Vantshwa Va Vutisa . . .

Ku Vuriwa Yini Loko A Nga Ri Amukeli Rirhandzu Ra Mina?

“Ndza vilela ni ku karhateka. Ndza n’wi rhandza. Kambe a ndzi swi tivi leswaku u titwisa ku yini hi mina. Xana ndzi fanele ndzi endla yini? Xana ndzi fanele ndzi n’wi byela leswaku ndza fa hi yena? E-e, sweswo ndzi nge swi endli! Vanhu va ta ku yini hi mina?”—Huda.a

HUDA, nhwanyana wa le Lebanon, a rhandza un’wana loyi a nga ri amukelangiki rirhandzu rakwe. Lexi i xiphiqo lexi tolovelekeke. Nhwanyana un’wana la vitaniwaka Zeina, swi ve tano ni le ka yena. Wa tsundzuka: “A ndzi n’wi vona siku rin’wana ni rin’wana hikuva a ri muakelani wa ka hina. A koka mahlo naswona a a ri mbhuri. Hikwalaho a ndzi fa hi yena.”

Kavula, a swi hoxangi ku va u rhandza ngopfu munhu un’wana—ntsendze loko munhu wa kona a ri Mukreste. (Swivuriso 5:15; 1 Vakorinto 7:39) Naswona a swi hoxangi loko nhwanyana a lava ku tekiwa ni ku va ni ndyangu. Kambe ku vuriwa yini loko u rhandza munhu la fanelekaka loyi a nga swi tiviki leswaku wa n’wi rhandza—kumbe loyi a nga—ku rhandziki?

Ku Vaviseka Loku Vangiwaka Hi Ku Navela Ku Rhandziwa

Ku fana na Huda, u nga ha tivona onge u langutane ni bubutsa ra mintlhaveko. Mintlhaveko ya ntsako yi nga ha tinyika matimba ivi hi ku hatlisa yi landzeriwa hi ku heleriwa hi ntshembo. Zeina u ri: “Minkarhi yin’wana a ndzi tivona onge ndzi nhwanyana la tsakeke evuakweni hinkwabyo, kambe minkarhi yin’wana a ndzi tivona ndzi ri la khunguvanyekeke ku tlula hinkwavo.” Rirhandzu leri nga amukeriwangiki ri nga va xihlovo xa mbitsi, nkelunkelu hambi ku ri gome.

Bibele eka Swivuriso 13:12 yi ri: “Ku langutela lo’ku hlwelaka ka v̌av̌isaisa timbilu.” Loko ku langutela ku nga hetiseki, ku nga ha ku vavisa swinene! U nga ha tikuma u ehleketa hi munhu loyi nkarhi hinkwawo, hi mahlo-ngati u nga ha tsakela ku twa mahungu man’wana na man’wana lama khumbaka yena. U nga lava tindlela ta ku koka nyingiso wa yena kumbe u xavelela ku va na yena. Naswona loko u ri na yena, swi nga ha ku tikela ku tikhoma hi ndlela ya wena ya ntolovelo.

Swilo swi nga nyanya ku biha loko swiendlo swa wena leswi kombisaka rirhandzu swi ku vangela mahlo ya vanhu ni loko minkarhi yin’wana a endla onge a nga ku tsakeli hilaha ku heleleke. Naswona loko u n’wi vona a khathalela un’wana kumbe loko a kombisa musa ntsena ni vumunhu eka van’wana, u nga ha sungula ku va ni mavondzo. Bibele yi ri: “Ku kariha ku ni nsele, ku holov̌a i ku tala ka nambu, loko ma ri mav̌onḍo i mani a nga ta yima e mahlweni ka wona?”—Swivuriso 27:4.

Huda wa yi pfumela mhaka leyi: “Ndzi sungule ku va ni mavondzo lama nga lawulekiki lerova loko a ndzi nga lulamisanga langutelo ra mina, a ndzi ta va ndzi hlangane nhloko.” Nakambe munhu a nga ha tilan’wa. Huda u te: “A ndzi tivona nandzu wa ku rhandza munhu loyi a nga ndzi rhandziki ni ku va ndzi tidyise mbitsi.”

Hambileswi ematikweni ya le Vupela-dyambu nhwanyana swi n’wi olovelaka ku ya eka jaha a ri byela ta mbilu yakwe, a hi vanhwanyana hinkwavo va nga swi kotaka ku endla tano. Nakambe eka mindhavuko ya van’wana, swi nga tekiwa yi ri mhaka leyi humeke endleleni kumbe leyi khomisaka tingana loko nhwanyana a teka goza ro tano. Kutani, xana u fanele ku endla yini loko u rhandza munhu la nga ri amukeliki rirhandzu ra wena?

Ku Kambisisa Mintlhaveko Ya Wena

Xo sungula, kambisisa mintlhaveko ya wena hi langutelo lerinene naswona hi vukheta. Bibele ya tsundzuxa: “L’a ṭhembaka mbilu ya yena i šihunguki.” (Swivuriso 28:26) Ha yini? Hikuva hakanyingi nsusumeto wa timbilu ta hina wu bihile. (Yeremiya 17:9) Naswona leswi hi anakanyaka leswaku i rirhandzu hakanyingi hi kuma leswaku a hi rona. Huda u te: “A ndzi lava nkhathalelo ni rirhandzu. A ndzi lava munhu la nga ta ndzi rhandza ni ku ndzi khathalela. Ku sukela evuhlangini bya mina a ndzi si tshama ndzi kombiwa rirhandzu. Sweswo swi ndzi karhate ngopfu.” Loko u huma endyangwini lowu ku nga hava rirhandzu kumbe lowu nga ni tihanyi, u nga ha va ni torha ra ku lava ku rhandziwa ni ku khathaleriwa. Kambe, xana rirhandzu ra nyanyuko hi rona ntsena leri nga ku tshungulaka?

Lexi vavisaka, vanhu lava nga hava ntsako ni lava nga ni gome hakanyingi va hundzuka vanghana va vukati lava nga pfuniki nchumu. Va nghenela vukati va langutele ku kuma leswi a va swi lava hi mahlo-ngati. Hambiswiritano, ntsako wa xiviri wu kumiwa hi ku nyika, hayi hi ku nyikiwa. (Mintirho 20:35) Nakambe wansati u va la humelelaka evukatini loko a eneriseke hi leswi a nga xiswona niloko a nga ‘veki tihlo etimhakeni ta yena ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.’—Vafilipiya 2:4.

Loko u tivona u ri ehansi ka ntshikilelo wo nghenela vukati, u nga ha nyanyukisiwa hi nkhathalelo wun’wana ni wun’wana lowu humaka eka munhu wa rimbewu leri hambaneke. Minkarhi yin’wana nhwanyana u navela rirhandzu ra nyanyuko hikwalaho ka nsusumeto wa vanghana ni ndyangu wa ka vona. Ematikweni man’wana ku bumabumeriwa ngopfu leswaku nhwanyana a tekiwa endzhaku ka loko a fike emalembeni ya ku tekiwa. Buku leyi nge Women in the Middle East yi ri: “Loko wansati a tshinelela makume-nharhu wa malembe hi vukhale a nga si tekiwa, ndyangu wa ka vona wu sungula ku vilela swinene hikwalaho ka yena.” Tanihi leswi ku xiximeka ka ndyangu ku khumbekaka, tatana a nga ha ringeta leswaku vana va yena va tekiwa va ha ri vatsongo loko swi koteka.

Hambiswiritano, misinya ya milawu ya Bibele i ya nkoka ku tlula ndhavuko. Nakambe Matsalwa ma khutaza vantshwa leswaku va rindza kukondza va ‘hundza eka vurhumbuki bya vuntshwa’ va nga si nghenela vukati. (1 Vakorinto 7:36) Kutani ke, ku vuriwa yini loko u vona onge vanghana kumbe vatswari va wena va ku vangela ntshikilelo lowu nga fanelangiki leswaku u nghenela vukati? Bibele yi hi byela leswaku nhwanyana wa Muxulamiti hi xivindzi u byele vanakulobye vakwe leswaku ‘va nga tshuki va pfuxa kumbe ku hlohlotela rirhandzu eka yena ku fikela loko yena a swi rhandza.’ (Risimu ra Tinsimu 2:7) Kumbexana na wena loko wo tiphofula hi ndlela leyi fanaka leyi kombisaka xivindzi swi nga ku vuyerisa, ngopfu-ngopfu loko vatswari va wena va chava Xikwembu.

Ku Langutana Ni Ntiyiso

Hambiswiritano, eku heteleleni wa boheka ku langutana ni ntiyiso malunghana ni munhu loyi u n’wi rhandzaka. Swi nga ha endleka swi nga olovi ku endla tano naswona u nga ha karhateka emintlhavekweni. Kambe Matsalwa ma nyikela xitsundzuxo: “Šav̌a ntiyiso u nga wu šav̌isi.” (Swivuriso 23:23) Tivutise: ‘Xana ndzi ni xisekelo xa xiviri xa ku n’wi rhandza? Kahle-kahle ndzi n’wi tiva ku fika kwihi munhu loyi? Xana ndza swi tiva leswi nga emiehleketweni yakwe, mintlhaveko, makungu, mikhuva, mahanyelo yakwe, vuswikoti, titalenta ni hanyelo rakwe?’

Nchumu wun’wana lowu u faneleke ku wu kambisisa hi leswaku munhu loyi u kombise ku ku tsakela ka ntiyiso kumbe e-e. Hakanyingi, ku kombisa tintswalo kumbe xinghana ntsena swi tshika swi tekiwe hi ndlela leyi hoxeke. Huda u ri: “A a ndzi kombisa tintswalo, kambe ndzi teke marito ni swiendlo swakwe tanihi ndlela ya ku ndzi tsakela hikuva a ndzi lava swona. Endzhaku ka loko ndzi swi xiyile leswaku a nga ndzi tsakeli, ndzi titwe ndzi khomisiwe tingana. A ndzi tivona ndzi nga faneriwi hi rirhandzu rakwe ni leswaku ku ni swin’wana leswi hoxeke eka mina.”

Kumbexana na wena u titwe hi ndlela leyi hikwalaho ka xiendlakalo lexi fanaka. Hambiswiritano, tsundzuka leswaku ku va munhu loyi a nga ku rhandzi a swi vuli swona leswaku swi ta va tano ni le ka un’wana. Ku tlula kwalaho, jaha leri a ko va rona ntsena emisaveni!

Ku Hlula Ku Vaviseka

Hambiswiritano, swi nga ha ku tekela nkarhi wo leha leswaku u horisa mbilu ya wena. Xana i yini lexi nga ku pfunaka? Ndlela yin’wana i ku tiphofula ni ku byela “munghana” leswi nga embilwini ya wena—Mukreste la wupfeke la nga ta ku yingisela. (Swivuriso 17:17) Kumbexana ku ni wansati la kuleke evandlheni loyi u nga vulavulaka na yena. Vatswari lava nga Vakreste va nga ha hoxa xandla swinene hi ku nyikela mpfuno ni nseketelo. Zeina wa tsundzuka: “Wansati un’wana wa Mukreste evandlheni ra ka hina u xiye gome leri a ndzi ri na rona naswona a wupfe kahle lerova a ta swi kota ku ndzi pfuna. Ndzi titwe ndzi ntshunxekile loko ndzi ri na yena naswona ndzi n’wi byele hinkwaswo. U ndzi khutaze ku vulavula ni vatswari va mina. Hikwalaho ndzi vulavule na vona kutani va ndzi twisisile va tlhela va ndzi pfuna.”

Nakambe, tsundzuka matimba ya xikhongelo. (Pisalema 55:22) Huda u ri: “Swikhongelo swa mina eka Yehovha swi ndzi pfune ku hlula ku vaviseka ka mina. A ndzi tlhela ndzi hlaya swihloko leswi khutazaka swa timagazini ta Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka!” Ku engetela kwalaho, i swa nkoka leswaku u nga tihambanisi ni van’wana. (Swivuriso 18:1) Tihlanganise ni vanhu van’wana. Zeina wa tsundzuka: “Nchumu wun’wana lowu ndzi pfuneke, a ku ri ku tshama ndzi khomekile ni ku nghenela vuphayona [muvuri wa evhangeli wa nkarhi hinkwawo]. Ndzi tlhele ndzi tolovelana ni vavasati van’wana evandlheni. Leswi swi ndzi pfunile leswaku ndzi kula emoyeni.”

Bibele ya vula leswaku “nkari wu kona wa ku ranḍa,” naswona hi ku famba ka nkarhi swi nga ha endleka leswaku u kuma loyi a nga ta amukela rirhandzu ra wena. (Eklesiasta 3:8) Yehovha Xikwembu u vumbe vanhu va ri ni ku navela ku kuma ntsako lowu fambisanaka ni rirhandzu evukatini, naswona eku heteleleni na wena u nga ha swi kota ku fikelela lunghiselelo leri ra risima ra Muvumbi wa hina Lonkulu. Enkarhini wa sweswi, ha yini u nga tiphini hi malembe ya wena lama u nga siki nghenelaka vukati ha wona, lama nga ‘riki na swivilelo,’ hilaha muapostola Pawulo a vulaka hakona? (1 Vakorinto 7:32-34) Ku nga khathariseki leswaku u le ka xiyimo xihi, tiyiseka leswaku xitshembiso xa Bibele xi ta hetiseka: “[Yehovha] u funungula šandla ša wena, u šurisa hikwaŝo le’ŝi hanyaka.”—Pisalema 145:16.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Minkarhi yin’wana tintswalo ti tekiwa hi ndlela leyi hoxeke