Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g98 11/8 p. 4-7
  • Aids—Rot Bilong Sakim

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Aids—Rot Bilong Sakim
  • Kirap!—1998
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Sampela Rot Bilong Abrusim
  • Kisim Save Pastaim
  • Olsem Wanem Skul i Ken Helpim Yumi?
  • Ol i Ken Kisim Wanem Ol Marasin?
  • Ol Sut Inap Pinisim Sik?
  • AIDS i Go Bikpela Long Afrika
    Kirap!—2003
  • Olsem Wanem Mi Ken Abrusim Sik AIDS?
    Kirap!—1994
  • Sik AIDS—Mi Inap Kisim?
    Kirap!—1994
  • “Wanpela Bikpela Sik i Winim Olgeta Narapela Sik Bilong Bipo”
    Kirap!—2003
Lukim Moa
Kirap!—1998
g98 11/8 p. 4-7

Aids—Rot Bilong Sakim

LONG nau ol i no inap stretim sik AIDS na i olsem ol dokta i no inap painim kwik rot bilong mekim olsem. Tru, ol nupela marasin inap pasim liklik dispela sik na bai em i no go bikpela hariap, tasol em i gutpela moa long abrusim ol samting em inap kamapim sik AIDS. Bai yumi stori long rot bilong abrusim dispela sik, tasol pastaim i gutpela yumi stori long olsem wanem jem HIV bilong sik AIDS i save kalap long wanpela man, na long wanem ol rot em i no inap kalap long man.

Man inap kisim dispela sik long 4-pela rot: (1) taim em i mekim wok long sut em wanpela man i gat dispela sik em i bin mekim wok pinis long en, (2) taim em i mekim maritpasin wantaim narapela, o putim sem bilong em long maus o long as bilong narapela em i gat dispela sik, (3) long blut em i kisim long haus sik na long ol samting ol i wokim long blut; tasol nau long ol kantri i gat planti wok bisnis long en, ol i save glasim blut bilong save jem HIV i stap long blut o nogat, na (4) long rot bilong mama i gat jem HIV. Em inap givim dispela sik long pikinini i stap long bel o taim em i karim pikinini o taim pikinini i kisim susu bilong em.

Lain CDC (U.S. Centers for Disease Control and Prevention) i tok, long nau ol saientis i tok (1) yu no inap kisim sik AIDS olsem yu kisim kus, (2) yu no inap kisim dispela sik sapos yu sindaun klostu long wanpela i gat sik AIDS, o sapos yu putim han long skin bilong em o holimpas em, (3) yu no inap kisim dispela sik sapos man i gat sik AIDS em i holim o redim kaikai em yu bai kaikai, na (4) yu no inap kisim dispela sik sapos yu mekim wok long wankain toilet, telefon, laplap, plet, spun na kap dispela man i save mekim wok long en. Na lain CDC i tok, ol man i no inap kisim jem HIV long rot bilong natnat o narapela binatang.

Sampela Rot Bilong Abrusim

Binatang jem bilong sik AIDS i stap long blut bilong ol manmeri i kisim pinis dispela sik. Sapos wanpela man i gat dispela sik na em i kisim sut, liklik hap blut i gat dispela sik long en inap pas long nil o insait long samting bilong pamim sut. Olsem na sapos narapela man i kisim sut long dispela nil yet, em nau, em inap kisim jem bilong kamapim sik AIDS. Yu no ken pret long askim dokta o nes taim yu gat tupela tingting long nil o samting bilong pamim sut. I stret yu mas save long en; nogut bagarap i painim yu.

Na jem bilong sik AIDS i stap long melek na wara bilong sem bilong ol manmeri i kisim pinis dispela sik. Olsem na bilong abrusim dispela sik, lain CDC i tok: ‘Pasin bilong i stap tambu olgeta long slip wantaim narapela, em tasol i rot bilong abrusim tru dispela sik. Sapos yu mekim maritpasin, wet inap long taim yu marit long wanpela poroman i stap gut long yu na em i no gat dispela sik.’

Tingim tok bilong dispela lain olsem: Bilong abrusim sik, yu mas stap gut wantaim ‘wanpela poroman i stap gut long yu.’ Sapos yu stap gut long poroman bilong yu tasol em i no stap gut long yu, yu inap kisim sik AIDS. Dispela i save kamapim bikpela hevi long ol meri i sindaun long ol kantri em man i save bosim ol strong long ol samting bilong maritpasin na long ol samting bilong mani. Long sampela kantri i tambu long ol meri i toktok wantaim man long ol samting bilong maritpasin, na i tambu tru long ol i ken toktok long sampela rot bilong slip wantaim na no ken kisim dispela sik.

Tasol i no olgeta meri olsem ol i no gat rot bilong helpim ol yet. Wanpela ripot i kam long wanpela kantri long hap wes bilong Afrika i tok, sampela meri i save wok mani ol inap pasim man bilong ol long slip wantaim ol sapos man i gat sik AIDS, na man i no mekim nogut long ol. Long Nu Jesi, Yunaitet Stets, sampela meri i tambuim man long slip wantaim ol sapos em i no laik putim kondom. Tru, kondom em inap helpim ol manmeri long ol i no ken kisim HIV na ol narapela sik bilong pamuk, tasol ol i mas mekim stretpela wok long kondom na putim kondom long olgeta taim ol i mekim maritpasin.

Kisim Save Pastaim

Karen, em yumi bin kamapim stori bilong em paslain long dispela stori, em i no inap mekim wanpela samting bilong helpim em long abrusim sik AIDS. Man bilong em i bin kisim dispela sik sampela yia paslain long taim tupela i marit, na taim ol i marit sik AIDS na pasin bilong glasim blut bilong save man i gat HIV o nogat, ol i nupela samting. Tasol nau long sampela kantri, dispela pasin bilong glasim blut bilong save man i gat HIV o nogat, em i wanpela samting ol i save mekim long olgeta taim. Olsem na sapos wanpela i tingting long kirap na poromanim wanpela man o meri na bihain ol bai marit, na em i gat tupela tingting olsem em yet o poroman bilong em i kisim pinis jem HIV o nogat, orait taim ol i no kirap yet na poroman wantaim, em i gutpela long ol i go lukim dokta na larim em i glasim blut bilong ol. Karen i tok: “Tingting gut taim yu laik makim wanpela poroman bilong marit long em. Sapos yu popaia long dispela samting, bikpela hevi inap painim yu​—⁠yu inap dai tu.”

Na dispela pasin bilong glasim blut em inap helpim wanpela marit sapos poroman i bin mekim pasin pamuk. Inap 6-pela mun i mas pinis bihain long man i kisim dispela sik bambai dokta i ken save tru man i gat jem HIV o nogat. Olsem na ating dokta i mas glasim blut bilong man tupela o 3-pela taim samting. Sapos tupela marit i kirap na slip wantaim gen (dispela i makim olsem poroman i lusim tingting long rong bilong narapela), orait ol i ken mekim wok long kondom bilong lukautim skin bilong poroman i no gat asua.

Olsem Wanem Skul i Ken Helpim Yumi?

Maski ol i bin raitim Baibel long bipo yet taim sik AIDS i no kamap yet, man i bihainim ol lo bilong Baibel em inap abrusim dispela sik. Olsem: Baibel i tambuim man na meri long slip wantaim sapos ol i no marit, na Baibel i tok ol marit i mas stap gut long poroman bilong ol, na ol Kristen i mas maritim man o meri i save bihainim ol wankain lo bilong Baibel ol yet i save bihainim. (1 Korin 7:39; Hibru 13:⁠4) Na Baibel i tambuim pasin bilong kisim blut na ol kain drak em ol i save mekim man i doti.​—⁠Aposel 15:20; 2 Korin 7:⁠1.

I gutpela sapos yu kisim save long ol samting nogut em inap painim yu sapos yu poromanim man o meri i gat sik AIDS. Taim ol manmeri i kisim save long sik AIDS, dispela inap helpim ol long abrusim dispela sik.

Wanpela lain (AIDS Action League) i tok: “Planti man inap abrusim sik AIDS. Inap long taim ol i painim rot bilong oraitim sik AIDS, pasin bilong skulim ol man long en em namba wan rot long nau bilong helpim ol long abrusim dispela sik; no gat narapela rot.” Em i gutpela sapos papamama yet i toktok gut wantaim long sik AIDS na toktok gut wantaim pikinini bilong ol tu long dispela sik.

Ol i Ken Kisim Wanem Ol Marasin?

Taim jem HIV i go insait long skin bilong man, 6-pela i go inap 10-pela yia samting bai lus pastaim na bihain ol mak bilong sik AIDS bai kamap long skin bilong em. Insait long ol dispela yia, sampela samting nogut i save kamap insait long skin bilong dispela man. Kain kain binatang jem bilong kamapim sik i go planti moa na ol i bagarapim ol sel insait long skin bilong man na skin i no gat strong moa long sakim sik. Ol dispela sel i wok long daunim na pait long ol dispela binatang jem. Tasol long olgeta de planti bilion nupela binatang jem i save kamap, olsem na skin bilong man i no gat strong moa long sakim.

Ol i bin wokim kain kain marasin bilong helpim skin long sakim sik, em ol marasin i gat longpela nem tasol ol i sotim nem na kolim olsem marasin AZT, na marasin DDI, na marasin DDC. Sampela i bin ting ol dispela marasin bai helpim gut ol man i gat sik AIDS na oraitim sik, tasol kwiktaim bilip bilong ol long ol dispela marasin bai helpim ol man, em i lus olgeta. Taim ol man i dring ol dispela marasin inap longtaim liklik, marasin i no gat strong moa, na sampela man i save kisim ol bikpela sik long en em inap bagarapim ol. Olsem: Ol sel long blut bilong ol i wok long pinis, na sampela hap blut bilong ol i kamap strong o blut i no strong liklik, na ol rop wailis olsem nev long han lek, ol i bagarap.

Nau i gat sampela nupela kain marasin (protease inhibitors). Ol dokta i save bungim tupela kain bilong ol dispela nupela marasin wantaim wanpela bilong ol narapela marasin. Ol samting i kamapim klia olsem dispela tripela marasin i no save pinisim jem HIV, tasol em i save pasim dispela jem long go bikpela moa insait long skin bilong man.

Dispela tripela marasin i bin helpim gut ol sikman. Tasol ol dokta i tok, dispela ol marasin i save helpim gut ol sikman sapos ol i kisim taim jem HIV i nupela long skin bilong ol, na ol mak i no kamap yet bilong makim olsem ol i kisim pinis dispela sik. Taim ol sikman i kisim marasin long dispela kain taim, ating dispela inap helpim ol na ol i no kisim sik AIDS. Em nupela marasin, olsem na yumi mas wet bambai yumi ken save, dispela marasin bai daunim jem HIV inap longtaim o nogat.

Pe bilong dispela tripela marasin i bikpela tru. Sapos yumi bungim pe bilong tripela marasin wantaim pe bilong glasim blut samting bilong wanpela man, em olsem 12,000 dola bilong wanpela yia. Na sikman i no gat hevi tasol long tromoi bikpela mani​—⁠planti taim em i mas go i kam long bokis ais, em ples ol dispela marasin i mas i stap long en. Sampela sikman ol i mas dring marasin tupela taim long wanpela de, na sampela marasin 3-pela taim long wanpela de. Ol i mas dring sampela marasin taim ol i no gat kaikai long bel na ol i mas dring sampela marasin taim kaikai i stap long bel. Na ol i gat bikpela wok moa sapos ol i mas kisim sampela marasin moa antap long ol dispela marasin bilong daunim planti ol narapela kain sik ol man i gat sik AIDS ol inap kisim.

Ol dokta i gat bikpela tingting long wanem samting bai kamap sapos sikman i no kisim moa dispela tripela marasin. Sapos olsem, orait jem HIV bai kirap gen long kamap strong moa insait long skin bilong ol, na sampela kain binatang jem em tripela marasin i no bin pinisim, ol inap kamap strong moa na daunim marasin sikman i bin kisim bipo bilong strongim skin long sakim ol dispela kain jem. Ol dispela nupela kain jem HIV i winim marasin, ol dokta bai hatwok tru long daunim. Na ol dispela strongpela jem inap kalap long ol narapela manmeri.

Ol Sut Inap Pinisim Sik?

Sampela man i wok long painim rot bilong stretim sik AIDS ol i ting, sapos i gat wanpela gutpela marasin sut, dispela bai pinisim sik AIDS long olgeta hap bilong graun. Ol gutpela marasin sut bilong pinisim ol sik olsem yelo-fiva, misels, mamps, na rubela, ol i bin wokim long sampela binatang jem i no gat strong. Taim ol i givim sut i gat binatang jem i no gat strong long en, orait strong bilong skin long sakim sik bai kirap long pinisim dispela jem na skin yet i kirap wokim sampela samting bilong pait na daunim binatang jem tru tru i go insait long skin bilong man.

I no longtaim i go pinis na inap tupela taim ol i bin traim save bilong ol long sampela monki na dispela save ol i kisim i makim olsem wanpela hevi bilong HIV i olsem: Maski jem i no gat strong, dispela tu inap bagarapim man. Olsem: Marasin sut yet inap kamapim dispela sik em i gat wok long pasim.

Tasol hatwok bilong ol saveman long painim wanpela marasin sut bilong pinisim sik AIDS i no kamap gutpela. Maski ol i traim save bilong ol na wokim planti kain marasin i gat strong long pinisim sampela binatang jem, ol dispela marasin i no gat strong long pinisim HIV. Na jem HIV i save senis insait long skin, olsem na em inap sakim marasin. Nau long dispela taim i gat 10-pela kain jem HIV long olgeta hap bilong graun. Na narapela hevi i olsem: Jem HIV i save go stret na pait long ol sel bilong skin i gat wok long sakim sik, em ol sel dispela marasin sut i bilong helpim ol long sakim HIV.

Na mani i insait long dispela wok bilong painim marasin bilong stretim sik AIDS. Wanpela lain long Wosington (International AIDS Vaccine Initiative) i tok: “Sampela kampani i no laik givim mani bilong helpim dispela wok.” Ol i tok, as bilong dispela em ol kampani i tingting planti, nogut ol i no kisim winmani long wanpela marasin sut, long wanem, bikpela hap bilong dispela marasin sut bai go long ol kantri i stap rabis.

Tasol maski i gat ol dispela hevi, ol saveman i wok yet long skelim kain kain rot bilong painim wanpela gutpela marasin sut. Tasol nau long dispela taim i olsem ol i no inap kamapim kwik wanpela marasin sut bilong dispela sik. Taim ol i kamapim wanpela marasin sut, em nau, ol i mas traim dispela marasin long ol man, em wanpela bikpela hatwok i gat bikpela pe na em inap bagarapim man.

[Blok long pes 5]

Husat i Save Kisim HIV?

Long olgeta hap, inap olsem 16,000 manmeri ol i save kisim HIV long olgeta de. Ol i tok planti bilong ol (winim 90 pesen), ol i stap long ol kantri i stap rabis. Na long olgeta 10-pela 10-pela, wanpela em pikinini i no kisim yet 15 krismas. Ol narapela em ol manmeri i bikpela pinis, na winim 40 pesen bilong ol em ol meri, na winim 50 pesen bilong ol i gat 15 krismas i go inap 24 krismas.​—⁠World Health Organization and the Joint United Nations Programme on HIV/AIDS.

[Blok long pes 7]

Olsem Wanem Yu Ken Save Husat i Gat Dispela Sik?

Sapos yu lukim skin bilong wanpela man o meri, yu no inap save em i gat HIV. Tasol maski skin bilong ol manmeri i gat HIV i makim olsem ol i no gat HIV, ol inap givim dispela sik long ol narapela. Olsem wanem? Yu inap bilipim tok bilong wanpela man o meri taim em i tok em i no gat dispela sik? Ating nogat. Planti manmeri i no save ol i kisim pinis HIV. Na ol manmeri i save ol i gat HIV, ol inap haitim dispela samting o ol inap tok giaman. Wanpela lain long Yunaitet Stets i kisim save olsem, long olgeta 10-pela 10-pela manmeri ol i gat HIV, 4-pela i no save tokaut long man o meri ol i slip wantaim em olsem ol i gat dispela sik.

[Blok/Piksa long pes 6]

Ol Samting Bilong HIV na AIDS

HIV (“human immunodeficiency virus”) em i wanpela jem i save wok isi isi long bagarapim ol hap bilong skin i gat wok long sakim sik. AIDS (“acquired immunodeficiency syndrome”) em i laspela samting bilong kisim man i gat HIV, na dispela inap bagarapim em na em i dai. Dispela nem AIDS i makim olsem HIV i bagarapim pinis strong bilong skin long sakim sik, olsem na sikman bai kisim ol narapela sik skin bilong em inap sakim sapos em i no gat HIV.

[Kredit Lain]

CDC, Atlanta, Ga.

[Piksa long pes 7]

Taim yu no marit yet, yu bihainim gutpela tingting sapos yu na poroman bilong yu i larim dokta i glasim blut bilong yupela

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim