Lukautim Pikinini na Skin i No Ken Sik Tumas
I NO longtaim i go pinis na lain UNICEF (United Nations Children’s Fund) i kamapim wanpela ripot (The Progress of Nations) i tok, long planti kantri ol samting bilong helpim ol pikinini na ol i no ken sik tumas i wok long kamap gutpela liklik. Ol gavman na sampela oganaisesen bilong olgeta hap, ol i bin wok wantaim bilong helpim ol pikinini, olsem na long nau i no gat planti pikinini i no winim yet 5-pela krismas ol i dai olsem bipo. Tasol ripot i tok, long olgeta yia planti milion pikinini moa—em planti i stap long ol kantri i stap rabis—ol inap abrusim bagarap long rot bilong ol liklik samting i no gat bikpela pe. Ating ol papamama long ol dispela kantri na ol narapela kantri tu bai kisim gutpela helpim long ol tok daunbilo dispela ripot i kamapim.
Susu bilong mama. Ripot i tok: “Susu bilong mama i nambawan kaikai bilong pikinini bilong strongim skin na i nambawan rot bilong helpim pikinini long kisim ol gutpela marasin skin i mas kisim.” Wol Helt Oganaisesen (WHO) i tok, “long olgeta yia, winim wan milion pikinini inap abrusim bagarap sapos ol i bin kisim tasol susu bilong mama taim ol i nupela yet i go inap long taim ol i kisim 6-pela mun.” Toksave ol haus sik i save givim long ol mama, dispela toksave i gat strong long stiaim tingting bilong ol, olsem na UNICEF na WHO i save givim biknem long ol haus sik olsem “haus sik bilong helpim gut ol pikinini” sapos ol i kirapim ol mama long givim susu bilong ol yet long pikinini. Tupela lain i laik kirapim ol haus sik long sambai long ol mama i gat nupela pikinini na givim gutpela tok long ol gutpela samting susu bilong ol inap mekim long pikinini.
Klinpela skin na klinpela wara. Ripot i tok: “Planti sik i no inap kamap sapos ol man i gat klinpela wara, na ol i mekim wok long toilet, na ol i wasim han taim ol i no holim yet kaikai, na ol i was gut taim ol i redim na putim kaikai i stap.” Tru, long planti ples ol man i hatwok tru long kisim wara, tasol klinpela wara i bikpela samting na skin bilong pikinini na famili i no ken sik tumas.
Gutpela kaikai. Ripot i tok, sapos ol pikinini i kisim vaitamin-A, dispela inap helpim 3 milion pikinini long olgeta yia long abrusim bagarap. Na ripot i tok, i gat rot bilong winim dispela hevi na i no gat bikpela pe—ol inap winim hevi sapos kaikai i gutpela o ol i givim vaitamin-A long ol pikinini. Vaitamin-A i no gat bikpela pe—wan wan marasin em 2 toea tasol. Long ol kantri i gat planti pikinini i sot long dispela vaitamin, ol i bin givim dispela vaitamin long ol na wok bilong ol i kamap gutpela tru. Na popo, mango, karot, kumu, na kiau, ol tu i gutpela samting bilong helpim skin.
Pasin bilong tanim sol na suga wantaim klinpela wara. UNICEF i tok, inap 50 pesen bilong ol pikinini i save kisim pekpek wara long olgeta yia, ol i no inap i dai sapos ol i kisim wanpela samting i no gat hatwok o bikpela pe—em pasin bilong tanim sol na suga o paura ol i bin wokim long rais wantaim klinpela wara.a Na papamama i mas wok yet long givim kaikai long pikinini. Inap long nau, ol dispela pasin i bin helpim wan milion pikinini long olgeta yia long abrusim bagarap.
[Futnot]
a Bilong kisim sampela save moa long samting yu inap mekim bilong lukautim skin bilong ol pikinini bilong yu, lukim Kirap! bilong Oktoba 8, 1995, pes 3-14.
[Piksa Kredit Lain long pes 25]
WHO