Baibel i Tok Wanem?
I Stret Ol Kristen i Insait Long Ol Amamas Bilong Nuyia o Nogat?
FERNANDO, wanpela dokta long Brasil, em i tok: “Long apinun paslain long taim bilong Nuyia ol samting i save stap isi. Tasol long 11 klok samting, ol i stat long kam—em ol man i kisim bagarap long narapela i bin sutim ol long naip o gan, ol yangpela i kisim bagarap long ka, na ol meri em man bilong ol i paitim ol. Klostu olgeta taim ol strongpela dring i wanpela as bilong ol dispela bagarap.”
Taim yumi skelim ol tok i stap antap, yumi no kirap nogut long wanpela nius bilong Brasil i stori long namba wan de bilong nupela yia olsem em i de bilong planti man long olgeta hap i gat bikpela het pen long dring spak. Wanpela lain bilong nius long Yurop i tok: “Ol amamas bilong Nuyia i bilong ol man i tingim tumas ol laik bilong skin. Long bipo yet i kam inap long nau ol man i hatwok long daunim hevi bilong dring spak na long taim bilong Nuyia dispela hevi i bikpela.”
Tru, i no olgeta man i save dring spak na pait samting bilong amamas long Nuyia. Planti inap tingim ol gutpela amamas ol i bin kisim long dispela taim. Fernando, yumi stori long em, em i tok: “Taim mipela i stap pikinini yet, mipela i laik bai de bilong tingim Nuyia i mas kamap hariap. I gat planti pilai, na ol kaikai samting. Long 12 klok biknait, narapela i save holimpas narapela, na givim kis long narapela, na tok ‘Hepi Nuyia!’ ”
Long nau tu planti man i pilim olsem ol i save insait long bung bilong amamas long Nuyia na ol i bihainim ol gutpela pasin tasol. Tasol i gutpela long ol Kristen i skelim olsem wanem dispela pasin bilong amamas long nupela yia i bin kamap, na em i makim wanem samting. Ol bung bilong amamas long Nuyia i pait wantaim tok bilong Baibel o nogat?
Samting Bilong Bipo
Ol bung bilong Nuyia i no nupela samting. Ol olpela rait bilong bipo i kamapim klia olsem ol i bin wokim ol kain bung olsem long Babilon winim 4,000 yia i go pinis. Bung bilong ol i bin kamap namel long mun Mas, na em i bikpela samting tru long ol. Buk The World Book Encyclopedia i tok: “Long dispela taim, god Marduk i bin makim olgeta samting bai painim dispela kantri long nupela yia.” Bung bilong ol Babilon long amamas long nupela yia i bin stap inap 11-pela de, na ol i save mekim ol ofa, wokabaut wantaim olsem bikpela lain na amamas, na mekim sampela pasin bilong lotuim god giaman bilong kamapim pikinini.
Pastaim nupela yia bilong ol Rom tu i bin kirap long mun Mas. Tasol long 46 B.C.E., King Julius Sisar i kamapim lo olsem nupela yia bai kirap long Janueri 1. Dispela de ol i bin makim pinis bilong tingim Janus, em god bilong olgeta samting i kamap nupela, na nau em bai makim tu namba wan de bilong nupela yia bilong ol Rom. Olsem na det i senis, tasol pasin bilong mekim bung bilong amamas i stap yet. Buk Cyclopedia bilong McClintock na Strong i stori olsem long namba wan de bilong Janueri ol manmeri i “lusim pasin bilong bosim gut bel na ol i insait long ol amamas nogut, na ol kain kain pasin bilip giaman i as bilong en.”
Long nau tu, pasin bilong bihainim kain kain pasin em bilip giaman i as bilong en i insait long ol amamas bilong Nuyia. Olsem: Long sampela hap long Saut Amerika taim nupela yia i kirap planti man i save sanap tasol long lek bilong han sut. Sampela i save mekim ol hon i krai krai na mekim wok long paiakreka. Wanpela pasin bilong ol Sek long de bilong Nuyia em bilong kaikai sup ol i wokim long bin lentil, na wanpela pasin bilong ol Slovak em long putim mani o grile bilong pis aninit long laplap i karamapim tebol. Ol man i mekim ol kain pasin olsem bilong ol samting nogut i no ken painim ol na bai ol i gat planti samting bilong skin, na ol dispela samting i helpim dispela bilip bilong bipo olsem ol samting i kamap long taim nupela yia i kirap i save bosim olgeta samting i kamap long bihain.
Baibel i Tok Wanem?
Baibel i tokim ol Kristen long “wokabaut stret, . . . [na] no ken hambak nabaut na spak.”a (Rom 13:12-14; Galesia 5:19-21; 1 Pita 4:3) Planti taim ol samting Baibel i tambuim i insait long ol amamas bilong ol pati bilong Nuyia, olsem na ol Kristen i no save insait long en. Dispela i no makim olsem ol Kristen i no laikim amamas. Nogat tru. Ol i save olsem planti taim Baibel i tokim ol man i lotuim God tru long amamas—na i gat planti as long mekim olsem. (Lo 26:10, 11; Song 32:11; Sindaun 5:15-19; Saveman 3:22; 11:9) Baibel i tokaut tu olsem ol man i save kaikai na dring long taim bilong kisim amamas.—Song 104:15; Saveman 9:7a.
Tasol olsem yumi skelim pinis, bilip bilong ol haiden i as bilong ol bung bilong Nuyia. Lotu giaman i no klin na em i samting nogut tru long ai bilong God Jehova, na ol Kristen i sakim olgeta samting em bilip giaman i as bilong en. (Lo 18:9-12; Esekiel 22:3, 4) Aposel Pol i tok: “Olsem wanem, stretpela pasin na pasin bilong sakim lo tupela i ken wok bung wantaim? Olsem wanem, lait i ken bung wantaim tudak? Ating Krais i save stap wanbel wantaim Satan, a?” Olsem na i gat as na Pol i tok moa olsem: “Yupela i mas lukaut gut, nogut yupela i pas long ol samting i no klin.”—2 Korin 6:14-17a.
Na tu, ol Kristen i luksave olsem wok bilong bihainim kain kain bilip kranki bilong bipo i no makim olsem man bai stap amamas na i kisim planti samting, long wanem, pasin bilong insait long kain bung olsem inap mekim na God i no orait long man. (Saveman 9:11; Aisaia 65:11, 12) Na Baibel i tokim ol Kristen long bihainim gutpela tingting na bosim gut bel bilong ol. (1 Timoti 3:2, 11) Em nau, man i tok em i save bihainim ol tok bilong Krais, i no stret em i insait long bung i gat ol amamas nogut long en.
Maski ol bung bilong Nuyia i gat kain kain amamas bilong pulim man, Baibel i tok yumi no ken “pas long ol samting i no klin” na “yumi mas rausim olgeta pasin doti bilong bodi na bilong spirit.” Long ol man i bihainim dispela tok, Jehova i mekim gutpela tok olsem: “Bai mi yet mi kisim yupela na bai mi stap Papa bilong yupela, na yupela bai i stap pikinini bilong mi.” (2 Korin 6:17b–7:1) Tru tumas, God i tok promis olsem ol man i stap gut long em ol bai kisim ol gutpela blesing bilong oltaim oltaim na planti ol gutpela samting bilong skin.—Song 37:18, 28; KTH 21:3, 4, 7.
[Futnot]
a Taim Pol i toktok long pasin bilong “hambak nabaut na spak,” ating ol amamas bilong ol bung bilong Nuyia i insait long dispela, long wanem, dispela pasin em i bikpela tru long Rom long taim bilong ol aposel.