Pasin Nogut i Pulap Long Olgeta Hap
LONG nau i luk olsem wan wan man tasol i redi long helpim ol narapela. Tasol sampela i laik helpim ol narapela long ol narapela rot. Long olgeta yia, planti manmeri i save givim planti bilion dola bilong helpim ol oganaisesen o wok bilong helpim ol man. Olsem: Long 2002, long Briten, ol man i bin givim 13 bilion dola bilong helpim ol man. Kirap long 1999, 10-pela maniman husat i save givim nating mani bilong helpim ol man, ol i bin givim o ol i promis long givim mani i winim 38 bilion dola bilong helpim ol man em ol i mas kisim helpim.
Sampela gutpela wok ol lain bilong helpim ol man ol i save mekim, em ol i save helpim ol famili i save kisim liklik pe tasol long baim haus sik na dokta. Ol i helpim ol pikinini bilong ol wanpis papa na mama long kisim skul, givim mani bilong helpim ol program bilong imunaisesen long ol kantri i stap rabis, na givim skul buk long ol pikinini i stap rabis, givim ol animal olsem bulmakau, kakaruk, na bafalo samting long ol fama i stap long ol kantri i stap rabis, na givim ol saplai long ol man i kisim taim nogut long strongpela win ren samting.
Ol dispela samting i kamapim olsem ol man inap mekim gutpela pasin long ol narapela man. Tasol sori tru, i gat ol man i save mekim ol pasin i nogut tru.
Pasin Nogut i Go Bikpela Tru
Bihain long Wol Woa 2, i gat klostu 50 ripot i stori long ol man i bin kilim i dai wanpela lain olgeta na wok politik i as na ol i kilim i dai planti manmeri. Nius American Political Science Review, i tok: “Ol dispela samting i mekim na 12 milion manmeri i lusim laip bilong ol na 22 milion manmeri i dai em ol manmeri i no insait long ami. Dispela namba i winim namba bilong ol man i bin dai long ol pait i bin kamap insait long wanpela kantri o long ol narapela kantri kirap long 1945.”
Kirap long 1950 i go inap 2000, ol man i kilim i dai inap olsem 2.2 milion manmeri long Kambodia long rot bilong wok politik tasol. Long Ruanda, pasin bilong birua long ol man bilong narapela ples i mekim na 800,000 man, meri, na pikinini i lusim laip bilong ol. Ol samting bilong lotu na politik i mekim na ol i kilim winim 200,000 manmeri long Bosnia.
Long 2004, seketeri jeneral bilong Yunaitet Nesen i kolim sampela pasin nogut tru i bin kamap long nau na em i tok: “Long Irak, ol i bin kilim nating ol man, meri, na pikinini, na ol i bin holim kalabus ol wokman i save bringim helpim long ol narapela, ol nius ripota, ol man nating na ol i kilim ol i dai long pasin i nogut tru. Na long wankain taim ol man i mekim nogut tru long ol kalabusman bilong Irak. Na long Darfur, ol manmeri i ranawe lusim ples bilong ol na ol birua i bagarapim ol haus bilong ol, na reipim ol meri. Long noten Yuganda, ol i katkatim nabaut ol pikinini na fosim ol long mekim ol pasin i nogut tru. Long Beslan, ol i holim kalabus ol pikinini na mekim nogut tru long ol na kilim ol i dai.”
Long ol kantri i gat planti bisnis na mani, pasin bilong birua na mekim nogut long man bilong narapela ples, long wanem, ol i bel nogut long ol, dispela pasin i wok long i go bikpela. Olsem: Long 2004, Independent News i tok, long Briten “insait long 10-pela yia i go pinis, ol man i kisim bagarap long han bilong ol asples, long wanem, ol asples i bel nogut long ol, na dispela pasin i go bikpela inap elevenpela taim.”
Ol man inap mekim gutpela pasin long ol narapela man, olsem na bilong wanem ol i mekim ol dispela pasin i nogut tru? Pasin nogut bai pinis? Stori i kamap bihain bai kamapim olsem Baibel i gat gutpela bekim long ol dispela askim.
[Piksa Kredit Lain long pes 2]
COVER: Mark Edwards/Still Pictures/Peter Arnold, Inc.