Jehova i Stap Olsem Strongpela Banis Bilong Mi
EM STORI BILONG EMMANUEL LIONOUDAKIS
Mama bilong mi i kros na i tok long mi: “Sapos yu no laik senisim tingting bilong yu, orait yu mas lusim dispela haus.” Mi bin pasim tok long bel long autim tok long Kingdom bilong God long olgeta de. Mi kalabus planti taim na famili bilong mi i sem tru long dispela samting na ol i no inap karim dispela hevi.
PAPAMAMA bilong mi i gat pasin daun na ol i save pret long God. Ol i save sindaun long ples Duliana long hap wes bilong ailan Krit long kantri Grik, na mama i karim mi long dispela hap long 1908. Kirap long taim mi yangpela yet, ol i lainim mi long pret long God na daun long em. Maski mi no bin lukim wanpela Baibel long han bilong ol tisa o ol pris bilong lotu Grik Otodoks, mi save laikim Tok Bilong God.
Wanpela man i sindaun klostu long mipela, taim em i kaunim pinis 6-pela volyum bilong ol buk Studies in the Scriptures, em C. T. Russell i bin raitim, na buk The Harp of God, em i amamas tru na i stori long mi long insait bilong ol skripsa em ol dispela buk i kamapim. Ol dispela buk em lain ol Sumatin Bilong Baibel, o long nau ol i kolim ol olsem ol Witnes Bilong Jehova, ol i bin wokim ol dispela buk. Mi amamas long kisim wanpela Baibel na ol buk long ofis bilong Sosaiti Was Taua long Atens. Mi inap tingim yet dispela taim mi bin i stap i go biknait wantaim dispela man i save sindaun klostu long mipela na mipela i beten long Jehova, na long liklik lait bilong kandel mipela i stadi gut long Baibel long rot bilong ol dispela buk.
Taim mi gat 20 krismas mi kirap tokim ol narapela long nupela save mi kisim long Baibel. Long dispela taim mi mekim wok tisa long skul long wanpela ples klostu. I no longtaim na mipela 4-pela i mekim ol miting long olgeta taim bilong stadi long Baibel, long Duliana. Mipela i tilim tu ol liklik nius, ol buklet, ol buk na ol Baibel bilong helpim ol narapela man long lain long wetim wanpela rot tasol bilong stretim hevi bilong ol man, em Kingdom bilong God.
Long 1931 mipela i insait long dispela planti tausen manmeri long olgeta hap bilong graun em ol i bin kisim dispela nem ol Witnes Bilong Jehova, em Baibel i as bilong dispela nem. (Aisaia 43:10) Long yia bihain, mipela i insait long wanpela toksave, na mipela i toksave long ol lain bilong gavman long nupela nem bilong mipela na insait bilong dispela nem. Mipela i tilim tu ol buklet long olgeta pris, jas, polisman, na bisnisman long dispela hap.
Ol samting i kamap olsem mipela i tingim pinis—ol pris pasto i kirapim ol man long mekim nogut long mipela. Taim ol i holim mi long namba wan taim, ol i kalabusim mi inap 20 de long haus kalabus. Taim mi lusim kalabus, i no longtaim na ol i holim mi gen na ol i kalabusim mi inap wanpela mun. Wanpela jas i strong olsem mipela i no ken autim tok, na bilong bekim tok bilong em mipela kamapim tok bilong Aposel 5:29, i tok: “Mipela i mas bihainim tok bilong God tasol. Mipela i no ken bihainim tok bilong ol man.” Bihain, long 1932, wanpela mausman bilong Sosaiti Was Taua i kam lukim liklik grup bilong mipela long Duliana, na mipela 4-pela olgeta i kisim baptais.
Mi Painim Famili Bilong Spirit
Mi gat laik tru long autim tok moa yet, olsem na mi pinis long wok tisa bilong mi. Dispela i mekim na mama i no stap bel isi moa. Em i tok mi mas lusim haus. Brens ofis bilong Sosaiti Was Taua long Atens i tok orait na wanpela gutpela brata Kristen long taun Iraklion, long Krit, i amamas tru long kisim mi i go i stap long haus bilong em. Olsem na long Ogas 1933, ol brata long ples bilong mi, na sampela man i laikim tok i tru, ol i kam long ples bilong kisim bas bilong tok gutbai long mi. Em taim bilong wari, na mipela olgeta i krai, long wanem, mipela i no save wanem taim bai narapela i bungim gen narapela.
Long Iraklion, mi insait long wanpela gutpela famili spirit. Long dispela hap i gat narapela 3-pela brata Kristen na wanpela sista em mipela i save bung oltaim wantaim ol bilong stadi na lotu. Mi lukim tru ol samting i kamap na i truim ol tok promis bilong Jisas: “Olgeta man i bin ting long mi na long gutnius na i lusim haus o brata o susa o mama o papa o pikinini o gaden, bai ol i kisim 100 moa. Taim ol i stap yet long dispela graun God bai i givim ol planti samting tru, i winim ol samting ol i bin i gat bipo. Ol bai i kisim planti haus na planti brata na planti susa na planti mama.” (Mak 10:29, 30) Wok bilong mi em bilong autim tok long dispela taun na long ol ples klostu. Bihain long taim mi pinis autim tok long dispela taun, mi go autim tok long hap bilong Iraklion na Lasition.
Painia Wanpis
Mi lusim planti aua long wokabaut i go long narapela narapela ples. Na tu, mi mas karim sampela kilogram buk, long wanem, i no gat rot bilong salim hariap ol buk samting i go long dispela hap. Mi no gat hap bilong slip, olsem na mi save go insait long wanpela liklik haus kaikai long ples, na wet inap long laspela man i lusim haus—planti taim em long biknait. Mi save slip long sia i olsem bet, na long moningtaim tru mi save kirap na i go taim papa bilong haus kaikai i no kam yet bilong givim kofi long ol man. Long dispela sia mi slip long en, i gat planti laus tu i slip.
Tru, ol man i no laik tumas long harim tok, tasol mi amamas long mekim wok bilong Jehova taim mi yangpela yet. Taim mi painim wanpela man i laik save long tok i tru bilong Baibel, dispela i strongim laik bilong mi long mekim yet dispela wok bilong helpim ol man. Pasin bilong bung wantaim ol brata bilong mi long spirit, dispela tu i save strongim mi. Mi save kam bek na bungim ol bihain long taim mi raun inap 20 de samting, na sampela taim em olsem 50 de, sapos dispela ples mi go autim tok long en i longwe long taun bilong Iraklion.
Mi inap tingim yet dispela taim mi bin stap wanpis long wanpela apinun, na mi pilim dispela moa yet taim mi tingim ol brata sista Kristen bilong mi i bung long miting bilong ol long Iraklion. Mi laik tru long lukim ol, olsem na mi kirap wokabaut inap 25 kilomita samting bilong i go bung wantaim ol. Bipo mi no bin wokabaut hariap olsem. Mi amamas tru long bung wantaim ol brata bilong mi long dispela apinun na dispela i bin strongim mi tru long samting bilong spirit!
I no longtaim na wok mi mekim bilong autim tok i wok long karim kaikai. Olsem long taim bilong ol aposel, “Bikpela i wok long kisim bek sampela manmeri, na long dispela pasin em i mekim namba bilong ol manmeri i bilip long Jisas i kamap planti moa.” (Aposel 2:47) Namba bilong ol manmeri i lotuim Jehova long Krit i go bikpela. Sampela ol i kirap wok wantaim mi long autim tok, olsem na mi no pilim moa olsem mi stap wanpis. Mipela i bin karim ol hevi bilong skin na pasin birua nogut tru ol man i mekim long mipela. Mipela i kaikai bret long olgeta de, na mipela i save kaikai wantaim kiau, oliv o ol kaikai bilong gaden em ol man i givim mipela taim mipela i senisim wantaim ol buk samting mipela i tilim.
Long taun Ierapetra, long hap saut long Krit, mi autim tok long Minos Kokkinakis, em wanpela man i save wok bisnis long ol laplap. Mi go planti taim bilong kirapim stadi Baibel wantaim em, tasol em i no gat taim, long wanem, em i gat planti wok. Tasol bihain em i kirap givim bel long stadi, na hariap tru em i senisim ol pasin bilong em. Na tu, em i kamap man bilong givim bel tru na wok strong long autim gutnius bilong Kingdom. Emmanuel Paterakis, em i gat 18 krismas na em wanpela wokman bilong Kokkinakis, em i kirap nogut long Kokkinakis i senisim pasin bilong em, na i no longtaim na em i tok em i laik kisim ol buk bilong Baibel. Mi amamas tru long lukim em i kamap strong isi isi long ol samting bilong spirit na bihain em i kamap wanpela misineri!a
Na dispela kongrigesen long ples bilong mi i wok long i go bikpela na i gat 14 pablisa. Mi no inap lusim tingting long dispela de mi bin kaunim wanpela pas i kam long susa tru bilong mi, Despina. Em i toksave olsem em na papamama bilong mi ol i kisim tok i tru na long nau ol i baptais pinis na ol i lotuim Jehova!
Ol i Mekim Nogut Long Mipela na Kalabusim Mipela
Misin Grik Otodoks i kirap tingim wok autim tok bilong mipela i olsem wanpela bikpela lain grasopa nogut i raun na bagarapim ol ples, olsem na ol i laik daunim mipela. Long Mas 1938, ol i kisim mi i go long ofisa i go pas long wokim kot bilong ol man, na em i tok olsem mi mas lusim dispela ples hariap. Mi tokim em olsem wok autim tok bilong mipela i save helpim ol man, na King bilong yumi Krais Jisas, em dispela man i gat bikpela namba, em i tokim mipela long mekim dispela wok.—Matyu 28:19, 20; Aposel 1:8.
Long de bihain, ol i singautim mi i go long wanpela polis-stesin long dispela ples. Long dispela hap ol i tokim mi olsem mi wanpela man nogut na ol i makim mi bilong i go kalabus inap wanpela yia long ailan Ijien long Amogos. Long sampela de bihain, ol i putim hankap long han bilong mi na kisim mi long bot i go long dispela ailan. I no gat narapela Witnes Bilong Jehova long Amogos. Taim mi stap 6-pela mun pinis, mi kirap nogut long kisim save olsem i gat narapela Witnes tu i stap kalabus long dispela ailan! Husat dispela man? Em Minos Kokkinakis, Baibel-stadi bilong mi long Krit. Mi amamas tru long kisim wanpela poroman long spirit! Sampela mun bihain, mi kisim gutpela wok tru long baptaisim em long wara bilong Amogos.b
Taim mi go bek long Krit, i no longtaim na ol i holim mi gen, na long dispela taim ol i salim mi i go kalabus inap 6-pela mun long wanpela liklik taun long Neapolis long dispela ailan. Taim mi kalabus 6-pela mun pinis, bihain ol i holim mi gen na kalabusim mi inap 10-pela de, na ol i salim mi i go kalabus inap 4-pela mun long wanpela ailan ol i makim bilong kalabusim ol Komyunis. Mi kisim save olsem tok bilong Pol em i stret tru: “Olgeta man i laik pas wantaim Krais Jisas na i bihainim pasin bilong God, ol man bai i mekim nogut long ol.”—2 Timoti 3:12.
Wok i Go Bikpela Maski Ol i Birua
Long 1940 i go 1944, ol lain Jeman i kisim Grik, na klostu wok autim tok bilong mipela i pinis. Tasol kwiktaim ol lain bilong Jehova long Grik i kirap stretim ol samting na mipela i kirap mekim gen wok autim tok long nupela rot. Mipela i laik inapim dispela hap taim mipela i no bin mekim wok, olsem na mipela i wok strong moa na givim bel long mekim wok bilong Kingdom.
Samting i kamap olsem mipela i tingim pinis—ol lotu i kirap gen long birua long mipela. Sampela taim, ol pris bilong Grik Otodoks yet i kirap mekim nogut long mipela. Long wanpela ples, wanpela pris i kirapim ol man long biruaim mipela. Pris yet i kirap paitim mi, na pikinini man bilong em tu i paitim mi long baksait. Mi ran i go long wanpela haus klostu bilong mi ken kisim helpim, na brata mi autim tok wantaim em, ol i pulim em i go long ples bung long dispela ples. Long dispela hap ol i brukim ol buk na nius bilong em, na wanpela meri i sanap long veranda bilong em na i wok long singaut olsem, “Kilim em i dai!” Bihain wanpela dokta na wanpela polisman i kam helpim mipela.
Bihain, long 1952, ol i holim mi gen na kalabusim mi inap 4-pela mun long Kasteli Kisamos long Krit. Bihain liklik long taim mi pinis kalabus, ol i lainim mi long i go lukim ol kongrigesen na strongim ol long ol samting bilong spirit. Mi mekim dispela wok olsem wasman bilong raun inap 2-pela yia pinis na mi maritim wanpela gutpela sista Kristen, nem bilong em, Despina, em wankain nem olsem bilong susa bilong mi. Em i wanpela meri i stap gut long lotuim Jehova i kam inap long nau. Bihain long marit, ol i salim mi i go mekim wok painia salim long taun Hania long Krit, na nau mi wok yet long dispela hap.
Klostu 70 yia mi mekim wok bilong God long olgeta de, na insait long ol dispela taim mi bin raun long olgeta hap bilong Krit. Em wanpela ailan bikpela bilong en inap 8,300 skwe kilomita, na longpela bilong en inap 250 kilomita. Mi lukim liklik lain Witnes long dispela ailan long 1930 samting i kamap bikpela na long nau inap 1,100 man i autim tok bilong Kingdom bilong God na dispela i mekim na mi amamas tru. Mi tenkyu long Jehova long larim mi mekim sampela wok bilong helpim planti bilong ol dispela lain long kisim stretpela save long Baibel na long dispela gutpela samting bai kamap bihain.
Jehova ‘Em i Save Kisim Bek Mi Long Ol Birua’
Ol samting mi mekim bipo i lainim mi olsem man i mas i gat pasin bilong karim hevi na stap isi na bai em i ken helpim ol man long kisim save long God tru. Jehova i mekim gutpela pasin na givim ol dispela pasin long yumi em yumi mas i gat. Long 67 yia bilong mi long mekim wok bilong Jehova, planti taim mi save tingim tok bilong aposel Pol: “Mipela i stap wokman bilong God, olsem na oltaim mipela i save soim gutpela pasin bilong mipela long olgeta manmeri. Mipela i save sanap strong tru long ol kain kain hevi i save kamap long mipela, na long ol samting i save mekim nogut long mipela, na long ol samting i save bagarapim mipela. Ol i save paitim mipela na kalabusim mipela. Ol birua i save banisim mipela na singaut nogut long mipela. Mipela i save hatwok tru. Mipela i no save slip gut, na mipela i save stap hangre.” (2 Korin 6:4, 5) Long taim mi kirap mekim wok bilong Jehova long bipo, mi bin sot tru long mani. Tasol Jehova i no bin lusim mi na famili bilong mi. Em i bin kamapim klia olsem em inap tru na em i gat strong long helpim ol man. (Hibru 13:5, 6) Mipela i bin lukim tru pasin sori bilong em long helpim mipela long bungim ol sipsip bilong em, na tu em i bin helpim mipela long ol samting mipela i mas i gat.
Taim mi tingting bek long ol samting i kamap, long samting bilong spirit mi lukim olsem ol plaua i kamap long ples wesan nating, na mi save tru olsem wok bilong mi i no lus nating. Mi bin mekim gut wok long yangpela bilong mi long helpim ol narapela. Wok mi mekim long autim tok long olgeta de i gat as tru bilong en na i winim ol narapela wok. Nau mi lapun pinis, na mi ken givim bel olgeta long kirapim ol yangpela long ‘tingim God taim ol i yangpela yet.’—Saveman 12:1.
Maski mi gat 91 krismas, mi inap lusim yet 120 aua long autim tok long olgeta mun. Long olgeta de, mi save kirap long 7:30 long moningtaim na autim tok long ol man long rot, long ol stua, na long ol pak. Mi save tilim 150 magasin samting long olgeta mun. Mi no inap harim gut ol tok na tingim ol tok, na dispela i mekim na mi hatwok tru, tasol ol gutpela brata na sista bilong mi long spirit—bikpela famili bilong mi long spirit—na ol famili bilong tupela pikinini meri bilong mi tu, ol i helpim mi tru.
Na bikpela samting tru, mi lain long putim hevi bilong mi long han bilong Jehova. Em tasol i bin kamapim klia olsem em i “strongpela banis bilong mi. Em i olsem ston i haitim mi, na em i save kisim bek mi long han bilong ol birua.”—Song 18:2.
[Ol Futnot]
a Bilong kisim save long sampela stori moa bilong Emmanuel Paterakis, lukim Wastaua, Novemba 1, 1996, pes 22-27.
b Bilong save long wanpela kot Minos Kokkinakis i bin winim, lukim Wastaua, Septemba 1, 1993, pes 27-31. Minos Kokkinakis i dai long mun Janueri 1999.
[Ol Piksa long pes 26, 27]
Daunbilo: Mi wantaim meri bilong mi; long han kais: long 1927; long pes hapsait: mi wantaim Minos Kokkinakis (han kais) na narapela Witnes long Akropolis, 1939, bihain tasol long taim mi lusim kalabus