Ndlela Leyi Vutomi Bya Wena Byi Nga Vaka Ni Xikongomelo Xo Antswa Ha Yona

XIVURISO xa khale xi ri: “U nga tirhi hi matimba leswaku u kuma rifuwo. Tshika ku twisisa ka wena. Xana u endle leswaku mahlo ya wena ma ri languta, loko ku nga ri na nchumu? Handle ko kanakana ri ta tiendlela timpapa ku fana ni ta gama kutani ri haha ri ya ematilweni.” (Swivuriso 23:4, 5) Hi marito man’wana, a hi vutlhari ku tihlakata hi ku lwela ku fuma, kasi rifuwo ri nga haha ku fana niloko ri ri etimpapeni ta gama.

Hilaha Bibele yi kombisaka hakona, rifuwo ri nga nyamalala hi ku tsopeta ka tihlo. Ri nga nyamalala hi xinkarhana hikwalaho ka makhombo ya ntumbuluko, ku hohloka ka ikhonomi kumbe swiendlakalo swin’wana leswi nga languteriwangiki. Tlhandlakambirhi, hambi ku ri lava va swi kotaka ku fikelela swilo leswi vonakaka hi xitalo va heleriwa hi ntshembo. Ehleketa hi John loyi ntirho wakwe a ku ri ku hungasa van’watipolitiki, vanhu lava tivekaka eka mintlango ni va le vuhosini.

John u ri: “Ndzi rhangise ntirho wa mina emahlweni. Ndzi humelerile hi tlhelo ra timali, ndzi tshama etihotela ta manyunyu, naswona minkarhi yin’wana a ndzi ya entirhweni hi xihaha-mpfhuka. Eku sunguleni a ndzi swi tsakela kambe hi ku famba ka nkarhi ndzi phirhekile. Vanhu lava a ndzi tikarhatela ku va tsakisa a va vonaka va nga ri na mhaka. Vutomi bya mina a byi nga ri na xikongomelo.”

Hilaha John a swi tshubuleke hakona, ku hanya u nga khathali hi swilo swa moya a swi enerisi. Yesu Kreste, eka Dyondzo ya yena ya le Ntshaveni leyi dumeke u kombise ndlela yo kuma ntsako lowu tshamaka hi masiku. U te: “Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya, hikuva mfumo wa matilo i wa vona.” (Matewu 5:3) Kutani swi le rivaleni leswaku i vutlhari ku rhangisa swilo swa moya evuton’wini. Hambiswiritano, swilo swin’wana na swona swi nga pfuna leswaku vutomi byi va ni xikongomelo lexikulu.

Vandyangu Ni Vanghana Va Wena I Va Nkoka

Xana a wu ta tsakela vutomi loko a wu nga vonani ni vandyangu wa wena naswona u nga ri na vanghana lavakulu? Nikatsongo. Muvumbi wa hina u hi endle hi ri ni xilaveko xo rhandza ni xa ku rhandziwa. Hi xin’wana xa swivangelo lexi vangeleke Yesu a kandziyisa nkoka wo ‘rhandza varikwerhu kukota loko hi tirhandza.’ (Matewu 22:39) Ndyangu i nyiko leyi humaka eka Xikwembu leyi hi nyikaka ndhawu leyinene yo kombisa rirhandzu ro pfumala vutianakanyi.— Vaefesa 3:14, 15.

Xana ndyangu wa hina wu nga hi nyika vutomi lebyi nga ni xikongomelo lexikulu hi ndlela yihi? Phela, ndyangu lowu nga ni vun’we wu nga ha fanisiwa ni ntanga wo saseka lowu hi nga balekelaka eka wona loko hi ri ni ntshikilelo siku ni siku. Hi ku fanana, endyangwini, hi nga kuma xinghana lexi phyuphyisaka ni rirhandzu leri herisaka ku titwa hi ri ni xivundza. Ina, a swo pfuketana ndyangu wu va ndhawu ya xisirhelelo. Hambiswiritano, loko hi ya hi tiyisa vuxaka bya ndyangu naswona hi tolovelana swinene, ni vutomi byi va lebyinene. Hi xikombiso, nkarhi ni nyingiso lowu hi wu nyikelaka leswaku hi kombisa rirhandzu ni xichavo eka vanghana va hina va vukati i vuvekisi bya siku ni siku lebyi eku heteleleni byi nga ta hi tisela vuyelo lebyikulu.—Vaefesa 5:33.

Loko hi ri ni vana, hi fanele hi lwela ku va lunghisela ndhawu leyinene yo va kurisela eka yona. Ku tinyika nkarhi wo va na vona, ku endla leswaku ku tshama ku ri ni ku vulavurisana ni ku va letela hi tlhelo ra moya swi nga ha tika. Kambe nkarhi ni matshalatshala yo tano ma nga hi tisela ku eneriseka lokukulu. Vatswari lava humelelaka eku kuriseni ka vana va va teka va ri nkateko, ndzhaka leyi humaka eka Xikwembu leyi faneleke ku khathaleriwa kahle.—Pisalema 127:3.

Vanghana lavanene na vona va hoxa xandla eka vutomi lebyi enerisaka ni lebyi nga ni xikongomelo. (Swivuriso 27:9) Hi nga tiendlela vanghana vo tala hi ku va kombisa ntlhaveko wa xinakulobye. (1 Petro 3:8) Vanghana va xiviri va pfuneta eku hi pfuxeni loko hi wa. (Eklesiasta 4:9, 10) Naswona “nakulorhi wa ntiyiso . . . i makwerhu la velekiweke loko ku ri ni maxangu.”—Swivuriso 17:17.

Mayana ndlela leyi xinakulobye xa xiviri xi enerisaka ha yona! Ku pela ka dyambu ku sasekile swinene, swakudya swa nandziha swinene ni vuyimbeleri bya tsakisa swinene loko byi tsakeriwa ni munghana. Ina, ndyangu lowu tolovelaneke swinene ni vanghana lava tshembanaka i swilo swimbirhi swa xiphemu xa vutomi lebyi nga ni xikongomelo. Hi wahi malunghiselelo man’wana lawa Xikwembu xi ma endleke lawa ma nga endlaka vutomi bya hina byi va ni xikongomelo lexikulu?

Ku Enerisa Xilaveko Xa Hina Xa Moya

Hilaha ku vuriweke hakona eku sunguleni, Yesu Kreste u hlanganise ntsako ni ku xalamukela xilaveko xa hina xa moya. Hi vumbiwe hi ri ni vuswikoti bya swilo swa moya ni bya mahanyelo. Hikwalaho Bibele yi kombetela eka “munhu wa moya” ni “munhu la nge xihundleni wa mbilu.”—1 Vakorinto 2:15; 1 Petro 3:3, 4.

Hi ku ya hi An Expository Dictionary of New Testament Words, ya W. E. Vine, mbilu yo fanekisela yi yimela “mianakanyo, mahanyelo ni mintlhaveko ya munhu.” Vine loko a hlamusela u ri: “Hi marito man’wana mbilu yi tirhisiwe ku fanekisela xihlovo lexi tumbeleke xa vutomi bya munhu.” Buku yoleyo yi tlhela yi vula leswaku “mbilu, leswi yi tshameke endzeni, yi tamele ‘munhu la tumbeleke’ . . . munhu wa xiviri.”

Xana hi nga swi enerisa njhani swilaveko swa “munhu wa moya,” kumbe “munhu la tumbeleke,” leswi vulaka, “munhu la nge xihundleni wa mbilu”? Hi teka goza ra nkoka loko hi endla leswi ni ku enerisa xilaveko xa hina xa moya loko hi pfumelelana ni yinhla leyi vuriweke hi mupisalema la huhuteriweke la yimbeleleke a ku: “Tivani leswaku Yehovha i Xikwembu. Hi yena la hi endleke, a hi tiendlanga. Hi vanhu vakwe ni tinyimpfu ta madyelo yakwe.” (Pisalema 100:3) Handle ko kanakana hi ku xiya leswi, hi fikelela makumu ya leswaku hi ni vutihlamuleri eka Xikwembu. Loko hi lava ku katsiwa exikarhi ka “vanhu vakwe ni tinyimpfu ta madyelo yakwe,” hi fanele hi hanya hi ku pfumelelana ni Rito rakwe, ku nga Bibele.

Xana swi bihile sweswo? Doo, hikuva ku lemuka leswaku mahanyelo ya hina ma ni mhaka eka Xikwembu swi engetela xikongomelo evuton’wini bya hina. Swa hi khutaza leswaku hi va vanhu vo antswa—ku nga pakani ya risima hakunene. Pisalema 112:1 yi ri: “Wa tsaka munhu la chavaka Yehovha, la tsakisiwaka swinene hi swileriso swakwe.” Loko hi chava Xikwembu hi ndlela yo xi xixima naswona hi yingisa milawu ya xona hi mbilu hinkwayo, hi nga va ni xikongomelo lexikulu evuton’wini.

Ha yini ku yingisa Xikwembu swi hi enerisa? Hikuva hi ni ripfalo, ku nga nyiko leyi Xikwembu xi yi nyikeke vanhu hinkwavo. Ripfalo i mukambisisi wa mahanyelo loyi a hlayisaka leswi hi swi amukelaka kumbe leswi hi swi alaka eka leswi hi tshameke hi swi endla kumbe hi lavaka ku swi endla. Hinkwerhu hi tshame hi langutana ni nhlomulo wa ripfalo leri karhatekeke. (Varhoma 2:15) Kambe ripfalo ra hina ri nga tlhela ri hi vuyerisa. Loko hi hanyisana kahle ni Xikwembu ni vanhu-kulorhi, hi titwa hi enerisekile embilwini. Hi kuma leswaku “ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” (Mintirho 20:35) Ku ni xivangelo xa nkoka xa leswi.

Muvumbi wa hina u hi vumbe hi ndlela ya leswaku hi khumbiwa hi ku navela ni swilaveko swa vanhu van’wana. Ku pfuna van’wana swi endla leswaku hi tsaka etimbilwini ta hina. Ku engetela kwalaho, Bibele ya hi tiyisekisa leswaku loko hi nyika un’wana la pfumalaka, Xikwembu xi swi languta tanihi hi tintswalo leti kombisiwaka xona.—Swivuriso 19:17.

Handle ko hi enerisa embilwini, xana ku nyikela nyingiso eka swilaveko swa hina swa moya swi nga hi pfuna hi ndlela yo karhi? Ina, n’wamabindzu wa le Vuxa Xikarhi la vuriwaka Raymond u tshemba leswaku swi nga hi pfuna. U ri: “Kahle-kahle, xikongomelo xa mina, a ku ri ku kuma mali yo tala. Kambe ku sukela loko ndzi pfumerile embilwini ya mina leswaku ku ni Xikwembu ni leswaku Bibele yi vulavula hi ku rhandza ka xona, ndzi hundzukile. Ku tirha ntirho wo tihanyisa sweswi ku ta endzhaku evuton’wini bya mina. Ku ringeta ku tsakisa Xikwembu swi ndzi pfune ku papalata moya wa rivengo lowu nga ni khombo. Hambileswi tata wa mina a feke hi nkarhi wa hasahasa, a ndzi naveli ku rihisela eka lava n’wi dlayeke.”

Hilaha Raymond a swi voneke hakona, ku khathalela kahle swilaveko “swa munhu wa moya” swi nga tshungula timbanga leti enteke ta mintlhaveko. Hambiswiritano, loko hi nga swi koti ku langutana ni swiphiqo swa siku ni siku, vutomi byi nga ka byi nga enerisi nikatsongo.

Hi Nga Va Ni “Ku Rhula Ka Xikwembu”

Emisaveni leyi ya xipinyapinya, masiku ma nga ri mangani ma hundza u nga ma xiyanga. Ku humelela makhombo, makungu ma onhaka ni vanhu va hi khomisa tingana. Swiphiqo leswi swi nga hi tekela ntsako. Hambiswiritano, lava va tirhelaka Yehovha Xikwembu, Bibele yi va tshembisa ku eneriseka ka le mbilwini—“ku rhula ka Xikwembu.” Xana hi ku kuma njhani ku rhula loku?

Muapostola Pawulo u tsarile: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Ematshan’weni yo ringeta ku rhwala swiphiqo swa hina hi ri hexe, hi fanele hi khongela hi mbilu hinkwayo, hi lahlela mindzhwalo ya hina ya siku ni siku eka Xikwembu. (Pisalema 55:22) Ripfumelo ra leswaku xa swi yingisa swikombelo leswi endliwaka hi ku tirhisa N’wana wa xona, Yesu Kreste, ri ta kula loko hi ya hi kula hi tlhelo ra moya naswona hi twisisa ndlela leyi Xikwembu xi hi pfunaka ha yona.—Yohane 14:6, 14; 2 Vatesalonika 1:3.

Endzhaku ka ku va hi ake ntshembo wa hina eka Yehovha Xikwembu, “Mutwi wa xikhongelo,” hi ta kota ku langutana ku antswa ni miringo yo fana ni mavabyi lama tshamaka nkarhi wo leha, ku dyuhala kumbe ku feriwa. (Pisalema 65:2) Hambiswiritano, leswaku hi va ni vutomi lebyi nga ni xikongomelo xa xiviri, hi fanele hi tlhela hi ehleketa hi vumundzuku.

Tsaka Hi Ntshembo Lowu Hi Vekeriweke Wona

Bibele yi tshembisa “matilo lamantshwa ni misava leyintshwa,” hulumendhe ya le tilweni yo lulama, leyi khathalelaka vanhu lava yingisaka. (2 Petro 3:13) Emisaveni yoleyo leyintshwa leyi tshembisiweke hi Xikwembu, nyimpi ni vuhomboloki swi ta siviwa hi ku rhula ni vululami. Loku a hi ku navela loku hundzaka hi ku hatlisa, kambe i ripfumelo leri nga kulaka siku ni siku. I mahungu lamanene hakunene naswona handle ko kanakana i xivangelo xo tsaka.—Varhoma 12:12; Tito 1:2.

John loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni, sweswi u vona vutomi bya yena byi ri ni xikongomelo. U ri: “Hambileswi a ndzi nga ri munhu la rhandzaka vukhongeri, minkarhi hinkwayo a ndzi pfumela eka Xikwembu. Kambe a ndzi nga endli nchumu hi ripfumelo leri ku fikela loko Timbhoni ta Yehovha timbirhi ti ndzi endzela. Ndzi ti vutise swivutiso swo fana ni leswi, ‘Hikwalaho ka yini hi ri laha? Xana vumundzuku bya hina hi byihi?’ Tinhlamulo ta tona ta Matsalwa leti enerisaka ti ndzi endle ndzi vona xikongomelo xa vutomi bya mina ro sungula. Wolawo a ku ri masungulo ntsena. Ndzi sungule ku va ni torha ra ntiyiso leri ndzi vangeleke ku cinca ndlela leyi ndzi hanyaka ha yona. Hambileswi ndzi nga ha riki xifumi, ndzi titwa ndzi ri xigwili hi tlhelo ra moya.”

Ku fana na John, swi nga ha endleka u honise vumoya bya wena ku ringana malembe yo tala. Hambiswiritano, hi ku hlakulela “mbilu ya vutlhari,” u nga tlhela u byi pfuxa. (Pisalema 90:12) Hi ku tiyimisela ni matshalatshala, u nga va ni ntsako, ku rhula ni ntshembo wa xiviri. (Varhoma 15:13) Ina, vutomi bya wena byi nga va ni xikongomelo lexikulu.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Xikhongelo xi nga hi tisela “ku rhula ka Xikwembu”

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Xana wa xi tiva lexi nga endlaka vutomi bya ndyangu byi va lebyi enerisaka swinene?