Vantshwa Va Vutisa . . .

I Mani Loyi Ndzi Faneleke Ku Tekelela Xikombiso Xakwe?

“Vuswikoti bya yena byo tlanga basketbolo a byi hlamarisa. Vanghana va mina hinkwavo a va n’wi rhandza. A ndzi tekelela xikombiso xakwe naswona a ndzi lava ku fana na yena ni ku va ni swilo leswi a a ri na swona.”—Ping, muntshwa wa le Asia.

VANHU lava rhandziwaka ni lava tekeleriwaka hakanyingi va vuriwa swikombiso leswinene. Mutsari wa tibuku Linda Nielsen u ri: “Vantshwa va tekelela vanhu lava va fanaka na vona ni vanhu lava rhandziwaka swinene kumbe lava kumaka masagwadi lawa va ma navelaka.” Hikwalaho, vantshwa va ni mboyamelo wo tekelela tintangha ta vona leti rhandziwaka kumbe leti kokaka mahlo. Kambe vantshwa vo tala va tsakisiwa ngopfu hi tinghwazi ta tibayiskopo, swiyimbeleri ni switsutsumi tanihi swikombiso leswinene.

Kavula, langutelo leri tolovelekeke ra vanhu lava dzunisiwaka hakanyingi ko va vukanganyisi lebyi kunguhatiweke, i rhengu leri endleriweke ku tumbeta swihoxo, ku lava ku tlhomiwa tinsiva ni ku tikumela mali! Ping, la tshahiweke eku sunguleni, u ri: “Ndzi xave tivhidiyo hinkwato ta basketbolo leti nga ni nghwazi ya mina naswona a ndzi ambala swiambalo ni tintangu leti fanaka ni ta yena.” Vantshwa van’wana va ambala tanihi vanhu lava dumeke lava va vonaka eka TV kumbe vatlangi lava dumeke, va endla switayele swa misisi swo fana ni swa tinghwazi ta vona naswona va famba ni ku vulavula ku fana ni tinghwazi leti va ti rhandzaka.

Vanhu Lava Tekeleriwaka —Lavanene Ni Lavo Biha

U nga ha vutisa, ‘Hi rihi khombo ra ku navela ku tekelela munhu un’wana?’ Sweswo swi titshege hi munhu loyi u navelaka ku n’wi tekelela. Bibele yi ri: “L’a fambaka ni tintlhari o ta tlhariha, kambe l’a tolov̌elaka ŝihunguki o ta onhaka.” (Swivuriso 13:20) Bibele a yi hi khutazi leswaku hi va valandzeri va vanhu. (Matewu 23:10) Kambe yi hi byela leswaku hi “tekelela lava dyaka ndzhaka ya switshembiso hikwalaho ka ripfumelo ni ku lehisa mbilu.” (Vaheveru 6:12) Mutsari wa marito lawa, ku nga muapostola Pawulo, u vekele Vakreste vo sungula xikombiso lexinene. Hikwalaho u te: “Mi va vatekeleri va mina, tanihi leswi mina ndzi nga mutekeleri wa Kreste.”—1 Vakorinto 11:1.

Jaha leri vitaniwaka Timotiya ri endle sweswo. U hlakulele vunghana lebyikulu na Pawulo eka maendzo ya vurhumiwa lawa va fambeke swin’we eka wona. (Mintirho 16:1-4) Pawulo a teka Timotiya tanihi “n’wana wa [yena] loyi a rhandzekaka ni loyi a tshembekaka eHosini.” (1 Vakorinto 4:17) Hi ku pfuniwa hi Pawulo, Timotiya u ve wanuna wa Mukreste la xiximekaka.—Vafilipiya 2:19-23.

Hambiswiritano, xana ku nga humelela yini loko wo hlawula ku tekelela munhu la nga xikombiso xo biha? Jaha leri vitaniwaka Richard ri ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya 15 hi vukhale, mudyondzi-kulorhi la vitaniwaka Mario u ve munghana wa mina lonkulu. Vatswari va mina a va ri Vakreste naswona va ringetile ku ndzi pfuna hi tlhelo ra moya. Kambe Mario a ri ni swilo hinkwaswo leswi tsakisaka—vuyimbeleri bya disko, a endla swinkhubyana, a ri ni swithuthuthu ni swilo swin’wana leswi fanaka ni sweswo. A endla leswi a swi lava hi nkarhi lowu a wu lavaka. Mina a ndzi nga pfumeleriwi. Hikwalaho loko ndzi ri na 16 wa malembe, ndzi byele vatswari va mina leswaku ndzi lava ku tshika ku va Mukreste, naswona ndzi tshikile.”

Xana ku ni makhombo lama fanaka yo teka vanhu lava dumeke ni tinghwazi ta mintlango tanihi vanhu lava faneriwaka hi ku tekeleriwa? Ina, ma kona. Hambiswiritano, a swi bihanga ku navela ku tekelela vutshila bya xitsutsumi, mutlangi kumbe xiyimbeleri. Kambe tivutise, ‘Xana vanhu lava va veka xikombiso xa njhani evuton’wini bya vona lebyi tolovelekeke?’ Xana tinghwazi to tala ta mintlango, swiyimbeleri ni switlangi swin’wana a swi tiviwi hikwalaho ka leswi swi nghenaka hi nhloko eku tikhomeni ko biha ka rimbewu, swidzidzirisi ni xihoko? Xana a hi ntiyiso leswaku vo tala a va tiphini, a va eneriseki evuton’wini bya vona ku nga khathariseki mali ni ndhuma leyi va nga na yona? Loko u languta swilo hi langutelo leri, hi wihi mpfuno lowu nga vaka kona hi ku tekelela vanhu vo tano?

I ntiyiso, ku tekelela vanhu lava dumeke eka switayele swa misisi, swiambalo kumbe ku vulavula swi nga ha tikomba tanihi nchumu lowu nga nyawuriki. Kambe ku nga ha va goza ro sungula ro pfumelela misava leswaku yi ku “cinca u fana na yona.” (Varhoma 12:2, Phillips) Eku sunguleni ku cinciwa ko tano ku nga ha tsakisa. Kambe loko u hluriwa hi nkucetelo wa yona hi laha ku heleleke, yi nga ku yisa etindleni leti entiyisweni ti nga ta endla leswaku u lwisana ni Xikwembu. “Xinakulobye ni misava i vulala ni Xikwembu,” ku vula Bibele eka Yakobo 4:4.

Ndlela Leyi Ku Tekelela Xikombiso Lexinene Swi Nga Ku Pfunaka Ha Yona

Hambiswiritano, ku tekelela munhu un’wana la vekaka xikombiso lexinene, ku nga va ni nkucetelo lowunene evuton’wini bya wena! Exikarhi ka Vakreste-kuloni, u nga kuma vo tala lava nga “xikombiso . . . eku vulavuleni, eku tikhomeni, erirhandzwini, eripfumelweni, evutengini.” (1 Timotiya 4:12) Entiyisweni, u fanele u tirhisa vukheta loko u hlawula vanghana hambi ku ri evandlheni ra Vukreste. (2 Timotiya 2:20, 21) Kambe hi ntolovelo a swi tiki ku vona lava hakunene evandlheni ‘va fambaka entiyisweni.’ (2 Yohane 4) Nsinya wa nawu lowu nga eka Vaheveru 13:7 wu ri: “Loko mi ri karhi mi xiyisisa vuyelo bya ku tikhoma ka vona, mi tekelela ripfumelo ra vona.” Malunghana ni tintangha ta wena to tala, ndlela leyi mahanyelo ya tona ma nga ta va ha yona swa ha ta tikomba. Kambe vanhu lavakulu evandlheni va kombise vutshembeki bya vona naswona i vutlharhi ku va u va tiva.

‘Xana ndzi nga tivana ni vanhu lavakulu?’ u nga ha tivutisa. Entiyisweni, leswi swi nga twala swi nga tsakisi eku sunguleni. Kambe tsundzuka vuxaka lebyi Timotiya a a ri na byona ni munghana wakwe la dyuhaleke, muapostola Pawulo. Pawulo u vone vuswikoti lebyi Timotiya a a ri na byona ivi a n’wi khutaza ku “kondletela ku fana ni ndzilo nyiko ya Xikwembu” leyi a ri na yona. (2 Timotiya 1:6) Xana a swi nga ta va swinene leswaku u va na munhu la nga ta ku pfuna ni ku ku khutaza, munhu la nga ta ku khutaza ku hlakulela tinyiko ta wena leti u nyikiweke tona hi Xikwembu?

Muntshwa la vitaniwaka Bryan u kume leswaku mhaka leyi i ntiyiso. A karhatiwa hi mintlhaveko ya ku titekela ehansi loko a sungula ku tolovelana ni nandza wa vutirheli evandlheni la dyuhaleke la nga tekangiki. Bryan u ri: “Ndzi navela nkhathalelo wa rirhandzu lowu a nga wona eka vanhu van’wana, ku katsa na mina; ku hisekela ka yena vutirheli; ni tinkulumo ta yena letinene.” Ana se Bryan wa vuyeriwa hi nkhathalelo lowu yena a wu kumeke eka Mukreste loyi la dyuhaleke. Handle ko tipfinyinga u ri: “Wu ndzi pfune ku cinca leswi a ndzi ri xiswona eku sunguleni—munhu wa tingana la nga ni vumunhu lebyi phirhaka.”

Vatswari Tanihi Swikombiso Swo Swi Tekelela

Buku leyi nge Adolescence—Generation Under Pressure yi vula leswaku vatswari hi vona “ntsena lava nga vaka ni nkucetelo lowunene eku pfuneni kumbe eku siveleni ka vana leswaku va fikelela vumunhu lebyinene.” Handle ka nkongomiso lowu faneleke ni vumunhu byo tano, buku leyi yi ya emahlweni yi vula leswaku, vantshwa “va ta fana ni xikepe lexi nga riki na swihundzulo, lexi hambukaka loko xi biwa hi gandlati rin’wana ni rin’wana.”

Xitsundzuxo lexi xi kombisa leswi muapostola Yakobo a swi tsaleke emalembeni yo tlula 1900 lama hundzeke, hilaha ma tsariweke hakona eka Yakobo 1:6: “A a hambete a kombela hi ripfumelo, a nga kanakani nikatsongo, hikuva loyi a kanakanaka u fana ni gandlati ra lwandle leri fambisiwaka hi mheho ri hungeriwa hala ni hala.” Swi nga ha endleka u tiva vantshwa van’wana lava nga tano. Va rhandza ku hanyela mintsako ya namuntlha, a va na mhaka ni leswi nga ta humelela mundzuku.

Xana u ni vatswari lava chavaka Xikwembu lava nga xikombiso lexinene evandlheni? Loko swi ri tano, xana wa va tekelela? Kumbe u lwisana na vona nkarhi na nkarhi? I ntiyiso, vatswari va wena a va hetisekangi. Kambe u nga honisi timfanelo ta vona letinene—timfanelo leti swi nga swinene ku ti tekelela. Muntshwa wa Mukreste la vuriwaka Jarrod wa tsala: “Ndzi swi navela ngopfu ku tekelela vatswari va mina. Ku hiseka ka vona loku tiyeke evutirhelini, ndlela leyi va langutaneke ni swiphiqo swa timali ha yona ni xikhutazo lexi va ndzi nyikeke xona xo nghenela vutirheli bya nkarhi hinkwawo, hinkwaswo swi ndzi pfunile swinene. Minkarhi hikwayo vatswari va mina va ve swikombiso leswi ndzi swi tekelelaka.”

Xikombiso Lexinene Xo Xi Tekelela

Loko nhlengeletano yo kambisisa ya Gallup yi vutise vantshwa van’wana eUnited States leswaku i vamani vanhu lava va va tekaka tanihi tinghwazi ematin’wini, vo tala va hlawule vachaviseki va tipolitiki va Maamerika. Ko va tsevu wa tiphesente ta lava hlawuleke Yesu Kreste. Hambiswiritano, Bibele yi hi byela leswaku Yesu Kreste u hi siyele “ntila [lowu hetisekeke] leswaku [hi] landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Petro 2:21; Vaheveru 12:3) U khutaza vadyondzisiwa vakwe leswaku va dyondza eka yena. (Matewu 11:28, 29) Kambe, xana leswi u nga swi endlisa ku yini?

Kambisisa vutomi bya Yesu hi vukheta. Ringeta ku hlaya Tievhangeli hinkwato swin’we ni buku leyi nge Nghwazi Leyi Tshameke Yi Hanya.a Xiyisisa ndlela leyi Yesu a dyondziseke vanhu ha yona, ntwela-vusiwana lowu a wu kombiseke loko a tirhisana ni vanhu ni xivindzi lexi a xi kombiseke loko a ri ehansi ka ntshikilelo. U ta kuma leswaku Yesu i xikombiso lexinene lexi u nga xi tekelelaka.

Loko u tolovelana swinene ni xikombiso lexi lexinene lexi hetisekeke, a wu nge ti naveli ngopfu tintangha ta wena leti nga riki ni mahanyelo kumbe vanhu lava dumeke. Xana wa n’wi tsundzuka Ping ni ku navela ka yena ku tekelela nghwazi ya mintlango? Ping wa ha wu tlanga ntlango wa basketbolo nkarhi na nkarhi, kambe u swi xiyile leswaku i vuhunguki ku tekelela vanhu lava dumeke.

Naswona ku vuriwa yini hi Richard? Ku hlawula ka yena xikombiso xo xi tekelela ku n’wi vangele ku fularhela ripfumelo ra Vukreste. Hambiswiritano, Richard u sungule ku tivana ni jaha leri vitaniwaka Simon, leri a ri ri emalembeni ya rona ya va-20, leri a ri ri un’wana wa Timbhoni ta Yehovha. Richard u ri: “Simon a ri ni xinghana eka mina naswona u ndzi pfunile leswaku ndzi kota ku xiya leswaku munhu a nga tiphina hi vutomi handle ko honisa misinya ya milawu ya Bibele. Hi ku hatlisa ndzi sungule ku xixima Simon, naswona xikombiso xakwe xi ndzi pfunile swinene leswaku ndzi vuyela evandlheni ni ku nyiketela vutomi bya mina eka Yehovha. Sweswi ndzi ni ntsako lowukulu naswona ndzi ni xikongomelo xa xiviri evuton’wini bya mina.”

Ina, ku hlawula ka wena vanhu lava u lavaka ku tekelela xikombiso xa vona i mhaka ya nkoka!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Ku tolovelana ni vanhu lava kuleke lava nga ni mahanyelo lamanene swi nga ku pfuna