NHLOKOMHAKA YA XIFUNENGETO | HA YINI U FANELE U TSHEMBEKA?

Ku Nga Tshembeki Ku Ku Khumba Njhani?

“Minkarhi hinkwayo ku va ni swiyimo swo tika leswi lulamisiwaka hi ku nga tshembeki.”—Samantha, wa laha Afrika Dzonga.

Xana u pfumelelana na yona mhaka leyi? Ku fana na Samantha, hinkwerhu hi langutana ni swiyimo swo tika minkarhi yin’wana. Ndlela leyi hi angulaka ha yona loko hi langutane ni swiyimo leswi hi ringaka leswaku hi nga tshembeki, yi nga kombisa leswi nga swa nkoka eka hina. Hi xikombiso, loko ku lava ndhuma swi ri swa nkoka eka hina, hi ta vona ku nga tshembeki ku ri nchumu lowunene. Hambiswiritano, loko van’wana va kuma ntiyiso wa mhaka yoleyo hakanyingi swi endla leswaku ku va ni vuyelo byo biha. Xiya leswi landzelaka.

KU NGA TSHEMBEKI SWI ENDLA LESWAKU KU NGA VI NA KU TSHEMBANA

Vuxaka byi va kona loko vanhu va tshembana. Loko vanhu vambirhi va tshembana, va titwa va sirhelelekile. Kambe ku tshembana a ku endleki hi ku hatlisa. Vanhu va nga tshembana loko va heta nkarhi va ri swin’we, va vulavula hi ku tshembeka naswona va nga ri na vutianakanyi. Hambiswiritano, ku tshembana ku nga hela loko un’wana a nga tshembeki. Nakambe loko vanhu va nga ha tshembani, swi nga tika leswaku va tlhela va tshembana.

Xana u tshame u kanganyisiwa hi munhu loyi a wu anakanya leswaku i munghana lonene? Loko swiri tano, u titwe njhani? Swi nga ha endleka u twe ku vava, hambi ku ri ku titwa u kanganyisiwile. Sweswo swa twisiseka hakunene. Swa kanakanisanyana leswaku ku nga tshembeki swi nga onha vuxaka lebyinene bya vanhu.

KU TSHAMA NI LAVA NGA TSHEMBEKIKI SWI NGA KU ENDLA U NGA TSHEMBEKI

Nkambisiso lowu endliweke hi Robert Innes, profesa wa ikhonomi wa le Yunivhesiti ya le California, u kume leswaku “ku nga tshembeki ku nga tlulela.” Xisweswo, ku nga tshembeki ku nga fanisiwa ni xitsongwatsongwana—loko u ya tihlanganisa ni munhu la nga mukanganyisi, u va ekhombyeni ra ku va la nga tshembekiki.

U nga swi papalata njhani ku nga tshembeki? Bibele yi nga ku pfuna. Hi kombela leswaku u kambisisa milawu yi nga ri yingani ya le Bibeleni.

Swilo Leswi Kombisaka Ku Nga Tshembeki

Ku Hemba

I YINI? I ku vula mavunwa eka munhu loyi a faneriweke hi ku tiva ntiyiso. Swi nga tlhela swi katsa ku hlamusela mhaka hi ndlela leyi hoxeke kumbe ku cinca ntiyiso hi xikongomelo xo kanganyisa munhu, ku nga boxi vuxokoxoko hinkwabyo ni ku hundzeleta ntiyiso leswaku munhu a twisisa mhaka hi ndlela leyi hoxeke.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA: “Munhu la kanganyisaka i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha, kambe Yena u rhandza lavo lulama.” (Swivuriso 3:32) “Leswi se mi cukumeteke mavunwa, un’wana ni un’wana wa n’wina a a vulavule ntiyiso eka warikwavo.”—Vaefesa 4:25.

Ku Lumbeta

I YINI? I ku vula mhaka ya mavunwa kumbe yo biha leyi onhaka munhu vito.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA: “Munhu wa mano u hambeta a vanga mholovo, naswona mulumbeti u hambanisa lava tolovelaneke.” (Swivuriso 16:28) “Laha tihunyi ti nga riki kona, ndzilo wa timeka, naswona laha ku nga riki na mulumbeti, mholovo a yi vi kona.”—Swivuriso 26:20.

Vukanganyisi

I YINI? I ku kucetela munhu ku kuma mali kumbe nhundzu hi vukanganyisi.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA: “U nga tshuki u dyelela mutirhi la thoriweke loyi a karhatekaka, loyi a nga xisiwana.” (Deteronoma 24:14, 15) “Loyi a dyelelaka xisiwana u rhukana Muendli wa xona, kambe loyi a kombisaka tintswalo eka xisiwana wa N’wi vangamisa.”—Swivuriso 14:31.

Ku Yiva

I YINI? I ku teka swilo swa munhu handle ka mpfumelelo.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA: “Muyivi a nga ha tlheli a yiva, kambe ematshan’weni ya sweswo a a tirhe hi matimba, a endla ntirho lowunene hi mavoko yakwe, leswaku a kuma xo xi avela loyi a pfumalaka.” (Vaefesa 4:28) “Mi nga xisiwi. . . . Makhamba, kumbe vanhu va makwanga, kumbe swidakwa, kumbe varhuketeri, kumbe vadyeleri, va nga ka va nga yi dyi ndzhaka ya mfumo wa Xikwembu.”—1 Vakorinto 6:9, 10.