Ol Rot Ol Man i Tingim Bai Kamapim Gutaim o Nogat?
WANPELA nius (One World) bilong lain WCC (em World Council of Churches) i tok: “Pasin birua i bin kalabusim olgeta lain inap longtaim pinis, winim 40 yia, i olsem i laik pinis nau long marimari bilong God.” Na wanpela Angliken i save raitim ol buk (em John Pobee), em i stori long wok bilong dispela lain WCC long skulim ol man long samting bilong lotu na em i tok: “Mi ting ol bikpela samting i kamap long Sentral na Isten Yurop . . . i makim olsem gutaim i laik kamap long Yurop na long ol narapela hap bilong graun, na bai olgeta lain inap i stap bel isi.”
Ol man i olsem maus bilong lain WCC ol i tokaut olsem ol i ting God i helpim wok bilong ol man long kamapim gutaim, na sampela moa i tokaut olsem. Long Epril 1991, bihain liklik long bikpela pait i bin kamap long ol kantri long hap bilong solwara bilong Persia, Pop John Paul i salim tok i go long seketeri-jeneral bilong Yunaitet Nesen long dispela taim na pop i tok: “Ol bisop bilong Misin Katolik long Midel-Is na long hap bilong Wes, ol i bilip tru long wok bilong Yunaitet Nesen . . . Ol i laik bai Yunaitet Nesen na ol narapela narapela lain bilong en i ken helpim ol man em dispela pait bilong nau i bin bagarapim ol na ol i sot tru long ol samting, na long dispela rot bai ol i ken pilim olsem olgeta lain long olgeta hap bilong graun i tingim ol na i wok gut wantaim.”
Kantri Vatiken (bilong Misin Katolik) em wanpela kantri bilong ol 35 kantri i bin kamapim na sainim kontrak long 1975 (Helsinki Agreement) na long 1986 (Stockholm Document). Taim Yunaitet Nesen i makim yia 1986 olsem “Yia Bilong Gutaim Long Olgeta Hap,” pop i amamas na em i singautim sampela hetman bilong ol bikpela lotu bilong olgeta hap long i kam bung long “Bikpela De Bilong Olgeta Hap Bilong Mekim Beten Bilong Kamapim Gutaim.” Long Oktoba 1986 ol dispela hetman bilong lotu Buda na Hindu na Islam na Sinto na Angliken na Luteran na Grik Otodoks na Juda na planti narapela lotu, ol i bin bung long biktaun Asisi, long kantri Itali, na narapela i senisim narapela long mekim ol beten bilong kamapim gutaim.
Sampela yia bihain, Asbisop bilong Kentaberi bilong Misin Angliken, em i go mekim tok insait long wanpela haus lotu long Rom na em i stori long dispela bung ol i bin mekim long Asisi na em i tok: “Long Asisi mipela i lukim olsem Bisop bilong Rom [em pop] em inap bungim olgeta Misin Kristen wantaim. Mipela i bin beten wantaim, na toktok wantaim, na wok wantaim long mekim ol samting bilong helpim olgeta lain long sindaun gut wantaim na i stap gutpela . . . Long dispela de ol i makim bilong mekim beten bilong kamapim gutaim long olgeta hap, mi pilim olsem mi sanap long ai bilong dispela God i bin tok, ‘Lukim. Mi mekim nupela samting.’ ”
Ol narapela lotu, em ol i no bin i go long dispela bung long Asisi, ol tu i pilim olsem ol wok ol man i pasim tok long mekim bilong kamapim gutaim bai kamap gutpela. Nius bilong Dats Rifom Sios bilong Saut Afrika (Die Kerkbode) i tok: “Ol samting i painim yumi long nau i makim olsem nupela taim i wok long kamap. I gat sampela samting em sampela yia bipo yumi ting i no inap tru long kamap, tasol nau yumi lukim ol dispela samting i kamap. Pasin pren i wok long kamap . . . namel long Soviet Yunion na hap bilong Wes, na dispela i mekim sampela samting long ol lain i stap long ol narapela longwe longwe hap. Long hap yumi stap long en, ol lain i save stap birua na i olsem ol i no inap tru long kamap pren, tasol nau ol i toktok wantaim, na laik bilong i stap ‘wanbel’ i wok long kamap long olgeta hap . . . Yumi Kristen i mas amamas long olgeta dispela wok bilong helpim ol manmeri long sindaun gut wantaim. Yumi ken beten bai gutaim i ken kamap long taim bilong yumi.”
Yu ting God i helpim ol wok ol man i pasim tok long mekim bilong kamapim gutaim long olgeta hap bilong graun?
Baibel i Tok Wanem?
Sapos yu ting wok bilong ol man inap helpim yu, Baibel i givim toksave long yu olsem: “Ol king na ol man bilong graun i no inap kisim bek yu. Olsem na nogut yu bilip long ol. Taim ol i dai ol i tanim i kamap graun gen. Na long dispela taim ol i no inap mekim olgeta samting ol i bin tok long mekim.” (Buk Song 146:3, 4) Long nau i olsem gutaim i laik kamap, tasol yumi no ken giamanim bel bilong yumi. Ol man i no gat strong inap long mekim olgeta samting. Planti taim, ol samting i kamap i winim tru strong bilong ol. Ol i no inap save long ol samting i stap hait na i bagarapim ol gutpela wok ol i pasim tok long mekim.
Inap 700 yia paslain long taim bilong Jisas, olsem long taim bilong profet Aisaia, ol hetman bilong lain Juda ol i wokim kontrak wantaim ol narapela lain na pasim tok long i stap sekan wantaim ol bambai gutaim i ken kamap, wankain olsem ol lain long nau i wok long mekim. Na tu, long dispela taim bipo ol hetman bilong lotu i helpim ol wok ol bikman bilong gavman i mekim. Tasol Aisaia i toksave long ol Juda olsem: “Yupela i ken i go het na pasim tok long mekim wanem samting yupela i ting long mekim. Tasol yupela i no inap mekim. Olgeta dispela toktok bilong yupela bai i no gat kaikai bilong en.” (Aisaia 8:10) Ol i no inap tru long mekim ol samting ol i pasim tok long mekim. Ating wankain samting inap kamap long nau tu?
Tru tumas, long wanem, long maus bilong dispela profet God i tokaut long rot em yet i makim bilong kamapim gutaim. Em i no ken kamapim long rot bilong wanpela oganaisesen bilong ol man. Nogat. Em bai kamapim long rot bilong wanpela tumbuna pikinini bilong King Devit bilong Israel. (Aisaia 9:6, 7) Dispela man bilong kisim wok king bilong Devit em Krais Jisas, em i bin bekim tok long askim bilong Pontius Pailat na tokaut olsem em i wanpela king, tasol em i tokim Pailat: “Kingdom bilong mi em i no bilong dispela graun.” (Jon 18:36; Luk 1:32) Kingdom bilong Jisas em i bilong heven. Na dispela Kingdom—i no Yunaitet Nesen o wanpela gavman bilong graun—bai kamapim gutaim bilong i stap oltaim.—Daniel 2:44.
Krais Jisas i tok profet olsem Kingdom bilong em bai kamap long heven na kirap mekim wok bilong en long wanpela taim bilong “ol bikpela pait” na i gat “tok win long ol bikpela pait i kamap,” na ‘narapela lain na kingdom i kirapim pait long narapela lain na kingdom.’ Truim bilong dispela tok profet i makim yia 1914 em i taim bilong ol dispela samting i bin kamap, na i makim olsem kirap long yia 1914 yumi bin stap long ‘taim bilong pinis bilong pasin bilong dispela graun.’—Matyu 24:3, 6-8.
Dispela i givim wanem tingting long yumi? Nau yumi save, las de i klostu—i no gat bikpela hap taim moa na bai pasin bilong dispela graun i pinis. Olsem wanem? Dispela i mas mekim na yumi tingting planti na bel hevi? Sapos yumi tingim ol pasin nogut na pasin i no stret na hatpela pasin narapela man i bin mekim long narapela man, na ol bikpela pait i bin kamap, na bikpela pen na hevi ol man i bin karim, orait taim pasin bilong dispela graun i pinis, yumi no ken bel hevi. Bai yumi amamas long i stap aninit long wanpela king em Baibel i stori long em olsem: “Spirit bilong Bikpela bai i kam i stap long em na givim em gutpela save na tingting . . . bilong bosim ol manmeri bilong en. . . . Oltaim em bai i stap aninit long Bikpela.”—Aisaia 11:2.
Gutaim Tru Long Graun
Tru tumas, gutaim tru i no inap kamap long rot bilong ol man—em bai kamap long taim Kingdom bilong God i bosim graun na ol samting i kamap long olgeta hap olsem tok profet bilong Aisaia i makim. Long maus bilong profet Aisaia, God i tok: “Mi wokim nupela skai na nupela graun. Na ol man bai i no inap tingim moa ol samting i bin kamap bipo.” (Aisaia 65:17) Maski ol bikpela man bilong lotu i mekim planti beten bilong helpim wok bilong ol man, ol rot ol man i tingim bilong kamapim gutaim long olgeta hap i no inap senisim rot God i makim.
Kingdom bilong God bai kamapim gutpela taim tru long olgeta hap bilong graun, na dispela gutaim bai stap oltaim. Planti hap bilong Baibel i stori long dispela gutaim na wanpela hap i stori olsem: “Bai ol i paitim bainat bilong ol i kamap olsem ain bilong brukim graun, na paitim spia bilong ol i kamap olsem naip. Na olgeta lain manmeri bai i no pait moa, na bai ol i no skul moa long pait. Na olgeta man wan wan bai i sindaun gut klostu long gaden wain na diwai fik bilong ol, na i no gat wanpela man bai i mekim ol i pret. Bikpela I Gat Olgeta Strong i bin promis long mekim ol dispela samting.”—Maika 4:3, 4.
Gutaim God yet i tok promis long kamapim, dispela kain gutaim tasol inap i stap oltaim. Olsem na yu no ken bilip long ol bikpela man bilong graun na wetim ol i kamapim gutaim. Yu mas bilip long God. Sapos yu mekim olsem, bai yu stap amamas olsem wanpela man bilong raitim song long Baibel i tok: “Sapos wanpela man i bilip long God bilong Jekop bai em i helpim em, na sapos dispela man i pas wantaim God, Bikpela bilong em, orait em i ken amamas. God i bin mekim kamap heven na graun na solwara na olgeta samting i stap long en. Na oltaim God i save bihainim olgeta promis bilong em.”—Buk Song 146:5, 6.
[Blok long pes 7]
Misin Katolik na Wok Politik
“Krais i bin tok, kingdom bilong em ‘i no bilong dispela graun,’ tasol kirap long taim bilong Konstantin, ol bikpela man bilong lotu na ol pop . . . ol i bin insait tru long wok politik bilong kantri na bilong olgeta hap.”—Buk The Catholic Church in World Politics, bilong Profesa Eric Hanson bilong Yunivesiti Santa Klara, em yunivesiti bilong lain Katolik ol i kolim ‘Lain Bilong Jisas.’