Xana Nguva Leyintshwa Ya Xiviri Yi Ta Tisa Ku Yini?

MUTSARI wa vandla ra Nguva Leyintshwa Shirley MacLaine u kombise ku titwa loku tolovelekeke loko a tsale a ku: “Ndzi tikume ndzi ehleketisisa hi leswi swi humelelaka emisaveni. U nge swi papalati loko kahle-kahle u vona vusiwana lebyikulu, ku sika ni rivengo. Ndzi sungule ku famba-famba loko ndzi ri ni malembe ya khume-kaye, naswona sweswi, ndzi le xikarhi ka malembe ya va-40, handle ko kanakana ndzi nga vula leswaku swilo swi sungule ku nyanya ku biha.”

Hi ndlela leyi fanaka, hinkwako-nkwako vanhu va karhele hi vukanganyisi ni vuxisi bya vukhongeri. Va pfilunganyekile hi ku tshikilela ni ku nga faneleki ka tihulumendhe. Va karhatekile hi moya wa ku nga khathali ni swihoxo leswikulu swa laha mirhi ya vutshunguri yi sukaka kona. Naswona vanhu vo tala va karhatiwa hi xihlawuhlawu ni rivengo ra rixaka.

Ntlhantlho Wa Xiviri?

A swi kanakanisi leswaku hi lava misava leyintshwa hi xiviri. Kambe xana mintshembo ya vandla ra Nguva Leyintshwa i ya xiviri? Kumbe ndlela leyi ri hlamuselaka vumundzuku ha yona, xana ya fana ni leyi kombisiwaka hi tibayiskopo leti endliweke hi vutlharhi bya sayense, ta le Hollywood? Xana swi vonaka swi ri vutlharhi ku veka ripfumelo ra wena eka vuprofeta lebyi sekeriweke eka mindhavuko leyi rivariweke, mintsheketo ya khale ni ku mbambela?

Entiyisweni, tidyondzo to tala leti dyondzisiwaka hi vandla ra Nguva Leyintshwa ti nga ha tisa ntsako emiehleketweni ni le mirini hi ndlela leyi ringaniseriweke. Swakudya leswinene, vutiolori, ku wisa ni ku khathalela mbango hi swona swilo leswi lavekaka swa vutomi. Vatshunguri va nga humelela ku antswa loko vo khathalela ngopfu mintlhaveko ya muvabyi loko va ri karhi va n’wi tshungula emavabyini yakwe ya miri. Kambe un’wana ni un’wana wa vabya minkarhi yin’wana, hambi ku ri loyi a hanyeke kahle eku heteleleni wa fa. A hi nge byi tsakeli vutomi hi ku hetiseka hikwalaho ka vuvabyi ni rifu leswi hi xungetaka. Xana vadyondzisi va vandla ra Nguva Leyintshwa va na wona ntlhantlho wa xiphiqo lexi?

Vanhu vo tala ngopfu va hlunamile naswona va ni gome, naswona mavandla ya Nguva Leyintshwa ma nge endli nchumu hi swona. International Herald Tribune ya le London yi xiyile: “Loko lembe xidzana ra vu-20 ri tise Nguva ya ku Karhateka, ku hela ka rona ku tisa Nguva ya ku Xaniseka.” Phepha-hungu leri ri engetele hi ku vula leswaku “ndzavisiso wo sungula wa misava hinkwayo wa gome lerikulu wu paluxe ku engeteleka lokukulu ka mpfilumpfilu emisaveni hinkwayo.”

Vandla ra Nguva Leyintshwa, leri tikombaka ri voyamele ngopfu eka vukhongeri, a ri swi koti ku enerisa ndlala ya moya eka vanhu va manguva lawa. Kahle-kahle a ri swi koti ku herisa ndlala ya swa moya eka vanhu va manguva lawa. Laha ri swi kotaka ku nyika mpfuno wa swa moya wu va wa xinkarhana ntsena. Hakunene, nhlangano wa vukhongeri, ngopfu-ngopfu Vujagana, a wu yi herisanga ndlala ya moya leyi tolovelekeke. Phepha-hungu rin’wana ri sole “ku tsandzeka ka Kereke ku ringeta ku pfuna lava titwaka va lahlekile, va nga khathaleriwi, ni lava nga rhandziwiki.” Phepha-hungu leri ri hlamusele vukhongeri bya manguva lawa tanihi lebyi nga khathaleriki, “lebyi sivelaka vanhu va tinxaka leswaku va nga tihlanganisi ni Xikwembu.”

Bibele—I Buku Leyi Nga Ni Tinhlamulo

Vujagana byi thyakise Bibele ni ku endla mintiyiso ya yona yi nga vi ya ntikelo. Hi laha ku fanaka, tidyondzo to tala ta vandla ra Nguva Leyintshwa na tona ti kanetana ni tidyondzo ta Bibele. Hi xikombiso, ehleketa hi mavonelo ya vandla ra Nguva Leyintshwa ya leswaku vanhu va nga tisa ntlhantlho wa swiphiqo leswi nga emisaveni. Bibele yi swi veka erivaleni eka Yeremiya 10:23, yi ri: “Ndlela ya munhu a yi le matimbeni ya yena, kambe munhu l’a fambaka a nga ka a nga lulamisi renḍo ra yena.” Tsalwa rin’wana ri ri: “Ku hlayiseka ku huma ka Yehova.”—Pisalema 3:8.

Bibele a yi dyondzisi leswaku vanhu va ni moya-xiviri lowu nga fiki, lowu tihanyelaka hi woxe, lowu hambaneke ni miri. Hi ku ya hi Matsalwa, moya-xiviri wa fa, naswona rifu i ku hela ka makungu hinkwaswo ni ntirho hinkwawo. (Tinhlayo 23:10; 35:11; Eklesiasta 9:5, 10) Leswi swi dlaya dyondzo ya vandla ra Nguva Leyintshwa ya ku tswariwa nakambe.

Ku tlula kwalaho, ku vulavula ni vafi a swi koteki. Hi ku ya hi Bibele, ku vulavurisana kwihi na kwihi ni vafi entiyisweni i ku vulavurisana ni mademona—ku nga mimoya leyi nga swirha swa Xikwembu ni vanhu. Hikwalaho, Nawu wa Xikwembu wu languta ku tirhisa mimoya, loku katsaka tinxaka hinkwato ta ku hlahluva, vungoma bya tinyeleti ni vungoma, tanihi hi nandzu lowukulu.—Levhitika 19:31; 20:6, 27; Deteronoma 18:10-12.

Bibele i xihlovo xa ntiyiso xo tshungula xa moya. Yi ni tidyondzo to tala leti pfunaka Vakreste leswaku va twisisa vundzeni bya vona naswona va hundzula vumunhu bya vona. (Varhoma 12:2; 2 Vakorinto 13:5; Vaefesa 4:21-24) Yi dyondzisa ku tikhoma, ku ringanisela, ku tixixima ni ku xixima van’wana.

Bibele yi endla leswaku hi tihlanganisa ni la tlakukeke emisaveni hinkwayo, Mutumbuluxi. (Mintirho 17:24-28) Yi komba leswaku hi ku kombisa ripfumelo egandzelweni ra nkutsulo wa N’wana wakwe, vanhu va nga kuma vutomi lebyi nga heriki eparadeyisini emisaveni. (Varhoma 6:23) Yi nyikela tinhlamulo leti enerisaka ta swivutiso swo fana ni leswi nge: Hikwalaho ka yini Xikwembu xi pfumelele ku xaniseka hi ndlela leyi? Xana i vamani swivumbiwa swa matimba leswi nga vonakiki leswi nga empfhukeni? Xana hi swona swi nga ni nandzu eka leswi swi vuriwaka swiendlakalo leswi nga le henhla ka matimba ya munhu?

Hi vumundzuku, Bibele yi tshembisa rihanyo leri hetisekeke, vutomi lebyi nga heriki ni misava leyintshwa ya ku rhula ni ntwanano, laha ku nga ta va ni mbango lowu baseke, kwala emisaveni. (Esaya 33:24; 2 Petro 3:13) Emisaveni yoleyo leyintshwa, handle ko kanakana vanhu va ta tlhariha, naswona ehansi ka nkongomiso wa Xikwembu, va ta twisisa swihlamariso swo tala mayelana ni miri wa munhu, planete ya hina ni vuako hinkwabyo. Hinkwaswo leswi swi ta endliwa hi matimba ya Yehovha, Xikwembu lexi rhandzaka vanhu.

Xana U Ta Va Kona?

Hambi swi ri tano, Bibele yi tlhela yi dyondzisa leswaku mikateko leyi yi ta kumiwa ntsena hi lava va hanyaka hi ku pfumelelana ni milawu ya Xikwembu. Milawu leyi a yi tshikileli. Kambe yi fanele ku yingisiwa. (Swivuriso 4:18, 19; 1 Yohane 5:3) A swi koteki leswaku u fambisana ni mavonelo ya vandla ra Nguva Leyintshwa lama nga riki ya matsalwa naswona hi nkarhi lowu fanaka u tshemba Bibele.—1 Vakorinto 3:18-20; 10:18-22; Yakobo 4:4.

Hikwalaho, Vakreste va ntiyiso va papalata ku ngheniwa hi mavonelo ya vandla ra Nguva Leyintshwa lama nga riki ya matsalwa. Ku laveka mavonelo lamanene ni ku ehleketa lokunene. Ku fanele ku xiyiwa leswaku mfungho wa vandla ra “Nguva Leyintshwa” wu tirhiseriwe ngopfu swilo leswi nga sunguriwangiki hi vandla ra Nguva Leyintshwa naswona leswi nga riki swa matsalwa. Leswi swi vonaka kahle emhakeni ya rihanyo, swakudya, vutshila ni vuyimbeleri. Xisweswo Vakreste va fanele va va ni ku twisisa ni vutlharhi lebyi ringaniseriweke loko va lava ku tiyiseka leswaku a va hlanganyeli eka leswi soriwaka hi Bibele. Hi laha ku faneleke, Swivuriso 14:15 yi nyika ndzayo hi vutlharhi: “Muriv̌ali a pfumelela marito hikwawo, kambe l’a nga ni ku anakanya o šiya laha a kanḍiyaka kona.”

Ina, Bibele i xilotlelo xa ku voningeriwa ka ntiyiso. Ku papalatiwa ka Matsalwa hi vaseketeri va vandla ra Nguva Leyintshwa swi ta tisa munyama lowukulu ntsena emisaveni. Kambe Bibele yi nyika rivoningo ra moya ni ntshembo wa misava leyintshwa leyi tshembisiweke hi Xikwembu: “‘Vonani, vuako bya Xikwembu byi le vanhwini. Xi ta aka na vona, kutani va ta va vanhu va xona; Xikwembu hi xoxe xi ta va na vona, xi va Xikwembu xa vona. Xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.’ Kutani loyi a tshameke exiluvelweni a ku: ‘Vonani, ndzi endla swilo hinkwaswo swi va leswintshwa.’ A engeta a ku: ‘Tsala, hikuva marito lawa ma tshembekile, ma ni ntiyiso.’”—Nhlavutelo 21:3-5.