Bihain Bai i No Gat Pait Moa Long Graun?
TINGIM: Sapos yu no lukim moa ol pait na ol samting nogut i save kamap bihain long en, na pait i no save painim yu gen, na yu no harim moa pairap bilong ol gan o bom, na yu no lukim moa ol bikpela lain ranaweman i no gat kaikai, na yu no wari yu o wanpela man yu laikim tumas bai dai insait long wanpela pait. Man! Em gutpela samting tru sapos yu inap stap long kain taim olsem i no gat pait moa!
Ating yu bai tok, ‘Dispela samting i no inap kamap.’ Tasol i no longtaim i go pinis na ol man i ting pasin sekan bai kamap long graun. Long 1990 na 1991, planti man i tok, taim bilong olgeta man i ken stap bel isi na wanbel i klostu nau. Long dispela taim presiden bilong Amerika em George Bush, na planti taim em i bin stori long wanpela “nupela taim” klostu nau em bai kamap.
Bilong wanem ol man i ting gutpela taim inap kamap? Long wanem, pasin birua namel long lain Is na Wes i pinis. Inap 40 yia samting ol man i bin pret long pait nuklia bai kamap. Tasol i olsem dispela pret i pinis taim gavman Komyunis i no gat strong moa na ol kantri insait long Soviet Yunion i bruk bruk. Nau ol man i no tingting planti olsem bipo.
Na i gat narapela bikpela as na ol man i bin pilim olsem ol gutpela samting bai painim ol long bihain, na long nau tu, planti man i ting gutaim bai kamap. Inap 40 yia, pasin birua i bin stap namel long Is na Wes, na Yunaitet Nesen i bin stap olsem wanpela oganaisesen bilong harim tok pait bilong ol. Tasol taim dispela pasin birua i pinis, em nau, Yunaitet Nesen inap mekim wok tru bilong en—olsem helpim olgeta lain long sindaun gut wantaim na i stap bel isi.
Long nau Yunaitet Nesen i save wok strong moa long helpim ol kantri long ol i no ken pait. Insait long 4-pela yia paslain long 1994, ol soldia bilong ol kantri i olsem memba bilong Yunaitet Nesen, ol i bin mekim bikpela wok long kamapim pasin sekan long planti hap, winim wok ol i bin mekim insait long 44 yia paslain long 1990. Inap 70,000 soldia na ol narapela man i bin insait long wok bilong kamapim bel isi long 17 kantri. Insait long 2-pela yia tasol, mani Yunaitet Nesen i save tromoi long dispela kain wok i bin go antap olsem dabol—3 bilion 300 milion dola long 1994.
I no longtaim i go pinis na seketeri-jeneral bilong Yunaitet Nesen, em Boutros Boutros-Ghali, em i tok: ‘Rot bilong helpim ol gavman long wok gut wantaim, olsem ol i bin tokaut long en long San Fransisko klostu 50 yia i go pinis [taim ol i kamapim Yunaitet Nesen], i olsem em i wok. Nau yumi kirap long mekim stret wok bilong yumi long olgeta hap.’ Tasol maski ol dispela samting i kamap, i olsem ol i no bilip moa long nupela taim. Wanem samting i mekim na ol i no strong moa long wetim wanpela taim i no gat pait? I gat as na yumi ken bilip olsem bihain bel isi bai kamap long graun? Bai yumi toktok long ol dispela samting long ol narapela stori i kamap bihain.
[Ol Piksa Kredit Lain long pes 3]
War planes: USAF photo
Anti-aircraft guns: U.S. National Archives photo