Rifuva Ri Hlasela Nakambe!

KU SUKELA hi va-1950, nhlayo ya lava nga ni rifuva (TB) a yi ya yi hunguteka lembe na lembe le United States hi 5 wa tiphesente. Hambiswiritano, ku sukela hi 1985, ku vikiwe ku engeteleka ka 18 wa tiphesente ta lava nga ni TB. Naswona lexi karhataka swinene, hi leswi ku nga ni muxaka lowuntshwa wa vuvabyi lebyi lowu nga tshungulekiki hi mirhi. Sweswi TB yi dlaya vanhu va kwalomu ka timiliyoni tinharhu lembe na lembe. Hikwalaho ka yini ku lwisana na TB swi vonaka swi nga ha ri na vuyelo?

Xivangelo xin’wana hileswaku vavabyi vo tala a va nwi mirhi ya vona ku ringana nkarhi lowu lavekaka—hakanyingi ku nga tin’hweti ta tsevu ku ya eka ta kaye. Hi xikombiso, eka Doroba-nkulu ra New York, vulavisisi byin’wana byi paluxe leswaku 89 wa tiphesente ta ntlawa wa kwalomu ka 200 wa vavabyi lava nga ni TB leyi yaka yi kula, a va nga nwi mirhi ya vona yi kala yi hela. Dok. Lee Reichman, muungameri wa American Lung Association u ri: “Sweswo swi bihe ngopfu, hikuva vanhu volavo (a) a va nge he tshunguleki (b) swi nga ha endleka va va ni TB leyi nga tshungulekiki hi mirhi leyi tolovelekeke.” Kambe lava nga na yona a va nge hlakati rihanyo ra vona ntsena. “Hikwalaho ka leswi va nga yi tirhisiki mirhi ya vona,” Dok. Reichman wa engetela, “va nga tluleta vanhu van’wana.” A swi kanakanisi leswaku leswi swi hoxa xandla eka nhungu wa timiliyoni ta vanhu van’wana lava kumiwaka va ri na byona emisaveni hinkwayo lembe na lembe.

Swichudeni swa Bibele swa swi xiya leswaku ‘mintungu leyi nga etindhawini hi ku tlhandlamana ka tona’ i xiphemu xa xikombiso xa leswaku hi hanya “emasikwini ya makumu” ya mafambiselo ya swilo. (Luka 21:11; 2 Timotiya 3:1) Xana i yini lexi nga ta landzela? I misava leyintshwa, laha ku nga ta ka ku nga ha vi “na munhu l’a . . . nga ta ku: nḍa v̌abya.” (Esaya 33:24) Ina, Yehovha Xikwembu a nga hi tshembisi ku hi wisisa nkarhinyana, kambe u hi tshembisa ntshunxeko wa hilaha ku nga heriki eka vuvabyi ni rifu.—Nhlavutelo 21:1-4.