Vantshwa Va Vutisa . . .

Ku Hlaseriwa Hi Tlhelo Ra Rimbewu—Xana Ndzi Nga Tisirheleta Njhani?

ANITA i nhwanyana wo xalamuka wa malembe ya 16 hi vukhale naswona u tshama a ri ni n’wayitelo. Hambi swi ri tano, wa hlundzuka loko a hlamusela swiendlakalo swa sweswinyana exikolweni xa vona. Wa tsundzuka, “Mufana un’wana la dumeke swinene u ndzi siveletile ephancisini ivi a sungula ku ndzi khoma-khoma hi ndlela leyi nga xiximekiki. Leswi u swi endlile eka vanhwanyana van’wana vo hlayanyana—vona a swi va tsakisa, kambe mina a swi nga ndzi yi! Loko ndzi n’wi kombela hi ndlela leyinene leswaku a ndzi tshika a swi tirhanga. A a nga swi xiyi leswaku a ndzi tiyisile hakunene.”

Xiphiqo xa Anita xi tolovelekile swinene. Ku karhatiwa hi tlhelo ra rimbewu a swi tolovelekile eminkarhini ya Bibele. (Ringanisa Rhuti 2:8, 9, 15.) Naswona namuntlha swi tele hi ndlela leyi chavisaka. Nhwanyana un’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi u ri: “Vavanuna van’wana entirhweni va vule marito ya nhlambha hi miri wa mina.” Kambe minkarhi yo tala ku karhatiwa loku a ku heleli eka leswi vuriwaka ntsena. Wa engetela: “Van’wana va ringete ku ndzi khumba kumbe ku ndzi koka.” Nhwanyana un’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi la vitaniwaka René u byele Xalamuka! a ku: “A va ndzi karhata ngopfu entirhweni lerova ndzi boheka ku tshika ntirho.”

Nkambisiso wun’wana wa sweswinyana wu vike leswaku 81 wa tiphesente ta swichudeni leswi nga eka ntangha 6 ku ya eka 9 swi vule leswaku swi tshame swi karhatiwa hi tlhelo ra rimbewu. U.S.News & World Report ya vika: “Eka volavo, 65 wa tiphesente ta vanhwanyana na 42 wa tiphesente ta vafana va vule leswaku va tshame va khumbiwa, va khomiwa kumbe ku toviwa hi ndlela yo pfuxa rimbewu.” Ina, hinkwavo vafana ni vanhwanyana i vahlaseriwa. Mutswari wa mufana un’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi wa tsundzuka: “Yi ndzi chavise ngopfu ndlela leyi vanhwanyana va le xikolweni lexin’wana wa mina wa mufana a nghenaka eka xona va nga ni xivindzi ha yona. Ku sukela hi nkarhi lowu a ri na malembe ya kwalomu ka 12, a hi tshamela ku beriwa tinqingho swi nga heli, hi kuma swirhambo swo humesana, ni timhaka ta rimbewu—ni swin’wana ni swin’wana.”

Swa olova ku teka mahanyelo lawa yo nyangatsa ya nga ri nchumu. Muntshwa un’wana u te: “Minkarhi yin’wana swi endliwa hi ndlela ya fenya.” Kambe eka Vakreste a hi fenya! Va swi tiva leswaku ku karhatiwa hi tlhelo ra rimbewu hakanyingi i ndlela yo ringeta ku yengela munhu eka ku tikhoma loko biha ka rimbewu, nchumu lowu Yehovha Xikwembu a wu vengaka. (1 Vakorinto 6:9, 10) Ku tlula kwalaho, Rito ra Xikwembu ri lerisa leswaku vavasati lavantshwa va fanele ku khomiwa hi “ndlela ya ku tenga matlhelo hinkwawo.” (1 Timotiya 5:2) Nakambe ri ala ‘mafenya lama thyakeke.’ (Vaefesa 5:3, 4, ringanisa NW.) Xisweswo vantshwa va Vakreste a va fanelanga va pfumelela ku karhatiwa hi tlhelo ra rimbewu! Xivutiso hi lexi, Xana u nga tisirheleta njhani leswaku u nga vi muhlaseriwa wa kona? A hi vulavuleni hi tindlela to tisirheleta.

Tindlela To Papalata Ku Karhatiwa

Tiendlele ndhuma ya mahanyelo ya Vukreste. Yesu u khutazile: “Ku vonakala ka n’wina a ku voningele vanhu.” (Matewu 5:16) Ku avelana leswi u swi pfumelaka ni vadyondzi-kuloni ni vatirhi-kuloni i yin’wana ndlela ya ku endla leswi. Loko u tiviwa u ri la nga ni ripfumelo leri enteke ni mimpimanyeto ya mahanyelo leyi tlakukeke, a hi kanyingi u nga vaka muhlaseriwa.

Xiya ndlela leyi u ambalaka ni ku tilunghisa ha yona. Eminkarhini ya Bibele swiambalo swin’wana a swi kombisa wansati tanihi la nga tikhomangiki kahle. (Ringanisa Swivuriso 7:10.) Hi ku fanana ni namuntlha, switayele leswi pfuxaka nyanyuko wa rimbewu swi nga ku rhandzisa hi tintangha ta wena, kambe swi nga byela van’wana rungula leri hoxeke ha wena. U nga ha tikuma u koka nyingiso lowu u nga wu laviki eka va rimbewu leri hambaneke. Xiphiqo lexi fanaka xi nga ha va kona loko nhwanyana a tola switolwa hi ndlela leyi n’wi endlaka a vonaka a ri nkulu ku tlula leswi a nga swona. Xitsundzuxo xa Bibele xi ri ‘tisasekiseni hi swiambalo leswi hlelekeke kahle, hi ku ringanisela ni mianakanyo ya ku titsongahata.’—1 Timotiya 2:9.

Hlawula vanghana va wena hi vukheta. (Swivuriso 13:20) Ku tlula kwalaho, vanhu va ta ku tiva hi vanghana va wena. Naswona loko vanghana va wena va tiviwa hi ku heta nkarhi wo tala va vulavula hi va rimbewu leri hambaneke, vanhu va nga ha va ni mianakanyo leyi hoxeke ku tlurisa.—Ringanisa Genesa 34:1, 2.

Papalata ku tlanga hi rirhandzu. I ntiyiso leswaku ku hava xihoxo hi ku va ni xinghana, kambe ku honolelana ni ku khomana swi nga tekiwa hi ndlela yin’wana hi va rimbewu leri hambaneke. A swi bohi leswaku u khoma munhu leswaku u ta yisa bulo emahlweni. Landzelela Nawu-nsinya naswona u khoma va rimbewu leri hambaneke hi ndlela leyi u lavaka va ku khoma ha yona—hi ku tenga ni hi xichavo. (Matewu 7:12) Papalata ku ringeta ku koka va rimbewu leri hambaneke u va kokela ku hungasa ntsena. Ku endla sweswo i tihanyi, vukanganyisi naswona swi ni khombo. Xivuriso xa Bibele eka Swivuriso 6:27 xa vutisa: “Šana munhu a nga okela makala e šifuv̌eni, tinguv̌u ta yena ti nga tšhi-ke?”

Loko U Hlaseriwa

Kavula, hambi loko wo cinca maambalelo, ku tilunghisa, kumbe mahanyelo ya wena ya va lama faneleke, van’wana a va na yona mfanelo yo ku khoma-khoma hi ndlela leyi pfuxaka rimbewu kumbe va vulavula hi timhaka ta rimbewu. Naswona hambi ku ri vantshwa van’wana lava va vekeke xikombiso hi maambalelo ni mahanyelo ya vona va hlaseriwile. Xana u fanele ku endla yini loko leswi swi humelela eka wena? Hi leswi swiringanyeto swi nga ri swingani.

Ala u tiyile. Wona i ntiyiso leswaku vanhu van’wana va endla onge va ala xinghana xa rimbewu loko entiyisweni va xi pfumela. Hikwalaho vahlaseri va nga ha tibyela leswaku ku ala swi nga nyawuli entiyisweni swi vula ku pfumela—kumbe swi vula leswaku ntshembo wu kona—kukondza u va khorwisa. Xitsundzuxo xa Yesu xa leswaku e-e, wa wena a a ve e-e, xa tirha swinene emhakeni leyi. (Matewu 5:37) U nga hlekeleli kumbe u nyuma-nyuma. Naswona u nga pfumeleli swiendlo, rito, kumbe nghohe ya wena yi kanetana ni marito ya wena.

N’wi vangele mahlo ya vanhu. Hakanyingi vahlaseri hi tlhelo ra rimbewu va kokiwa hi loko vahlaseriwa va vona va nga tikarhati hi ku ala. Hambi swi ri tano, eminkarhini ya Bibele, vavasati va Vaisrayele a va nyikiwe mfanelo, entiyisweni vutihlamuleri, bya ku ala ku hlaseriwa hi tlhelo ra rimbewu. (Deteronoma 22:23, 24) Hi ku fanana ni namuntlha, Mukreste a nga fanelanga a anakanya leswaku ku khumbiwa kumbe ku khoma-khomiwa hi ndlela leyi nga fanelangiki a hi nchumu wukulu. Swi hoxile, i ku susiwa xindzhuti xa wena xa vumunhu ni xa ku va Mukreste. A wu fanelanga ku swi pfumelela! Bibele ya khutaza: “Vengani leswo biha.”—Varhoma 12:9.

Ndlela yin’wana yo sivela mahanyelo lawa yo biha i ku vangela muxanisi wa wena mahlo ya vanhu naswona u n’wi khomisa tingana; kumbexana u ta swi tshika. Tsundzuka ntokoto wa Anita, loyi a boxiweke eku sunguleni. Loko a byele muhlaseri wakwe hi ku titsongahata leswaku a tshika ku n’wi khoma-khoma a swi tirhanga. Anita wa hi byela: “Ndzi boheke ku n’wi khomisa tingana emahlweni ka vanghana vakwe hi ku n’wi byela leswaku A NGA ndzi khomi hi ndlela liya!” Vuyelo byi ve byihi? “Vanghana vakwe hinkwavo va n’wi hlekile. Ku hundze masikunyana a ndzi papalata nkarhinyana, kambe endzhaku ka masikunyana, u tisorile hikwalaho ka mahanyelo yakwe ivi endzhaku a tlhela a ndzi lamulela loko un’wana a ringeta ku ndzi karhata.”

Loko marito ya nga tirhi, u nga ha boheka ku famba u n’wi sukela—kumbe hambi ku ri ku tsutsuma—u balekela nhlaselo. Naswona loko ku baleka swi nga koteki, u ni lunghelo ro tirhisa ndlela yihi na yihi leyi lavekaka leswaku u tilamulela enhlaselweni. Nhwanyana un’wana wa Mukreste u swi veka hi ku kongoma hi ndlela leyi: “Loko mufana a ringeta ku ndzi khoma, a ndzi n’wi hima hi matimba hinkwawo, ivi ndzi suka ndzi tsutsuma!” Kavula, leswi a swi vuli swona leswaku muhlaseri a nge he ringeti nakambe. Kutani kumbexana u nga ha boheka ku kuma mpfuno wun’wana.

Byela un’wana. Adrienne wa malembe ya 16 hi vukhale wa pfumela: “Sweswo hi leswi ndzi bohekeke ku hetelela ndzi swi endlile. Ndzi kombele xitsundzuxo eka vatswari va mina mayelana ni mufana loyi a ndzi anakanya leswaku a a ri munghana lonene kambe a nga ha lavi ku ndzi sukela. Loko ndzi ala o ya a nyanya, onge i ntlangu.” Vatswari va Adrienne va n’wi nyike xitsundzuxo lexi tirhaka lexi n’wi pfuneke ku langutana ku antswa ni xiphiqo lexi.

Vatswari va wena na vona va nga ku pfuna ku langutana ni vuyelo byihi na byihi bya mintlhaveko lebyi nga ha vangiwaka hi ku hlaseriwa, byo kota ku khomisiwa tingana, ku chava kumbe ku tsongahatiwa. Va nga ha ku tiyisekisa leswaku nhlaselo lowu a ku nga ri nandzu wa wena. Naswona va nga ha endla swo karhi ku ku pfuna leswaku u sirheleteka enkarhini lowu taka.

Hi xikombiso, va nga ha ehleketa leswaku swa pfuna ku byela mudyondzisi wa wena kumbe valawuri va le xikolweni hi xiphiqo lexi. Swikolo swo tala eUnited States swa khathala swinene hi lava va vilelaka, naswona swi ni milawu leyi tiyeke yo lwisana ni ku karhatiwa hi tlhelo ra rimbewu exikarhi ka swichudeni.

I ntiyiso, a hi valawuri hinkwavo va swikolo va nga ni ntwela-vusiwana. Earlisha wa malembe ya 14 hi vukhale u ri: “Exikolweni xa hina, minkarhi yin’wana vadyondzisi va rhukana va endla ni leswi tlulaka leswi endliwaka hi vana. A wu swi tivi leswaku u ta pfuniwa hi mani.” Kutani ke, a swi hlamarisi leswaku loko a mangarile a vula leswaku wa karhatiwa, a soriweke hi leswaku yena u chava xin’wana ni xin’wana. Hambi swi ri tano, Earlisha a nga helanga matimba. Yena ni vanhwanyana van’wana va tsevu lava na vona va toviweke ni ku khoma-khomiwa hi mufana yoloye va tshame hansi va twanana. U ri: “Swi kale swi lava tsevu wa hina ku tshembisa nhloko ya xikolo leswaku a ku ri na xiphiqo hakunene.” Eku heteleleni, u swi kotile ku herisa ku tikhoma loku ko biha.

Lava nseketelo wa Xikwembu. Loko minkarhi yin’wana ku va exikolweni swi fana ni ku va u phasiwe ekheleni ra tinghala, tsundzuka leswaku Yehovha Xikwembu u sirhelele muprofeta Daniyele ekheleni ra tinghala ta xiviri. (Daniyele 6:16-22) Yehovha na yena a nga ku pfuna na wena. Wa yi twisisa mintshikilelo leyi u langutanaka na yona exikolweni. Naswona loko se swi tika, u nga n’wi vitana leswaku a ku pfuna—loko swi boha hambi ku ri ku humesa rito! U nga chavi kumbe ku khomiwa hi tingana ku va u tiviwa tanihi nandza wa Xikwembu xa ntiyiso. Bibele yi tshembisa malandza layo tshembeka ya Yehovha yi ku: “O hlayisa mimoya ya v̌akwetsimi v̌a yena, o v̌a kuṭula e mav̌okweni ya la’v̌o biha.”—Pisalema 97:10.

Leswi a swi vuli nkutsulo wa hlori. U fanele ku endla leswi u nga swi kotaka leswaku u tisirheleta. Landzela misinya ya milawu ya Bibele. Ringanisela eku vulavuleni ni ndlela leyi u langutekaka ha yona. Tivonele ndlela leyi u khomaka va rimbewu leri hambaneke ha yona. Hi ku endla tano, u nga tisirheleta swinene enhlaselweni.

Loko u ri ni swivutiso swo karhi swa Bibele endzhaku ko hlaya magazini lowu, hi kombela u titwa u tshunxekile ku vutisa Timbhoni ta Yehovha eHolweni ya Mfumo leyi nga ekusuhi na wena, kumbe u tsalela vakandziyisi va magazini lowu. (Vona tluka 5.)

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

U nga swi vuli u nga tiyiseki loko u ala maendlelo lama nga fanelangiki; e-e, wa wena a a ve e-e!