Yu Man Bilong Ting Olsem Gutpela Samting Bai Kamap o Samting Nogut?
“EM I gutpela taim, na em i taim nogut; . . . em i taim bilong wetim gutpela samting i kamap, na em i taim bilong bel hevi; planti gutpela samting inap painim mipela, na i no gat wanpela gutpela samting inap painim mipela.” Em namba wan tok bilong buk A Tale of Two Cities (Stori Bilong Tupela Taun), Sals Dikens i raitim, na i makim olsem, ol samting i kamap em inap mekim sampela samting long tingting bilong yumi.
Dispela tupela taun em buk i stori long en em Landon na Paris long taim ol Frans i bin pait na daunim gavman. Long 1789 dispela lain i daunim gavman ol i mekim tokaut olsem ol i laik helpim ol man nating long Frans em ol narapela i bin daunim ol, na taim dispela lain nating i harim dispela tokaut, em nau, i olsem ol i stap long “taim bilong wetim gutpela samting i kamap.” Tasol taim lain bilong olpela gavman i harim dispela tokaut, i olsem “taim bilong bel hevi” i kamap bilong bringim ol i go long bagarap na indai.
Em nau, sampela i ting gutpela samting bai kamap na sampela i ting i no gat gutpela samting bai kamap. Na i wankain tu long nau.
Skelim Yu Yet
Olsem wanem? Yu man bilong ting olsem gutpela samting bai kamap? O yu man bilong ting olsem i no gat wanpela gutpela samting bai kamap? Olsem, yu laik bai gutpela samting i kamap, tasol yu ting i no inap.
Siksti yia bipo, wanpela man bilong raitim buk, em James Branch Cabell bilong Amerika, em i stori long dispela tupela tingting, olsem: “Man bilong ting gutpela samting bai kamap em i save tokaut olsem yumi stap long wanpela gutpela taim tru, winim olgeta narapela gutpela taim inap kamap; na man bilong ting i no gat wanpela gutpela samting bai kamap, em i save ting, sapos tru i stap bilong ol man i no inap kamap gutpela moa, winim dispela, orait gutpela samting i no inap kamap bihain.” Sapos yu ting dispela tingting i no stret, orait skelim dispela tripela samting bilong nau i stap daunbilo. Taim yu mekim pinis, orait askim yu yet, ‘Mi man bilong ting olsem gutpela samting bai kamap o samting nogut?’
Gutaim Bilong i Stap Oltaim: Yumi inap kolim sampela kantri i gat pait long en, olsem Aialan, kantri bipo ol i kolim Yugoslavia, Midel-Is, Barundi, Ruanda. Yu ting i gat rot long stretim ol hevi i bin kamap long ol dispela kantri, na long ol narapela kantri tu, na bai gutaim i ken kamap long olgeta hap graun na i stap oltaim? Yu ting gutaim tru bai kamap long graun?
Ol Samting Bilong Mani: Sampela kantri bilong Yurop i bung long mekim wok bisnis ol i laik long 1999 bai ol i gat wankain mani tasol. Tasol mani i wok long lusim strong bilong en na gavman i gat dinau. Na pasin bilong paulim mani i wok long bagarapim wok bisnis bilong planti kantri long Not na Saut Amerika na Afrika—long ol dispela hap, mani i lusim strong bilong en na ol narapela narapela lain i no stap wanbel. Yu ting bihain ol samting bilong mani bai kamap gutpela long olgeta hap?
No Gat Wok: Long 1997 long taim bilong eleksen, ol misin long Briten i bin strong long olgeta lain politik i mas mekim bikpela wok na bai olgeta man inap kisim wok mani. Tasol klostu wan bilion manmeri long graun ol i no gat wok mani o ol i gat liklik wok mani tasol na i no inap long ol. Olsem na yu ting i gat rot long helpim olgeta man, na ol yangpela tu, long kisim wok?
Em nau! I olsem i no gat wanpela gutpela samting inap kamap, a? Tasol i gat as na yumi ken ting gutpela samting bai kamap, na mipela laik helpim yu na bai yu inap save long olsem wanem yu inap kisim dispela kain tingting.
[Piksa long pes 3]
Ol Frans i pait
[Kredit Lain]
Ol i kisim long buk Pictorial History of the World