Pastaim Em Wanpela Volkeno i Pairap—Nau Em Wanpela Gutpela Ailan
TAIM bot bilong mipela i tanim i go long bris bilong ailan Santarini bilong kantri Grik, wanpela hap i gutpela tru i kamap ples klia. Ol bikpela maunten ston i go antap long solwara olsem 300 mita. Ol waitpela haus i stap antap long arere bilong ol dispela maunten. Mak bilong dispela ailan i no wankain olsem planti narapela ailan, na i no gat ol nambis olsem ol narapela ailan, tasol ol traipela maunten i stap—ol dispela samting i givim tingting long ol man olsem narapela kain samting tru i bin kamap long dispela hap. Na tru tumas, narapela kain samting i bin kamap long dispela ailan. Ailan bilong Santarini em hap bilong wanpela volkeno i bin pairap long bipo, na solwara i bin kam insait long traipela hul dispela pairap bilong volkeno i bin kamapim, na nau bot bilong mipela i stap long dispela hap solwara.
Wanpela Ailan i Kamap
Ailan Santarini i gat sampela nem moa long nau, olsem Santarin na Tira—tasol long bipo tru ol i kolim olsem Strangili, insait bilong dispela nem i olsem “Raunpela.” Na tru tumas, bipo ailan i stap olsem raunpela. Tasol ol saveman i tok olsem volkeno i bin pairap bikpela tru klostu 3,500 yia i go pinis, na bihain long pairap dispela ailan i no raunpela moa. I luk olsem bikpela pairap i mekim na traipela hul i kamap namel long ailan na i go daun tru, na taim hul i op, solwara i go insait na pulapim hul.
Sampela man bilong skelim volkeno i ting olsem strongpela krai bilong dispela pairap bilong volkeno i bin go long Yurop, Esia, na Afrika na pairap i mekim na sampela haus samting i stap longwe olsem 150 kilomita ol i pundaun. Ol i tok ol pipia i kam long volkeno na stap long win, em i bin pasim lait bilong san long ol hap bilong Mediterenian inap sampela de. Bikpela hap, olsem 80 skwe kilomita, bilong dispela ailan i lus long dispela taim, olsem em i pairap na go long win o i pundaun i go insait long solwara. Na olgeta samting i stap laip i bin bagarap.
Isi isi sampela man long bikples i kam na stap long hap bilong ailan i no bagarap, na ailan i kisim narapela nem olsem Kalisti, insait bilong en i olsem “Naispela Moa Yet.” Tasol ol i sindaun long wanpela volkeno, na dispela i mekim na planti taim guria i seksekim ol. Namel long 198 B.C.E. i go inap long 1950 C.E., dispela volkeno i bin pairap 14 taim. Na long 1956, wanpela guria i bagarapim planti haus i stap long ailan. Wanpela lapun meri i bin abrusim bagarap long dispela taim nogut, em Kyra Eleni, em i tok: “Graun i wok long guria na seksek. Haus bilong mi i sindaun antap long wanpela maunten, na i gat wanpela rot bilong wokabaut i kam klostu long haus. Na wantu hap graun dispela rot i stap long en i pundaun i go insait long solwara, na i olsem haus bilong mi i hangamap nating long win! Mipela mas lusim dispela haus na wokim nupela haus long hap graun i no save seksek tumas.”
Planti ol man bilong ol narapela kantri i hariap na wokim gen ol ples i bin bagarap. Long nau, i gat planti tausen man i kam long Santarini long taim bilong san. Tupela narapela ailan i no bikpela olsem Santarini i stap, wanpela ol i kolim Tirasia, na wanpela i liklik tru na i no gat man long en, em ailan Aspronisi.
Na tu, tupela liklik ailan tru i stap long dispela bikpela hul em volkeno i bin kamapim long namba wan taim em i bin pairap, em Ne Kameni na Palea Kameni. Long dispela tupela nupela ailan, yu inap lukim liklik smok em traipela volkeno i kamapim long wan wan taim. Mak bilong ailan Santarini i wok long senis senis, olsem na sampela taim ol i mas senisim mep bilong en.
Ol Haus i Stap Arere Tru
Maunten i raunim bikpela hul tru em volkeno i bin kamapim, na ol maunten i go antap stret. Long dispela hap i gat wanpela rot bilong wokim haus na i no hatwok tumas. Ol i wokim olsem: Ol i digim bikpela hul i go insait long maunten na ol i wokim banis long maus bilong hul na em tasol, em kamap haus bilong ol. Planti ol lain bilong dispela hap i sindaun long ol haus ol i bin katim long ston.
Olgeta haus i gat wanpela veranda, na long veranda ol i ken lukim solwara. Veranda bilong wanpela haus i stap olsem rup bilong haus i stap daunbilo. Yu ken stap long ol dispela veranda na lukim ol gutpela kala tru i kamap taim san i wok long go daun olgeta long hap bilong solwara. Long sampela veranda ol i wokim liklik haus kuk, na hap bilong lukautim kakaruk, na ol i planim sampela plaua na sayor samting i gat gutpela smel.
Wanpela samting yu bai lukim long olgeta ples long dispela ailan em pasin bilong ol long wokim ol haus, olsem ol i no lainim gut taim ol i wokim, ol i stap nabaut nabaut. Ol haus yet i no skwe. Ol dispela samting i mekim na ples i narapela kain, olsem ol maunten yet i go antap na i stret, tasol mak bilong ol haus samting i narapela narapela kain, na ol i stap nabaut nabaut.
Santarini em i ples drai. Ol i kisim wara long ren tasol, em ol i save pulimapim long ol tang. Tasol graun bilong Santarini i gat planti gris long en. Olsem na liklik hap graun i stap long ailan i save kamapim kain kain kaikai.
Ol turis na ol as ples, ol i pilim tru olsem Santarini i wanpela gutpela ples tru bilong dispela graun bilong yumi.
[Blok long pes 18]
OLSEM WANEM? STORI BILONG ATLANTIS I MAKIM SANTARINI?
I gat wanpela stori nating i bin kamap long Isip pastaim, na tu, dispela stori i stap long olpela rait bilong ol Grik, na bihain i kamap olsem stori tumbuna bilong ol lain bilong Arap i wokim ol mep. Dispela stori em i stori bilong wanpela ples, o ailan, o taun Atlantis i bin lus. Ol i ting olsem sampela bikpela guria na tait wara i mekim na Atlantis i lus long solwara. Sampela ol man bilong skelim ol samting bilong bipo i stap insait long graun, ol i ting as bilong dispela stori nating em samting i bin painim Santarini taim volkeno i pairap na bikpela hap bilong ailan i lus.
Taim ol i digim graun long 1966 na 1967 long Santarini, ol i painim wanpela taun bilong king em ol pipia bilong volkeno i bin karamapim. Taim ol i rausim ol pipia, ol i lukim olsem taun i stap wankain olsem long bipo tru. I luk olsem ol man i bin lukim sampela mak olsem smok bilong maunten samting na dispela i kirapim ol long lusim dispela hap taim volkeno i no pairap yet. Sampela saveman i ting ol lain bilong dispela taun i no laik tokaut olsem gutpela ples bilong ol i lus, na long dispela as i gat wanpela stori i kamap olsem taun Atlantis i stap long as bilong solwara na ol man i stap gut long en.
[Piksa long pes 16]
Santarini
[Piksa long pes 18]
Taim yu sanap long veranda bilong ol haus yu inap lukim solwara Ijien