Yu Ting Wanpela Man Inap Senisim Tru Pasin Bilong Graun?
“Ol rabisman i save tokim mipela olsem namba wan samting ol i laikim em bel isi na long ol i ken stap gut—na namba tu, ol i laik bai ol i gat rot long mekim sindaun bilong ol i kamap gutpela. Ol i laik bai kantri bilong ol na ol narapela kantri i mekim pasin i stret long ol na ol kantri na kampani i gat planti mani ol i no pasim rot bilong ol long painim gutpela sindaun.”
DAIREKTA bilong wanpela bikpela lain i save helpim ol kantri long taim nogut, em i mekim dispela tok taim em i kamapim tingting na laik bilong ol rabisman. Ating dispela tok i kamapim laik bilong olgeta lain em ol bikpela hevi na ol pasin i no stret i painim ol. Olgeta i gat bikpela laik long lukim gutaim na bel isi tru i kamap long graun. Yu ting kain samting olsem inap kamap tru? Yu ting i gat wanpela man i gat strong na save long senisim ol pasin i no stret long graun?
Ol i Laik Stretim
Planti man i bin traim long stretim dispela pasin. Florence Nightingale, wanpela nes bilong Inglan i bin stap winim wan handet yia i go pinis, em i bin wok strong tru long kamapim pasin bilong lukautim gut ol sikman na ol samting long haus sik i mas i stap klin. Long taim bilong em i no gat ol marasin bilong kilim ol jem na marasin antibaiotik samting, na wok nes long ol haus sik i no olsem yumi save lukim long nau. Wanpela buk i tok: “Ol nes i no bin skul gut, ol i no klin, ol i gat nem olsem lain bilong dring tumas na mekim pasin pamuk.” Olsem wanem? Hatwok bilong Florence Nightingale long senisim pasin bilong mekim wok nes i kamapim gutpela samting? Yes, em i kamapim. Na olsem tasol, wok bilong planti man i gat bikpela laik long helpim ol man i bin kamap gutpela—olsem wok bilong skulim man long rit rait, ediukesen, marasin, haus slip bilong ol man, givim kaikai long ol lain i stap hangre, na planti samting moa. Olsem na i stap bilong planti milion taranguman i bin kamap gutpela liklik.
Tasol yumi mas tingim ol bikpela hevi i stap yet. Ol bikpela pait, pasin raskol, sik, bikpela hangre, na ol narapela samting nogut i kamap na i nogutim yet i stap bilong planti milion manmeri. Wanpela lain (Concern) bilong Aialan i save helpim ol man i tok: “Long olgeta de, 30,000 manmeri i dai, long wanem, ol i stap rabis.” Na insait long sampela handet yia sampela man i bin wok strong long pinisim pasin bilong subim ol man long mekim wok kalabus olsem wokboi nating, tasol dispela pasin i stap yet. Wanpela buk i tok: “Long nau i gat planti manmeri i wok kalabus olsem wokboi nating, winim olgeta manmeri ol i bin stilim long Afrika long bipo taim ol i bin wok bisnis long salim ol wokboi nating i go long ol narapela kantri.”—Disposable People—New Slavery in the Global Economy.
Wanem samting i bin pasim rot bilong ol man long senisim tru ol samting? Yu ting as bilong dispela em bikpela strong bilong ol maniman na ol man i gat namba long bosim ol man, o i gat narapela as bilong en?
Ol Samting i Pasim Rot
Baibel i soim olsem samting i pasim rot bilong ol man long kamapim pasin i stret long graun, em Satan. Aposel Jon i tok “dispela graun olgeta em i stap aninit long strong bilong Satan.” (1 Jon 5:19) Long nau Satan i wok yet long “giamanim olgeta manmeri bilong graun.” (KTH 12:9) Na ol man nogut bai i wok yet long mekim nogut long ol man i go inap long taim Satan i no inap moa long givim tingting nogut long ol. Tasol olsem wanem ol dispela samting nogut i bin kamap?
God i bin givim graun long Adam na Iv, em tupela tumbuna bilong yumi, na God i bin wokim graun bilong i stap gutpela ples paradais bilong olgeta manmeri—em i wanpela gutpela ples tru. (Stat 1:31) Olsem wanem ol samting i senis? Satan yet i mekim. Em i tok, i no stret long God i putim ol lo long ol man na meri i mas bihainim. Em i laik tok olsem pasin bilong God long bosim ol man i no stret. Em i kirapim Adam na Iv long kisim laik bilong bosim ol yet bambai ol yet inap makim wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut. (Stat 3:1-6) Dispela i kamapim namba tu samting i pasim rot bilong ol man long mekim pasin i stret—em sin i stap long skin bilong ol man.—Rom 5:12.
Bilong Wanem God i Larim i Stap?
Tasol ating sampela i laik save: ‘Bilong wanem God i larim sin na ol samting nogut bilong en i kamap? Bilong wanem em i no yusim bikpela strong bilong em na rausim dispela bikhet man na meri na wokim nupela man na meri?’ Ating dispela em i gutpela rot bilong stretim hevi. Tasol sapos God i mekim wok long bikpela strong bilong em, dispela bai kamapim sampela bikpela tok. Yumi save, pasin bilong sampela man i gat namba long mekim wok nogut long namba bilong ol i wanpela bikpela hevi bilong ol rabisman na ol man i karim hevi. Na taim wanpela hatpela gavman i yusim strong bilong em long bagarapim ol man i no wanbel long ol pasin na lo em i putim, ol man i gat gutpela bel ol i gat tok long dispela samting, a?
God i laik bai ol man i gat gutpela bel i ken save olsem em i no wanpela hatpela bos i yusim strong bilong em long daunim ol man, olsem na Em i larim Satan na ol bikhetman i bosim wokabaut bilong ol yet na givim baksait long lo na stiatok bilong Em—inap long sotpela taim tasol. Insait long dispela haptaim, ol samting bai kamapim klia olsem pasin bilong God long bosim ol man, em tasol i stret. Dispela haptaim bai soim olsem ol lo na tambu em i putim long yumi, ol i bilong helpim yumi. Yumi lukim pinis ol bikpela hevi i bin kamap long pasin bilong sakim wok bos bilong God. Na dispela i kamapim klia olsem i stret God i yusim bikpela strong bilong em long pinisim olgeta pasin nogut long taim em yet i laik mekim, em dispela taim i klostu pinis.—Stat 18:23-32; Lo 32:4; Song 37:9, 10, 38.
I go inap long taim God i pinisim pasin nogut, yumi kalabus long ol pasin bilong dispela graun i no stret, na yumi olgeta ‘i pilim pen na i krai nogut i stap.’ (Rom 8:22) Maski yumi mekim wanem bilong senisim dispela pasin, yumi no inap rausim Satan, na yumi no inap rausim sin i as tru bilong ol pen na hevi yumi kisim. Yumi man i no inap tru long stretim ol samting nogut em sin bilong Adam i kamapim.—Song 49:7-9.
Jisas Krais Bai Kamapim Senis Tru Tru
Tasol yu ting dispela i makim olsem i no gat rot tru bilong stretim dispela hevi? Nogat, i no olsem. Wanpela man i gat bikpela strong tru, winim ol man bilong graun, em i bin kisim wok bilong kamapim senis tru tru. Em i husat? Em Jisas Krais. Baibel i tok em i man bilong kisim bek ol lain man.—Aposel 5:31.
Nau em i wetim “taim bilong” God i kirap mekim samting. (KTH 11:18) Em bai mekim wanem? Em bai “mekim olgeta samting i kamap nupela gen, olsem bipo yet [God] i bin tok long maus bilong ol profet em i bin makim.” (Aposel 3:21) Olsem: Jisas bai “helpim ol rabisman i singaut long em. Na ol manmeri i sot long ol samting na i no gat helpim, orait em yet bai i helpim ol . . . Sapos ol man nogut i laik daunim ol na bagarapim ol, em i save kisim bek ol.” (Song 72:12-16) Long rot bilong Jisas Krais, God i promis long “mekim i dai pait long olgeta hap graun.” (Song 46:9) Em i tok promis olsem: “I no gat man [long klinpela graun bilong em] . . . bai i tok olsem, ‘Mi gat sik.’ ” Ol aipas, ol yaupas, ol lek nogut—olgeta man i gat kain kain sik—ol bai kamap orait olgeta. (Aisaia 33:24; 35:5, 6; KTH 21:3, 4) Ol man i bin dai bipo, God bai helpim ol tu. Em i tok promis long kirapim bek ol manmeri em ol man i bin mekim nogut long ol na daunim ol.—Jon 5:28, 29.
Jisas Krais i no ken kamapim hap senis tasol bilong i stap sotpela taim, nogat. Em bai pinisim olgeta samting i pasim rot bilong kamapim pasin i stret long graun. Em bai pinisim sin i stap long skin bilong ol man na bagarapim Satan wantaim olgeta man i bihainim pasin bikhet bilong em. (KTH 19:19, 20; 20:1-3, 10) Ol bikpela hevi na pen God i bin larim i stap inap liklik taim, ol i no ken kamap “tupela taim.” (Nahum 1:9) Jisas i tingting long dispela samting taim em i skulim yumi long beten long Kingdom Bilong God i mas i kam na ol i mas bihainim laik bilong God “long graun olsem ol i save bihainim long heven.”—Matyu 6:10.
Ating bai yu tok olsem: ‘Tasol Jisas yet i tok “oltaim ol rabisman bai i stap wantaim yumi.” Olsem na ating long olgeta taim bai i gat pasin i no stret na ol lain i stap rabis.’ (Matyu 26:11) Tru, Jisas i tok olsem oltaim bai i gat ol rabisman i stap. Tasol tok em i mekim long ol ves i stap klostu na ol tok promis bilong Baibel i soim olsem Jisas i laik tok, oltaim bai i gat ol rabisman taim pasin nogut bilong dispela graun i stap yet. Em i save i no gat wanpela man bilong graun inap pinisim pasin i no stret na hevi bilong stap rabis. Na em i save tu olsem em bai senisim ol dispela samting. Klostu nau na em bai kamapim nupela taim tru—em “nupela skai na nupela graun”—na olgeta pen, sik, stap rabis, na dai, ol i no ken i stap moa.—2 Pita 3:13; KTH 21:1.
“Mekim Gutpela Pasin Long Ol Manmeri”
Yu ting dispela i makim olsem yumi no gat wok long helpim ol man? Nogat, i no olsem. Baibel i kirapim yumi long helpim ol narapela long taim traim na hevi i painim ol. King Solomon bilong bipo i tok: “Sapos wanpela man i sot long samting na em i askim yu long givim em, yu no ken tok, ‘Nogat.’ Sapos yu inap, yu mas givim em.” (Sindaun 3:27) Na aposel Pol i tok: “Yupela i mas mekim gutpela pasin long ol manmeri. Na sapos sampela i sot long ol samting, orait yupela i mas givim sampela samting bilong yupela bilong helpim ol.”—Hibru 13:16.
Jisas Krais yet i tokim yumi long mekim ol samting yumi inap mekim bilong helpim ol man. Em i mekim tok piksa long man Samaria i wokabaut long rot na i lukim wanpela man ol raskol i bin paitim em nogut tru na stilim ol samting bilong em. Jisas i tok, man Samaria “i sori tru long em,” na long mani bilong em yet em i kisim ol samting bilong pasim ol sua bilong dispela man na helpim em long kamap orait gen. (Luk 10:29-37) Tru, dispela gutpela man Samaria i no bin senisim ol pasin nogut bilong graun, tasol em i bin helpim tru wanpela man. Yumi tu inap mekim olsem.
Tasol Jisas Krais i no ken helpim wan wan man tasol. Em inap kamapim bikpela senis tru long graun, na klostu nau em bai mekim. Taim em i mekim olsem, ol man i bin kisim nogut long ol pasin i no stret ol inap mekim ol samting na bai i stap bilong ol i kamap gutpela, na ol bai stap bel isi tru na kisim gutpela sindaun.—Song 4:8; 37:10, 11.
Taim yumi wet long dispela samting i kamap, yumi no ken surik long mekim ol samting—bilong spirit na bilong skin—bilong “mekim gutpela pasin” long olgeta manmeri i kisim nogut long ol pasin i no stret bilong dispela graun.—Galesia 6:10.
[Ol Piksa long pes 5]
Florence Nightingale i bin kamapim sampela bikpela senis long wok nes
[Kredit Lain]
Courtesy National Library of Medicine
[Ol Piksa long pes 7]
Ol lain bilong Krais i save mekim gutpela pasin long ol man
[Piksa Kredit Lain long pes 4]
The Star, Johannesburg, S.A.