Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w99 1/1 p. 26-29
  • Jerom—Man i Go Pas Long Tanim Baibel

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Jerom—Man i Go Pas Long Tanim Baibel
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1999
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Em i Kamap Wanpela Saveman
  • Pop i Givim Wok Long Em
  • Tok Pait i Go Bikpela
  • Em i Kamap Saveman Bilong Tok Hibru
  • Nambawan Bikpela Wok Bilong Jerom Ol i Kros Long En
  • Gutpela Wok Bilong Em i Stap Longpela Taim
  • Baibel i Stap Laip Yet Long Wanpela Tok Ples i Dai Pinis
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2009
  • Yumi Kisim Baibel Olsem Wanem—Hap Wan
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1997
  • Baibel​—⁠Bilong Wanem i Gat Planti?
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova (Bilong Pablik)—2017
  • Mi Painim Pinis Samting i Winim Gol
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1998
Lukim Moa
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1999
w99 1/1 p. 26-29

Jerom—Man i Go Pas Long Tanim Baibel

LONG Epril 8, 1546, Kibung Bilong Trent i tok, ‘Misin Katolik i orait long Baibel Vulgate long tok Latin, na no gat wanpela man i ken painim rot bilong sakim dispela Baibel.’ Inap wan tausen yia paslain long dispela kibung, Baibel Vulgate i stap pinis, tasol inap longpela taim ol man i bin tok pait long en na long man i bin tanim dispela Baibel, em Jerom. Jerom em i husat? Bilong wanem ol man i tok pait long em na long Baibel em i bin tanim? Olsem wanem wok bilong em i stiaim wok bilong tanim Baibel long nau?

Em i Kamap Wanpela Saveman

Nem bilong Jerom long tok Latin em Eusebius Hieronymus. Mama i karim em long yia 346 C.E. samting long Stridon, long wanpela provins bilong Rom, em Dalmesia, em klostu long boda bilong Itali na Slovenia long nau.a Papamama bilong em ol i gat mani kago, na taim em i yangpela yet em i kisim ol gutpela samting em mani inap givim long man. Olsem: Em i skul long Rom na wanpela saveman bilong ol lo bilong tok ples, em Donatus, em i skulim em. Jerom i kisim save hariap long ol lo bilong tok ples, na long pasin bilong toktok gut, na long save bilong dispela graun. Long dispela taim em i kirap long lain long tok Grik tu.

Jerom i bin lusim Rom long yia 366 C.E., na em i raun raun, na bihain em i kamap long Akwaleia, long Itali, na long dispela hap em i kisim save long pasin bilong tambuim skin long kisim ol amamas. Em i laikim dispela pasin bilong daunim olgeta laik bilong skin, na inap sampela yia, em wantaim sampela pren bilong em ol i bihainim dispela pasin long i stap bilong ol.

Long yia 373 C.E., sampela hevi ol man i no save long en i mekim na dispela lain i bruk. Jerom i bel hevi, na em i go long hap bilong is long Bitinia, Galesia, Silisia, na bihain em i kamap long Antiok, long Siria.

Longpela rot i nogutim skin bilong em. Strong bilong em i pinis na em i gat sik, na fiva i laik bagarapim em olgeta. Long pas em i raitim long wanpela pren em i tok: “Gutpela sapos Bikpela Krais Jisas i bringim mi i kam long yu. Maski sampela taim mi no gat sik skin bilong mi i no strong, tasol nau em i bagarap tru.”

Jerom i sik, na em i stap wanpis, na bel bilong em i no stap isi. Na i no ol dispela samting tasol, nogat; bihain liklik narapela hevi i painim em​—⁠em hevi bilong ol samting bilong spirit. Long driman em i lukim wanpela man i “pulim em i go long kot” bilong God. Taim man i bosim kot i askim Jerom, em i husat, Jerom i tok: “Mi wanpela Kristen.” Tasol man i bosim kot i tok: “Yu giaman, yu bihainim Sisero na yu no bihainim Krais.”

I kam inap long dispela taim, Jerom i gat strongpela laik long kisim save long ol stori bilong ol haiden, na long Tok Bilong God, nogat. Em i tok: ‘Bel bilong mi i kotim mi strong.’ Jerom i laik stretim dispela samting, olsem na long driman bilong em, em i tok tru antap: “Bikpela, sapos bihain mi kisim gen wanpela buk bilong dispela graun, o sapos mi ritim gen kain buk olsem, i olsem mi givim baksait olgeta long Yu.”

Bihain, Jerom i tok ol man i no ken kotim em long samting em i bin tok tru antap long en long driman. Tasol em i tingting strong long inapim tok bilong em​—⁠inap long sampela mak. Olsem na Jerom i lusim Antiok, na em i painim ples bilong stap wanpis long Kalsis, long ples wesan nating bilong Siria. Em i stap longwe long ol narapela man, na em i givim bel olgeta long stadi long Baibel na long ol buk bilong lotu. Jerom i tok: “Mi givim bel tru long ritim ol buk bilong God, bipo mi no bin givim bel olsem long ritim ol buk bilong man.” Em i lain tu long tok Siriak, na em i kirap long stadi long tok Hibru, na wanpela man Juda i bin kamap Kristen i helpim em.

Pop i Givim Wok Long Em

Inap 5-pela yia Jerom i stap longwe long ol narapela man, na bihain em i go bek long Antiok bilong skul gen. Tasol taim em i kamap long Antiok, em i lukim olsem misin i bruk. Taim Jerom i stap yet long ples wesan nating, em i bin askim Pop Damasus long mekim sampela tok bilong helpim em. Jerom i tok: “Misin i bruk long 3-pela lain, na wan wan lain ol i laik kisim mi long lain bilong ol.”

Bihain, Jerom i bihainim Polinus, em wanpela bilong ol 3-pela man ol i tok, ol i mas kamap bisop bilong Antiok. Jerom i larim Polinus i makim em long kamap pris sapos Jerom i ken mekim yet 2-pela samting. Namba wan, em i laik stap wanpis na mekim wok bilong em. Na namba tu, em i strong tru olsem em i no mekim ol wok pris long wanpela haus lotu.

Long yia 381 C.E., Jerom i go wantaim Polinus long Kibung Bilong Konstantinopel, na bihain ol i go long Rom. Kwiktaim Pop Damasus i luksave olsem Jerom i gat gutpela save, na em i saveman tru long ol tok ples. Insait long wanpela yia Jerom i kisim gutpela namba olsem kuskus bilong Damasus.

Taim em i mekim wok kuskus, Jerom i no surik long mekim ol samting ol man i tok pait long en, nogat; i olsem em i kirapim ol man long tok pait. Olsem: Maski em i stap long haus bilong pop ol gutpela samting i pulap long en, em i tambuim em yet long kisim ol amamas bilong skin. Em i kirapim ol narapela man long bihainim dispela pasin, na tu, em i tok strong olsem i no stret ol pris na bisop samting i gat ol gutpela samting bilong graun, olsem na planti man ol i birua long Jerom.

Tru, i gat ol man i no laikim Jerom, tasol Pop Damasus i helpim em. I gat gutpela as na pop i strongim Jerom long mekim yet dispela wok bilong em long tanim Baibel. Long dispela taim, i gat planti narapela narapela Baibel long tok Latin em ol man i mekim wok long en. Planti bilong ol dispela Baibel ol man i no bin tanim gut, olsem na i gat ol bikpela popaia long tok bilong en. Narapela samting Damasus i tingting planti long en, i olsem: Tok ples i brukim hap bilong Is na hap bilong Wes em misin i bosim. I no gat planti man long hap bilong Is ol i save long tok Latin, na long hap bilong Wes, wan wan man tasol i save long tok Grik.

Olsem na Pop Damasus i laik bai ol man i tanim gen 4-pela Gutnius long tok Latin. Damasus i laik ol i tanim wanpela Baibel, em tok bilong en i stret wantaim tok Grik bilong bipo, tasol tok bilong en i mas gutpela na klia long tok Latin. Jerom em i wanpela bilong sampela saveman tasol inap kamapim wanpela Baibel olsem. Jerom i save gut tru long tok Grik, Latin, na Siriak, na em i save tu long tok Hibru, olsem na em inap tru long mekim dispela wok. Orait, Damasus i givim wok long Jerom, na em bai mekim dispela wok inap 20 yia.

Tok Pait i Go Bikpela

Jerom i tanim hariap tru 4-pela Gutnius, tasol pasin bilong em long tanim tok i klia na i kamapim bikpela save bilong em. Em i skelim olgeta olpela rait Grik i stap long dispela taim, na em i stretim sampela tok bilong Baibel Latin bambai em i stret moa wantaim tok Grik.

Planti man ol i laikim 4-pela Gutnius em Jerom i bin tanim, na ol i laikim tu Buk Song em i tanim long tok Latin em Baibel Grik Septuagint i as bilong tok bilong en. Tasol ol man bilong tok pait long Jerom ol i stap yet. Jerom i tok: “Sampela man nogut ol i sutim tok long mi na ol i tok, taim mi bin stretim sampela ves bilong 4-pela Gutnius, mi no bin kisim tok orait long ol saveman bilong bipo, na mi no bin kisim tingting bilong olgeta man bilong graun long dispela samting.” Bihain long taim Pop Damasus i dai long yia 384 C.E., ol dispela kain strongpela tok i go bikpela. Jerom i no pren gut wantaim nupela pop, olsem na em i lusim Rom. Na em i go gen long hap bilong is.

Em i Kamap Saveman Bilong Tok Hibru

Long yia 386 C.E., Jerom i go sindaun long Betlehem, na em i stap long dispela hap i go inap long taim em i dai. Liklik lain manmeri ol i stap gut long em ol i go wantaim em, na wanpela meri bilong Rom i gat planti mani, em Paula, em tu i go wantaim em. Tok bilong Jerom i mekim na Paula i kirap bihainim pasin bilong tambuim skin long kisim ol amamas. Long mani bilong Paula, ol i wokim wanpela haus bruder na Jerom i bosim dispela wok. Long dispela haus bruder, em i mekim wok bilong em na em i pinisim nambawan bikpela wok em i mekim long i stap bilong em.

Jerom i sindaun long Palestain, na dispela i opim rot long em long kisim sampela save moa long tok Hibru. Em i baim sampela tisa Juda bilong helpim em long kisim save long sampela hap tok bilong tok Hibru em hatwok long kisim save long en. Tasol maski em i gat tisa bilong lainim em, i hatwok tru long lain long ol dispela tok. Jerom i stori long wanpela tisa, em Baraninas bilong Taiberias, na em i tok: “Mi hatwok na mi tromoi bikpela mani bilong baim Baraninas long skulim mi long nait.” Bilong wanem ol i skul long nait? Long wanem, Baraninas i pret, ol man bilong lain Juda bai ting olsem wanem long pasin bilong em long bung wantaim wanpela “Kristen”!

Long taim bilong Jerom, planti taim ol Juda i tok bilas long ol man bilong ol narapela lain ol i save mekim tok Hibru, long wanem, ol i no inap kolim stret krai bilong tok Hibru. Tasol Jerom i wok strong tru, na bihain em inap kolim gut tok Hibru. Jerom i tanim tu planti tok Hibru i go long tok Latin. Dispela samting i helpim em long tingim ol dispela tok, na tu, pasin bilong kolim ol tok long tok Hibru bilong dispela taim i no lus.

Nambawan Bikpela Wok Bilong Jerom Ol i Kros Long En

Yumi no save Pop Damasus i laik Jerom i tanim hamas buk bilong Baibel. Tasol yumi ken save long tingting bilong Jerom yet long dispela samting. Jerom i tingting strong long mekim dispela wok tasol. Em i gat strongpela laik long kamapim wanpela samting em “Misin inap mekim wok long en, na em inap tru long ol lain man bai kamap bihain.” Olsem na em i pasim tok long bel long tanim Baibel olgeta long tok Latin.

Bilong tanim Ol Skripsa Hibru, Jerom i laik Baibel Septuagint i stap olsem as bilong dispela wok. Dispela Ol Skripsa Hibru long tok Grik​—⁠em pastaim ol i bin tanim long 250 yia samting paslain long Krais​—⁠planti man ol i ting olsem God yet i bin kamapim ol tok bilong en. Olsem na long dispela taim, planti Kristen ol i save long tok Grik, ol i mekim wok long Baibel Septuagint.

Tasol taim Jerom i wok long tanim tok, em i lukim olsem tok bilong ol olpela rait Grik ol i pait wantaim, wankain olsem tok bilong ol olpela rait Latin ol i pait wantaim. Bel hevi bilong Jerom i go bikpela. Orait, em i kisim tingting olsem, bilong kamapim wanpela Baibel em tok bilong en i stret, em i no ken skelim moa ol olpela rait Grik na Baibel Septuagint tu, em i mas skelim ol olpela rait Hibru em ol i bin raitim Baibel long en long pastaim tru.

Dispela i mekim na planti man ol i kros. Sampela i tok, Jerom i paulim tok bilong Baibel, na bagarapim nem bilong God, na givim baksait long ol pasin bilong misin, long wanem, em i laik amamasim ol Juda. Ogastin tu​—⁠long dispela taim em i wanpela bikpela tisa bilong lotu​—⁠em i tokim Jerom long mekim wok gen long Baibel Septuagint. Em i tok: “Sapos long planti haus lotu moa ol bai kirap ritim Baibel yu bin tanim, dispela i no gutpela, long wanem, ol lain i save mekim lotu long tok Latin na ol lain i mekim lotu long tok Grik, ol bai i no wanbel moa taim ol i ritim Baibel.”

Em nau, Ogastin i pret long misin bai bruk, sapos long hap bilong Wes ol bai mekim wok long Baibel em Jerom i bin tanim long tok Latin​—⁠ol olpela rait Hibru i as bilong en​—⁠na long hap bilong Is ol lotu Grik ol bai mekim yet wok long Baibel Septuagint.b Na tu, Ogastin i no laik ol man i no mekim wok moa long Baibel Septuagint, na ol bai mekim wok long Baibel em Jerom i bin tanim na Jerom tasol inap strongim tok bilong en.

Tok bilong ol man i birua long Jerom i mekim wanem long em? Jerom i bihainim pasin tru bilong em, na em i no harim tok bilong ol. Em i mekim yet wok long ol olpela rait Hibru, na long yia 405 C.E., em i pinisim wok bilong tanim Baibel long tok Latin. Sampela yia bihain, ol man i kolim Baibel em i bin tanim olsem Vulgate, dispela i makim olsem planti man nating ol i laik ritim dispela Baibel (insait bilong tok Latin vulgatus i olsem “samting bilong ol man nating, samting planti man ol i laikim”).

Gutpela Wok Bilong Em i Stap Longpela Taim

Ol Skripsa Hibru em Jerom i tanim i no stretim tasol sampela tok bilong Ol Skripsa Hibru em ol i stap pinis, nogat; em i mekim sampela wok moa. I kam inap planti handet yia bihain, dispela Baibel i senisim pasin bilong ol man long stadi long Baibel na pasin bilong tanim Baibel. Saveman Will Durant i tok: “Baibel Vulgate em i nambawan gutpela buk i bin stiaim tingting bilong planti man bihain long yia 300 samting.”

Tru, Jerom i save mekim tok i sutim bel bilong man, na em i man bilong tok pait, tasol em wanpela i kirapim wok bilong skelim tok bilong Baibel wantaim ol olpela rait Hibru. Em i gat laik long kisim save, na em i stadi na skelim ol olpela rait bilong Baibel long tok Hibru na long tok Grik. Ol dispela olpela rait ol i no stap moa long nau. Na wok em i mekim i kamap paslain long wok ol lain Masoret bilong lain Juda i mekim. Olsem na Baibel Vulgate em i wanpela gutpela Baibel tru yumi ken mekim wok long en bilong skelim ol narapela narapela Baibel.

Tru, ol man i laikim Tok Bilong God, ol i no orait long ol pasin na bilip bilong Jerom, tasol ol i pilim tru bikpela wok dispela man bilong tanim Baibel em i bin mekim. Na tru tumas, Jerom em inapim mak em i bin putim​—⁠em i kamapim wanpela samting “em inap tru long ol lain man bai kamap bihain.”

[Ol Futnot]

a Ol man bilong raitim stori bilong ol samting i bin kamap bipo, ol i no wanbel long ol de na yia Jerom i bin mekim ol samting long en, na long wanem samting em i mekim pastaim na wanem samting em i mekim bihain.

b Bihain, planti man long ol kantri i gat nem Kristen long hap bilong Wes, ol i mekim wok long Baibel em Jerom i bin tanim, na long ol kantri i gat nem Kristen long hap bilong Is, ol i mekim wok long Baibel Septuagint i kam inap long nau.

[Piksa long pes 28]

Piksa bilong Jerom long Betlehem

[Kredit Lain]

Garo Nalbandian

[Ol Piksa Kredit Lain long pes 26]

Antap long han kais, olpela rait Hibru: Kisim long Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem; Daunbilo long han kais, olpela rait Siriak: Ol dairekta bilong haus buk Chester Beatty long Dablin ol i orait long mipela i kamapim dispela piksa; Namel long antap, olpela rait Grik: Kisim long Israel Antiquities Authority

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim