Misava Yo Pfumala Vugevenga Hi Ndlela Yihi?

NYIMPI yo lwisana ni vugevenga lebyi hleriweke yi ya emahlweni emisaveni hinkwayo. U.S.News & World Report yi te: “Ku ve ni nhluvuko lowukulu swinene wo lwisana ni Mamafiya hi nkarhinyana lowutsongo, leswi swi vangiweke ngopfu hi nawu wun’we, ku nga Racketeer Influenced and Corrupt Organizations Act, kumbe RICO.” Wu pfumelela leswaku ku khotsiwa mavandla ya swigevenga loko ku ri ni vumbhoni bya leswaku se i mukhuva eka wona ku dyelela vanhu mali, ku nga ri swiendlo swa munhu ha un’we-un’we. Leswi, kun’we ni rungula leri kumiwaka hi ku hambukisa tilayeni ta riqingho swin’we ni leri kumiwaka eka swirho swa ntlawa wa swigevenga leswi lavaka ku hunguteriwa nandzu, swi pfune ngopfu leswaku ku va ni nhluvuko eka nyimpi yo lwa ni Mamafiya le United States.

Le Italy na kona, valawuri va lwisana na yona swinene mintlawa ya tinsulavoya. Etindhawini to tanihi le Sicily, Sardinia, na Calabria, laha vugevenga lebyi hleriweke byi taleke ngopfu kona, ku vekiwe masocha leswaku ma langutela miako ya mani na mani ni tindhawu tin’wana ta nkoka leswaku ku siveriwa nhlaselo wa swigevenga. Eka hulumendhe leswi swi fana ngopfu ni nyimpi ya xin’wana-manana. Leswi ri pfaleleke varhangeri lavakulu va mintlawa ya swigevenga ekhotsweni swin’we ni khale ka holobye-nkulu hikwalaho ka ku tirhisana ka yena ni Mamafiya, Italy ri vonaka se ri ya eku humeleleni.

Le Japani, hulumendhe yi vekele yakuza swipimelo hi ku veka Anti-Organized Crime Law hi March 1, 1992. Ehansi ka nawu lowu, vandlha ra tinsulavoya leri tivekaka, ra siveriwa eka swiendlo swa 11 swa ku sindzisa hi tihanyi, ku katsa ni ku wutla mali, ku katseka eka marhengu ya ku sirhelela hi ku fumbarherisiwa ni ku nghenelela eku heriseni ka minkwetlembetano leswaku yi ta kuma mali. Hi ku veka nawu lowu, hulumendhe yi ni ntshembo wa leswaku ri ta ti herisa hinkwato tindlela ta ku kuma mali hi nsindziso. Nawu lowu wu yi vavisile mintlawa ya swigevenga. Mintlawa yin’wana yi hahlukile naswona murhangeri wa ntlawa wun’wana wa swigevenga u tisungile—swi vonaka onge u tisunge hikwalaho ka leswi ku vekiweke nawu lowu.

Ina, tihulumendhe ni tindzawulo ta maphorisa ti lwa hi matimba ku herisa vugevenga lebyi hleriweke. Hambiswiritano, Mainichi Daily News, loko yi vika hi nhlangano lowu veke kona exikarhi ka vaavanyisi ni maphorisa yo huma emisaveni hinkwayo lowu khomiweke hi 1994, yi te: “Vugevenga lebyi hleriweke byi ya byi kula ni ku fuwa ematikweni yo tala, byi hlengeleta ntsengo wo ringana biliyoni yin’we ya tidolara [4,67 wa tibiliyoni ta tirhandi] hi lembe.” Lexi vavisaka, hi leswaku matshalatshala ya vanhu yo herisa mintlawa ya swigevenga emisaveni a ma anelanga. Xivangelo xin’wana hi leswaku vabyarhi va nawu hakanyingi va hlwela naswona a va tshembeki. Eka vanhu vo tala, nawu hakanyingi wu vonaka wu yima ni swigevenga, ku nga ri vahlaseriwa. Eka malembe ya kwalomu ka 3000 lama hundzeke, Bibele yi te: “Hikuv̌a ku av̌anyisa lo’ku av̌anyisaka mitiro hikwayo le’yo homboloka ku nga hatlisi ku humelela, hikwalaho-ke timbilu ta v̌ana v̌a v̌anhu ti teleke ku nav̌ela ku endla ŝo biha.”—Eklesiasta 8:11.

Ku Huma Eka Mavandla Ya Vugevenga

Ku tlhandlekela eka ku hahlula vugevenga lebyi hleriweke, tihulumendhe ti tlhela ti ringeta ku pfuna lava nga eka byona leswaku va huma eka mintlawa ya swigevenga. Xiendlo xexo a xi olovi. Xiga xa khale xi ri, “ndlela yin’we ntsena yo hambana ni Mamafiya i ku nghena esirheni.” Leswaku nsulavoya yi kota ku tshika nhlangano wa yakuza, yi boheka ku hakela mali yo tala swinene kumbe yi pfumela leswaku xintihwana xa yona xa tshameleni kumbe hafu ya xona yi tsemiwa. Ku tlhandlekela eka nchavo lowu nga kona loko u tsema vuxaka ni swigevenga, khale ka nsulavoya yi boheka ku langutana ni vuyelo bya ku lava ku hanya vutomi lebyinene, bya ku tshembeka. Swikombelo swakwe swa ntirho hakanyingi a swi nge amukeriwi. Hambiswiritano, ematikweni man’wana, ku ni tilayini ta riqingho leti pfulekeke to vulavurisana ni maphorisa, ku pfuna swirho swa mintlawa ya swigevenga leswi lavaka ku tshika kambe swi nonon’hweriwaka hi ku kuma mintirho leyinene.

Leswaku xi kota ku langutana ni ntshikilelo wo huma eka ndyangu wa swigevenga, xirho xa ntlawa wa swigevenga xi fanele xi kuma nsusumeto wa matimba wo hanya hi ku tshembeka. A nga nsusumetiwa hi yini? Ku nga ha va hi ku rhandza ndyangu wa ka vona, ku navela ku hanya hi ku rhula kumbe ku navela ku endla leswi lulameke. Hambiswiritano, nsusumeto wa matimba wu kombisiwa kahle hi mhaka ya Yasuo Kataoka eka xihloko lexi landzelaka.

Yasuo Kataoka i wun’wana wa madzana-dzana lama cinceke vutomi bya wona hi ku helela. Timfanelo to fana ni ta swivandzana ti siviwe hi vumunhu lebyintshwa lebyi “vumbiweke hi xifaniso xa Xikwembu, [lebyi] tikombaka hi ku lulama ka [byona] ni ku hlawuleka loku nga ni ntiyiso.” (Vaefesa 4:24) Sweswi, vanhu lava a va fana ni timhisi va tshama hi ku rhula ni vaaka-tiko lava nga ni moya wo rhula, lava fanaka ni swinyimpfana, naswona va tlhela va pfuna van’wana!—Esaya 11:6.

Hambana Ni Moya Wa Misava

Hilaha swi boxiweke hakona eka xihloko lexi hundzeke, a hi mavandla ya vugevenga ntsena ma nga ehansi ka matimba lama nga vonakiki, ya Sathana Diyavulosi, kambe misava hinkwayo yi le hansi ka yena. Vanhu a va swi xiyi, kambe Sathana u hlele misava leswaku yi hetisisa mintirho yakwe ya vugevenga. Tanihi leswi mavandla ya vugevenga ma tisaka rifuwo ni mafambiselo ya ndyangu ya vukanganyisi, yena u tirha tanihi mulawuri la hananaka hi ku nyika vanhu rifuwo, ntsako ni ku va endla va titwa va ri ni vun’we. Hambileswi swi nga ha endlekaka u nga swi voni, u nga ha va u phasiwile hi mintlhamu yakwe ya nsele. (Varhoma 1:28-32) Bibele yi vula leswaku “ku rhandza swa misava swi vula ku lwa na Xikwembu.” (Yakobo 4:4) A hi vutlhari ku endla vunghana ni misava leyi, leyi nga ehansi ka nkucetelo wa Sathana. Muvumbi wa vuako hinkwabyo u ni vuthu ra tintsumi leri nga ehansi ka Yesu Kreste leri ha rona a nga ta herisa Sathana ni mademona yakwe leswaku a susa nkucetelo wa vona wo biha emisaveni.—Nhlavutelo 11:18; 16:14, 16; 20:1-3.

Kutani ke, xana u nga humisa ku yini ehansi ka nkucetelo wa misava ya Sathana? Ku nga ri hi ku hanya u ri wexe, kambe hi ku ntshunxeka eka minkucetelo ni ndlela yo anakanya leyi taleke emisaveni namuntlha. Leswaku u kota ku endla tano, u ta boheka ku lwisana ni matshalatshala ya Sathana ya ku ku xungeta naswona u ala swilo leswi a swi nyikaka vanhu leswaku va tshama va ri va yena. (Vaefesa 6:11, 12) Leswi swi nga lava leswaku u titsona swo karhi, kambe u nga swi kota ku ntshunxeka hilaha van’wana va endleke hakona loko u tiyimiserile ni loko u tirhisa mpfuno lowu Timbhoni ta Yehovha ti wu nyikelaka.

Xana ku ta landzela yini loko Xikwembu se xi yi basisile misava leyi yo biha, ya vugevenga? “V̌ana v̌a la’v̌o biha v̌a ta herisiwa,” ku vula Bibele, naswona yi ya emahlweni yi ku: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.” (Pisalema 37:28, 29) Hi nkarhi wolowo a ku nge he vi na xivangelo xo chava lava va nga ni timfanelo to fana ni ta swivandzana, hikuva va ta va va hundzuriwile hi “ku tiv̌a Yehova,” loku nga ta tata misava.—Esaya 11:9; Ezekiyele 34:28.

Namuntlha ku hundzuka ko tano ana se ku kona, hilaha ntokoto lowu landzelaka wa khale ka xirho xa yakuza eJapani wu kombisaka hakona.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Emisaveni ya Xikwembu leyintshwa, vanhu hinkwavo va ta tsakela ntirho wa mavoko ya vona