Vutomi Byi Le Rivilweni eMisaveni

Xana Minkarhi Yin’wana Vutomi Byi Tsutsuma Byi Ku Siya? Xana U Sala U Pfilunganyekile, U Karhele, U Nga Swi Koti Ku langutana Na Byona Hilaha Ku Humelelaka? Loko Swi Ri Tano, A Wu Swaku.

VANHU va timiliyoni, ngopfu-ngopfu emadorobeni, va kume leswaku nkarhi hinkwawo n’wana u an’wa hi tsheve. Leswi swi tano ngopfu-ngopfu ematikweni ya le Vupela-dyambu. Enhlanganweni wa vukhongeri lowa ha ku khomiwaka eUnited States, xivulavuri xi kombele vayingiseri va xona minkarhi yo tala leswaku va tlakusa mavoko loko va titwa va karhele. Hi ku tsopeta ka tihlo, mavoko a ma tima ni dyambu hi ku tala.

Buku leyi nge Why Am I So Tired? yi ri: “Ku fikela sweswi, vutomi bya manguva lawa byi tshikilela hi ndlela leyi nga si tshamaka yi voniwa—ku tsutsumela ku ya khandziya swihaha-mpfhuka, ku chivirikela ku hetisisa makungu ya wena hi nkarhi, ku endla swilo hi nkarhi lowu vekiweke, ku landza vana exikolweni xa tindzumulo hi nkarhi wa kona—ni swin’wana swo tala.” A swi hlamarisi leswi ku karhala ku hlamuseriweke tanihi ntungu wa minkarhi ya hina.a

Emalembeni lama hundzeke, vutomi a byi olova naswona a byi nga tsutsumi ngopfu. Vanhu a va swi kota ku hanya hi ndlela ya ntumbuluko—a va tirha ninhlikanhi, naswona nivusiku va xuxa ni mindyangu ya vona naswona va lata rimbambu. Namuntlha, ku ni swivangelo swo hlayanyana leswi endlaka leswaku vanhu va titwa va karhele ni ku va ni matshimbi.

Hi Xitshuketa, Masiku Ma Lehisiwa

Xivangelo xin’wana ku nga va xa leswaku vanhu va etlela tiawara letitsongo. Naswona xin’wana lexi vangiweke hi nhluvuko lowukulu lexi khumbeke tiawara leti vanhu va ti etlelaka ku nga ha va ku fika ka rivoningo ra gezi. Hi ku khumba swichi, vanhu va nga lawula ku leha ka “siku,” naswona vanhu va sungule ku xuxa ku tlula mpimo. Kunene, ku hava lexi vanhu vo tala a va ta xi endla emhakeni leyi, hikuva tifektri ti sungule ku tirha vusiku ni nhlikanhi naswona tindhawu leti xavisaka swixava-xavani ti engetele tiawara ta ntirho. Mutsari un’wana u te: “Ku velekiwe vanhu lava tshamaka va xalamukile tiawara ta 24.”

Nhluvuko wun’wana wa thekinoloji, ku fana ni swiya-ni-moya, TV ni tikhompyuta, na swona swi hoxe xandla eku pfumateni ka vanhu nkarhi lowu ringaneke wa ku etlela. Ematikweni yo tala, minongonoko ya TV yi tlanga tiawara ta 24. Swi tolovelekile leswaku varhandzi va tifilimi kumbe va mintlango va fika entirhweni va karhele endzhaku ko hlalela TV tiawara to tala ni vusiku. Tikhompyuta ta le kaya ni swikavanyeti swa tona swo tala swi wonga vanhu leswaku va etlela nivusiku ngopfu. Ina, swilo leswi a swi bihanga hi swoxe; kambe, swi endla leswaku vanhu van’wana va kuma swivangelo swa ku yi bakanyela ekule mhaka ya ku wisa.

Vutomi Byi Engeta Rivilo

A ko va ntsena masiku ya hina lama leheke, kambe ni vutomi hi byoxe byi vonaka byi engeta rivilo ra byona—nakambe, swi vangiwa hi thekinoloji. Tigolonyi leti kokiwaka hi tihanci, leti a ti tirhisiwa eka hafu ya lembe-xidzana leri hundzeke a ti fani ni mimovha, switimela swin’we ni swihaha-mpfhuka swa jet swa namuntlha leswi tsutsumaka. Entiyisweni, n’wamabindzu wa manguva lawa, loyi kumbexana kokwa wakwe a a ya entirhweni hi hanci kumbe hi xikanya-kanya, yena a nga ha tsemakanya Lwandle-nkulu ra Atlantic hi hafu ya siku!

Nakambe ku ve ni ku cinca lokukulu etihofisi hikwalaho ka leswi ku laviwaka leswaku ku endliwa ntirho wo tala naswona hi ku hatlisa. Michini yo thayipa ni poso leyi tolovelekeke swi siviwe hi tikhompyuta, michini yo feksa ni E-mail. Tikhompyuta letitsongo, tiselfoni ni swiciyoti swi endle leswaku ku nga ha vi na ku hambana exikarhi ka kaya ni hofisi.

Ina, a nga kona eka hina la nga hungutaka rivilo ra misava leyi. Kambe, munhu ha un’we a nga endla mindzulamiso leyi lavekaka leyi nga n’wi pfunaka ku hanya vutomi lebyi nga riki erivilweni, naswona a ringanisela. Kambe hi nga si tlhuvutsa mhaka leyi, a hi kambeni mimbuyelo leyi nga vaka kona eka hina kumbe eka vanhu hinkwavo, yi vangiwa hi ndlela leyi swilo swi tsutsumaka ha yona namuntlha.

[Nhlamuselo ya le hansi]