Swakunwa Leswi Phyuphyisaka Leswi Humaka Eka Murhi Lowu Nga Tolovelekangiki

HI MUTSARI WA XALAMUKA! ENIGER

XANA wa swi tsakela swakunwa leswi titimelaka loko ku hisa? Mindyangu yo tala ya le Afrika Vupela-dyambu yi tsakela swakunwa leswi phyuphyisaka, leswi kokaka mahlo, swo nandziha, leswi akaka miri naswona swo chipa, swakunwa leswi swi endliwa hi murhi. Swakunwa leswi swi vuriwa bissap, naswona vito ra murhi lowu, lowu balekaka swiluva i roselle. Murhi lowu wu nga ha fika eka timitara timbirhi kumbe ku tlula. Wu kumeka etindhawini to hambana-hambana ta misava, ngopfu-ngopfu etindhawini leti maxelo ya kona ma hisaka ku fana ni le Niger, Mali ni le Senegal.

Ndlela Leyi Bissap Yi Endliwaka Ha Yona

Xipunu xin’we xa makamba ya murhi lowu xi cheriwa eka litara yin’we ya mati. Mpfangano lowu wa swekiwa kukondza mati ya kona ma vila, kutani wu phuriwa, wu tshikiwa timinete ta 15 ku ya eka 20 leswaku wu tereka kahle. Kutani makamba lawa ma wunguriwa, kutani tiya leyi yi nga ha nwiwa yi ri karhi yi hisa kumbe se yi titimela, yi cheriwe chukela kumbe yi nga cheriwanga. Namuntlha hi lava ku endla swakunwa swo titimela leswi vana va nga ta swi tsakela, kutani hi ta chela chukela. Kasi mindyangu yin’wana yi chela musuzwane kumbe vanilla. Bissap leyo titimela, leyi nga ni muvala wo tshwuka, yi cheriwa emapulasitikini yo vonikela, endzhaku ka sweswo ma bohiwa. Yi va se yi lunghekele ku nyikiwa vana lava yi yimeleke hi mahlo-ngati! Va handzula pulasitiki leyi ekhonweni, kutani va ti lolosa hi swakunwa leswi va swi rhandzaka. Ina, van’wana va rhandza ku yi nwa hi gilazi.

Bissap a yo nandziha ntsena, kambe ya pfuna. Yi ni khalisiyamu, fosferasi, ayoni, vhithamini A na C ni swin’wana! Van’wana va vula leswaku bissap ya ku tsutsumisanyana, yi endla leswaku u tshamela ku tsakamisa kutani xivindzi xi beriwa hi moya. Ku nga khathariseki ndlela leyi murhi lowu wu kokaka mahlo ha yona, hi tsaka ngopfu hi ndlela leyi wu hi nyikaka swakunwa leswi nga ni rihanyo ni leswi wu hi phyuphyisaka xiswona!

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 31]

Xifaniso hi Kazuo Yamasaki