Ntlhantlho Wa Misava Hinkwayo —Xana Wu Ta Va Kona?

VATSHILA va vula leswaku rifuva (TB) i xiphiqo xa misava hinkwayo lexi lavaka ntlhantlho wa misava hinkwayo. Ku hava tiko leri nga lawulaka TB ri ri roxe, hikuva vanhu va timiliyoni va tsemakanya mindzilakana ya matiko emisaveni hinkwayo vhiki rin’wana ni rin’wana.

Vanhu vo tala va anakanya leswaku ntirhisano wa misava hinkwayo wu lava leswaku matiko lama fuweke ma pfuna lama nga ni vusweti tanihi leswi ku nga wona lama hlaseriwaka ngopfu hi TB. Hilaha Dok. Arata Kochi a vulaka hakona, “swi titshege hi matiko lama fuweke leswaku ma pfuna lama ha hluvukaka leswaku ku lwisaniwa ni rifuva ku nga si hlaseriwa lawa ya ka vona.”

Kambe matiko lama fuweke ma anakanya hi leswi ma swi vonaka ku ri swona leswi nga swa nkoka ni swiphiqo leswikulu, hikwalaho a ma kalanga ma phalala. Hakanyingi matiko man’wana lama nga ni vusweti ma honisa timhaka ta rihanyo, ma tirhisa mali yo tala ematlharhini ya nyimpi. Exikarhi ka 1996, ko va tiphesente ta khume ntsena ta vavabyi va TB lava tshunguriweke hi ku tirhisa endlelo ra DOTS, leswi lavekaka leswaku ku siveriwa vuvabyi lebyi leswaku byi nga nyanyi ku biha a swi talanga.

WHO yi ri: “Vutivi ni mirhi leyi nga durhiki yo tshungula TB a yi ri kona eka malembe-xikhume yo tala. Leswi laviwaka hi misava sweswi i matshalatshala lama tiyeke ya vanhu lava nga ni matimba, lava nga ni nkucetelo ni ntwela-vusiwana lava nga ta tiyiseka leswaku mirhi leyi yi tirhisiwa hi ndlela leyi humelelaka emisaveni hinkwayo.”

Ku Hlula Loku Taka

Xana hi nga veka ntshembo wa hina eka vanhu lava nga ni matimba ni nsusumeto lowunene leswaku va tlhantlha xiphiqo lexi? Mupisalema wa Bibele la huhuteriweke u tsarile: “Mi nga tiṭhembeleni tihosi, hambi v̌a ri v̌ana v̌a v̌anhu la’v̌a hlulekaka ku ponisa.” Kutani ke, i mani loyi hi nga vekaka ntshembo wa hina eka yena? Tsalwa leri ri ya emahlweni ri ku: “Ku katekile loyi Šikwembu ša Yakob, wu nga matimba ya yena, loyi ku ṭhemba ka yena ku nga ka Yehova, Šikwembu ša yena. O endlile matilo ni misav̌a, e lwandle ni hikwaŝo le’ŝi nga ka rona.”—Pisalema 146:3, 5, 6.

Leswi a nga Muendli ni Mutumbuluxi wa misava, Yehovha Xikwembu u ni matimba ni vutlharhi byo herisa vuvabyi. Xana a nga na wona ntwela-vusiwana? Hi ku tirhisa muprofeta wakwe la huhuteriweke, Yehovha wa tshembisa: “Nḍi ta v̌a ṭeṭelela ku fana ni loko munhu a ṭeṭelela ṅwana wa yena l’a ṅwi tirelaka.”—Malakiya 3:17.

Ndzima yo hetelela ya Bibele yi hlamusela xivono lexi kombiweke muapostola Yohane. U vone “[mi]rhi [y]a vutomi [leyi] nyikaka mihlovo ya 12 ya mihandzu, [yi] tswala mihandzu ya kona n’hweti yin’wana ni yin’wana.” Mirhi leyi yo fanekisela ni mihandzu leyi tswariwaka hi yona yi fanekisela malunghiselelo ya le tilweni lama nga ta pfuna vanhu lava yingisaka leswaku va hanya hilaha ku nga heriki.—Nhlavutelo 22:2.

Loko a ya emahlweni, Yohane u tsarile: “Matluka ya murhi i yo tshungula vanhu va matiko hinkwawo.” Matluka lawa yo fanekisela ma fanekisela mikateko leyi humaka eka Xikwembu leyi nga ta hanyisa vanhu, hi tlhelo ra moya ni ra miri. Hikwalaho, hi nga tiyiseka leswaku emisaveni ya ku lulama ehansi ka ku fuma ka Xikwembu, TB yi ta hluriwa hi ku helela naswona hi laha ku nga heriki.—Nhlavutelo 21:3, 4.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 8]

Xikwembu xi tshembisa ku tshungula vanhu hilaha ku nga heriki