Askim

◼ Taim wanpela man i dai, yu ting i stret ol Kristen i givim plaua long famili bilong dispela man o putim plaua antap long bokis?

Long sampela kantri, em pasin bilong ol man long mekim olsem. Tasol sampela taim long bipo i olsem wanpela pasin bilong lotu. Olsem na gutpela sapos yumi skelim gut dispela samting, long wanem i gat sampela narapela pasin ol man i bihainim, na i olsem lotu giaman i as bilong en. Lukim dispela tok bilong buk The Encyclopedia of Religion (1987):

“Bilong mekim gut bel bilong ol god bai ol i no ken kros na bilong lotuim ol . . . sampela man i bin givim kaikai na plaua long ol olsem ofa.

“Pasin bilong mekim wok long plaua long taim man i dai, dispela pasin i kamap long olgeta hap bilong graun. Ol Grik na ol Rom long bipo i save putim planti plaua antap long man i dai pinis na antap long matmat bilong em. Long Japan, taim man bilong lotu Buda i dai, plaua lotus i karim tewel bilong em i go antap, na sampela taim ol i sapim piksa bilong plaua lotus na sanapim ston bilong makim matmat antap long en. . . . Long Tahiti, taim man i dai ol i save putim ol plaua klostu long bodi bilong em, em ol i bin pasim insait long sampela lip kain olsem bilong liklik diwai palmen, na ol i kapsaitim wel sanda i gat smel bilong plaua antap long bodi bilong dispela man bilong helpim em long i go i stap long ples spirit. . . . Na long sampela bikpela de bilong lotu ol i mekim wok long sanda o smok smel i gat smel bilong plaua long en.”

Ol man i bin mekim wok long ol plaua bilong lotuim ol god giaman, olsem na sampela Kristen i ting i no stret long ol i givim plaua long famili bilong man i dai pinis o putim plaua long bokis. Na ating ol i laik abrusim ol pasin bilong graun, long wanem, Jisas i tok ol disaipel bilong em ol i no “bilong dispela graun.” (Jon 15⁠:19) Tasol yumi mas tingim sampela tok bilong Baibel long dispela samting na tingting bilong ol man long hap bilong yumi.

Ol plaua i olsem gutpela presen God i givim long yumi bilong ol man i stap laip i ken amamas long en. (Aposel 14⁠:​15-17; Jems 1⁠:17) Ol naispela plaua God i bin wokim, em lain bilong God i bin mekim wok long en bilong lotuim em. Bilong bilasim lam long haus lotu sel, ol i wokim piksa bilong “plaua bilong diwai amon” long stik bilong en. (Kisim Bek 25⁠:​31-34) Ol i katim ol piksa bilong plaua na diwai det bilong bilasim ol banis insait long dispela haus lotu. (1 King 6⁠:​18, 29, 32) Ol haiden i mekim wok long ol plaua na rop plaua, tasol i no olsem ol man i lotu tru long God i no ken tru mekim wok long ol plaua.​—⁠Aposel 14⁠:⁠13.

Tasol olsem wanem long bihainim ol pasin bilong ples, olsem ol pasin ol man i bihainim long taim bilong planim man? Baibel i stori long planti pasin ol man i bihainim​—⁠sampela i no stret long ol man i lotu tru long God ol i bihainim, na sampela i orait long ol i bihainim. Long 1 King 18⁠:28 Baibel i stori long wanpela pasin bilong ol man bilong lotuim god Bal, em ol i save “singaut strong moa na ol i kisim ol naip . . . na katim nabaut skin bilong ol yet”​—⁠ol man i lotu tru long God i no save bihainim dispela kain pasin. Tasol long Rut 4⁠:7 Baibel i stori long wanpela pasin ol Israel bilong bipo i bihainim taim ol i “laik stretim tok long ol samting ol i baim,” na Baibel i no makim olsem i gat rong long dispela.

Ating i gat sampela pasin ol man i kirap long bihainim taim ol i mekim samting bilong lotu na God i orait long ol dispela pasin. Taim God i stori long kaikai bilong Pasova, em i no stori long ol Israel i mas mekim wok long wain, tasol bihain ol i kirap mekim wok long en, na long taim bilong Jisas ol i save bihainim dispela pasin. Jisas na ol aposel i no sakim dispela pasin bilong lotu. Ol i no gat tok long dispela pasin, na ol i bihainim.​—⁠Kisim Bek 12⁠:​6-8; Luk 22⁠:​15-18; 1 Korin 11⁠:⁠25.

Na i wankain tu long sampela pasin ol man i bihainim long taim bilong planim man. Taim wanpela Isip i dai, ol i save putim ol kain kain marasin long bodi bilong em bambai bodi i no ken bagarap kwik. Gutpela man Josep em wanpela tumbuna bilong ol Hibru, na em i no tok, ‘Dispela pasin em pasin bilong ol haiden, olsem na yumi ol Hibru i no ken bihainim.’ Nogat. Taim papa bilong em Jekop i dai, “Josep i tokim ol dokta bilong en long putim olkain marasin long bodi bilong papa bilong en, bai bodi i no ken bagarap,” na bai ol inap kisim bodi bilong Jekop i go planim long Graun Bilong Promis. (Stat 49⁠:29–50⁠:⁠3) Bihain ol Juda i kirap bihainim ol narapela pasin taim ol i laik planim man, olsem long de stret man i dai, ol i wasim bodi bilong em na planim. Ol Kristen bilong pastaim i bihainim kain pasin olsem bilong ol Juda.​—⁠Aposel 9⁠:⁠37.

Tasol olsem wanem sapos ol man i bihainim wanpela pasin bilong lotu, em wanpela tingting kranki bilong lotu giaman i as bilong en, olsem dispela tingting kranki bilong ol man olsem yumi gat tewel i no inap i dai? Olsem dispela buk i tok, “taim man i dai [sampela] i save putim ol plaua klostu long bodi bilong em, em ol i bin pasim insait long sampela lip kain olsem bilong liklik diwai palmen, na ol i kapsaitim wel sanda i gat smel bilong plaua antap long bodi bilong dispela man bilong helpim em long i go i stap long ples spirit.” Tru i gat dispela pasin i stap, tasol i no olsem ol wokboi bilong God i mas sakim ol kain pasin olsem. Ol Juda i no bilip olsem taim man i dai em i save “go i stap long ples spirit,” tasol Baibel i tok ol i bin “kisim bodi bilong Jisas, na putim dispela sanda long en, na karamapim long ol gutpela laplap, olsem ol Juda i save mekim long bodi bilong ol man i dai pinis.”​—⁠Jon 12⁠:​2-8; 19⁠:⁠40.

Ol Kristen i no ken bihainim ol pasin i no stret wantaim tok i tru bilong Baibel. (2 Korin 6⁠:​14-18) Tasol i gat kain kain samting na mak na pasin, na long sampela taim o long sampela ples, ol man i gat tingting kranki long en o i insait long samting bilong lotu giaman na i no stret wantaim tok bilong Baibel. Olsem: Ol man i bin lotuim ol diwai, na ol i ting wanpela mak olsem mak bilong apel i gat sap daunbilo (heart shape) em i mak holi, na ol haiden i mekim wok long smok smel long taim ol i mekim lotu. Olsem na yu ting ol Kristen i no ken mekim wok long smok smel, o mekim wok long ol diwai olsem bilas, o pasim bis samting i gat dispela mak (heart shape)?a I no gat as tru na yu ting olsem.

Sapos Kristen tru i laik save i orait em i bihainim wanpela pasin o nogat, em i mas tingting olsem: Sapos mi bihainim dispela pasin, bai ol man i ting mi kirap bihainim bilip o pasin i no stret wantaim Baibel? Bilong bekim dispela askim, em i mas tingim taim na ples em i stap long en. Ating em wanpela pasin bilong lotu giaman planti tausen yia bipo o bilong wanpela longwe longwe ples long nau. Tasol nogut yu lusim bikpela hap taim tru long skelim dispela samting, mobeta yu askim yu yet, olsem: ‘Ol manmeri long hap bilong mi i ting olsem wanem long dispela pasin?’​—⁠Lukim 1 Korin 10⁠:​25-29.

Sapos ol man i save, lotu giaman i as bilong wanpela pasin (o wanpela mak, olsem mak bilong kruse), orait ol Kristen i mas klia long en. Olsem na ol Kristen i no save baim o wokim ol plaua olsem mak bilong kruse samting. O ating i gat sampela pasin bilong mekim wok long plaua long taim bilong planim man na long ples bilong yu em wanpela pasin bilong lotu. Orait ol Kristen i mas klia long ol dispela kain pasin tu. Tasol yumi no ken ting pasin bilong givim plaua long taim bilong planim man o givim plaua long wantok i slip long haus sik, dispela pasin em i pasin bilong lotu na ol Kristen i no ken mekim. Nogat.b

Tasol long planti kantri, ol manmeri i save givim ol plaua long kain taim olsem, na ol man i ting dispela em i gutpela pasin. Ol plaua i naispela na ol man i bel hevi ol inap lukim na bel bilong ol inap amamas liklik. Na pasin bilong givim plaua i olsem mak bilong sori. Long sampela hap ol i no save givim plaua, ol i save kukim kaikai na i go givim long man i gat sik o em i hevi long man i dai pinis. (Dorkas i bin mekim kain gutpela pasin olsem, na ol man i laikim tru Dorkas. [Aposel 9⁠:​36-39]) Sapos bilip giaman i no as bilong pasin bilong givim plaua, ol Witnes Bilong Jehova i save givim plaua long wantok bilong ol i slip long haus sik o long famili bilong man i dai pinis. Na ol i save mekim ol narapela samting tu bilong helpim kain man olsem bilong makim olsem ol i tingim ol.​—⁠Jems 1⁠:27; 2⁠:​14-17.

[Ol Futnot]