘Long hap bilong Saut Amerika inap 40 pesen bilong ol pis i stap long ol wara, ol saveman i no save gut long ol. Na ating yumi bai painim planti samting i stap insait tru long solwara yumi no bin raun insait long en.’ Na save bilong yumi i liklik taim yumi tingim ol planti planti liklik samting olsem binatang jem, kain kain mosong bilong diwai samting, ol liklik liklik snek insait long ol samting, sampela kain spaida na binatang i olsem hap famili bilong ol, na sampela gras sayor, em ol samting yumi no save yet long ol. ‘Insait long liklik liklik hap (1 gram) graun bilong ol ples hat, i gat 90 milion liklik liklik samting olsem binatang jem.’ Dispela nius i tok, sampela saveman i ting i gat ‘olsem 200 milion’ kain kain pisin, pis, animal, binatang, gras sayor samting. Maski ol saveman i mekim bikpela wok pinis long glasim ol samting, i gat planti samting yet ol i no save long en.

Save Long Planti Samting Bilong Nau

Olsem wanem? Yu ting ol man i bin stap long yia 1800 i go inap 1900 samting, ol inap tingim ol samting yumi save mekim wok long en long nau, em ol samting olsem ka, balus, tren, bas, masin faks, na sampela samting moa? Wanpela man bilong Frans, em Jules Verne, em planti man i save long em, long wanem, em i bin raitim buk Around the World in 80 Days, na narapela buk 20,000 Leagues Under the Sea. Long yia 1863 long narapela buk bilong em (Paris in the 20th Century), em i bin stori long ol dispela samting yumi save mekim wok long en long nau. Na i no dispela tasol, em i bin stori long sampela samting moa bai kamap long taim bilong yumi. Tasol lain bilong wokim buk i no laik prinim dispela laspela buk bilong Verne, long wanem, ol i ting em tingting nating na tok giaman tasol bilong Verne. Nau tasol ol man i painim dispela laspela buk bilong Verne na ol i tok, ol samting em i bin stori long en, ol i kamap pinis long taim bilong yumi. Em i bin stori long ol samting bilong pait olsem gan na bom samting, sia i gat paua bilong kilim i dai man, pasin bilong bagarapim ol samting long graun, na planti ka i pas pas long rot. Verne i tok, bihain planti man bai ol i no tingim moa ol gutpela samting bilong bipo, nogat; ol bai kalabus long wok bisnis na bai ol i givim bel long save bilong wokim ol samting. Wanpela nius bilong Paris (International Herald Tribune) i tok: ‘Verne i bin stori long planti samting ol man i wokim long nau, na em i bin stori long planti hevi bai kamap long dispela save ol man i kisim.’

Pasin Raskol i Go Bikpela Long Japan

I no longtaim i go pinis na i no gat planti pasin raskol long Japan, tasol nau em i go bikpela. Polis i ting as bilong dispela em hevi bilong kantri long mani, na planti lain moa i hait na kisim ol gan i kam insait long kantri, na ol bikpela oganaisesen bilong ol lain nogut i mekim wok bisnis long drak na bagarapim man samting, strong bilong ol i go liklik. Wanpela bikman bilong polis (Takaji Kunimatsu) em i tok, nau planti raskol i mekim wok long gan na sapos polis i no pasim ol, dispela bai ‘bagarapim ol lo bilong Japan na ol man i no inap stap gut.’ Nius Mainichi Daily News i tok, nau planti ‘man na meri nating’ ol tu i save mekim pasin nogut. Ating wanpela as bilong dispela em sindaun bilong ol. Ol i stap long ol biktaun i gat planti manmeri tumas na ol i no inap stap bel isi. Profesa Susumu Oda i givim sampela tok bilong helpim kain man olsem long karim hevi bilong sindaun bilong ol. Em i tok, i gutpela sapos ol i mekim sampela gutpela liklik tok long narapela man olsem, gude. Sapos i stret ol i mekim, ol i ken tok, ‘plis.’ Bilong ‘daunim pasin birua bilong narapela man, i gutpela sapos ol i lap liklik.’ Ol i mas lain long tok, ‘Tenkyu, nogat,’ sapos ol i no laikim wanpela samting. Olgeta taim ol i mas mekim wok long sekyuriti-sen long dua. Ol i no ken bel nogut long polis, ol i mas tingim polis i olsem pren bilong ol. Ol i ‘no ken ting pasin bilong kung-fu samting bai helpim ol long winim raskol​—⁠em inap bagarapim wanpela man.’

Pas Gut Wantaim i Bikpela Samting

Nius The Toronto Star i tok: ‘Maski wanem kain famili ol yangpela i go bikpela insait long en, dispela i no makim olsem ol bai mekim gutpela pasin o nogat, o bai ol i kisim ol drak o nogat. Pasin bilong i stap gut wantaim ol narapela narapela insait long famili, dispela i bikpela samting. Wanpela lain (Addiction Research Foundation) i bin skelim 2,057 yangpela long Onterio na saveman Ed Adlaf i tok: ‘Maski husat husat i stap insait long famili, pasin bilong olgeta wan wan i bikpela samting.’ Ol yangpela i save pas gut wantaim waspapamama o nupela poroman bilong papa o mama, o mama tasol i stap bilong lukautim ol na ol i pas gut wantaim em, ol i no kisim planti hevi olsem ol yangpela i no save pas gut wantaim famili. Dispela nius i tok: ‘Ol yangpela i gat hevi na ol i kamapim long papamama, ol i no save bikhet tumas. Tasol planti bilong ol yangpela ol i no save toktok wantaim papa o mama na kamapim hevi bilong ol, ol i save dring planti na kisim ol drak na bikhet.’ Sapos ol yangpela i lusim ol narapela samting na toktok o pilai wantaim ol narapela insait long famili na ol i ting dispela kain taim i bikpela samting, na papamama i save ol pikinini i stap we o ol i mekim wanem wanem samting, em bikpela samting na planti hevi i no ken painim ol. Saveman Adlaf i tok: ‘Na bikpela samting tru em olsem: Poromanim ol pikinini na lusim ol narapela samting bilong toktok o pilai wantaim ol.’

Sampela Kain Animal Long Brasil i Laik Pinis

Wanpela nius (O Estado de S. Paulo) i tok, ‘Brasil i gat bikpela hap bikbus, winim ol narapela kantri inap 3-pela taim. I no gat narapela kantri i olsem Brasil na bikbus bilong ol i gat planti kain kain pisin, animal, binatang samting. Brasil tasol i gat 460 kain kain animal. Tasol 310 kain kain samting i gat laip long bikbus bilong Brasil i laik pinis, na 58 bilong ol em ol animal.’ I no gat wanpela animal long Brasil i pinis olgeta tasol ‘12 pesen bilong ol i laik pinis, olsem wanpela kain laion ol i kolim tamarin. Dispela kain laion i no stap long narapela kantri, long Brasil tasol.’ Sampela animal i laik pinis ‘ol i stap long sampela hap tasol bilong bikbus, olsem na sapos dispela ol hap i bagarap, ol dispela animal tu bai bagarap.’ Dispela nius i tok, sapos insait long 50 yia ol saveman i no painim wanpela pisin, animal, o binatang samting long bikbus, ol i save tok, em i pinis olgeta.

Sampela Hap Skin Bilong Bea

Nius The Toronto Star i tok, ‘ol man i mekim wok bisnis long sampela hap skin bilong blakpela bea bilong Kanada na gavman i tambuim, ol i kisim bikpela mani tru, winim mani ol inap kisim sapos ol i wok bisnis long ol drak.’ Long nau long ol kantri long hap bilong Esia na ol i gat planti mani olsem Saina, Saut Korea, Japan, Taiwan, na Hong Kong, ol dokta bilong ples i laik kisim lewa na han bilong blakpela bea. ‘Wanpela man bilong gavman long Kalifonia em i tok, long Esia pe bilong lewa bilong bea, hevi bilong en i olsem wanpela kilo, i go antap tru, winim wan milion dola, maski ol man i bin tanim gip bilong en wantaim gip bilong bulmakau o pik. Long Metro Toronto, wanpela kilo drak koken i olsem wan handet tausen dola tasol.’ Carole Saint-Laurent em wanpela savemeri i save skelim sampela kain animal i laik pinis na em i wok long lain World Wildlife Fund/Canada, em i tok: ‘Dispela wok bisnis long bea, em wanpela bikpela wok bisnis tru.’

Bagarap Inap Painim Man i Kisim Blut

Nius The Toronto Star i tok: ‘Maski 1,000 yia bihain ol i glasim yet blut long Kanada, bai ol i save blut i bagarapim man olsem nau em i save mekim.’ Dokta William Noble bilong Haus Sik Sen Maikel i kamapim tok bilong em long wanpela komiti i gat wok long skelim dispela hevi long blut. Dokta i tok: ‘Blut inap mekim nogut long man na dispela hevi i no ken pinis.’ Dispela nius i tok, sampela hevi ol man inap kisim long blut bilong haus sik i olsem: ‘Sampela taim blut i pait long skin na man i kisim nogut long en o em i kisim sik AIDS.’ Ol bikpela dokta i save mekim wok long dispela pasin bilong putim blut i go insait long skin bilong man ol i tok, long nau planti man moa i pret, nogut ol i kisim sik AIDS long rot bilong blut. Dokta Noble i tok: ‘I no gat wanpela de i lus na mipela ol dokta i tok: “Olsem wanem? Bai yumi givim blut long sikman o nogat?” ’

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim