Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g03 1/8 p. 4-8
  • AIDS i Go Bikpela Long Afrika

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • AIDS i Go Bikpela Long Afrika
  • Kirap!—2003
  • Wankain Infomesen
  • Aids—Rot Bilong Sakim
    Kirap!—1998
  • “Wanpela Bikpela Sik i Winim Olgeta Narapela Sik Bilong Bipo”
    Kirap!—2003
  • Bikpela Hevi Tru Long Sik AIDS!
    Kirap!—2001
  • Ol Mama i Gat Sik AIDS Ol i Gat Hevi
    Kirap!—2000
Lukim Moa
Kirap!—2003
g03 1/8 p. 4-8

AIDS i Go Bikpela Long Afrika

“Yumi karim hevi long samting i kain olsem Armagedon.”

DISPELA em i tok bilong Stephen Lewis, em mausman bilong UN long HIV/AIDS long Afrika, na tingting bilong em i wankain olsem planti narapela long ol samting AIDS i kamapim long ol kantri bilong Afrika i stap long hap saut bilong ples wesan Sahara.

I gat kain kain samting i save mekim na binatang jem HIV i wok long go bikpela. Sik AIDS tu i mekim na sampela narapela hevi i go bikpela moa. Pasin na sindaun bilong ol man long sampela hap bilong Afrika na long sampela narapela hap i save helpim dispela sik i go bikpela. Em ol dispela pasin hia.

Maritpasin. Maritpasin em i namba wan rot bilong kisim jem HIV, olsem na sapos i no gat ol lo bilong bosim maritpasin, dispela bai mekim na sik bai i go bikpela. Planti man i ting yumi no inap tokim ol manmeri singel long ol i no ken mekim maritpasin. Wanpela man, em Francois Dufour, i raitim tok long niuspepa The Star bilong Johannesburg, Saut Afrika na em i tok: “Sapos yumi givim tok lukaut tasol long ol yangpela olsem ol i no ken mekim maritpasin, dispela bai i no inap wok. Long olgeta de ol i lukim kain kain samting bilong kirapim bel, sampela em ol samting i stori long ol i mas bilas olsem wanem na ol i mas bihainim wanem kain pasin.”

Pasin ol yangpela i bihainim i kamapim klia olsem tok bilong dispela man i tru. Olsem: Long wanpela kantri ol i painimaut olsem bilong ol yangpela i stap namel long 12 i go inap 17 krismas, 33 pesen bilong ol i mekim pinis maritpasin.

Ol i tok reip em i wanpela bikpela hevi tru bilong Saut Afrika. Wanpela niuspepa, Citizen, bilong Johannesburg i tok “reip em i winim olgeta narapela samting em inap bagarapim helt bilong ol meri long dispela kantri na i wok long bagarapim planti pikinini tu.” Dispela niuspepa i tok moa olsem: “Pasin bilong reipim ol pikinini i go bikpela moa long nau olsem dabol . . . Ol i reipim ol pikinini, long wanem, ol i bilipim wanpela tok giaman olsem sapos man i gat jem HIV na em i reipim wanpela nupela meri, orait em bai i no gat moa dispela jem.”

Ol sik bilong pamuk (STD). Planti man long dispela hap i gat ol sik bilong pamuk. Nius South African Medical Journal i tok: “Taim man i gat wanpela sik bilong pamuk em i isi moa long kisim jem HIV-1.”

Stap rabis tru. Planti kantri long Afrika i gat bikpela hevi long ol man i stap rabis tru na dispela i helpim AIDS i go bikpela. Ol samting ol man bilong ol kantri i gat planti mani i tingim olsem samting ol i mas i gat bilong stap laip, ol man bilong ol kantri i stap rabis ol i no gat rot long kisim. Sampela ples i gat planti man ol i no gat pawa na ol klinpela wara bilong dring. Long ol hap ausait long ol taun ol rot i no gutpela tumas o ol i no gat ol rot. Planti man ol i sot long kaikai, na no gat gutpela haus sik samting.

Sik AIDS i save bagarapim ol bisnis na faktori samting. Planti wokman moa bilong ol maining kampani ol i kisim dispela sik, na ol dispela kampani ol i no ran gut long nau olsem bipo. Sampela i wok long tingim olsem wanem ol i ken stretim ol samting na bai ol masin i ken kisim ples bilong ol man na mekim ol wok. Long yia 2000 long wanpela main we ol i kisim ain platinum, namba bilong ol wokman i kisim AIDS i dabol, na nau 26 pesen bilong olgeta wokman i gat dispela sik.

Narapela samting nogut i kamap long sik AIDS i olsem, planti ol pikinini i no gat papamama taim papamama bilong ol i dai long dispela sik. Ol i no gat papamama bilong lukautim ol long samting bilong skin na tu, ol dispela pikinini i kisim nem nogut, long wanem, papamama i dai long AIDS. Ol wanblut o ol komiuniti i no helpim ol dispela pikinini, long wanem, ol yet i stap rabis o ol i no gat laik long helpim pikinini olsem. Planti bilong ol dispela pikinini ol i lusim skul. Sampela ol i kisim mani long rot bilong pamuk na dispela i save mekim sik AIDS i go bikpela moa. Sampela kantri i bin kamapim ol gavman o praivet program bilong helpim ol dispela pikinini.

No gat save. Planti man i gat jem HIV, tasol ol yet i no save long dispela samting. Planti man i no laik bai ol dokta i sekim blut bilong ol, long wanem, ol man i gat tingting nogut long ol man i gat dispela sik. Wanpela oganaisesen (Joint United Nations Programme on HIV/AIDS) i tok: “Ol helt senta i no laik helpim ol man i gat jem HIV, o ol man ol i ting ol i gat HIV, na ol man i no laik givim haus slip o wok mani long ol. Ol pren na wanwok bai givim baksait long ol, ol kampani i no inap givim insurens long ol, na ol narapela kantri i no inap larim ol i kam insait long kantri bilong ol.” Sampela man i bin kilim i dai ol man taim ol i kisim save olsem man i gat jem HIV.

Pasin bilong ples. Long planti ples long Afrika i tambu long ol meri i askim man bilong ol olsem ol i pamuk wantaim narapela meri o nogat, na ol i no inap tok nogat long slip wantaim man bilong ol o tok ol i laik mekim samting bilong pasim sik pamuk. Bilip bilong ples o pasin tumbuna i mekim na man i no gat stretpela save long dispela sik, o em i no inap ting olsem em i wanpela sik tru. Sampela i bilip olsem pasin sanguma o blak majik i as bilong sik AIDS, olsem na ol bai go lukim dokta bilong ples bilong helpim ol.

Ol haus sik samting i sot. Ol haus sik samting i bin i gat hevi pinis long helpim ol man, tasol sik AIDS i mekim na samting i go nogut moa. Tupela bikpela haus sik i tok, long olgeta sikman long haus sik, winim hap ol i gat jem HIV. Bos bilong wanpela haus sik long provins KwaZulu-Natal i tok ol wod i pulap nogut tru. Sampela taim i gat tupela man i slip long wanpela bet na narapela i slip long plua aninit long bet!​—⁠South African Medical Journal.

Maski ol samting long Afrika i nogut tru, i luk olsem em bai go nogut moa yet. Peter Piot bilong UNAIDS i tok: “Yumi stap tasol long kirap bilong dispela bikpela hevi.”

Em i klia olsem long sampela kantri ol i wok long mekim ol samting bilong traim daunim dispela sik. Na long Jun 2001 em i namba wan taim United Nations General Assembly i bin mekim wanpela spesel bung bilong toktok long HIV/AIDS. Yu ting wok bilong ol man bai kamapim gutpela samting? Wanem taim bai dispela sik i save kilim planti man i pinis?

[Blok/Piksa long pes 5]

MARASIN NEVIRAPINE NA HEVI BILONG SAUT AFRIKA

Marasin nevirapine em i wanem samting? Nicole Itano, em wanpela niusmeri, i tok ‘taim ol mama i gat sik AIDS i laik karim pikinini, sapos ol i kisim dispela marasin, dispela i mekim na planti (olsem 50 pesen) i no givim sik AIDS long pikinini bilong ol.’ Wanpela kampani bilong wokim ol marasin long Jemani i tok long givim fri dispela marasin long Saut Afrika inap faipela yia. Tasol i kam inap long Ogas 2001, gavman i no bin tok orait long kisim dispela marasin. Bilong wanem i olsem?

Long Saut Afrika i gat 4.7 milion man i gat binatang jem HIV i stap long skin bilong ol, dispela namba i winim olgeta narapela kantri. Long Februeri 2002, nius The Economist bilong London i tok olsem Presiden bilong Saut Afrika, em Thabo Mbeki i ting olsem “binatang jem HIV i no save kamapim sik AIDS” na em i “no bilip tumas olsem marasin i no gat pe na tru tru marasin inap helpim man o nogat. Em i no tambuim ol dispela marasin, tasol em i kirapim ol dokta long no ken yusim ol dispela marasin.” Bilong wanem dispela em i samting bilong tingting planti long en? Long wanem, long Saut Afrika long olgeta yia planti tausen pikinini i gat dispela jem HIV taim mama i karim ol na dispela jem i stap long skin bilong 25 pesen bilong ol meri i gat bel.

Olsem na gavman i gat kot na ol man i laik subim gavman long larim ol man long kisim marasin nevirapine. Long Epril 2002 Konstitiusenel Kot bilong Saut Afrika i autim tingting bilong kot. Wanpela man, Ravi Nessman, em i raitim stori long nius The Washington Post, i tok kot i tokaut olsem “gavman i mas saplaim dispela marasin long ol haus sik samting i gat rot long givim dispela marasin long ol man.” Pastaim gavman bilong Saut Afrika i bin saplaim dispela marasin long 18 haus sik samting, tasol tok kot i mekim bai opim rot long olgeta meri bilong dispela kantri i gat bel na binatang jem HIV long skin bilong ol long kisim helpim.

[Blok/Piksa long pes 6]

WANPELA JEM I TRIKIM SEL I STAP LONG BODI BILONG MAN

Inap sotpela taim bai yumi stori long binatang jem HIV i kamapim sik AIDS. Wanpela saientis i tok: “Maski inap planti yia mi lukluk long ol binatang jem long maikroskop, mi save kirap nogut yet long ol samting i kamap insait long ol dispela samting i liklik tru.”

Wanpela jem em i liklik tru, em liklik moa long ol sel bilong bodi. Ol i tok yu inap putim “230 milion jem HIV long dispela fulstop i stap long pinis bilong dispela sentens.” Bilong wanpela jem kain olsem jem HIV i ken kirap mekim sampela samting em i mas go insait long wanpela sel na kirap bosim ol samting bilong dispela sel.

Taim jem HIV i go insait long bodi bilong man, em i mas pait wantaim ol samting bodi yet i mekim bilong pasim ol sik.a Ol waitpela sel bilong blut, em ol gris insait long ol bun i save kamapim, i save pait long ol sik. I gat tupela kain waitpela sel bilong blut ol i kolim ol T sel na ol B sel. Sampela narapela waitpela sel ol i kolim phagocytes, o “samting i save kaikaim ol sel.”

I gat kain kain T sel na ol i gat narapela narapela wok. Sampela ol i kolim ol helpim T sel, na ol i gat bikpela wok long pait long ol sik. Ol helpim T sel i save wok long painim ol sik na tokim bodi long kamapim sampela sel moa bilong pait na pinisim dispela jem samting i givim sik. Taim jem HIV i pait long bodi ol i save pait moa yet long ol dispela helpim T sel. Ol kilman T sel i kirap long kilim ol sel bilong bodi em sik i go insait pinis long ol. Ol B sel i save kamapim wanpela samting i save wok long daunim ol sik samting.

Trikpasin

HIV em i wanpela jem ol i kolim olsem retrovairus. HIV i gat marasin RNA long en, i no gat marasin DNA long en. Na HIV em i wanpela kain retrovairus i save stap nating inap longpela taim long skin bilong man na bihain em i kamapim ol sik.

Taim jem HIV i go insait long wanpela sel em inap bosim dispela sel na kirapim sel long mekim laik bilong em. I olsem em i senisim wok bilong sel na kirapim sel long kamapim ol narapela jem HIV. Tasol paslain long mekim olsem, HIV i mas senisim RNA bilong em i kamap DNA na bai em inap bosim ol samting bilong dispela sel. Bilong mekim olsem HIV i mas yusim wanpela kain marasin. Bihain, dispela sel i save dai, tasol pastaim em i kamapim planti tausen nupela jem HIV na ol dispela nupela HIV i save go mekim nogut long ol narapela sel.

Taim HIV i bagarapim pinis planti helpim T sel, orait nau ol narapela kain sik samting inap mekim nogut long bodi na bodi i no gat strong long pasim. Ol kain kain sik bai mekim save long bodi bilong man. Orait nau dispela man o meri i gat sik AIDS. HIV i bagarapim pinis strong bilong bodi bilong pait na daunim ol sik.

Yumi stori antap antap long dispela samting, long wanem, i gat planti samting ol saveman i no save long en, olsem wok bilong bodi long pait na daunim ol sik na long olsem wanem jem HIV i save wok.

Inap 20 yia ol saveman long olgeta hap i bin wok hat na tromoi bikpela mani long kisim save long dispela liklik jem. Olsem na ol i bin kisim planti save long en. Sampela yia i go pinis wanpela dokta, em Sherwin B. Nuland, i bin tok: “Yumi kirap nogut long bikpela save . . . yumi bin kisim long jem HIV na ol samting yumi ken mekim bilong daunim dispela jem.”

Tasol maski ol i kisim planti save, sik AIDS i wok yet long kilim i dai planti man moa.

[Futnot]

a Lukim Awake! bilong Februeri 8, 2001, pes 13-15.

[Piksa]

HIV i save go insait long ol waitpela sel bilong blut i gat wok long pait wantaim ol sik, na bihain HIV i kirapim ol dispela sel long kamapim planti moa jem HIV

[Kredit Lain]

CDC, Atlanta, Ga.

[Piksa long pes 7]

Planti tausen yangpela i save bihainim ol lo bilong Baibel

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim