Yu Inap Painim Tok Bilong Lotu Em i Tru?
LONG Swiden wanpela man i laik save long God em i stap long wanpela taun i gat skul yunivesiti, em Apsala. Dispela man i kirap skelim bilip bilong ol lotu bilong dispela taun, na em i go long haus lotu bilong ol tu. Em i harim ol tok ol pris pasto i autim, na em i toktok wantaim sampela man bilong ol dispela lotu. Em i lukim olsem ol Witnes Bilong Jehova tasol i strong long tok ol i “painim pinis tok i tru.” I gat kain kain tingting na bilip bilong ol lotu, olsem na em i laik save i gat wanem as na ol Witnes i tok olsem.
Yu yet yu ting yumi inap painim tok bilong lotu em i tru? Yu ting yumi inap kisim save long tok i tru olgeta?
Save Bilong Ol Man na Tok i Tru
Ol man i bin skul long save bilong ol man, ol i ting yumi no inap painim tok i tru olgeta. Ating yu save sampela i tok, wok bilong painim save em “pasin bilong skelim skelim ol samting bilong kisim save long as bilong laip, olsem ol samting i gat laip i bin kamap olsem wanem.” Tasol planti taim ol i no inap painim dispela save. Wanpela man bilong Swiden i raitim buk na em i tok: “Planti askim ol man i mekim bilong painim save em kain askim i no gat bekim tru bilong en. . . . Planti man i ting olgeta askim bilong painim save long as bilong ol samting . . . ol i kain askim olsem.”—Alf Ahlberg, long buk Filosofins Historia.
Olsem na save ol man i kisim i no bin helpim ol long painim bekim bilong ol bikpela askim bilong ol long i stap bilong ol; dispela i mekim na ol i no amamas o ol i pilim nogut tru. Wanpela man bilong Swiden i raitim buk na em i tok: “Wanpela samting yumi kisim save long en em olsem: ol samting bilong graun na bilong antap i no gat tingting long helpim yumi; yumi no winim bataplai o natnat. . . . Ol dispela strong i stap na ol i wok wantaim long ples antap na long graun, na yumi no inap mekim wanpela samting, nogat tru. Planti man i kamapim kain tingting olsem long ol buk ol i raitim taim ol i wet nating inap olsem wan handet yia bilong lukim ol samting i kamap gutpela.”—Gunnar Aspelin, long buk Tankelinjer och trosformer.
God i Mas Kamapim Tok i Tru Long Yumi?
Ol man i bin painim painim save long tok i tru bilong as bilong ol samting i gat laip na i olsem ol i no inap kisim. Olsem na i stret yumi ken ting God i mas kamapim long yumi. Ol samting yumi lukim olsem diwai plaua samting, ol inap givim sampela save long yumi. Yumi no inap kisim olgeta save long as bilong laip long dispela rot, tasol em i helpim yumi long save long sampela samting yumi no inap lukim long ai. Liklik hap gras i wok long kamap bikpela na ol lo i bosim dispela i narapela kain long ol lo i bosim ol ston i hip nating long hul i bruk nabaut. Ol samting i gat laip i save kamap bikpela na wok gut, na dispela i narapela kain long ol samting i no gat laip. Dispela i givim tingting long wanpela saveman bilong lo na lotu na em i tok: “Ol man i lukim ol samting [God] i bin wokim. Long dispela rot ol man inap save long sampela pasin bilong God i stap hait.”—Rom 1:20.
Tasol i mas i gat narapela rot bilong kisim save tru long husat i bin wokim ol dispela samting i gat lo bilong bosim ol na i wok gut. I stret yumi ken ting i gat rot, a? I stret yumi ken ting Man bilong wokim ol samting i gat laip hia long graun em bai wokim rot na yumi inap save long em, a?
Baibel i tok em i dispela rot. Long dispela nius, planti taim mipela i bin tokaut long ol samting i makim olsem Baibel em i Buk Bilong God, na planti man i gat tingting ol i bilip olsem. Wanpela samting bilong Baibel yumi ken tingim em olsem: Ol man bilong raitim Baibel i strong long tokaut olsem ol tok ol i raitim em i no tok bilong ol yet. Winim 300 taim, ol profet bilong Baibel i tok, ‘Bikpela i tok olsem.’ (Aisaia 37:33; Jeremaia 2:2; Nahum 1:12) Yu save, ol man bilong raitim buk o tok long nius ol i laik putim nem bilong ol bambai ol man i save husat i bin raitim. Tasol ol man i bin raitim Baibel i daunim nem bilong ol yet, na i hatwok long save husat i bin raitim sampela hap bilong Baibel.
Narapela samting bilong Baibel em yumi ken tingim em olsem: I gat 66 liklik buk bilong en, tasol tok bilong olgeta i stret wantaim. Dispela i narapela kain tru, long wanem, ol i bin raitim insait long 1,600 yia. Sapos yu go long wanpela haus buk na kisim 66 buk bilong lotu ol i bin raitim insait long 1,600 yia na yu pasim wantaim na i kamap olsem wanpela buk, yu ting dispela buk bai i gat wanpela as tok tasol na olgeta tok bilong en bai stret wantaim? Nogat, a? Sapos olsem em wanpela mirakel. Tasol tingim dispela samting: Ol liklik buk bilong Baibel i gat wanpela as tok tasol, na tok bilong narapela i helpim tok bilong narapela. Dispela i kamapim klia olsem i gat wanpela man tasol i as bilong ol tok bilong Baibel; em i bin givim tingting long ol man na ol i raitim.
Tasol i gat wanpela samting i kamapim klia tru olsem God i as bilong ol tok bilong Baibel, em ol tok profet. God i givim save long ol man long sampela samting i mas kamap bihain. Long Baibel i gat kain tok olsem “long dispela taim bai” na “wanpela taim bai i kamap bihain.” (Aisaia 2:2; 11:10, 11; 23:15; Esekiel 38:18; Hosea 2:21-23; Sekaraia 13:2-4) Planti handet yia paslain long taim Jisas i kam long graun, ol tok profet long Olpela Testamen i stori long ol samting em bai mekim—kirap long taim mama i karim em i go inap long em i dai. I stret yumi mas kisim tingting olsem Baibel em i rot bilong kisim save long tok i tru bilong as bilong ol samting i gat laip. Jisas yet i tok olsem. Em i tok: “Tok bilong yu i tru olgeta.”—Jon 17:17.
Lotu na Tok i Tru
Tasol planti man i bilip long Baibel ol tu i ting yumi no inap kisim save long tok i tru olgeta. Pasto John S. Spong bilong Amerika i tok: “Yumi mas . . . lusim pasin bilong ting yumi save long tok i tru na ol narapela i mas kisim tingting bilong yumi. Yumi mas save yumi olgeta i no inap save long tok i tru olgeta.” Wanpela Katolik i save raitim ol buk (Christopher Derrick) em i kamapim wanpela as na sampela man i ting yumi no inap painim tok i tru, em i tok: “Sapos man i tok long ‘tok i tru’ bilong lotu, i olsem em i tok em i save . . . Na i olsem em i tok tingting bilong narapela i kranki; na i no stret yumi tok olsem.”
Yu man bilong tingting na gutpela sapos yu tingim sampela askim long dispela samting, olsem: Sapos yumi no inap painim tok i tru, bilong wanem Krais Jisas i tok: “Yupela bai i save long tok tru, na tok tru bai i mekim yupela i kamap fri”? Na bilong wanem winim wan handet taim Nupela Testamen i stori long ‘tok i tru’ wantaim bilip? I gat wanem as bilong dispela sapos yumi no inap painim tok i tru?—Jon 8:32; 1 Timoti 2:3, 4.
Jisas i makim olsem yumi inap painim tok i tru, na yumi mas kisim save long en bambai God i ken orait long lotu bilong yumi. Taim wanpela meri Samaria i laik save wanem pasin bilong lotu i stret—pasin bilong ol Juda long Jerusalem o pasin bilong ol Samaria long maunten Gerisim—taim Jisas i bekim tok long em, Jisas i no tok em i no inap save long pasin tru bilong lotu long God. Nogat. Em i tok: “Olgeta man i laik lotu tru bai ol i lotu long Papa long [spirit] na long pasin i tru. Na Papa i laikim tumas bai ol kain man olsem i mas lotu long em. God em i Spirit. Na ol man i lotu long em, ol i mas lotu long [spirit] na long pasin i tru.”—Jon 4:23, 24.
Planti man i tok, ‘Yumi inap kamapim kain kain tingting long as bilong ol tok bilong Baibel, olsem na yumi no inap save wanem tingting i stret.’ Tasol yu ting ol i bin raitim ol tok bilong Baibel i no klia na yumi no inap save long as tru bilong en? Tru i hatwok liklik long save long as bilong sampela tok profet na tok piksa. Olsem: Buk bilong Daniel i gat planti tok profet long en na God i tokim Daniel, as bilong ol dispela tok bai i stap hait inap long “taim bilong las de.” (Daniel 12:9) Na i gat sampela tok piksa na mak samting em yumi mas wok long kisim save long as bilong en.
Tasol Baibel i kamapim klia ol as tok ol Kristen i bilip long en na ol stretpela pasin yumi mas bihainim bambai yumi ken lotu long God long pasin i tru. Yumi no inap kisim narapela narapela tingting long dispela. Pas i go long ol Efesus i tok, ol Kristen i gat “wanpela” pasin bilong bilip; dispela i makim olsem i no gat kain kain pasin bilong bilip. (Efesus 4:4-6) Tasol ating yu laik save, ‘Sapos i no gat narapela narapela as bilong tok bilong Baibel, bilong wanem i gat narapela narapela lotu “Kristen”?’ Yumi inap save long bekim bilong dispela askim sapos yumi tingting bek long taim ol aposel bilong Jisas i dai pinis na lotu Kristen giaman i wok long kamap.
‘Wit na Gras Nogut’
Jisas i mekim tok piksa long wit na gras nogut na makim olsem ol Kristen giaman bai kamap. Jisas yet i stori olsem “wit” i makim ol Kristen tru; na “gras nogut” i makim ol Kristen giaman, em ol i lusim bilip Kristen tru. Jisas i tok “taim ol manmeri i slip,” wanpela “birua” i kam, na em i tromoi ol pikinini bilong gras nogut namel long wit. Dispela pasin i kamap long taim ol aposel i dai pinis na ol i slip long matmat. Tok piksa i makim olsem ol Kristen tru na Kristen giaman bai kamap wantaim inap “long las de bilong dispela graun.” Olsem na inap planti handet yia i hatwok long save husat ol i Kristen tru, long wanem, ol man i holim nating nem Kristen ol i pulap long “gaden” bilong lotu. Tasol long “las de bilong dispela graun” senis i mas kamap. “Pikinini Bilong Man bai i salim ol ensel bilong en,” na ol bai tilim ol Kristen giaman na ol Kristen tru na putim ol long tupela lain. Long dispela rot lain Kristen tru bai kamap ples klia olsem long taim bilong ol aposel.—Matyu 13:24-30; 36-43.
Tok profet bilong Aisaia na Maika tu i makim olsem long “taim bai i kamap bihain” ol man i lotu tru long God bai bung wantaim gen. Aisaia i tok: “Wanpela taim bai i kamap bihain na dispela maunten, haus bilong Bikpela i sanap long en, em bai i stap antap tru na i winim olgeta arapela maunten. Na olgeta lain manmeri bai i kam bung long en. Ol lain manmeri bilong olgeta hap bai i tok olsem, ‘Kam, yumi go long maunten Saion, em maunten bilong Bikpela. Yumi go long haus bilong God bilong Israel, bilong em i ken skulim yumi long ol pasin em i laik yumi mekim, na bai yumi ken wokabaut long rot em yet i makim.’ ” Sapos yumi skelim gut ol samting i kamap yumi ken save, tok profet bilong Aisaia i kamap tru long taim bilong yumi.—Aisaia 2:2, 3; Maika 4:1-3.
Tasol i no long strong bilong ol man na lain Kristen i kamap bikpela. Jisas i tok bai em i “salim ol ensel” bilong bungim ol man. Na Jisas i makim bikpela wok bilong lain Kristen, em i tok: “Long dispela taim ol stretpela manmeri bai i lait olsem san, insait long kingdom bilong Papa bilong ol.” (Matyu 13:43) Dispela i makim olsem long olgeta hap bilong graun lain Kristen bai mekim wok bilong skulim ol man na givim ‘lait,’ olsem save long ol.
Ol Witnes Bilong Jehova i lukim truim bilong dispela tok long wok ol i mekim bilong skulim ol man long 232 kantri long nau. Taim ol man i no bel nogut ol i skelim bilip na pasin na oganaisesen bilong ol Witnes wantaim Baibel, ol inap lukim klia tru olsem dispela i stret wantaim lain Kristen bilong pastaim. Ol Witnes i save kolim bilip bilong ol olsem “tok i tru,” tasol ol i no hambak na ting ol i winim ol narapela na ol i mekim olsem. Nogat. Ol i mekim olsem, long wanem, ol i bin wok strong long stadi long Baibel, em Tok Bilong God, na ol i bihainim tok bilong Baibel tasol bilong makim wanem pasin bilong lotu na bilip i stret.
Ol Kristen bilong pastaim i kolim bilip bilong ol olsem “tok tru.” (1 Timoti 3:15; 2 Pita 2:2; 2 Jon 1) Ol tok ol i bilip long en em yumi mas kisim olsem tok i tru long nau. Ol Witnes Bilong Jehova i laik bai olgeta man i ken stadi long Baibel na kisim save long dispela tok i tru. Mipela i laik bai yu mekim olsem, na bai yu inap kisim amamas i save kamap long man i painim pinis gutpela lotu i winim olgeta narapela lotu, na yu painim pinis tok i tru!
[Blok long pes 5]
TINGTING BILONG SAMPELA MAN NA TOK I TRU
POSITIVISM i olsem: Olgeta tingting bilong ol lotu i giaman tasol, na as bilong painim save em bilong bungim na givim wanpela tingting tasol long ol man long as bilong ol samting.
EXISTENTIALISM i olsem: Ol man i bilip i no gat gutpela samting inap kamap, long wanem, ol i tingim ol samting nogut tru bilong Namba 2 Pait. Ol i ting bilong painim save long as bilong pen na hevi bilong ol man yumi mas save, ol i bilong i dai tasol na i no gat as bilong i stap bilong ol. Wanpela man bilong raitim buk (Jean-Paul Sartre) em i gat dispela tingting na em i tok, i no gat God, olsem na ol man i stap nating, i no gat helpim bilong ol long ples antap o long graun.
SKEPTICISM i olsem: Long rot bilong lukim na skelim ol samting na wokim tingting, yumi no inap kisim save tru—olsem tok i tru olgeta—long as bilong laip.
PRAGMATISM i olsem: Sapos ol bilip bilong yumi i helpim ol man, olsem bilong stretim skul, na pasin, na tingting bilong ol, ol dispela bilip i gutpela, na i no gat as bilong painim tok i tru, long wanem, tok i tru yet i no inap helpim yumi.
[Piksa Kredit Lain long pes 2]
Page 3: Namba tu piksa long han kais: Courtesy of The British Museum; Piksa long han sut: Sung Kyun Kwan University, Seoul, Korea