Khombo Ra Ku Fa Ka Vantshwa

“Ndzi vona onge tintangha ta hina ta hela.”—Johanna P., nhwana wa malembe ya 18 loyi a ha ku sungulaka eyunivhesiti ya le Connecticut, U.S.A.

MAPHORISA ma vone mihlolo epurasini leri nga ehandle ka Hobart, ntsindza wa Tasmania, tiko leri nga xihlala xa Australia. Endlwini a ku ri ni vanhwanyana va mune lava nga ni malembe lama nga exikarhi ka 10 na 18. Hinkwavo a va file, va dlayiwe hi tata wa vona, loyi na yena a a wele kwala kusuhi na vona, a dlayiwe hi ku baleseriwa hi xibalesa enhlokweni. A a khavangeriwe voko ra xinene hi xihloka. Ku gevengiwa loku ku tseme vaaki hinkwavo va le Tasmania minhlana. Naswona ku siye vanhu ni xivutiso lexi nga hava nhlamulo, lexi nge—Hikwalaho ka yini? Hikwalaho ka yini ku dlayiwe vanhwanyana volavo va mune lava nga riki na nandzu?

Belgium ra ha hlundzukisiwe hi ku pfinyiwa ka vanhwanyana va tsevu ni ku dlayiwa ka mune wa vona hi mupfinyi loyi se a a ntshunxiwile leswaku a ya hetisa xigwevo xakwe a ri ehandle ka khotso. Ku vutisiwa xivutiso lexi fanaka—Hikwalaho ka yini? EArgentina, vamanana van’wana va tiyiseka leswaku vanhu lava ringanaka 30 000, vo tala va vona ku nga vana va vona va majaha ni vanhwanyana, va nyamalarile eka nyimpi leyi vuriwaka nyimpi ya lunya.a Van’wana eka lava va weriweke hi khombo leri va xanisiwile, va huduriwa kutani va hahisiwa hi xihahampfhuka elwandle ivi va cukumetiwa elwandle-nkulu. Vo tala va cukumetiwe va ri karhi va hanya. Xana a va dlawela yini? Vamana wa vona va ha yimele tinhlamulo.

Hi 1955, Nhlangano wa Misava wa Vamanana wu sole vuphukuphuku bya nyimpi yoleyo wu tlhela wu vula leswaku nhlangano wolowo “wu ni xirilo lexikulu etikweni, xirilo xa xitsundzuxo lexi humaka eka vavasati hinkwavo lava lwelaka ku sirhelela vana va vona, lavakulu ni lavatsongo, va va sirhelela evubihini lebyi tisiwaka hi nyimpi ni ku lunghiseleriwa ka nyimpi.” Lexi hlamarisaka, nhlayo ya vantshwa lava feke etinyimpini leti halateke ngati ku sukela loko nhlangano wolowo wu ve kona yi ya emahlweni yi engeteleka emisaveni hinkwayo—vanhu va lahlekeriwe ngopfu hi vana lava a va ta tswariwa va ri ni vuswikoti byo hambana-hambana.

Matimu Ya Khale Ya Ku Fa Ka Vantshwa

Swiendlakalo swa matimu swi tele hi ngati ya vantshwa. Hambi ku ri eka lembe-xidzana ra hina leri hluvukeke, tinyimpi ta rixaka ni swivongo ti yayarhele vantshwa vo tala. Swi vonaka onge vantshwa va boheka ku hakela hi vutomi bya vona hikwalaho ka swihoxo ni ku navela swikhundla leswi tlakukeke ka vatswari va vona.

Etikweni rin’wana ra laha Afrika, vandla rin’wana ra vukhongeri ra mavuthu ya vantshwa leri tivitanaka Vuthu leri Lwelaka Hosi, ri humbiwe mano leswaku ri pfumela leswaku tikulu a ti ngheni enyameni ya rona, ku vika magazini lowu nge The New Republic. A swi hlamarisi leswi mhaka leyi a yi ri ni xihloko lexi nge “Vukholwa-hava bya Vana va kondlo-a-ndzi-dyi”! Mindyangu yi tekeriwa vana va yona va majaha ni va vanhwanyana—lava a va nga sirhelekanga eka tikulu ta swibalesa nikatsongo—swa va fanela ku vutisa xivutiso lexi nge: Vana va hina a va dlawela yini? Hi xihi xikongomelo xa kona hakunene?

Lexi engetelaka mbitsi leyi ni ku xaniseka loku hinkwako, i ku tidlaya ka vantshwa loku tateke misava.

[Tinhlamuselo ta le hansi]