Vantswa Va Vutisa . . .
Xana Ndzi Nga Swi Tshikisa Ku Yini Ku Lava Munhu Un’wana?
“NDZI Mbhoni ya Yehovha ya malembe ya 20 hi vukhale. Kambe ndzi sungule ku tihumesa ni [la nga riki mupfumeri] wa malembe ya 28. A ndzi n’wi rhandza, naswona a ndzi tshemba leswaku a a ndzi rhandza. Vatswari va mina a va nga swi tivi, hikuva a ndzi swi tiva leswaku a va nga ta swi pfumelela. Loko va swi tshuburile, swi va vavisile ni ku va hlamarisa. A va nga swi twisisi leswaku swi nga endlekisa ku yini ndzi rhandzana ni wanuna wa misava.”
Ku tsale wanhwana un’wana wa Mukreste loyi hi nga ta n’wi vitana Monique.a Lexi twisaka ku vava, vantshwa vo hlayanyana va tikume va ri ni swiphiqo leswi fanaka—va nyanyuriwa kumbe va rhandza la nga riki mupfumeri, kumbe un’wana loyi a nga riki na mimpimanyeto ya Vukreste ni mimpimanyeto ya mahanyelo leyi fanaka ni ya vona. Xihloko lexi nga emahlweni ka lexi xi kombise leswaku Xikwembu a xi byi tsakeli vuxaka byo tano nakambe byi ni nxungeto lowukulu eka ntsako wa munhu ni vumunhu byakwe. Ruth lontsongo u yi xiyile mhaka leyi. Wa pfumela: “Ndzi tolovelane swinene ni jaha leri a ri nga ri mupfumeri. Hambi swi ri tano, ndzi swi xiyile leswaku loko ndzi lava ku va ni vuxaka byo karhi na Yehovha, ndzi fanele ku tsema vuxaka bya mina na rona.”
Loko u ri Mukreste, kumbexana u nga ha tshaha marito ya Bibele eka Yakobo 4:4 lama nge: “Xana a mi swi tivi leswaku ku rhandza swa misava swi vula ku lwa na Xikwembu xana? Hikokwalaho, loyi a tinyiketaka eku rhandzeni ka swa misava, ú tiendla nala wa Xikwembu.” Kambe loko u rhandza la nga riki mupfumeri a swi nge olovi ku tirhisa marito lawa. Entiyisweni, ku herisa vuxaka byo tano swi nga ha ku tikela. U nga ha tikuma u nga tivi lexi u nga xi endlaka hi laha ku heleleke. U nga ha vutisa ‘Xana ndzi nga swi tshikisa ku yini ku lava—kumbe ku rhandza—un’wana?’
Muapostola Pawulo u tshame a ku: “Mina hi xiviri xa mina ndzi tsakela Nawu wa Xikwembu; kambe eswirhweni swa mina ndzi kuma nawu wun’wana, lowu lwaka ni nawu lowu wu fambisaka mianakanyo ya mina; wu ndzi endla mubohiwa enawini wa ku dyoha lowu fumaka swirho swa mina. Yo! mina munhu wa khombo leronghasi!” (Varhoma 7:22-24) Na wena ku fana na Pawulo, u nga ha va u lwisana ni mintlhaveko ya wena. Kambe vantshwa vo tala va Vakreste va hlurile enyimpini leyi, hi ndlela yo fanekisela, va ‘wutliwile endzilweni.’ (Ringanisa Yuda 23.) Hi ndlela yini? Hi ku herisa vuxaka lebyi yisaka eku loveni ku nga si va ni ku onhaka loku nga lulamisekiki.
Ku Kuma Mpfuno
Hi xikombiso, Mark u sungule ku va ni leswi a swi vitanaka “ku kokeka lokukulu” eka la nga riki mupfumeri loko a ri na malembe ya 14 hi vukhale. Ematshan’wini yo lava mpfuno, u ringeta ku tshama ni mintlhaveko yakwe yi ri xihundla. Kambe mintlhaveko yakwe eka nhwanyana yi lo ya yi kula. Hi ku hatlisa u sungule ku n’wi bela tinqingho exihundleni. Loko na yena a sungula ku n’wi bela tinqingho, a swi tekanga nkarhi leswaku vatswari vakwe va tshubula leswaku a ku humelela yini.
U nga xi endli xihoxo xolexo xa ku ringeta ku tlhantlha xiphiqo hi wexe. Swivuriso 28:26 yi ri: “L’a ṭhembaka mbilu ya yena i šihunguki, kambe l’a fambaka v̌utlharini o ta hlayiseka.” Entiyisweni xana a wu ta tikuma u ri eka xiyimo lexi loko mianakanyo ya wena yi nga onhakanga hi ndlela yo karhi? Minkarhi yin’wana mintlhaveko ya hina yi hlula xivangelo, kutani hi lava mpfuno wa un’wana la nga ni ku twisisa ni xikongomelo. Vatswari va wena kumbexana va le xiyin’weni lexinene xa ku ku pfuna, ngopfu-ngopfu loko va chava Xikwembu. Entiyisweni, va ku tiva ku antswa ku tlula ndlela leyi van’wana va ku tivaka ha yona. A va ri vantshwa eka nkarhi wun’wana naswona va nga pfuniwa ku twisisa leswi ku humelelaka. Eka Swivuriso 23:26, mutsari wa Bibele Solomoni wa khutaza: “Nwana nga, nḍi he mbilu ya wena, mahlo ya wena a ma ṭakisiwe hi ndlela ya mina.” Ha yini u nga nyiki vatswari va wena mbilu ya wena, leswaku va kota ku tiva leswaku u lava mpfuno?
Jim lontsongo u endlise sweswo. A a lwisana ni mintlhaveko leyikulu ya ku kokiwa swinene hi nhwanyana exikolweni. U ri: “Eku heteleleni ndzi kombele mpfuno eka vatswari va mina. Lexi ku ve xona xilotlelo xa mina xa ku hlula mintlhaveko leyi. Va ndzi pfune ngopfu.” Leswi a kumeke nseketelo wa rirhandzu eka vatswari vakwe, Jim u nyikela xitsundzuxo lexi: “Ndzi anakanya leswaku vantshwa van’wana va Vakreste a va fanelanga ku kanakana ku vulavula ni vatswari va vona. Vulavurisana na vona. Va ta ku twisisa.”
Loko a ri eka xiyimo xo tano, muntshwa la vitaniwaka Andrew u tlhele a lava mpfuno wun’wana nakambe. Mayelana ni ku va kona ka yena enhlengeletanweni ya xifundzha ya Timbhoni ta Yehovha, u ri: “Yin’wana ya tinkulumo yi ndzi khumbile. Mulanguteri wa xifundzha u nyikele ndzayo ya matimba ehenhleni ka ku endla vuxaka ni vanhu va rimbewu rin’wana lava nga riki Vakreste. Ndzi swi xiyile leswaku ndzi fanele ku lulamisa mianakanyo ya mina xikan’we-kan’we.” Kutani u endle yini? Xo sungula u vulavule ni mana wakwe, la nga mutswari un’we, naswona xitsundzuxo xa yena xi n’wi pfunile. Nakambe u tlhele a vulavula ni nkulu wa vandlha ra vona ra Timbhoni ta Yehovha, loyi a nga ya emahlweni a n’wi pfuna. Eka lava tshikilelekeke vakulu va le vandlheni va nga “kotisa šisirelelo loko moya wu hunga, kukota šitšhav̌elo loko šidzedze ši fika.” (Esaya 32:2) Ha yini u nga vulavurisani ni un’wana wa vona, u n’wi byela leswi ku karhataka?
Ku Chuveka Rihlampfu
Loko vatswari va Mark va tshubule vuxaka byakwe bya le xihundleni, va n’wi pfune hi ku hatlisa. “Va swi boxe hi ku kongoma va ndzi byela ku herisa vuxaka lebyi,” ku vula Mark. “Eku sunguleni a ndzi n’an’a. Hi holovile, ivi ndzi tipfalela ekamareni ra mina. Kambe hi ku hatlisa mianakanyo ya mina yi vuyile, ivi ndzi xiya leswaku mina ni nhwanyana luya a hi ri ni tipakani leti hambaneke. A byi nga ta humelela.” Ina, ku anakanyisisa hi swilo leswi nga swa xiviri swi nga ku pfuna ku vohlisa mintlhaveko ya wena. Tivutise: ‘Xana munhu loyi u ni tipakani, mavonelo, ni mimpimanyeto ya mahanyelo leyi fanaka ni ya mina? Loko a ho tekana, xana munhu loyi a ta ndzi seketela eka matshalatshala ya mina ya ku gandzela Xikwembu? Xana munhu loyi u hisekela swilo swa moya kukota mina? Entiyisweni, xana hi nga va ni ntwanano eka vuxaka byo tano?’—Ringanisa 2 Vakorinto 6:14-18.
Hambi swi ri tano, ku hambana hi laha ku heleleke naswona xikan’we-kan’we a swi nge olovi. Monique la boxiweke eku sunguleni, wa pfumela: “Ndzi ringete ku herisa vuxaka hi makhamba mambirhi kambe a ndzi humelelanga. A ndzi nga swi lavi ku n’wi tshikela makumu. Ndzi ringete ku n’wi nyikela vumbhoni, hi ku tshemba leswaku u ta amukela Yehovha. U kale a ta enhlanganweni wa Sonto kan’we. Kambe a nga ri na mhaka na Yehovha hi xiviri. Ndzi swi vonile leswaku ndlela leyinene a ku ri ku n’wi tshika hi laha ku heleleke.”
Leswi swi hi tsundzuxa marito ya Yesu eka Matewu 5:30. U vulavule hi swilo leswi nga ha sivelaka munhu ku nghena eMfun’weni wa Xikwembu—swilo leswi nga ha vaka swi rhandzeka tanihi munghana lonene. Hambi swi ri tano, Yesu u tsundzuxile: “[X]i tseme, u [x]i cukumeta kule na wena, hikuva swi nga antswa loko xirho xin’we xa wena xi lova miri wa wena hinkwawo wu nga yi [eGehena, NW, (xikombiso xa ku heriseriwa makumu)].” Hi ku fambisana ni nsinya wa nawu lowu, hi xivindzi yana eka munhu yoloye ivi u “vul[a] ntiyiso.” (Vaefesa 4:25) N’wi byele erivaleni—mi nga ri n’wexe kumbe exiyin’weni lexi nga nyanyulaka mintlhaveko—n’wi byele hi ndlela leyi nga kanakanisiki leswaku vuxaka byi herile. Sheila lontsongo wa tsundzuka: “Leswi tirheke eka mina a ku ri ku endla xiboho lexi tiyeke. Hi nga ha dyi swin’we. Hi nga ha endzelani hi nkarhi wa ku hlaya. Ndzi veke xiyimo xa mina erivaleni eka yena.” Nhwanyana wa Mukreste la vitaniwaka Pam na yena u swi veke hi ku kongoma hi ndlela leyi fanaka: “Ndzi hetelele ndzi n’wi byele leswaku a ndzi tshika swanga, ivi ndzi n’wi papalata.”
Ku Hlula Ku Vaviseka
Endzhaku ka ku herisa vuxaka byo tano, u nga ha titwa ku fana ni mupisalema loyi a nga te: “Nḍi lamale, nḍi v̌av̌iseka ngopfu, siku hikwaro nḍi famba hi mikosi.” (Pisalema 38:6) Ku rila nkarhinyana wo karhi i swa ntumbuluko. Bibele ya pfumela leswaku “nkarhi wu kona wa ku rila.” (Eklesiasta 3:4) Kambe a wu fanelanga u rila u nga ha heti. Ku vava koloko ku ta hela hi ku famba ka nkarhi. “Ina,” ku pfumela Mark, “Ndzi hete nkarhi ndzi rila. Vatswari va mina va swi vonile ivi va kurisa vunghana bya hina ni vantshwa van’wana va Vakreste. Leswi swi ndzi pfune swinene.” Andrew, loyi hi ku fanana a titweke a ri ni gome endzhaku ka ku dlaya vuxaka, u te: “Vakulu va ndzi pfunile. Nakambe ndzi tlhele ndzi hlanganyela swinene entirhweni wo chumayela naswona ndzi hlangana swinene ni van’wana va vamakwerhu va Vakreste lava a ndzi ri ni vuxaka lebyinene na vona.” Ina, khomeka swinene hi mintirho ya moya. (1 Vakorinto 15:58) Mintirho leyi lavaka matimba kumbe vutiolori na yona yi nga pfuna. Papalata ku va wexe. (Swivuriso 18:1) Tshama u anakanya hi swilo leswi tsakisaka ni leswi akaka.—Vafilipiya 4:8.
Nakambe, tsundzuka leswaku Yehovha u ta tsakisiwa hi ku yima ka wena u tiyile. Titwe u tshunxekile ku khongelela mpfuno ni nseketelo wa yena. (Pisalema 55:22; 65:2) “Ndzi khongele swinene,” ku tsundzuka Sheila. Doo, a swi olovi ku herisa vuxaka lebyi byo biha. Sheila wa pfumela: “Hambi leswi se byi heleke, minkarhi yin’wana ndza ha anakanya hi yena ndzi tivutisa leswaku xana u endla yini. Kambe namarhela xiboho xa wena, u ri karhi u tiva leswaku u tsakisa Yehovha.”
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Mavito ma cinciwile.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Byela munhu yoloye hi ku kongoma leswaku vuxaka byi herile