I Gutpela Long Krai na Kamapim Bel Hevi o Nogat?
LONG buk bilong em (On Children and Death), Dokta Elisabeth Kübler-Ross i tok: “Planti manmeri i no bin pinisim sampela bel hevi bilong ol taim ol i stap pikinini yet, na inap long nau ol i karim bikpela hevi long dispela samting. Olsem na ol narapela i mas larim ol pikinini i pinisim krai bilong ol na ol i no ken sutim tok long pikinini olsem em i bebi yet o mekim tok kranki long ol olsem ‘Ol bikpela manki i no save krai.’ ”
Tingting bilong dispela dokta i narapela kain long tingting bilong ol man long sampela kantri, olsem ol i no ken krai long ai bilong ol narapela na larim ol i save olsem bel bilong yu i bagarap long wanpela samting.
Man Bilong Lukautim Wok Bilong Planim Man
Robert Gallagher, em wanpela man i lukautim wok bilong planim man, em i stap long Nu Yok, em i stori long dispela tupela tingting taim ol lain bilong raitim nius Kirap! i givim sampela askim long em. Ol i askim em olsem, ol lain em mama i bin karim ol long Amerika na ol lain i bin lusim ol kantri Latin na i kam sindaun long Amerika, em i lukim olsem tupela lain i gat narapela narapela pasin bilong kamapim bel hevi bilong ol o nogat?
Robert i tok: “Mi save lukim olsem. Long 1950 taim mi kirap na mekim dispela wok, i gat planti ol famili bilong Itali i bin kam long Amerika. Ol dispela lain i save pilim tru na kamapim bel hevi bilong ol. Tasol long nau taim i gat bung bilong planim man i dai, mi save lukim ol pikinini wantaim tumbuna pikinini bilong ol dispela lain, ol i no save kamapim tumas bel hevi bilong ol olsem ol lain bilong bipo.”
Ol Hibru long taim bilong ol man i bin raitim Baibel ol i kamapim bel hevi bilong ol. Tingim stori bilong Baibel long taim Jekop i ting olsem wanpela wel animal i kaikaim pikinini bilong em Josep. Baibel i tok olsem: “Jekop i brukim klos bilong em na pasim klos bilong sori, na inap planti de tru em i krai i stap. Olgeta pikinini man na pikinini meri bilong em, ol i kam bilong mekim bel bilong em kamap gutpela gen. Tasol em i no laik tru na tok olsem, ‘Bai mi krai long pikinini bilong mi inap mi go i stap wantaim em long ples bilong ol man i dai pinis.’ Olsem na Jekop i krai i stap.” (Stat 37:34, 35) Tru tumas, Jekop i no sem long krai taim pikinini bilong em i lus.
Narapela Kantri i Gat Narapela Pasin
Tasol ol man bilong ol narapela ples i gat ol narapela kain pasin. Olsem: Long planti hap bilong Naijiria, maski ol papamama i save kamapim planti pikinini na planti ol i save dai long kain kain sik, “i gat bikpela krai tru i save kamap taim wanpela pikinini i dai, na krai i bikpela moa yet sapos em namba wan pikinini bilong famili o sapos em pikinini man i dai.” Em tok bilong wanpela man bilong raitim ol buk na em i bin stap long Afrika inap 20 yia. Na em i tok moa olsem: “Pasin bilong ol Naijiria long krai sori i narapela kain, long wanem, ol i save krai bikpela tru inap sotpela taim na bihain krai i pinis. Ol i no save stap bel hevi na krai inap sampela mun o sampela yia.”
Ol manmeri bilong ol kantri Mediterenian na ol hap bilong Latin-Amerika, i lainim dispela pasin bilong kamapim ol samting i stap long bel bilong ol long ol narapela man long ples bilong ol. Ol i no save haitim pasin bilong stap amamas o pasin bilong stap bel hevi, ol i mekim ol dispela pasin long ples klia. Taim ol i bungim man, ol i no save sekan tasol, narapela i holim narapela. Na i wankain long pasin bilong krai, planti taim ol i no tingting planti long krai na kamapim bel hevi bilong ol taim ol i stap long ai bilong ol man.
Wanpela meri bilong raitim buk, em Katherine Fair Donnelly, i stori olsem taim pikinini i dai, papa bilong em i “karim bikpela hevi long dispela samting, na em i kisim narapela hevi tu, olsem em i mas bosim gut bel, long wanem, sapos em i krai long ples klia ol narapela bai ting olsem em i no man tru.” Tasol dispela meri bilong raitim buk i tok: “Taim wanpela pikinini i dai, dispela hevi i mekim na papamama i no inap tingim wanem pasin ol i mas mekim o ol i no ken mekim bilong kamapim bel hevi bilong ol. Pasin bilong krai sori bilong autim ol samting ol i pilim long bel, em i kain olsem pasin bilong katim buk bilong rausim susu na pinisim pen bilong en.”
Olsem na long sampela kantri, ol man i save kamapim bel hevi bilong ol, na long sampela narapela hap, ol i no save mekim olsem. Tasol yumi no ken ting pasin bilong krai sori i makim olsem man i no gat bun, nogat. “Jisas i krai” taim pren bilong em Lasarus i dai, maski Jisas i save liklik taim em bai kirapim bek Lasarus.—Jon 11:35.
[Rait long pes 22]
Jekop i no sem long krai taim pikinini man bilong em i lus