Mpfuxeto Wa Xikolo Xa Vutirheli Bya Le Tilweni
Swivutiso leswi landzelaka swi ta pfuxetiwa hi ku vulavurisana kunene eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni hi vhiki leri sungulaka hi August 29, 2005. Mulanguteri wa xikolo u ta fambisa mpfuxeto wa timinete ta 30 lowu sekeriweke eka rungula ra tinkulumo leti nyikeriweke ku sukela eka vhiki ra July 4 ku ya eka August 29, 2005. [Xiya: Laha ku nga riki na swikombo endzhaku ka xivutiso swi ta lava leswaku u tikumela tinhlamulo hi ku tiendlela ndzavisiso.—Vona buku leyi nge Xikolo Xa Vutirheli, matl. 36-7.]
TINHLA TO TIRHELA EKA TONA
1. Loko hi chumayela van’wana hi ta ntshembo wa hina, hi nga endla njhani leswaku ‘ku anakanyela ka hina ku tiviwa hi vanhu hinkwavo,’ naswona ha yini sweswo swi ri swa nkoka? (Filp. 4:5; Yak. 3:17) [3, be-TS tl. 251 tindz. 1-3, bokisi] Hi nga anakanyela vumunhu, swiyimo ni ndlela leyi loyi hi vulavulaka na yena a titwaka ha yona. Nakambe hi nga kombisa ku anakanyela hi ku va lava khorwisekaka, lava hisekaka ni ku va lava twisisaka swin’we ni ku tiyimisela ku pfumelelana ni swiyimo loko swi fanerile. Leswi i swa nkoka hikuva ku sindzisa mavonelo ya hina swi ta bvinya mianakanyo ya vanhu swi tlhela swi va nyenyetsa, naswona hakanyingi a ma amukeleki loko ma tlhava.
2. Xana ku nga sindzisi munhu leswaku u hoxile ku ta hi pfuna njhani leswaku hi kota ku hanyisana ni vanhu hi ndlela leyinene? [5, be-TS tl. 253 tindz. 1-2] Hambileswi hi nga ha vaka hi ri ni marito ya ntikelo lama hi nga ma vulaka leswaku hi humesa mavonelo ya hina, minkarhi yin’wana swa antswa leswaku hi nga sindzisi munhu ku pfumela leswaku u hoxile. Loko hi nga vuli nchumu hi rungula ra yena leri hoxeke swi ta hi nyika nkarhi wo kota ku hambeta hi bula hi leswi nga ta n’wi pfuna. Nakambe loko hi tsundzuka leswaku Yehovha u hi nyike vuswikoti byo tihlawulela hi ta kota ku tiva laha hi faneleke hi pfumelelana ni swiyimo. (Yox. 24:15; Swiv. 19:11)
3. Ha yini ku tirhisa swivutiso hi vutlhari swi ri swa nkoka loko u lava ku pfuna vanhu leswaku va anakanyisisa hi mhaka yo karhi? [6, be-TS tl. 253 tindz. 3-4] Loko hi tirhisa swivutiso hi ndlela leyinene, swi endla leswaku vanhu va kota ku phofula leswi nga etimbilwini ta vona ni ku anakanyisisa hi mhaka leyi mi vulavulaka ha yona. Ematshan’weni yo hatla hi hlamula swivutiso ni ku vulavula hexe, hi fanele hi vutisa swivutiso leswaku hi pfuna munhu a anakanyisisa ni ku twisisa leswi hi bulaka ha swona. (Luka 10:25-37)
4. Hi swihi swilo leswi swi faneleke swi xiyiwa leswaku nkulumo yi va leyi khorwisaka? [7, be-TS tl. 255 tindz. 1-4, bokisi; tl. 256 ndz. 1, bokisi] Vayingiseri va hina a va nge swi kholwi kumbe ku endla leswi hi swi vulaka handle ka loko va khorwiseka leswaku i ntiyiso. Hikokwalaho, hi fanele hi tiyiseka leswaku leswi hi swi dyondzisaka swi sekeriwe hilaha ku heleleke eRitweni ra Xikwembu leri nga ntiyiso, ku nga Bibele. (Yoh. 17:17) Hi fanele hi lwela ku seketela leswi hi swi vulaka hi vumbhoni lebyi enerisaka. Ematshan’weni yo va sindzisa leswaku va pfumela leswi hi swi vulaka, hi fanele hi nyika vayingiseri swivangelo leswi twalaka leswaku va tshemba leswi hi swi vulaka, hi ri karhi hi tsundzuka leswaku vayingiseri va hina va va va nga dyohanga loko va vutisa va ku: “Ha yini sweswo swi ri ntiyiso?”
5. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka loko hi endla xiboho xo tirhisa vumbhoni lebyi nga humiki eBibeleni leswaku hi seketela leswi Matsalwa ma swi vulaka? [8, be-TS tl. 256 tindz. 3-5, bokisi] Vumbhoni byo tano lebyi humaka eka xihlovo lexi tshembekaka byi fanele byi kombisa leswaku leswi vuriwaka hi Bibele swi pfumelelana ni tinhla leti vumbhoni byebyo byi ti seketelaka. Byi fanele byi fambisana ni swikongomelo ni swilaveko swa lava hi vulavulaka na vona. Minkarhi hinkwayo hi fanele hi sungula hi Rito ra Xikwembu tanihi xihlovo xa hina lexikulu xa rungula leri kongomeke kutani hi kombisa leswi sayense yi swi tshubuleke kumbe leswi vuriweke hi swidyondzeki leswi seketelaka tinhlamuselo ta hina.
NKULUMO NO. 1
6. Hi byihi vumbhoni lebyi nga erivaleni lebyi kombisaka leswaku Yesu u tshame a hanya emisaveni? [2, w03-TS 6/15 matl. 4-7] Yesu i munhu wa nkoka swinene ematin’wini. Josephus na Tacitus, van’wamatimu va lembe-xidzana ro sungula, va vulavule hi Yesu ni vadyondzisiwa vakwe, hilaha mutsari Pliny Lontsongo a endleke hakona. Tidyondzo ta Yesu, to fana ni Dyondzo ya le Ntshaveni, ti khumbhe vutomi bya vanhu va timiliyoni. (Mat, tindz. 5-7) Rungula ra leswaku Yesu u beleriwile, ri kona eBibeleni, kambe vanhu vo tala a va ri tsakeli, sweswo i vumbhoni bya ntiyiso lowu Bibele yi wu vulaka hi vutomi ni ntirho lowu Yesu a wu endleke. (1 Kor. 1:22, 23) Ku tlula kwalaho, ku hiseka ka valandzeri va Yesu loko va ri eku chumayeleni hambiloko va langutane ni nkaneto lowukulu swi seketela leswaku Yesu u tshame a hanya emisaveni hakunene. (1 Kor. 15:12-17)
7. Xana ‘nomu wa lavo lulama wu va kutsula’ hi ndlela yihi, naswona yindlu ya lavo lulama ‘yi tshama yi ri kona’ hi ndlela yihi? (Swiv. 12:6, 7) [3, w03-TS 1/15 tl. 30 tindz. 1-3] Vanhu vo lulama va kota ku hambanisa leswinene ni leswo biha. Va ni vuxiyaxiya lerova va kota ku papalata khombo, naswona va lemukisa van’wana va tlhela va va pfuna leswaku va endla tano. Va lwela leswi nga swinene hambiloko va ri ehansi ka maxangu.
8. Tanihi leswi Bibele yi nga tsariwangiki hi ndlela yo xaxameta leswi faneleke ku endliwa ni leswi nga fanelangiki, xana hi nga ku ‘twisisa hi ndlela yihi leswi ku rhandza ka Yehovha ku nga swona’? (Efe. 5:17) [4, w03-TS 12/1 tl. 21 ndz. 3–tl. 22 ndz. 3] Ku twisisa ku rhandza ka Yehovha swi katsa ku twisisa leswi n’wi tsakisaka ni leswi nga n’wi tsakisiki. A swi bohi leswaku ku va ni nawu wo karhi kumbe nxaxamelo wa swilo hinkwaswo. Loko munhu a titsona swakudya, a swi bohi leswaku ku va ni nxaxamelo wa xilo xin’wana ni xin’wana lexi a nga fanelangiki a xi dya. Hilaha ku fanaka, loko muapostola Pawulo a vulavula hi mintirho ya nyama, u vulavule hi “swilo swo fana ni sweswo” leswi endlaka munhu a nga yi kumi mikateko leyi tisiwaka hi Mfumo. (Gal. 5:19-23) Ku tirhisa matimba yo twisisa swi nyika vanhu nkarhi wo kombisa leswaku ku tlangela ka vona ku huma embilwini naswona va navela ku tsakisa Xikwembu.
9. Hi yihi misinya ya milawu ya Bibele leyi loko ho yi tirhisa yi nga hi pfunaka ku langutana ni vusweti kumbe swiyimo leswi nga tsakisiki swa ikhonomi? [6, w03-TS 8/1 tl. 5 tindz. 2-5] Eklesiasta 7:12 yi hi pfuna ku twisisa leswaku hambileswi mali yi sirhelelaka hi ndlela yo karhi, kambe vutlharhi bya Xikwembu i bya nkoka swinene. Byi nga hi sirhelela enkarhini lowu ni ku hi pfuna ku kuma vutomi lebyi nga heriki. Luka 14:28 yi hi pfuna ku xava swilo swa nkoka ni ku tirhisa swimalana leswi hi nga na swona hi vukheta leswaku hi kota ku swi tirhisela swilo leswi nga swa nkoka. Timotiya wo Sungula 6:8 na Matewu 6:22 ti bumabumela ku eneriseka hi swilaveko swa vutomi tanihi leswi hi tirhelaka Xikwembu hi ri ni langutelo ro kuma vutomi lebyi nga heriki.
10. Xana xikombiso xa Yehovha xo nyika mahala xi fanele xi hi khumba njhani? (Mat. 10:8) [7, w03-TS 8/1 matl. 20-2] Yehovha u lahlekeriwile swinene loko hi musa wakwe lowu nga faneriwiki, a lunghiselela leswaku N’wana wa yena a fa rifu ra xitlhavelo, a hi nyika xisekelo xa vutomi lebyi nga heriki. (Rhom. 3:23, 24) Leswi swi fanele swi hi susumetela ku tinyiketela hi ku swi rhandza ni ku nyika vanhu van’wana “mati ya vutomi mahala.” (Nhlav. 22:17; Ps. 110:3) Hambileswi malandza ya Xikwembu ma khutaziwaka ku “languta swinene-nene eku nyikiweni ka hakelo,” ma fanele ma tirhela Xikwembu hikwalaho ka rirhandzu ku nga ri hikwalaho ko lava ku vuyeriwa hi ndlela yo karhi. (Hev. 6:10; 11:6, 26)
KU HLAYA KA BIBELE KA VHIKI NI VHIKI
11. Xana a ti fanekisela yini tiphuphu timbirhi leti a ti ri enyangweni ya tempele leyi akiweke hi Solomoni leti a ti vuriwa Yakini na Bowasi? (1 Tih. 7:15-22) Vito ra phuphu ya le vokweni ra xinene, leyi a yi vuriwa Yakini, ri vula leswaku “U Ta Yi Simeka Yi Tiya.” Kasi vito ra phuphu ya le vokweni ra ximatsi, leyi a yi vuriwa Bowasi, ri vula leswaku “Hi Matimba.” Leswi Xiheveru xi hlayiwaka ku suka exineneni u ya eximatsini, tiphuphu ti ni mongo lowu nge “u ta yi simeka yi tiya hi matimba.” Tiphuphu leti a ti tiyimele toxe, a ti nga seketeli muako. Swi vonaka onge ku simekiwa ka tona kwalaho a swi yimela leswaku Xikwembu xi yimise tempele yi tiya hi matimba, naswona xi tsakela leswaku ku va yona ndhawu leyi faneleke ya vugandzeri bya ntiyiso. [1, 1 Tih. 7:21, nhlamuselo ya le hansi ya NW; it-1 tl. 348 ndz. 2; w66 tl. 32; si-TS tl. 80 ndz. 8]
12. Xana ntirho wa Solomoni wo aka “yindlu ya Yehovha ni yindlu ya hosi,’ lowu tekeke malembe ya 20, wu fanekisela yini namuntlha? (1 Tih. 9:10) Solomoni u sungule ku aka hi lembe ra vumune ra ku fuma ka yena. Swi teke malembe ya nkombo ku aka tempele ni malembe man’wana ya 13 leswaku ku hetiwa yindlu ya hosi. Hilaha ku fanaka, ku sukela hi 1918 ku ya ka 1938, Hosi Yesu Kreste u vonaka a ye emahlweni ni ntirho wa ku aka, ngopfu-ngopfu ku aka loku fambisanaka ni ku vuyeteriwa ka vugandzeri bya ntiyiso ni ku akiwa ka “yindlu ya Xikwembu” ya moya. (1 Pet. 4:17) [2, w84-TS 5/1 tl. 17 ndz. 14; (w84 1/1 tl. 11 ndz. 14)]
13. Xana hi nga dyondza yini emhakeni ya ku va “munhu wa Xikwembu” a nga yingisanga? (1 Tih. 13:1-25) Hi fanele hi hambeta hi famba endleleni ya Yehovha hi nga endli xihoxo. Minkarhi hinkwayo hi fanele hi lava nkongomiso wa yena, ngopfu-ngopfu emikarhini ya maxangu ni loko hi pfilunganyekile evuton’wini. A hi fanelanga hi tikukumuxa, ku nga ha va hi mavonelo ya hina kumbe loko hi lerisiwa hi munhu un’wana hambiloko munhu yoloye a ri ni vutihlamuleri byo karhi kumbe loko a vula leswaku u ni vutihlamuleri byo karhi enhlengeletanweni ya Xikwembu. [3, w05-TS 7/1 “Rito Ra Yehovha Ra Hanya—Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Tihosi To Sungula”; w98-TS 9/1 tl. 23; w62 tl. 114 ndz. 14]
14. Xana Hosi Asa wa le Yuda u xi kombise hi ndlela yihi xivindzi, naswona hi nga dyondza yini eka xikombiso xa yena? (1 Tih. 15:11-13) Hosi Asa u herise swifaniso eYuda, a hlongola vavanuna lava endlaka vunghwavava etempeleni. U tlhele a n’wi susa exikhundleni lexi tlakukeke kokwa wakwe wa xisati loyi a a gwinehile, kutani a hisa “xifaniso xa [yena xa] hava lexi nyenyetsaka.” Hilaha ku fanaka, hi fanele hi hisekela ku seketela vugandzeri lebyi tengeke loko hi chumayela niloko hi dyondzisa, hi lwa hi matimba leswaku hi nga amukeli vugwinehi. [4, w05-TS 7/1 “Rito Ra Yehovha Ra Hanya—Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Tihosi To Sungula”; w93-TS 11/15 tl. 17 ndz. 20]
15. Xana xiendlakalo xa Hosi Akabu na Naboti xi ri kombisa njhani khombo ro tiputa vusiwana ku tlula mpimo? (1 Tih. 21:1-16) Hosi Akabu u sungule ku tiputa vusiwana endzhaku ka loko Naboti a arile ku n’wi xavisela nsimu. Nkata Akabu, Yezabele Hosi ya wansati, a nga tiyimiselanga ku twisisa loko Naboti a ala hi nsimu ya yena naswona u luke mano ya leswaku Naboti a lumbetiwa hi mavunwa kutani a khandliwa hi maribye kukondza a fa. Tanihi laha swi kombisiweke hakona emhakeni ya Akabu, munhu la tiputaka vusiwana u hetelela a wele ekhombyeni. Tanihi leswi ku tiputa vusiwana ku nga ku titwela ku tlula mpimo, ku nga yisa munhu endzovisweni. Ku nga endla munhu leswaku a hlomula mbilu ni ku titwa a nga ri nchumu, hilaha swi veke hakona hi Hosi Akabu. Ku endla leswaku munhu a titwela ngopfu vusiwana lerova a nga ha khathali hi van’wana. Munhu la tiputaka vusiwana a nga ha languta timhaka ta nkoka hi ndlela leyi nga riki yinene kutani a nga swi koti ku endla xiboho lexi faneleke. Ku tiputa vusiwana ku nga tsanisa vumoya bya munhu, ku tlula kwalaho a nga landzula ntiyiso loko a tshikeleriwa, kutani a nga ha vi la tengeke emahlweni ka Xikwembu. [6, w78-TS 3/1 tl. 3 ndz. 3-4; (w77 p. 547)]