Misava Leyintshwa Yi Tshinele!

VARHANGERI va vule swo tala hi ta mafambiselo ya misava leyintshwa hi ku ringeta ka vona. Va vulavula hi ku herisa misava ya ku chava ni swihinga eka ku tirhisana exikarhi ka vanhu ni mimfumo. Kambe xana swi le mavokweni ya vanhu ku tisa misava leyintshwa?

Vanhu va ve ni malembe xidzana yo tala yo simeka misava yo rhula ni nsirhelelo. Handle ko kanakana, vo tala a va tinyiketerile swinene eku lweni ko tano. Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki xivumbeko xa tihulumendhe leti vumbiweke hi vanhu ku hetisisa tipakani to tano, marito ya Bibele ma tikombe ma ri ntiyiso: “Munhu l’a fambaka a nga ka a nga lulamisi renḍo ra yena.”—Yeremia 10:23.

Misava Leyintshwa Yi Tshembisiwa

Nakambe, Rito ra Xikwembu leri fanaka leri huhuteriweke ri nyikela xitiyisekiso xa leswaku ku ta va ni misava leyintshwa. Endzhaku ko vhumba ku hela ka mafambiselo ya khale ya swilo, muapostola Petro wa Mukriste u tivisile: “Hi ku ya hi ku tshembisa ka Hosi, hi langutele matilo lamantshwa ni misava leyintshwa, laha ku nga ta va ni ku lulama.”—2 Petro 3:10-13.

I xitshembiso xa mani lexi? A xi nyikeriwanga hi un’wana handle ka Yehova, “[La Tlakukeke] henhla ka misav̌a hikwayo.” (Psalma 83:18) U ta hetisisa leswi vanhu va nga swi kotiki. Ina Yehova Xikwembu u ta tisa misava leyintshwa. Kambe rini?

Misava Leyintshwa Yi Tshinele Swinene!

Loko misava leyintshwa leyi tshembisiweke ya Xikwembu yi nga si va ya xiviri hi laha ku heleleke, “misava” ya sweswi kumbe “mafambiselo ya swilo,” ya fanele ku herisiwa. Mayelana ni leswi, vadyondzisiwa va Yesu Kriste va vutisile: “Hi byele, xana swilo leswi swi ta humelela rini? naswona xi ta va xihi xikombiso xa ku ta ka wena ni xa ku hela ka misava?” (Matewu 24:3, King James Version) Hi laha New World Translation leyi kongomeke swinene yi swi vekaka ha kona, valandzeri va Yesu va n’wi vutisile: “Hi byele, xana swilo leswi swi ta humelela rini, ni xikombiso xa vukona bya wena ni xa ku hela ka mafambiselo ya swilo xi ta va xihi?”

Loko a hlamula, Yesu u vhumbe swivumbeko swo tala swa xikombiso xa vukona bya yena lebyi nga vonakiki tanihi munhu wa moya ematimbeni ya Mfumo wa le tilweni. (1 Petro 3:18) Hi xikombiso, u te: “Hikuva tiko rin’wana ri ta pfukela tiko rin’wanyana naswona mfumo wun’wana wu ta pfukela mfumo wun’wanyana, naswona ku ta va ni tindlala ni ku tsekatseka ka misava etindhawini hi ku landzelelana.” Ku sukela eku ‘sunguleni ka mahlomulo’ hi 1914, “rixaka leri” leri kombisiweke hi Yesu ri tokote nyimpi leyi yaka emahlweni, tindlala ni ku tsekatseka ka misava tanihi xiphemu xa xikombiso xa vukona bya yena lebyi nga vonakiki.—Matewu 24:7, 8, 34, NW.

Nyimpi yi hlasele rixaka leri hi ndlela leyi nga ringanisiwiki ku sukela hi lembe ra 1914. Nyimpi yo Sungula ya Misava yi teke vutomi lebyi pimanyeteriwaka eka 14 wa timiliyoni. Hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, 55 wa timiliyoni ta masocha ni vaaka-tiko ti dlayiwile. Phela, ku sukela hi 1914 vutomi byo tlula 100 wa timiliyoni byi lahlekile enyimpini! Entiyisweni leswi swi fungha xiphemu xa xikombiso xa vukona bya Yesu.

Tindlala, leti na tona ti vhumbiweke hi Kriste, ti hlasele matiko yo tala endzhaku ka yin’wana ni yin’wana ya tinyimpi letimbirhi ta misava. Ku nga khathariseki minhluvuko ya sayense, kwalomu ka kotara ya misava ya sika namuntlha. Lembe na lembe, timiliyoni ta vana ni van’wana ta fa hikwalaho ka ku sika. The World Book Encyclopedia yi ri: “Matiko yo tala lama hluvukaka ya Afrika, Asia na Latin America a ya na swakudya leswi aneleke swa vanhu va wona. Timiliyoni ematikweni lawa ta sika. Loko ku endliwa ka swakudya kumbe leswi xaviwaka ematikweni mambe ku ya ehansi hikwalaho ka xivangelo xihi na xihi, ndlala yi nga ha va kona kutani madzana kumbe timiliyoni ta vanhu ti nga ha fa.”

Ku tsekatseka ka misava ku teke nhlayo leyikulu ya vutomi enkarhini wa rixaka leri leswi funghaka ‘nkarhi wa makumu.’ (Daniel 12:4) Mimpimanyeto ya ku onha ka ku tsekatseka ka misava ya hambana. Kambe ku sukela hi 1914 ku onha ka ku tsekatseka ka misava ku tlakukile emisaveni hinkwayo, naswona leswi swi teke vutomi bya madzana ya magidi. Loko yi hlamusela swimbirhi ntsena swa leswi, Yorkshire Post ya October 19, 1989, yi te: “Hi 1920 ku tsekatseka le xifundzeni xa Jiangsu xa China ku dlaye 180 000, naswona hi July 28, 1976, China ri tokote ku tsekatseka lokukulu swinene ematin’wini ya rona ya namuntlha. Kwalomu ka 240 000 va file loko doroba-nkulu ra Tangshan ri andlalekile hi ku helela hi ku tsekatseka loku nga 7,8 hi ku pima loku nga kongomangiki ka xipimo xa Richter.” Phepha-hungu leri ri xaxamete ku tsekatseka kun’wana lokukulu ko tlula 30 eka lembe xidzana leri ra vu-20.

Ntirho wo chumayela hi Mfumo na wona wu vhumbiwile tanihi xivumbeko xin’wana xa xikombiso xa vukona lebyi nga vonakiki bya Yesu. U byele vadyondzisiwa va yena lava vutisaka leswaku: “Mahungu lamanene ya mfumo ma ta twarisiwa emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 24:14, NW) Hi laha Yesu a profeteke ha kona, ntirho lowu wo chumayela wa karhi wa endliwa emisaveni hinkwayo ematikweni ya 212 hi Timbhoni ta Yehova leti tlulaka 4 000 000.

Ku hetiseka ka leswi ni vuprofeta byin’wana swi komba leswaku hakunene hi hanya “emasikwini ya makumu.” (2 Timotiya 3:1-5) Emahlweni ka hina ku na “nhlomulo lowukulu” lowu na wona wu vhumbiweke hi Yesu Kriste. Loko wu chaputa hi ku “lwa ni Xikwembu xa matimba hinkwawo hi siku lerikulu ra kona” eArmagedoni, wu ta herisa mafambiselo layo biha ya swilo ya namuntlha. (Matewu 24:21; Nhlavutelo 16:14-16) Kutani misava leyintshwa ya Xikwembu leyi tshembisiweke yi ta hundzuka ya xiviri.a

Mikateko Leyi Vanhu Va Nga Ta Ka Va Nga Yi Tisi

Varhangeri va tidzunisa hi mafambiselo ya misava leyintshwa hi matshalatshala ya vona vini. Kambe Yehova, Xikwembu xa matilo ni misava, a xi kombelanga vanhu leswaku va siva mafambiselo ya namuntlha hi misava leyintshwa. Xona hi xoxe xi ta endla sweswo hi siku ni nkarhi lowu tiviwaka hi xona ntsena. (Matewu 24:34, 36) Muapostola Yohane la dyuhaleke u ve ni xivono xa leswi Xikwembu, hayi munhu, xi nga ta swi endla:

“Ndzi vona tilo lerintshwa ni misava leyintshwa, hikuva tilo lero sungula ni misava leyo sungula a swi hundzile, ni lwandle a ri nga ha ri kona. Kutani ndzi vona muti lowo hlawuleka, Yerusalema lowuntshwa, wu xika hi le tilweni wu huma eka Xikwembu, Yerusalema lowuntshwa, wu tilulamisile tanihi mutekiwa loko a tibombisele nuna wa yena. Ndzi twa ni rito lerikulu leri humaka exiluvelweni ri ku: ‘Vonani, vuako bya Xikwembu byi le vanhwini. Xi ta aka na vona, kutani va ta va vanhu va xona; Xikwembu hi xoxe xi ta va na vona, xi va Xikwembu xa vona. Xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.’ Kutani Loyi a tshameke exiluvelweni a ku: ‘Vonani, ndzi endla swilo hinkwaswo swi va leswintshwa.’ A engeta a ku: ‘Tsala, hikuva marito lawa ma tshembekile, ma ni ntiyiso.’”—Nhlavutelo 21:1-5.

“Tilo lerintshwa” i Mfumo wa le tilweni wa Yesu Kriste. “Misava leyintshwa” a hi xirhendzevutana xin’wana xa misava, kambe i vandla lerintshwa ra vanhu eplaneteni leyi—hinkwavo i vafumiwa va Mfumo wa Kriste, ku nga ri na ku hambana ka rixaka, tiko kumbe ririmi. (Ringanisa Psalma 96:1.) Matilo ni misava yo fanekisela swa sweswi—mafambiselo ya swilo ya Diyavulosi ni swivumbeko swa wona swa hulumendhe leyi lawuriwaka hi Sathana ni mademona ya yena—swi ta va swi herisiwile. (1 Yohane 5:19) Hambi leswi malwandle ya xiviri ya nga ta tshama ma ri kona, lwandle ro fanekisela ra vanhu va mpfilumpfilu, vo homboloka ri ta va ri sukile. Vafumi-kulobye na Yesu va le tilweni va vumba Yerusalema Lontshwa naswona swin’we na yena va vumba ntsindza wa nhlengeletano leyi nga ta fuma vandla ra vanhu vo lulama. Xikwembu xi ta ‘tshama ni’ vanhu lava yingisaka hi ndlela yo fanekisela loko va ri karhi va hlanganisiwa na xona ha Kriste hi nkarhi wa Siku ro Avanyisa ra gidi ra malembe.—Nhlavutelo 14:1-4; 20:6.

Ehansi ka ku fuma ka Mfumo ku ta va ni swivangelo swo tala swa ntsako. Ku kolola, ku rila ni ku vaviseka loku vangiwaka hi vuvabyi, maxangu ni leswi fanaka swi ta va mintokoto ya nkarhi lowu hundzeke. Hambi ku ri rifu leri hangalakeke evanhwini ku sukela eka mutswari wa hina wo sungula, Adamu la dyoheke, a ri nga ha vi kona. (Varhoma 5:12) Mawaku ntsako lowu nga ta va kona loko nchumu lowu wu vangelaka mihloti emisaveni hinkwayo wu ta va wu sukile hi laha ku nga heriki!

A hi vanhu lava faka, kambe i Xikwembu hi xoxe xi nyikaka xitiyisekiso mayelana ni mikateko leyi. Hi xona lexi nge Nhlav 21:5: “Vonani, ndzi endla swilo hinkwaswo swi va leswintshwa.” Ina, naswona Yehova Xikwembu u byele muapostola Yohane a ku: “Tsala, hikuva marito lawa ma tshembeka, ma ni ntiyiso.”

Swilaveko-nkulu Swi Anerisiwa Hi Ku Helela

Emisaveni leyintshwa leyi endliweke hi Xikwembu, misava eku heteleleni yi ta va paradeyisi. Lowu i ntiyiso, hikuva Yesu u tshembise mudyohi loyi a nga ni ripfalo la beleriweke etlhelo ka yena a ku: “Kunene ndzi ri ka wena namuntlha, U ta va na mina eParadeyisini.” (Luka 23:43, NW) Exikarhi ka swiyimo swa paradeyisi, swilaveko swa munhu swo tanihi swakudya ni vusirhelelo swi ta nyikeriwa.

Ku pfumaleka ka swakudya ku koxa vutomi bya timiliyoni namuntlha. Hambi loko matshalatshala yo phamela lava nga ni ndlala ma nga ha va ma tlakuke ku fikela kwihi, makwanga ni swivangelo swin’wana swi sivela vanhu ku ololoxa swiphiqo swo tano. Hi xikombiso, Saturday Star, phepha-hungu ra le Joni, le Afrika Dzonga, ra vika: “Ku kanetana ka swa politiki, ku tlakuka ka minxavo ya petroli ni ku karhala loku tolovelekeke hikwalaho ka mimpfilumpfilu ya Afrika leyi vonakaka yi nga heli swa hlangana swi hlwerisa xilamulela-mhangu . . . Le Sudan, rin’wana ra matiko lama khumbekeke swinene hi ndlala, exikarhi ka vanhu va timiliyoni ta 5 na timiliyoni ta 6 va langutana ni ku sika hi 1991.” Kambe ndlala yi ta rivariwa emisaveni leyintshwa ya Xikwembu. Ehansi ka ku fuma ka Mfumo “ku ta va ni nḍalo ya koro la misav̌eni ni le tinhlohlorini ta tinṭhav̌a.”—Psalma 72:16.

Vusirhelelo i xilaveko xin’wana xa munhu lexi nga kumeriwiki vo tala hi laha ku faneleke esikwini ra hina. Timiliyoni ti tshama eswidakanini kumbe ti hava tindlu hi ku helela. Hi ku ya hi The New York Times, etikweni rin’wana ra le Vuxeni, “efemeni ya gezi . . . , vathoriwa va malembe ya 20 hi vukhale va langutane ni nxaxamelo wo rindza wa malembe ya 73 leswaku va kuma tindlu,” naswona xiviko xa hulumendhe xi kombisa leswaku vanhu van’wana va fanele ku tshama “etindlwini ta vuhlayiselo bya swilo, etihofisini kumbe hambi ku ri eswihambukelweni.” Kambe vona ku hambana loku nga ta va kona emisaveni leyintshwa! Eparadeyisini ya nkarhi lowu taka, “v̌a ta aka tindlu, v̌a ta ṭhama ka tona; v̌a ta byala tivinya, v̌a dya mihanḍu ya tona. V̌a nga ka v̌a nga ha aki tindlu, leŝaku uṅwana a ta ṭhama kona, v̌a nga ka v̌a nga ha byari leŝaku uṅwana a ta dya, hikuv̌a masiku ya tiko ra mina ma ta ringana ni masiku ya miri, kutani v̌ahlawuriwa v̌a mina v̌a ṭakela ntirho wa mav̌oko ya v̌ona.”—Esaya 65:21, 22.

Swiphiqo exikarhi ka swivumbiwa ni mbango swi ta nyamalala emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke ya Xikwembu. Nthyakiso wa moya lowu xungetaka rihanyo ni lowu onhaka swimilana wu ta va wu nga ha ri kona. Nthyakiso ni ku onhiwa ka ndhawu loku sweswi ku herisaka tinxaka to tala ta swimilana ni swiharhi enkarhini wolowo swi ta va swi nga ha xungeti. Naswona swilo swo tanihi ku hlakatiwa ka vuandlalo bya ozoni a swi nge he onhi vutomi emisaveni. Hi nga tiyiseka leswaku Yehova Xikwembu u ta lulamisa swiphiqo leswi hinkwaswo, hikuva Rito ra yena ra hi tiyisekisa leswaku ku nga ri khale u ta “herisa lava herisaka misava.”—Nhlavutelo 11:18.

Emisaveni leyintshwa, nyimpi na yona yi ta va nchumu wa nkarhi lowu hundzeke kambe hayi hi ku va varhangeri va humelerile eku lamuleni ka matiko. Ematshan’wini ya sweswo, Xikwembu xi ta endla leswi vafumi va politiki va tsandzekeke ku swi endla. Xi ta tisa ku rhula eka vanhu lava yingisaka hi ku fambisana ni marito lawa ya mupisalema: “Tanani, mi hlalela mitiro ya Yehova, leŝi a ŝi heriseke misav̌eni. O herise tinyimpi ku yisa e makuṅwini ya misav̌a, o ṭhov̌ile mav̌ura, o fayetele matlhari, o hise magolonyi e nḍilweni.” (Psalma 46:8, 9) Emisaveni leyintshwa ya Xikwembu leyi tshembisiweke leyi tshineleke swinene, vanhu a va nga ha dyondzi nyimpi kambe va ta tsakela ku rhula ka ntiyiso ni nsirhelelo.—Mikea 4:2-4.

Xana U Ta Va Kona?

U nga tiyiseka hi misava leyintshwa leyi tshembisiweke hi Yehova Xikwembu. A nga hembi. (Vaheveru 6:17, 18) Rito ra yena, Bibele, i ntiyiso, naswona leswi yi swi tshembisaka minkarhi hinkwayo swa humelela.—Yohane 17:17.

Mahungu lamanene ya mikateko leyi hlamarisaka ya vanhu lava yingisaka hi lawa Timbhoni ta Yehova ti lwelaka ku avelana wona ni vanhu hinkwavo va timbilu to tshembeka. U fanele ku endla matshalatshala yo nghenisa vutivi bya xikongomelo xa Xikwembu sweswi, naswona u tirhela switshembiso leswo hlamarisa leswi kumiwaka eMatsalweni yo Kwetsima. Ndlela leyi yi nga yisa evuton’wini lebyi nga heriki, hikuva Yesu u te: “Kambe vutomi lebyi nga heriki, hi leswaku va ku tiva wena ntsena u nga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kriste loyi u n’wi rhumeke.” (Yohane 17:3) Kutani ke, u ta va ni lunghelo ro tsakela minkarhi yo tsakisa leyi nga emahlweninyana, hikuva misava leyintshwa ya Xikwembu yi tshinele!

[Nhlamuselo ya le hansi]