Aids—Em i Wok Yet Long Kisim Planti Man
KAREN i bin go bikpela long hap wes bilong Yunaitet Stets.a Em i wanpela Witnes Bilong Jehova, na em i bin bihainim ol pasin i stret taim em i yangpela. Long 1984, taim em i gat 23 krismas, em i maritim Bill, em wanpela man i bin stap olsem wanpela Witnes Bilong Jehova inap tupela yia tasol. Ol i kamapim tupela pikinini—wanpela pikinini man na wanpela pikinini meri.
Long 1991, pasin bilong narapela long laikim narapela i strong moa, na tupela i stap belgut na amamas. Klostu long pinis bilong 1991, wanpela waitpela mak i kamap long tang bilong Bill na mak i no laik pinis. Em i go lukim dokta.
Liklik taim bihain long dispela, Karen na ol pikinini i stap ausait na mekim wok long rek bilong bungim ol pipia lip. Bill i sindaun long lata bilong veranda na em i tokim Karen long kam na sindaun klostu long em. Em i holim Karen na aiwara i kamap taim em i tokim Karen olsem em i laikim em tumas, na em i laik stap wantaim em inap oltaim oltaim. Bilong wanem aiwara i kamap long ai bilong Bill? Dokta i ting Bill i bin kisim binatang jem HIV i save kamapim sik AIDS.
Dokta i glasim blut bilong famili olgeta. Bill na Karen i gat jem HIV. Bill i bin kisim dispela sik taim em i no kamap wanpela Witnes Bilong Jehova yet, na em i bin givim sik long Karen. Tupela pikinini i no bin kisim dispela sik. Tripela yia bihain, Bill em i dai. Karen i tok: “I hatwok long mi kamapim tingting bilong mi long dispela samting. Mi lukim dispela man mi save laikim em tumas na bipo em i gat gutpela skin na mi ting mi bai stap wantaim em inap oltaim oltaim, tasol em i go bun nating na isi isi skin bilong em i no gat strong moa. Inap planti nait mi krai. Em i dai 3-pela mun paslain long mipela i bin marit 10-pela yia. Em i bin stap olsem gutpela papa na gutpela man marit.”
Dokta i tokim Karen em tu bai dai bihain liklik long man bilong em i dai, tasol em i stap yet. Long dispela taim sik AIDS i nupela yet long skin bilong em.
Karen em i wanpela bilong ol 30 milion manmeri ol i kisim pinis jem HIV bilong sik AIDS. Em planti manmeri tru, winim namba bilong olgeta man i sindaun long Ostrelia, Aialan, na Paragwai sapos yumi bungim ol wantaim. Ol i ting long Afrika, inap 21 milion manmeri ol i kisim pinis sik AIDS. Yunaitet Nesen i tok, long yia 2000 dispela namba inap go antap inap long 40 milion. Wanpela ripot bilong Yunaitet Nesen i tok, dispela sik i kain olsem ol bikpela sik nogut tru i bin kamap bipo na i kisim planti man. Long olgeta manmeri i gat 15 krismas i go inap 49 krismas na ol i save mekim maritpasin, wanpela long olgeta 100 100 bilong ol, ol i kisim pinis jem HIV. Na long dispela lain, wanpela tasol long olgeta 10-pela 10-pela, ol i save ol i gat dispela sik. Long sampela hap bilong Afrika, inap 25 pesen bilong ol manmeri, ol i kisim pinis dispela sik.
Kirap long taim sik AIDS i kamap long 1981, inap olsem 11.7 milion manmeri ol i bin dai long en. Ol i ting long 1997, inap 2.3 milion manmeri ol i dai. Tasol i gat sampela nupela as na yumi ken ting ol inap daunim sik AIDS. Insait long sampela yia i go pinis, namba bilong ol man i kisim sik AIDS em i go daun long ol kantri i gat planti mani long en. Na tu, sampela nupela marasin i mekim na skin bilong ol man i gat dispela sik inap kamap strong liklik na ol inap stap laip yet.
Yu ken mekim wanem na sik AIDS i no inap kisim yu? Ol dokta i save mekim wok long wanem ol nupela rot na marasin sut? Dispela sik bai pinis olgeta? Ol stori i kamap bihain long dispela bai bekim ol dispela askim.
[Futnot]
a Mipela i senisim ol nem.