Maski Mi Yaupas na Aipas, Mi Stap Gut
STORI BILONG JANICE ADAMS
Mi stap yaupas kirap long taim mama i karim mi, tasol mi lain long olsem wanem mi inap i stap wantaim ol man i no gat hevi long harim ol toktok. Bihain, taim mi stap long skul koles, mi kirap nogut taim mi kisim toksave olsem mi bai kamap aipas. Tisa bilong mi long koles i laik helpim mi na em i givim mi wanpela nius i stori long pasin bilong mekim ol samting sapos yu aipas na yaupas wantaim. Kwiktaim mi lukim dispela hap tok olsem ol man i yaupas na aipas ol i tarangu lain i stap wanpis. Aiwara bilong mi i pundaun.
MAMA i karim mi long Des Moines, Iowa, Amerika, long Julai 11, 1954, na mi wanpela pikinini tasol bilong Dale na Phyllis Den Hartog. Papamama i no save olsem ol i gat wanpela sik i stap long blut bilong ol, ol i kolim Usher’s Syndrome, em i save mekim na mama bai karim pikinini i yaupas na isi isi em bai kamap aipas.
Pastaim papamama i ting olsem mi orait tasol. Ating ol i ting olsem, long wanem, mi inap harim ol liklik pairap samting. Tasol taim mi no lain long toktok, nau ol i save olsem mi gat bikpela hevi. Taim mi gat 3-pela krismas samting dokta i painimaut olsem mi yaupas.
Dispela toksave i bagarapim tru bel bilong papamama. Tasol ol i tingting strong long mi mas kisim gutpela skul. Ol i putim mi long wanpela gutpela pri-skul bilong ol pikinini i gat hevi long harim gut tok. Tasol klostu yau bilong mi i pas olgeta, olsem na skul wok bilong mi i no gutpela liklik. Sampela taim mi bin paitim het bilong mi long banis bilong klas-rum bilong kamapim bel hat bilong mi.
Ol i Salim Mi Go Long Wanpela Kain Skul
Papamama i laik putim mi long wanpela kain skul koles bilong ol yaupas em Central Institute for the Deaf (CID), long St. Louis, Missouri. Papamama i mas lusim bikpela mani long baim skul na ol i bel hevi tru long salim mi go taim mi gat 5-pela krismas, tasol ol i ting olsem em i gutpela rot bilong helpim mi long stap amamas long bihain. Long dispela taim mi na papamama i no inap toktok gut wantaim.
Mi lukluk i stap taim Mama i pulapim ol klos bilong mi long wanpela bokis. Mipela i ran long ka na mi pilim olsem rot i longwe yet. Taim mipela i kamap long skul CID, mi lukim ol narapela liklik meri ol i no gat mama na mi tingting, ‘Mi no gat wok long stap long hia, long wanem, mi gat mama na papa.’ Taim papamama i laik lusim mi, ol i traim long toksave long mi olsem ol bai kam bek bihain long 3-pela mun samting. Mi krai nogut tru na holimpas tupela, tasol tisa bilong dispela skul i pulim mi go bek bambai papamama i ken i go.
Mi pilim olsem papamama i no laikim mi na ol i lusim mi. Long namba wan nait mipela ol pikinini i stap long skul, wanpela liklik meri i krai na mi laik mekim gut bel bilong em, olsem na mi mekim olsem mi toktok long em tasol long dispela taim mi no save long toktok. Meri bilong lukautim mipela i krosim mi na em i putim wanpela banis namel long mipela bambai mipela i no ken traim long toktok wantaim. Kirap long dispela taim banis i stap olsem tasol. Pasin bilong i stap wanpis i bagarapim tru bel bilong mi.
Mi wokim tingting na isi isi mi yet kisim save olsem mipela olgeta i stap long dispela skul, long wanem, mipela i yaupas. Ating papamama i laikim mi, tasol mi skelim olsem em asua bilong mi yet na mi no bin winim pri-skul. Nau mi tingting strong long winim skul na go bek long famili bilong mi.
Mipela i kisim gutpela skul tru long CID. Ol i no orait long mipela long mekim tok long han, tasol ol i skulim gut mipela wan wan long pasin bilong toktok, na long lukim gut maus bilong man bilong save long tok em i mekim. Mipela i kisim wankain skul olsem ol narapela pikinini i kisim. Mi ting olsem pasin bilong lukim maus tasol bilong save long tok ol narapela i mekim, dispela i no inap helpim planti yaupas pikinini tasol i helpim mi, na mi pilim olsem mi bin mekim gut skul. Ol liklik masin ol i putim insait long yau bilong mi i helpim mi long harim toktok liklik na mi inap skelim maus i wok long toktok, olsem na long dispela rot mi inap save long ol tok ol narapela i mekim. Tru, mi no save kolim stret ol tok tasol tok bilong mi i wok long kamap gutpela moa na planti man em ol i no yaupas ol inap save long tok mi mekim. Papamama na ol tisa bilong mi ol i amamas tru long mi mekim gut skul bilong mi. Tasol mi gat bikpela laik yet long i go bek long haus.
Long taim mi go long malolo, mi save strong long papamama i mas larim mi stap long haus na go skul long Iowa, tasol i no gat ol gutpela program bilong ol yaupas long Iowa. Taim mi go bek long skul, mama i save salim pas long mi long olgeta de na em i save putim wanpela stik pike insait long en. Mi save laikim tru dispela pike, long wanem, em i makim olsem mama i laikim mi tru! Mi no save kaikai dispela pike, mi save larim i stap na em i save mekim gut bel bilong mi taim mi bel hevi.
Mi Go Bek Long Haus Tasol Ol Hevi i Kamap
Papamama i kisim mi go bek long haus taim mi gat 10-pela krismas. Mi amamas tru taim mi stap wantaim famili bilong mi na bel bilong mi i stap isi na mi no pret! Mi go long wanpela skul bilong ol yaupas pikinini long Des Moines. Bihain ol i putim mi long skul bilong olgeta pikinini, long wanem, mi save gut long pasin bilong lukim maus bilong ol narapela na kisim tok bilong ol. Na tu, toktok bilong mi yet i kamap gutpela liklik. Tasol dispela nupela sindaun i givim sampela hatwok long mi.
Taim mi stap long skul CID, ol wanlain bilong mi em ol i yaupas, ol i orait long mi. Tasol nau, save bilong mi long lukim maus bilong man i toktok, dispela i no helpim mi taim ol narapela i bung na mekim toktok i go i kam. Olsem na ol narapela i no save toktok wantaim mi. Mi gat bikpela laik tru long ol narapela i mas laikim mi!
Olsem na mi traim long mekim ol samting na bai ol yangpela man i ken orait long mi, na dispela i putim planti hevi long mi. Tasol mi no save long olsem wanem mi inap sakim ol dispela samting. Wanpela man i reipim mi taim mi gat 14 krismas; tasol mi no tokaut long dispela samting. Tru, papamama i save tingim mi na ol i laikim mi, tasol mi pilim olsem mi stap wanpis na mi no save long wanem samting i stret long mi ken mekim.
Ol liklik masin ol i putim insait long yau bilong mi i helpim mi long amamas long ol musik, tasol mi no harim ol gutpela musik. Mi harim ol strongpela rok-musik nogut. Na tu, mi kisim pasin bilong smok mariwana na mi wok long surik long ol narapela na stap wanpis. Bel bilong mi i save bagarap tru taim mi tingim bek ol samting mi bin mekim na bikpela bel hevi dispela pasin i kamapim long mi yet na famili bilong mi.
Wok Strong Long i Stap Gut
Long taim bilong ol dispela hevi, mi gat laik yet long kisim save long ol nupela samting, na mi laik wokim ol naispela samting. Olgeta taim mi save rit, na penim ol piksa, na samap, na wokim ol bilas samting. Ol pren bilong mi ol i save tingting tasol long kisim drak, tasol mi laik mekim sampela samting moa long i stap bilong mi. Olsem na mi go long wanpela koles i stap klostu bilong kisim sampela save moa long wokim ol piksa samting. Long dispela taim mi bin i gat laik long lainim pasin bilong yusim han bilong mekim ol tok bilong ol yaupas, long wanem, mi les pinis long i stap wanpis.
Bihain mi go long narapela koles em National Technical Institute for the Deaf long Rochester, New York, bilong kisim sampela save moa long wokim ol glas samting. Maski ai bilong mi i wok long bagarap hariap—em samting mi no laik tru long tingim—mi pilim olsem i stap bilong mi i wok long kamap gutpela. Tasol long dispela taim, tisa bilong mi long koles i laik bai mi tingim dispela hevi i laik kamap long mi, olsem na em i tokim mi stret olsem i no longtaim mi bai kamap aipas.
Dispela koles i no gat ol gutpela program samting bilong helpim mi, olsem na mi lusim skul. Nau bai mi mekim wanem? Mi save olsem klostu bai mi kamap aipas na mi bel hevi long dispela, tasol mi tingting strong long painim rot bilong lukautim mi yet. Mi no laik bai ol tok i stap long nius em tisa i bin givim mi long koles i kamap tru long mi olsem ‘wanpela tarangu meri i stap wanpis.’ Mi go bek long ples long Iowa bilong lainim pasin bilong ritim tok long rait Brel na long yusim stik bilong wokabaut.
Mi Go Long Washington, D.C.
Wanpela koles bilong ol yaupas em Yunivesiti Bilong Gallaudet long Washington, D.C., na em i gat ol gutpela samting bilong helpim ol sumatin i yaupas na aipas wantaim. Mi go skul long dispela koles na long 1979 mi winim skul na mi kisim ol bikpela mak olsem wanpela savemeri. Mi amamas olsem mi inap long winim skul.
Tasol mi pilim yet olsem mi no insait long ol amamas wantaim ol wanlain bilong mi. Isi isi ai bilong mi i wok long bagarap, tasol mi bin lain kwik long pasin bilong yusim han bilong mekim ol tok bilong ol yaupas, olsem na mi pilim olsem mi insait long wanpela lain, em ol lain bilong ol yaupas. Mi save bihainim wankain pasin bilong yusim han olsem ol narapela yaupas i save mekim. Tasol bilong mi ken save long tok ol i mekim, mi mas putim han bilong mi long han bilong ol, olsem na sampela yaupas i pilim nogut long dispela pasin na ol i save abrusim mi. Mi kirap long tingting planti, olsem wanpela lain bai orait long mi o nogat.
Wok Long Painim Lotu i Tru
Lotu i no bin mekim gut bel bilong mi long taim mi wok long kamap bikpela. Na long taim mi stap long koles, mi mekim wanpela kos long lotu, tasol mi no kisim wanpela bekim long ol planti askim bilong mi. Taim mi winim skul pinis long koles, mi wok yet long painim bekim long ol askim bilong mi. Long dispela taim, mi no amamas long pasin bilong mi long poromanim ol narapela, olsem na mi beten askim God long stiaim mi.
Long 1981, mi go bek long Yunivesiti Bilong Gallaudet long kisim bikpela mak moa long wok bilong helpim ol man long stretim pasin bilong ol. Mi beten yet long God i mas helpim mi long painim lotu i tru. Sampela i tok long kisim mi go long lotu bilong ol, tasol long taim ol i laik kisim mi go, sampela samting i kamap i pasim ol long mekim olsem. Bihain mi bungim Bill, em i no yaupas, na em tu i skul long yunivesiti. Em i painimaut olsem mi gat wankain laik olsem em long save long Baibel na em i tokim mi olsem em i wok long kisim save long ol gutpela samting long ol Witnes Bilong Jehova.
Namba wan tingting bilong mi em olsem ol Witnes Bilong Jehova i wanpela liklik lain lotu bilong Juda, na planti yaupas i gat dispela tingting. Tasol Bill i helpim mi long save dispela tingting i no stret, na em i tok olsem gutpela rot bilong save long ol em long go long wanpela miting bilong ol. Mi no laik tru long i go, tasol mi tingim beten bilong mi. Mi no amamas, tasol mi bai orait long i go sapos mipela sindaun long ol sia long baksait na long dispela rot, mipela bai inap long ranawe sapos ol i laik subim mipela long samting bilong lotu.
Bel Bilong Mi i Stap Isi Tru
Mi pret nogut tru taim mipela i ran yet long ka bilong i go long miting. Mitupela wantaim i putim jin trausis na ol siot bilong raun. Mipela i kamap leit liklik na mi amamas long dispela, long wanem, mipela i no gat wok long toktok wantaim ol narapela paslain long miting i kirap. Bill i helpim mi long save long olgeta samting i kamap long dispela miting em mi yet i no inap long lukim o harim. Maski mi no save gut long ol samting i kamap, mi kirap nogut long tupela samting: Planti taim man bilong mekim tok i kamapim ol tok bilong Baibel, na ol pikinini i sindaun wantaim papamama bilong ol na ol tu i insait long ol miting. Taim miting i pinis, i no gat wanpela i laik subim mipela long sampela samting, nogat. Ol i amamas long tok welkam long mipela, na ol i no tingim klos mipela i pasim o mipela i bilong wanem lain.
Long dispela Haus Kingdom, mitupela tasol i waitskin. Mi no save olsem mi gat tingting nogut long ol blakskin, tasol taim mipela i kamap long Haus Kingdom mi bin pilim olsem mi no amamas tumas. Tasol strongpela laik bilong kisim ol tok i tru bilong Baibel i helpim mi long daunim dispela tingting. Mipela i kirap long go oltaim long ol miting. Tasol hevi bilong mi em olsem i no gat wanpela yaupas long dispela kongrigesen. Olsem na taim mipela i kisim save long narapela kongrigesen i gat sampela yaupas long en, mipela i kirap na go long en. Long dispela kongrigesen tu, mitupela tasol i waitskin. Tasol ol i mekim gut long mipela na mipela stap amamas.
Mitupela i orait long mekim Baibel-stadi. Inap longtaim yet mi bin traim long kisim bekim long ol askim bilong mi, na nau mi wok long kisim. I no wantu tasol mi klia gut long ol tok ol i kamapim, tasol mi save olsem Baibel i as bilong ol dispela tok. Mi save wok strong long stadi na tingim tingim ol dispela samting long bel, na bihain mi save gut long ol tok i tru bilong Baibel. Long namba wan taim long laip bilong mi, mi pilim olsem mi pas gut wantaim Jehova, olsem trupela God. Na tu, mitupela Bill i kamap gutpela pren. Mi save olsem em i laikim mi, tasol mi kirap nogut taim em i askim mi long maritim em. Mi amamas na mi orait. Bill i kisim baptais bihain liklik long mipela i marit, na sampela mun bihain mi kisim baptais long Februeri 26, 1983.
Mi Painim Pinis Bel Isi
Pastaim mi tingting planti olsem mi bai stap wanpis, long wanem, kongrigesen bilong mipela i gat tupela yaupas tasol, na ol i no save gut long toktok wantaim man i yaupas na aipas wantaim. Mi save olsem ol brata sista long kongrigesen bilong mipela ol i gat pasin sori na ol i save mekim gut long ol narapela, tasol pastaim mi hatwok long toktok wantaim ol. Dispela i mekim na mi bel hevi. Planti taim bel bilong mi i bagarap na pilim olsem mi stap wanpis. Tasol sampela gutpela pasin wanpela brata o sista bilong spirit i mekim long mi i save strongim tru bel bilong mi na mi pilim tru. Na tu, Bill i save kirapim mi long wok strong long autim tok na beten long Jehova long bringim sampela yaupas moa i kam insait long kongrigesen.
Mi kisim wanpela dok bilong was long ol aipas bambai mi yet inap mekim ol samting. Dispela dok i helpim mi long lusim tingting olsem mi stap wanpis. Taim Bill i stap long wok, mi inap wokabaut i go long Haus Kingdom na bungim grup bilong autim tok. Insait long ol yia i go pinis, mi bin kisim 4-pela dok bilong was long mi, na olgeta wan wan i olsem hap bilong famili.
Dok bilong was long ol aipas i helpim mi gut, tasol mi gat bikpela laik long pren moa wantaim ol manmeri. Bihain, Jehova i blesim ol hatwok bilong mipela long kirapim Baibel-stadi wantaim ol yaupas. Planti yaupas i amamas long mekim Baibel-stadi, olsem na wanpela kongrigesen bilong mekim ol tok long han i kamap long Washington, D.C. Nau mi inap long toktok wantaim wan wan brata sista long kongrigesen!
Bill i winim ol mak bilong mekim wok elda na ol i makim em olsem wasman siaman bilong dispela kongrigesen bilong mekim tok long han. Mi kisim bikpela amamas tru long mekim Baibel-stadi wantaim ol yaupas na ol lain i yaupas na aipas wantaim, na planti bilong ol i givim bel long lotuim Jehova. Na tu, mi skulim ol sista i no yaupas long mekim tok long han bambai ol i ken mekim gutpela wok moa long autim tok long ol yaupas.
Taim Bilong Traim
Long 1992 mi kisim bikpela bel hevi tru, ol hevi i bin painim mi long taim mi stap yangpela yet i as bilong dispela samting. Inap sampela yia, mi hatwok tru long mekim ol samting mi mas mekim. Mi pilim olsem hap skin bilong mi i bagarap—i no long wanem mi yaupas na aipas—tasol em bel bilong mi i bagarap tru. Planti taim mi no ting olsem mi bai inap long i go long ol miting o go autim tok, na mi save krai long Jehova long strongim mi long holimpas bilip. Olsem na long dispela rot, mi no bin lusim ol miting na wok bilong go oltaim long autim tok long ol dispela taim mi stap bel hevi.—Matyu 6:33.
Long 1994, mipela i go long Vancouver, British Columbia, Kanada, bilong helpim wok bilong kirapim narapela kongrigesen bilong mekim tok long han. I hatwok long go long narapela hap. Mi lusim taun mi save long en na planti gutpela poroman. Na mi gat hevi yet long pasin bilong bel hevi na tingting planti. Tasol mi amamas long lukim wanpela nupela kongrigesen i kamap long Vancouver na mi no tingim moa hatwok bilong ol dispela samting. Mi kisim ol gutpela poroman long dispela nupela kongrigesen na mi pilim amamas long i stap.
Jehova i Mekim Gut Long Mipela
Long 1999, mi na man bilong mi na tupela narapela Witnes, mipela i go long Haiti na stap inap 6-pela wik bilong helpim wok bilong autim tok long ol yaupas. Mipela i wok bung wantaim brens-ofis bilong ol Witnes Bilong Jehova long Haiti, na mipela i skulim ol brata sista long pasin bilong mekim tok long han. Na tu, mipela i wok wantaim ol long autim tok long hap bilong ol yaupas, em teritori ol brata i no save go long en. Insait long sampela wik tasol, mipela i kirapim 30 samting Baibel-stadi wantaim ol yaupas, em ol i laik harim tok bilong Baibel! Mi kisim nupela strong long ol samting bilong spirit na taim mipela i lusim Haiti na go bek, mi kirap long mekim wok painia oltaim long Septemba 1999. Mi save bel hevi yet long sampela taim, tasol Jehova i save helpim mi, na gutpela man bilong mi na kongrigesen tu i save strongim mi na dispela bel hevi i no save pinisim amamas bilong mi.
Insait long ol yia i go pinis, mi bin pilim tru bikpela pasin sori na pasin marimari bilong Jehova. (Jems 5:11) Em i save lukautim gut olgeta manmeri bilong em—na em i save tingim moa yet ol lain i gat sampela hevi bilong skin. Long rot bilong oganaisesen bilong em, mi bin kisim Baibel New World Translation of the Holy Scriptures na planti narapela buk bilong stadi long Baibel, em ol i wokim long rait Brel. Long rot bilong yusim han bilong mekim ol toktok, mi inap kisim amamas taim mi go long ol kibung. Kongrigesen i save helpim mi long insait long olgeta miting, na bilong mekim olsem, ol i holim han bilong mi na mekim ol toktok long han. Maski mi yaupas na aipas wantaim, mi painim bel isi insait long lain bilong Jehova. Mi kisim planti samting, tasol mi gat rot long givim ol samting long ol narapela tu, na dispela i save givim bikpela amamas long mi.—Aposel 20:35.
Mi wetim nupela taim Jehova bai kamapim na mi bai inap long harim na lukluk gen. Tasol long nau, mi no wanpela tarangu meri i stap wanpis, mi gat planti milion brata sista bilong spirit na mipela olgeta i insait long wanpela bikpela famili i stap long olgeta hap bilong graun. Mi tenkyu tru long Jehova, long wanem, em i bin helpim mi long insait long dispela bikpela famili na em i bin tok promis olsem em i no inap long lusim mi o larim mi i stap nating. Tru, mi bin karim planti hevi, tasol mi inap long tok olsem: “Bikpela i save helpim mi na mi no inap pret.”—Hibru 13:5, 6.
[Piksa long pes 21]
Ol i holim han bilong mi na mekim ol toktok long han
[Piksa long pes 21]
Mi wantaim man bilong mi, Bill, long nau