Ndzima 38

Dzunisani Yah Hikwalaho Ka Vuavanyisi Bya Yena!

1. Hi wahi marito lama “fanaka ni rito lerikulu ra ntshungu lowukulu etilweni” lawa Yohane a nga ma twa?

BABILONA LONKULU a nga ha ri kona! Lawa i mahungu yo tsakisa hakunene. Hi yona mhaka leyi Yohane a tweke marito yo dzunisa etilweni! U te: “Endzhaku ka swilo leswi ndzi twa leswi fanaka ni rito lerikulu ra ntshungu lowukulu etilweni. Wu ku: ‘Dzunisani Yah [Aleluya]!a Ku ponisiwa ni ku vangama ni matimba i swa Xikwembu xa hina, hikuva ku avanyisa ka xona i ka ntiyiso, ku lulamile. Hikuva xi avanyise nghwavava leyikulu leyi onheke misava hi vumbhisa bya yona, kutani xi rihisele ngati ya mahlonga ya xona evokweni ra yona.’ Hiloko va vula ra vumbirhi xikan’we-kan’we, va ku: ‘Dzunisani Yah!b Kutani musi wa wona wu hambeta wu tlhandluka hi masiku ni masiku.’”—Nhlavutelo 19:1-3.

2. (a) Mhaka ya leswaku Yohane u twe rito leri nge “Dzunisani Yah” kambirhi yi vula yini enkarhini lowu ebukwini ya Nhlavutelo? (b) I mani la faneleke a dzunisiwa hi ku lovisiwa ka Babilona Lonkulu? Hlamusela.

² Swi fanerile hakunene leswaku ku dzunisiwa Yah! “Yah” i nkomiso wa vito ra Xikwembu, Yehovha. Laha hi tsundzuxiwa xikhutazo xa mupisalema lexi nge: “Hinkwaswo leswi hefemulaka—a swi dzunise Yah. Dzunisani Yah!” (Pisalema 150:6) Leswi Yohane a tweke vayimbeleri va le tilweni lava nga tsaka va ri karhi va yimbelela va ku “Dzunisani Yah,” kambirhi enkarhini lowu ebukwini ya Nhlavutelo, swi kombisa leswaku ntiyiso wa le tilweni wu hambeta wu hlavuteriwa. Xikwembu xa le Matsalweni ya Vukreste ya Xigriki xa ha ri Xikwembu xin’we ni xa Matsalwa ya khale ya Xiheveru, naswona vito ra xona i Yehovha. Xikwembu lexi endleke leswaku muti wa khale wa Babilona wu lovisiwa xi tlhele xi avanyisa ni ku lovisa Babilona Lonkulu. Xi faneriwa hi ku dzunisiwa hinkwako hikwalaho ka ku hlula koloko! Matimba yo wu lovisa ma huma eka xona ku nga ri eka matiko lawa xi ma tirhiseke leswaku ma wu lovisa. I Yehovha ntsena loyi hi faneleke hi lava nkutsulo eka yena.—Esaya 12:2; Nhlavutelo 4:11; 7:10, 12.

3. Ha yini swi fanerile leswaku muoswi lonkulu a avanyisiwa?

³ Ha yini muoswi lonkulu swonghasi a faneriwa hi vuavanyisi lebyi? Hi ku ya hi nawu lowu Yehovha a wu nyikeke Nowa—ni ku wu hundzisela eka vanhu hinkwavo ha yena—munhu la halataka ngati ya munhu-kulobye hi vomu u faneriwa hi rifu. Nawu lowu wu tlhele wu nyikiwa Vaisrayele eka Nawu wa Xikwembu. (Genesa 9:6; Tinhlayo 35:20, 21) Tlhandlakambirhi, eka Nawu wolowo wa Muxe, vuoswi bya xiviri ni bya moya a byi faneriwa hi xigwevo xa rifu. (Levhitika 20:10; Deteronoma 13:1-5) Se ku hundze magidi-gidi ya malembe Babilona Lonkulu a ri ni nandzu wa ngati naswona i muoswi la nyumisaka. Hi xikombiso, nawu wa Kereke ya Rhoma Khatoliki lowu yirisaka vaprista va yona ku teka nsati, wu endle leswaku vo tala va vona va endla vuoswi, naswona vo tala va vona namuntlha va ni vuvabyi bya AIDS. (1 Vakorinto 6:9, 10; 1 Timotiya 4:1-3) Kambe swidyoho swa yena leswikulu, leswi ‘tlhandlekelaneke ku ya fika ehenhla etilweni,’ i swa vumbhisa bya yena hi tlhelo ra moya lebyi tsemaka nhlana—hi vumbhisa lebyi bya moya u dyondzise mavunwa ni ku aka vuxaka ni van’watipolitiki lava hombolokeke. (Nhlavutelo 18:5) Leswi se a avanyisiweke, vunyingi bya tintsumi leti nga le tilweni byi phindha-phindha marito lama nge Dzunisani Yah!

4. Mhaka ya leswaku musi wa muti wa Babilona Lonkulu wu ta “tlhandluka hi masiku ni masiku” yi fanekisela yini?

⁴ Babilona Lonkulu u hisiwe ku fana ni muti lowu hluriweke naswona musi wa yena wu ta “tlhandluka hi masiku ni masiku.” Loko muti wa xiviri wu hisiwa hi mavuthu ya valala, musi wa kona wu tshama wu ri karhi wu tlhandluka loko ntsena nkuma wa kona wa ha hisa. Mani na mani la ringetaka ku wu pfuxa loko wa ha huma musi u ta hisiwa hi swisa swa marhumbi wolawo. Tanihi leswi musi wa muti wa Babilona Lonkulu wu nga ta tlhandluka “hi masiku ni masiku,” leswi vulaka ku loviseriwa makumu ka wona, a nga kona la nga ta kota ku pfuxa muti wolowo wo homboloka swonghasi. Vukhongeri bya mavunwa byi ta va byi nyamalalele makumu. Hakunene a ku dzunisiwe Yah!—Ringanisa na Esaya 34:5, 9, 10.

5. (a) I yini leswi vakulu va 24 ni swivumbiwa leswi hanyaka swa mune va swi endlaka ni ku swi vula? (b) Ha yini marito lama nge Dzunisani Yah, ma byi tlula ekule vuyimbeleri bya le tikerekeni ta Vujagana?

⁵ Eka xivono xin’wana eku sunguleni, Yohane u vone xiluvelo xi rhendzeriwe hi swivumbiwa leswi hanyaka swa mune, swin’we ni vakulu va 24 lava fanekiselaka vadyandzhaka va Mfumo loko va ri eswikhundlheni swa vona leswi vangamaka etilweni. (Nhlavutelo 4:8-11) Sweswi wa va vona nakambe loko va huwelela ra vunharhu va ku, Dzunisani Yah, hileswi muti wa Babilona Lonkulu wu lovisiweke, u ri: “Kavaloko vakulu va 24 ni swivumbiwa leswi hanyaka swa mune va wa ehansi va gandzela Xikwembu lexi tshameke exiluvelweni, va ku: ‘Amen! Dzunisani Yah [Aleluya]!’”c (Nhlavutelo 19:4) Kutani mpfumawulo lowu lowukulu wa marito lama nge, Dzunisani Yah, wu engetela eka “risimu lerintshwa” ro dzunisa Xinyimpfana. (Nhlavutelo 5:8, 9) Sweswi va yimbelela risimu leri ra ku hlula, va yisa ku dzuneka hinkwako eka Yehovha, Hosi ya Vuako Hinkwabyo hileswi a n’wi hluleke hilaha ku heleleke muoswi loyi lonkulu, Babilona Lonkulu. Marito lama nge Dzunisani Yah, ma twakala ku tlula lama twiwaka etikerekeni ta Vujagana, laha Yehovha kumbe Yah, a hambetaka a nyamisiwa ni ku sandziwa. Tinsimu to tano leti sandzaka vito ra Yehovha a ti nge he pfuki ti twiwile ni siku ni rin’we!

6. I “rito” ra mani leri twiwaka naswona ri khutaza yini, nakambe i vamani lava hlanganyelaka eku yimbeleleni?

⁶ Hi 1918 Yehovha u sungule ku hakela ‘lava chavaka vito ra yena, lavatsongo ni lavakulu’—lava vo sungula eka vona ku veke Vakreste lava totiweke, lava feke va tshembekile, kutani a va pfuxa ivi a va veka eswikhundlheni swa vona etilweni tanihi vakulu va 24. (Nhlavutelo 11:18) Ku ni van’wana lava hlanganyeleke swin’we na vona eku yimbeleleni marito lama nge Dzunisani Yah, hikuva Yohane u te: “Nakambe, ku huma rito exiluvelweni, ri ku: ‘Dzunisani Xikwembu xa hina, n’wina mahlonga ya xona hinkwenu, lava mi xi chavaka, lavatsongo ni lavakulu.’” (Nhlavutelo 19:5) “Rito” leri i ra Muvulavuleri wa Yehovha, ku nga N’wana wa yena Yesu Kreste, loyi a yimeke “exikarhi ka xiluvelo.” (Nhlavutelo 5:6) A ku yimbeleriwi etilweni ntsena kambe ku ni lava vuriwaka ‘mahlonga ya yena hinkwawo’ lava na vona va hlanganyelaka eku yimbeleleni, va rhangeriwa hi vatotiwa va ntlawa wa Yohane lava nga laha misaveni. Hakunene, va hlanganyela hi ntsako eku yingiseni ka xileriso lexi nge: “Dzunisani Xikwembu xa hina”!

7. Endzhaku ka loko Babilona Lonkulu a lovisiwile, i vamani lava nga ta dzunisa Yehovha?

⁷ Ina, lava ntshungu lowukulu na vona va hlayiwa eka mahlonga lawa. Ku sukela hi 1935, a va ri karhi va huma eBabilona Lonkulu naswona va vone ku hetiseka ka xitshembiso xa Xikwembu lexi nge: “U ta katekisa lava va chavaka Yehovha, lavatsongo ni lavakulu.” (Pisalema 115:13) Loko Babilona la fanaka ni muoswi se a lovisiwile, timiliyoni ta vona va ta hlanganyela eku ‘dzuniseni Xikwembu xa hina’—swin’we ni lava va ntlawa wa Yohane ni vandla hinkwaro ra le tilweni. Endzhaku, lava va nga ta va va pfuxiwile emisaveni, ku nga khathariseki leswaku khale a va dumile kumbe a va nga dumanga, a swi kanakanisi leswaku va ta hambeta va yimbelela marito lama nge Dzunisani Yah, loko va twa leswaku Babilona Lonkulu u loviseriwe makumu. (Nhlavutelo 20:12, 15) Ku dzuneka hinkwako ku yisiwa eka Yehovha hikwalaho ka ku hlula ka yena muoswi loyi wa khale!

8. Xana marito yo dzunisa ya le tilweni lawa Yohane a ma tweke ma fanele ma hi susumetela ku endla yini sweswi, loko Babilona Lonkulu a nga si lovisiwa?

⁸ Leswi swi hi susumetela leswaku hi hlanganyela hi xitalo entirhweni wa Xikwembu lowu faneleke wu endliwa namuntlha! Onge malandza hinkwawo ya Yah ma nga tinyiketela hi mbilu hinkwayo ni hi moya-xiviri hinkwawo eku twariseni ka vuavanyisi bya Xikwembu, swin’we ni ntshembo lowukulu wa Mfumo, sweswi loko Babilona Lonkulu a nga si susiwa exikhundlheni xa yena kutani a lovisiwa.—Esaya 61:1-3; 1 Vakorinto 15:58.

‘Dzunisani Yah—Yehovha I Hosi!’

9. Ha yini marito yo hetelela lama nge Dzunisani Yah, ma twakala ngopfu ku tlula laman’wana?

⁹ Ku ni swivangelo swa leswaku hi hambeta hi tsaka tanihi leswi Yohane a yeke emahlweni a ku: “Kutani ndzi twa leswi fanaka ni rito ra ntshungu lowukulu ni leswi fanaka ni mpfumawulo wa mati yo tala ni leswi fanaka ni mpfumawulo wa ku dzindza lokukulu ka tilo. Wu ku: ‘Dzunisani Yah, [Aleluya]d hikuva Yehovha Xikwembu xa hina, xa Matimba Hinkwawo, se i hosi.’” (Nhlavutelo 19:6) Marito yo hetelela lama nge Dzunisani Yah, hi wona ma tiyisekisaka leswaku va seketela Xikwembu hilaha ku heleleke. I mpfumawulo wa le tilweni lowu nga ni matimba, lowu mbvangamulaka ku tlula vuyimbeleri hinkwabyo bya vanhu, naswona mpfumawulo wa kona wu tlula ni maboboma lamakulu lama nga kona emisaveni, wu chavisa ku tlula ku dzindza kun’wana ni kun’wana ka laha misaveni. Makume ya magidi ya swivumbiwa swa le tilweni ma tlangela mhaka ya leswaku “Yehovha Xikwembu xa hina, xa Matimba Hinkwawo, se i hosi.”

10. Ha yini ku vuriwa leswaku Yehovha se i hosi endzhaku ka ku lovisiwa ka Babilona Lonkulu?

¹⁰ Kambe, ha yini ku vuriwa leswaku Yehovha se i hosi? Se ku hundze magidi ya malembe ku sukela loko mupisalema a te: “Xikwembu i Hosi ya mina ku sukela khale swinene.” (Pisalema 74:12) Ni hi nkarhi wolowo, a ku ri khale Yehovha a ri hosi, kutani ha yini loko swivumbiwa hinkwaswo swi yimbelela, swi vula leswaku “Yehovha . . . se i hosi”? Hikuva loko se Babilona Lonkulu a lovisiwile, Yehovha a nge he tlheli a va ni munhu la phikizanaka na yena ku fana na Babilona Lonkulu la titlakusaka, la sivelaka vanhu ku yingisa Yehovha ni ku titsongahatela Vulawuri bya yena eVuakweni Hinkwabyo. Vukhongeri bya mavunwa a byi nge he tlheli byi kucetela vafumi va misava leswaku va kaneta Yehovha. Loko muti wa khale wa Babilona wu hluriwa, ku twakale marito ya ku hlula eSiyoni lama nge: “Xikwembu xa wena i hosi!” (Esaya 52:7) Endzhaku ka loko Mfumo wu velekiwile hi 1914, vakulu va 24 va huwelele va ku: “Ha ku nkhensa, Yehovha Xikwembu . . . hikuva u teke matimba ya wena lamakulu naswona se u hosi.” (Nhlavutelo 11:17) Kutani endzhaku ka loko Babilona Lonkulu a lovisiwile, ku tlhela ku twakala marito lama nge: “Yehovha . . . se i hosi.” A xi kona xikwembu lexi endliweke hi vanhu lexi nga lwisanaka ni vuhosi bya Xikwembu xa ntiyiso, ku nga Yehovha!

Nkhuvo Wa Vukati Wa Xinyimpfana Wu Tshinele!

11, 12. (a) Muti wa khale wa Yerusalema wu wu vitane njhani muti wa khale wa Babilona, kutani wu vekele Yerusalema Lowuntshwa xikombiso xihi mayelana na Babilona Lonkulu? (b) Leswi Babilona Lonkulu a hluriweke, xana swivumbiwa swa le tilweni swi yimbelela ni ku twarisa yini?

¹¹ “Wena wansati la nga nala wa mina!” Yoleyo i ndlela leyi muti wa Yerusalema, laha tempele leyi a ku gandzeriwa Yehovha eka yona a yi kumeka kona, a wu wu vitana ha yona muti wa Babilona lowu gandzelaka swifaniso. (Mikiya 7:8) Hilaha ku fanaka, “muti wo kwetsima, Yerusalema Lowuntshwa,” lowu vumbiwaka hi swirho swa mutekiwa swa lava 144 000, wu ni xivangelo lexi twalaka xo vitana Babilona Lonkulu leswaku i nala wa wona. (Nhlavutelo 21:2) Kambe muoswi loyi lonkulu u kale a xanisiwa, a weriwa hi khombo kutani a lovisiwa. Swiendlo swa yena swa vudimona ni swa vangoma va yena va swilo swa le mpfhukeni, swi tsandzekile ku n’wi ponisa. (Ringanisa na Esaya 47:1, 11-13.) Hakunene loku ku ve ku hlula lokukulu eka vukhongeri bya ntiyiso!

¹² Leswi muoswi la nyenyetsaka, Babilona Lonkulu a nga ta va a loviseriwe makumu, se ku nga lunghiseleriwa mutekiwa wa Xinyimpfana, la tengeke ni la nga nhwana! Hikwalaho, swivumbiwa swa le tilweni swi ta yimbelela hi ku tsaka swi dzunisa Yehovha swi ku: “A hi tsakeni hi tsakisisa, hi n’wi vangamisa, hikuva nkhuvo wa vukati bya Xinyimpfana wu fikile naswona nsati wa xona u tilunghisile. Ina, u pfumeleriwe ku ambala nguvu ya ntsembyana wa risima, yo vangama, leyi baseke, hikuva nguvu ya ntsembyana wa risima yi yimela swiendlo swo lulama swa vakwetsimi.”—Nhlavutelo 19:7, 8.

13. Hi wahi malunghiselelo ya nkhuvo wa vukati wa Xinyimpfana lama endliweke eka malembe-xidzana lama hundzeke?

¹³ Eka malembe-xidzana lama hundzeke, Yesu u endle malunghiselelo ya rirhandzu ya vukati lebyi bya le tilweni. (Matewu 28:20; 2 Vakorinto 11:2) A a ri karhi a basisa lava 144 000 va Israyele wa moya leswaku “a ta tisa vandlha emahlweni ka yena n’wini ri ri leri vangamaka, ri nga ri na xivati kumbe ku khwanyana kumbe xin’wana xa swilo swo tano, kambe leswaku ri kwetsima naswona ri nga vi na xisolo.” (Vaefesa 5:25-27) Leswi Mukreste ha un’we la totiweke a languteleke ku kuma “hakelo ya ku vitaneriwa ehenhla hi Xikwembu,” u boheka ku hluvula vumunhu bya khale ni mikhuva ya byona hinkwayo kutani a ambala vumunhu lebyintshwa bya Vukreste, naswona a endla swiendlo leswinene “hi moya-xiviri hinkwawo kukota loko [a swi] endlela Yehovha.”—Vafilipiya 3:8, 13, 14; Vakolosa 3:9, 10, 23.

14. Sathana u ringete ku thyakisa lava languteleke ku va nsati wa Xinyimpfana hi ndlela yihi?

¹⁴ Ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E., ku ya emahlweni, Sathana u tirhise Babilona Lonkulu leswaku a ringeta ku thyakisa lava languteleke ku va nsati wa Xinyimpfana. Loko ku hela lembe-xidzana ro sungula, se a a byale tidyondzo ta vukhongeri bya Babilona evandlheni. (1 Vakorinto 15:12; 2 Timotiya 2:18; Nhlavutelo 2:6, 14, 20) Loko muapostola Pawulo a hlamusela lava a va ringeta ku hambukisa ripfumelo ra lava languteleke ku va nsati wa Xinyimpfana, u te: “Hikuva vanhu vo tano i vaapostola va mavunwa, vatirhi lava xisaka, va tihundzula vaapostola va Kreste. Naswona a swi hlamarisi, hikuva Sathana hi byakwe u tihundzula ntsumi ya ku vonakala.” (2 Vakorinto 11:13, 14) Eka malembe-xidzana lama landzeleke, Vujagana lebyi xandzukeke, ku fana ni vukhongeri hinkwabyo lebyi vumbaka Babilona Lonkulu, byi ambale tinguvu to durha ni ta xiyimo xa le henhla, ku nga ta “xivunguvungu ni [ta] ribungu, . . . nsuku ni maribye ya risima ni tiperela.” (Nhlavutelo 17:4) Vafundhisi va yena ni vapapa va endle xinakulobye ni vafumi lava a va omele ku halata ngati, vo kota Constantine na Charlemagne. Babilona Lonkulu a nga si tshama a ambala “swiendlo swo lulama swa vakwetsimi.” Tanihi mutekiwa wa vuxisi, u tirhisiwe hi Sathana hilaha ku heleleke. Kambe, u ta hetelela a loviseriwe makumu!

Nsati Wa Xinyimpfana U Tilunghisile

15. Ku funghiwa ku endliwa hi ndlela yihi, naswona i yini lexi lavekaka eka Mukreste ha un’we la totiweke?

¹⁵ Kutani sweswi, endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 2 000, hinkwavo lava 144 000 va ntlawa wa mutekiwa se va lunghekile. Kambe hi rini laha ku nga vuriwaka leswaku ‘nsati wa Xinyimpfana u tilunghisile’? Hakatsongo-tsongo ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E., ku ya emahlweni, vatotiwa lava nga ni ripfumelo, va “funghiwile hi moya lowo kwetsima lowu tshembisiweke,” va fungheriwa “siku ra ku ntshunxiwa hi nkutsulo,” leri a ra ha ta. Hilaha muapostola Pawulo a swi vekeke hakona, Xikwembu xi “tlhele xi veka ni mfungho wa xona eka hina naswona xi hi nyike xitiyisekiso xa leswi nga ta ta, ku nga moya, etimbilwini ta hina.” (Vaefesa 1:13; 4:30; 2 Vakorinto 1:22) Mukreste ha un’we la totiweke wa ‘vitaniwa kutani a hlawuriwa,’ naswona u swi veka erivaleni leswaku u ‘tshembekile.’—Nhlavutelo 17:14.

16. (a) Ku funghiwa ka muapostola Pawulo ku hetiseke rini naswona hi swi tivisa ku yini? (b) Nsati wa Xinyimpfana u ta va a ‘tilunghise’ rini hilaha ku heleleke?

¹⁶ Endzhaku ko heta makume ya malembe a ri karhi a ringiwa, Pawulo hi byakwe u te: “Ndzi lwe nyimpi leyinene, ndzi tsutsume pfhumba ndzi kondza ndzi heta, ndzi hlayise ripfumelo. Ku sukela hi nkarhi lowu ku ya emahlweni ndzi vekeriwe harhi ya ku lulama, leyi Hosi, muavanyisi wo lulama, a nga ta ndzi nyika yona yi va hakelo hi siku ra kona, kambe a nge nyiki mina ntsena, kambe u ta nyika ni hinkwavo lava rhandzeke ku humelela kakwe.” (2 Timotiya 4:7, 8) Swi vonaka onge ku funghiwa ka muapostola loyi se a ku hetisekile hambileswi a a ha ri munhu wa nyama naswona a a ha ta fela ripfumelo. Hilaha ku fanaka, nkarhi wa ha ta wa leswaku hinkwavo lava 144 000 lava ha saleke emisaveni, va funghiwa ha un’we-un’we tanihi va Yehovha. (2 Timotiya 2:19) Leswi swi ta endleka loko nsati wa Xinyimpfana se a tilunghiselele hilaha ku heleleke—hileswaku loko vunyingi bya lava 144 000 se va kume hakelo ya vona ya le tilweni kasi lava ha riki emisaveni se va amukeriwe hilaha ku heleleke naswona va funghiwe tanihi lava tshembekaka.

17. Nkhuvo wa vukati wa Xinyimpfana wu ta sungula rini?

¹⁷ Hi nkarhi lowu, hi ku ya hi xiyimiso xa Yehovha xa nkarhi, loko ku funghiwa ka lava 144 000 se ku herile, tintsumi ti ta ntshunxa timheho ta mune ta nhlomulo lowukulu. (Nhlavutelo 7:1-3) Xo sungula, ku ta avanyisiwa Babilona Lonkulu la fanaka ni muoswi. Endzhaku ka sweswo, Kreste la hluleke u ta lwa nyimpi ya Armagedoni leswaku a lovisa swiphemu leswi seleke swa nhlengeletano ya Sathana emisaveni ivi eku heteleleni, a pfalela Sathana ni madimona ya yena ekheleni ro enta. (Nhlavutelo 19:11–20:3) A swi kanakanisi leswaku vatotiwa lava nga ta va va ha ri laha misaveni, va ta kuma hakelo ya vona etilweni hi ku hatlisa endzhaku ka loko Kreste a heta ku hlula valala va yena kutani va ta joyina swirho-kulobye swa ntlawa wa mutekiwa. Kutani hi nkarhi lowu vekiweke wa Xikwembu, nkhuvo wa vukati wa Xinyimpfana wu ta sungula!

18. Pisalema 45 yi wu tiyisekisa njhani ntlhandlamano wa swiendlakalo leswi khumbaka nkhuvo wa vukati wa Xinyimpfana?

¹⁸ Rungula ra vuprofeta leri kumekaka eka Pisalema 45, ri hlamusela swiendlakalo leswi hi ku tlhandlamana ka swona. Xo sungula, Hosi leyi tshameke exiluvelweni yi hlula valala va yona. (Tindzimana 1-7) Ivi ku landzela nkhuvo wa vukati, mutekiwa wa le tilweni u hlanganyela ni vanghana va yena va ntshungu lowukulu lava nga laha misaveni, lava na vona va nga vanhwana. (Tindzimana 8-15) Kutani nkhuvo wa vukati wu ta hela loko vanhu lava pfuxiweke va endliwa lava hetisekeke ehansi ka nkongomiso wa “tihosana emisaveni hinkwayo.” (Tindzimana 16 na 17) Hakunene nkhuvo wa vukati wa Xinyimpfana wu fambisana ni mikateko leyi vangamaka!

Va Tsaka Lava Rhambiweke

19. Hi wihi ntsako wa vumune eka ya nkombo leyi kumekaka ebukwini ya Nhlavutelo, naswona i vamani lava hlanganyelaka eka ntsako lowu hi ku kongoma?

¹⁹ Sweswi Yohane u vula ntsako wa vumune eka mintsako ya nkombo leyi kumekaka ebukwini ya Nhlavutelo, u ri: “Kutani [ntsumi leyi a yi hlavutela swilo leswi eka Yohane] yi ku eka mina: ‘Tsala: Va tsaka lava rhambiweke exilalelweni xa nkhuvo wa vukati bya Xinyimpfana.’ Nakambe, yi ku eka mina: ‘Lawa i marito ya ntiyiso ya Xikwembu.’” (Nhlavutelo 19:9)e Lava va rhambiweke “exilalelweni xa nkhuvo wa vukati bya Xinyimpfana” i swirho swa ntlawa wa mutekiwa. (Ringanisa na Matewu 22:1-14.) Hinkwavo vatotiwa lava nga ntlawa wa mutekiwa va hlanganyela entsakweni wo rhambiwa enkhubyeni lowu. Vunyingi bya lava va rhambiweke se va le tilweni, laha xilalelo lexi xa nkhuvo wa vukati xi nga ta dyeriwa kona. Ni lava va ha riki emisaveni na vona va tsaka leswi va rhambiweke. A nga kona la nga ta va tekela ndhawu ya vona exilalelweni xa nkhuvo wa vukati. (Yohane 14:1-3; 1 Petro 1:3-9) Loko va pfuxeriwa etilweni, hinkwavo lava ntlawa wa mutekiwa lava nga van’we va ta hlanganyela ni Xinyimpfana enkhubyeni wolowo lowu tsakisaka.

20. (a) Xana marito lama nge: “Lawa i marito ya ntiyiso ya Xikwembu” ma vula yini? (b) Xana Yohane ma n’wi khumbe njhani marito ya ntsumi naswona ntsumi yi angurise ku yini?

²⁰ Ntsumi yi engetele hi ku vula leswaku “lawa i marito ya ntiyiso ya Xikwembu.” Rito leri nge “ntiyiso” ri hundzuluxela rito ra Xigriki leri nge a·le·thi·nosʹ leri vulaka “xiviri” kumbe “nchumu lowu nga tshembiwaka.” Tanihi leswi marito lawa ma humaka eka Yehovha hakunene, ma tshembeka. (Ringanisa na 1 Yohane 4:1-3; Nhlavutelo 21:5; 22:6.) Leswi Yohane na yena a nga rhambiwa enkhubyeni wolowo wa vukati, u fanele a tsake ngopfu loko a anakanyisisa hi mikateko leyi lava va ntlawa wa mutekiwa va nga ta yi kuma. Entiyisweni mhaka leyi yi n’wi tsakise ngopfu lerova ntsumi yi kala yi n’wi laya, hilaha Yohane a vulaka hakona loko a ku: “Kutani ndzi wa ehansi emahlweni ka milenge ya yona leswaku ndzi yi gandzela. Kambe yi ku eka mina: ‘Tivonele! U nga endli sweswo! Mina ndzo va hlonga-kuloni swin’we ni vamakwenu lava nga ni ntirho wa ku nyikela vumbhoni hi Yesu. Gandzela Xikwembu.’”—Nhlavutelo 19:10a.

21. (a) I yini leswi buku ya Nhlavutelo yi swi vulaka hi tintsumi? (b) Hi rihi langutelo leri Vakreste va faneleke va va na rona hi tintsumi?

²¹ Ebukwini hinkwayo ya Nhlavutelo swi le rivaleni leswaku tintsumi ta tshembeka naswona ti tirha hi ku tiyimisela. Ta katseka eka lunghiselelo ro hundzisa ntiyiso lowu hlavuteriweke. (Nhlavutelo 1:1) Ti tirha swin’we ni vanhu eku chumayeleni ka mahungu lamanene ni ku chulula makhombo yo fanekisela. (Nhlavutelo 14:6, 7; 16:1) Ti seketele Yesu loko a hlongola Sathana ni tintsumi ta yena etilweni naswona ti ta n’wi seketela loko a lwa enyimpini ya Armagedoni. (Nhlavutelo 12:7; 19:11-14) Hakunene ti kota ku nghena laha Yehovha a nga kona. (Matewu 18:10; Nhlavutelo 15:6) Hambiswiritano, to va malandza lama titsongahateke ya Xikwembu. Vugandzeri bya ntiyiso a byi pfumeli leswaku tintsumi ti gandzeriwa kumbe ku gandzeriwa Xikwembu hi ku tirhisa “mukwetsimi” kumbe ntsumi. (Vakolosa 2:18) Vakreste va gandzela Yehovha ntsena, va yisa swikombelo swa vona eka Yena hi vito ra Yesu.—Yohane 14:12, 13.

Ntirho Wa Yesu Eka Vuprofeta

22. I yini leswi ntsumi yi swi byeleke Yohane naswona marito wolawo ma vula yini?

²² Kutani ntsumi yi ri: “Hikuva ku nyikela vumbhoni hi Yesu hi swona swi huhutelaka ku profeta.” (Nhlavutelo 19:10b) Hi ndlela yihi? Leswi swi vula leswaku vuprofeta hinkwabyo byi kona hikwalaho ka Yesu ni hikwalaho ka ntirho lowu a wu endlaka eka swikongomelo swa Yehovha. Vuprofeta byo sungula eBibeleni byi tshembise ku ta ka mbewu. (Genesa 3:15) Yesu u ve Mbewu yoleyo. Marungula yo tala lama hlavuteriweke endzhaku ma seketele ntiyiso lowukulu wa vuprofeta eka xitshembiso lexi nga ntiyiso. Muapostola Petro u byele Korneliyo, mupfumeri la nga wa Matiko a ku: “Vaprofeta hinkwavo va nyikela vumbhoni ha yena [Yesu].” (Mintirho 10:43) Kwalomu ka malembe ya 20 endzhaku, muapostola Pawulo u te: “Ku nga khathariseki leswaku switshembiso swa Xikwembu swi tarise ku yini, swi ve Ina ha yena [Yesu].” (2 Vakorinto 1:20) Nakambe endzhaku ka malembe ya 43, Yohane hi byakwe u hi tsundzuxa a ku: “Ku tirhisiwe Yesu Kreste ku tisa musa lowu nga faneriwiki ni ntiyiso.”—Yohane 1:17.

23. Ha yini xikhundlha xa Yesu ni vulawuri bya yena swi nga yi khumbi ndlela leyi hi gandzelaka Yehovha ha yona?

²³ Xana leswi swa yi khumba ndlela leyi hi gandzelaka Yehovha ha yona? Nikatsongo! Tsundzuka leswaku ntsumi yi lemukise Yohane yi ku: “Gandzela Xikwembu.” Yesu a nga si tshama a lava ku phikizana na Yehovha. (Vafilipiya 2:6) I ntiyiso leswaku tintsumi hinkwato ti byeriwa ku ‘nkhinsamela Yesu,’ nileswaku ntumbuluko hinkwawo wu fanele wu xixima xikhundlha xa yena lexi tlakukeke leswaku “matsolo hinkwawo . . . ma nkhinsama hi vito ra Yesu.” Kambe xiya leswaku leswi swi endliwa hi xikongomelo xa leswaku ku “vangamisiwa Xikwembu Tatana,” naswona hi xona xi leriseke leswaku ku endliwa tano. (Vaheveru 1:6; Vafilipiya 2:9-11) Yehovha u nyike Yesu vulawuri bya yena lebyi tlakukeke naswona loko hi byi amukela, hi dzunisa Xikwembu. Loko hi ala ku titsongahata eka mfumo wa Yesu, swi fana niloko hi ala Yehovha Xikwembu hi byakwe.—Pisalema 2:11, 12.

24. Hi swihi swiendlakalo swimbirhi leswikulu leswi hi swi languteleke naswona hi wahi marito lawa hi faneleke hi ma twarisa?

²⁴ Kutani a hi hlanganyeleni hi vun’we eku twariseni marito yo pfula ya Pisalema 146 ku ya ka 150, loko ma ku: “Dzunisani Yah!” Onge marito lama nge Dzunisani Yah, ma nga hambeta ma yimbeleriwa hi matimba loko hi ri karhi hi langutele leswaku Yehovha a hlula mfumo wa misava hinkwayo wa vukhongeri bya mavunwa wa Babilona! Naswona onge ntsako wu nga andza leswi nkhuvo wa vukati bya Xinyimpfana wu tshinelaka!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 273]

“Papila Leri Yaka eSodoma Ni Le Gomora”

Ehansi ka nhloko-mhaka leyi, phepha-hungu ra le London ra Daily Telegraph ra November 12, 1987 ri vike hi ta xikombelo lexi endliweke emahlweni ka Nhlengeletano leyi Tolovelekeke ya Kereke ya le Nghilandhi. Xikombelo xa kona a ku ri leswaku ku hlongoriwa vasodoma lava tivulaka “Vakreste” ekerekeni. Mutsari wa phepha-hungu, Godfrey Barker u te: “Bixoko-nkulu wa le Canterbury u vule mavonelo ya yena a nga tsakanga tolo a ku: ‘Loko a swo endleka leswaku Mukwetsimi Pawulo a tsalela Kereke ya le Nghilandhi papila, hi nga ha tivutisa leswaku a a ta ku yini.’” Nkul. Barker u hlamule a ku: “A a ta tsala a ku, Papila leri yaka eSodoma ni le Gomora, ivi a engeta hi ku: “Dok. Runcie [bixopo-nkulu] u anakanya leswaku a ri ta hlayeka ku fana ni Varhoma, Ndz. 1.”

Mutsari u tshahe marito ya Pawulo lama nga eka Varhoma 1:26-32 lama nge: “Hi yona mhaka leyi Xikwembu xi va nyiketeke eku naveleni loku nyumisaka ka vuxaka bya rimbewu. . . . Vaxinuna va endla leswi thyakeke ni vaxinuna-kulobye . . . Hambileswi lava va xi tivaka kahle xileriso xo lulama xa Xikwembu, xa leswaku lava va hanyaka hi swilo swo tano va faneriwa hi rifu, a vo hambeta va swi endla ntsena, kambe va tlhela va pfumelelana ni lava va hanyaka ha swona.” U gimete hi ku: “Mukwetsimi Pawulo a a karhateke hi vanhu lava tolovelekeke ekerekeni. Dokodela Runcie u karhateka hi vafundhisi.”

Ha yini bixopo-nkulu a ri ni xiphiqo lexi? Tinhloko-mhaka-nkulu ta phepha-hungu ra le London leri vuriwaka Daily Mail ra October 22, 1987, ti te: “‘Mufundhisi un’we eka vanharhu i musodoma’ . . . Tsima ro hlongola vasodoma ‘a ri ta pfala Kereke ya le Nghilandhi.’” Swiviko swi tshahe “mufundhisi” la nga matsalana wa Nhlangano wa Vasodoma va Xisati ni Vaxinuna Lava Nga Vakreste, a ku: “Loko xikombelo lexi xo amukeriwa, Kereke a yi ta wa, Bixopo-nkulu wa le Canterbury u swi tiva kahle sweswo. Hambiswiritano, ha pfumela leswaku tiphesente ta 30 ku ya eka 40 ta vafundhisi va Kereke ya le Nghilandhi i vasodoma. Hi vona lava wu hisekelaka ngopfu ntirho wa Kereke.” A swi kanakanisi leswaku ku hunguteka ka nhlayo ya vangheni va kereke swi kombisa leswaku vanhu va nyenyetsiwa hi ku andza ka vafundhisi lava nga vasodoma.

Xana nhlangano wa kereke wu endle xiboho xihi? Swirho swa 388 (ku nga tiphesente ta 95 ta vafundhisi) swi vone swi antswa ku honisa xikombelo xexo. Emhakeni leyi, The Economist ya November 14, 1987 yi te: “Kereke ya le Nghilandhi ya byi nyenya vusodoma kambe a yi byi nyenyi hi mbilu hinkwayo. Nhlangano lowu tolovelekeke, ku nga nhlangano lowu endlaka swiboho swa Kereke, wu hlanganile vhiki leri hi xikongomelo xo tlhantlha xiphiqo lexi xa vusodoma kutani wu endla xiboho xa leswaku vusodoma a hi xidyoho ku fana ni vumbhisa ni vuoswi: ‘ku hlanganyela rimbewu i nchumu lowu faneleke ku endliwa hi vatekani’ kambe ‘a swi tano’ hi vusodoma.” Loko vatsari va phepha-hungu ra The Economist va pimanisa mavonelo ya Bixopo-nkulu wa le Canterbury ni leswi muapostola Pawulo a swi vuleke hi ku kongoma eka Varhoma 1:26, 27, va tsale marito ya Pawulo lama tshahiweke le henhla, va ma veka ehenhla ka marito lama nge “Hakunene Mukwetsimi Pawulo a a swi tiva leswi a a vula swona.”

Yesu Kreste na yena a a swi tiva leswi a a vula swona naswona u swi veke erivaleni. U vule leswaku “swi ta tiyiseleka swinene eka tiko ra Sodoma hi Siku ra Vuavanyisi” ku tlula vanhu va vukhongeri lava bakanyaka rungula ra yena. (Matewu 11:23, 24) Laha Yesu u tirhise xithathelo ku kombisa leswaku varhangeri volavo va vukhongeri lava aleke N’wana wa Xikwembu ni tidyondzo ta yena a va ri ni nandzu lowukulu ku tlula ni vanhu va le Sodoma. Yudha 7 yi vula leswaku vanhu volavo va le Sodoma va ‘kume nxupulo wa vuavanyisi bya ndzilo lowu nga heriki,’ leswi vulaka ku loviseriwa makumu. (Matewu 25:41, 46) Swi le rivaleni leswaku va ta xupuriwa hi ndlela yo vava swinene lava va tivulaka varhangeri va Vakreste, lava hi vomu va hambukisaka vanhu lava va rhangelaka leswaku va honisa milawu leyi tlakukeke ya Mfumo wa Xikwembu, naswona va tihanyela hi tindlela leti thyakeke ta misava leyi. (Matewu 15:14) Loko rito leri humaka etilweni ri byela vanhu leswaku va teka goza ra xihatla ro huma evukhongerini bya mavunwa ku nga Babilona Lonkulu, ri te: “Humani eka yena, vanhu va mina, loko mi nga lavi ku hlanganyela na yena eswidyohweni swa yena, ni loko mi nga lavi ku amukela xiphemu xa makhombo ya yena.”—Nhlavutelo 18:2, 4.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 275]

Matilo ma yimbelele marito lama nge Dzunisani Yah ka mune, ma dzunisa Yehovha hikwalaho ka leswi a hluleke Babilona Lonkulu ro hetelela