“U Nga Swi Kota Ku Tshika—Hina Hi Tshikile!”

HI MUYIMERI WA XALAMUKA! EJAPANI

Hi ku ya hi swiviko swin’wana, swikepe swa le Yuropa leswi fikeleke eJapani eku heleni ka va-1500 a swi ri ni vaendzi lava dzahaka fole, lava a va vonaka onge va lo “tshivela ndzilo emakhwirini ya vona.” Ku hlamala ku siviwe hi ku navela ku tiva, lerova hi va-1880, mukhuva wa ku tirhisiwa ka fole a wu tolovelekile eJapani. I mani loyi a anakanyeke leswaku vatukulu va Majapani lawa a ma hlamarile namuntlha va ta hlayiwa exikarhi ka vadzahi lavakulu va fole emisaveni?

“AHI lava ku titwa hi kurile, hi twa leswi vanhu lavakulu va swi twaka.”—Akio, Osamu na Yoko.

“A ndzi lava ku hunguta miri.”—Tsuya.

“A ndzi rhandza ku tiva.”—Toshihiro.

“A hi nga anakanyi leswaku fole ri ta hi onha hi ndlela leyi.”—Ryohei, Junichi na Yasuhiko.

“A ndzi lava ku sivela ku hlanta ka nimixo loko ndzi tike ra vumbirhi.”—Chieko.

“Ndzi dzahile hileswi a ndzi lava ku susa tingana hi nkarhi wa minhlangano ya bindzu.”—Tatsuhiko.

Sweswo i swivangelo leswi nyikeriweke loko ntlawa wa vanhu va laha va vutisiwe lexi endleke leswaku va sungula ku dzaha fole. Tinhlamuselo to tano ta twisiseka, hikwalaho ka leswi van’wana va vitanaka Japani paradeyisi ya vadzahi. Kambe, hilaha ku xiyekaka vanhu lava boxiweke laha henhla hinkwavo va tshikile ku dzaha fole. Wa swi vona leswaku va yi lwile loko u anakanya hi swihinga leswi vangiwaka hi ndhawu ya ka vona. Xana wa tivutisa leswaku va swi endlise ku yini? A hi rhangeni hi kambisisa ndlela leyi ku tirhisiwa ka fole ku hangalakeke ha yona namuntlha eJapani.

Xiyimo Xa Fole

Kwalomu ka vavanuna va le Japani va 56 wa tiphesente va dzaha, loko va ringanisiwa ntsena ni vavanuna va le Amerika va 28 wa tiphesente lava nga ni malembe ya 15 kumbe ku tlula. Vadzahi va le Japani va 34 000 000 va katsa kwalomu ka 22 wa tiphesente ta vavasati, lava vunyingi bya vona va ha riki vantshwa. Xikombiso xa vanhu lavakulu ni vunavetisi bya vutshila swi hoxe xandla swinene eka ku andza ka xihatla ka vantshwa lava dzahaka. Ku navetisiwa ka fole eka TV na xiya-ni-moya, loku yirisiweke le United States ku tlula makume mambirhi wa malembe lama hundzeke, ku yirisiwile eJapani sweswi.

Ku tlula kwalaho, fole ri kumeka hi ku olova emichinini yo tala leyi xavisaka ya le switarateni eJapani. Loko se va khome phakete ra fole, a hi vo tala lava yingisaka rungula ro hungasa leri tsariweke eka rona. Rungula ra kona ri nga ha hlayeka hi ndlela leyi: “Hi nga dzaheni ngopfu; swi nga hi onha rihanyo.” Naswona ku engetela eku honiseni ka makhombo lamakulu lama vangiwaka hi fole, xikombiso xo biha xa vanhu vo tala lava dumeke na xona xi kucetela Majapani leswaku ma dzaha, xi va yenga leswaku va titwa va sirhelelekile.

Kutani, a swi hlamarisi leswi vayimeri lava lwisanaka ni ku dzaha va khunguvanyekaka hi ku honisa ka Japani ku tshikisa vaaki va rona vo tala ku dzaha. Kambe vadyondzisi va sungula ku vona nkoka wo tsundzuxa vanhu leswaku ku dzaha ku xungeta rihanyo ni vutomi bya vona. Ina, vanhu lava dzahaka va le Japani va va ni swiphiqo swa rihanyo leswi fanaka ni leswi xanisaka vadzahi va le matikweni man’wana—ku hlamba timbilu, ku heleriwa hi moya, ku khohlola swinene, ku pandza ka khwiri, ku nga naveli swakudya, ku hatla u khomiwa hi xirhami naswona kumbexana, minkarhi yin’wana ku fa swi nga rindzeriwanga hikwalaho ka khensa ya mahahu, vuvabyi bya mbilu kumbe swiphiqo swin’wana.

Ku sukela hi April 1, 1985, feme yo endla fole ya le Japani yi xaviwe hi vanhu, leswi heriseke ku lawuriwa ka yona hi hulumendhe ku ringana makume ya malembe. Hambiswiritano, ya ha ri ni vuxaka lebyikulu na hulumendhe lebyi sivelaka magoza wahi ni wahi ya xiviri ya ku herisa ku dzaha. Leswi swi kombisa lexi endlaka leswaku mintlawa leyi lwisanaka ni ku dzaha fole yi languta Japani namuntlha tanihi paradeyisi ya vadzahi. Naswona swi kombisa lexi endleke leswaku The Daily Yomiuri yi vika leswaku madokodela ya laha ma karhateka hi mhaka ya leswaku Japani i “tiko leri khutazaka ku dzaha.”

Leswaku u kota ku kuma ndlela leyi van’wana va tshikeke ha yona, vona bokisi leri nge “Ndlela Leyi Hi Tshikeke Ha Yona.”

Xana U Nga Tshika Hi Ndlela Yihi?

Xitsundzuxo lexi humaka eka khale ka vadzahi va fole, vo tano lava boxiweke eka bokisi leri, xi katsakanyiwa hi ndlela leyi: Vana ni nsusumeto lowu kongomeke wo tshika. Ku rhandza Xikwembu ni ku navela ku xi tsakisa i nsusumeto lowunene ngopfu. Naswona wun’wana lowunene i ku rhandza muakelani wa wena. Veka pakani, ivi u yi namarhela. Swi endle swi tiviwa leswaku wa tshika—byela vanghana va wena, naswona kuma mpfuno eka swirho swa ndyangu wa wena. Loko swi koteka tshika hi nkarhi wolowo. Naswona endla leswi u nga swi kotaka leswaku u papalata ndhawu leyi ku dzaheriwaka eka yona.

Loko wa ha dyondza Bibele, kurisa vunakulobye bya wena ni Timbhoni ta Yehovha. Hi ku va exikarhi ka tona, u ta hatla u lahlekeriwa hi ku navela ka wena ku dzaha. Hi hala tlhelo, loko u ri un’wana wa Timbhoni ta Yehovha la dyondza Bibele ni munhu la dzahaka, u nga n’wi heleli mbilu. N’wi pfune leswaku a rhandza Yehovha swinene ku tlula mukhuva wa yena lowu vavisaka.

[Box/Pictures on page 16, 17]

“Ndlela Leyi Hi Tshikeke Ha Yona”

Mieko: “Loko ndzi sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha, a ndzi tiyiseka leswaku a ndzi nge tshiki ku dzaha. Xikongomelo xa mina xo dyondza a ku ri leswaku vana va mina va dyondza ndlela yo kuma vutomi. Kambe hi ku hatlisa ndzi swi xiyile leswaku mutswari u fanele a veka xikombiso, kutani ndzi sungule ku khongela hi mbilu hinkwayo eka Yehovha Xikwembu ndzi kombela mpfuno. Swi lave matshalatshala ku endla leswi ndzi swi khongeleleke, naswona ndzi titwe ndzi ri ni nhlomulo swa xinkarhana. Kambe a ndzi nge ri rivali ripfalo leri baseke leri ndzi titweke ndzi ri na rona loko ndzi hetelele ndzi tintshunxile eka mukhuva lowu lowu thyakeke.”

Masayuki: “Endzhaku ko va munhu loyi a dzaha maphakete manharhu hi siku ni le ndzhaku ka ndzingo ni xihoxo lexikulu, ndzi hetelele ndzi time fole ra mina ro hetelela ivi ndzi hambana ni fole. Ndyangu wa mina, Timbhoni-kulorhi na Yehovha Xikwembu va ndzi pfunile leswaku ndzi tshika. A ku nga ri na munhu loyi a pfumela leswaku ndzi tshikile, eka vanhu lava ndzi tirhaka na vona ebankini. Ndzi ringanyete leswaku, tanihi mahanyelo lamanene eka tikhasitama ta hina, vatirhi va le hofisini laha ku bankiwaka kona va nga dzahi hi nkarhi wa ntirho. Ku endliwe hi ku ya hi xiringanyeto xa mina, hambileswi 80 wa tiphesente ta vatirhi a va ri vadzahi. Mukhuva lowu sweswi wu tirha emarhavini ya 260 ya banki ya hina.”

Osamu: “Loko ndzi ri karhi ndzi dyondza ntiyiso eRitweni ra Xikwembu, Bibele, a ndzi swi tiva leswaku ndzi fanele ndzi tshika ku dzaha. Ndzi hete kwalomu ka lembe. Hambiloko se ndzi tshikile, ndzi boheke ku lwa ni ku navela ku dzaha ku ringana tin’hweti ta tsevu. A ndzi swi tiva embilwini leswaku a ndzi tiyimisele ku tshika.”

Toshihiro: “Gandzelo ra nkutsulo ra Yesu ri ndzi khumbe ngopfu lerova ndzi vone swi fanerile ku titsona swo karhi hi ku tshika ku dzaha.”

Yasuhiko: “Xiboho xa mina xo yingisa Yehovha Xikwembu ni ku tshika ku dzaha xi ponise vutomi bya mina. Siku rin’wana, kamara leri a ndzi tirhela eka rona ri tale hi gasi ya propane leyi a yi pfuta. Hi ntolovelo, a ndzi ta va ndzi lumeke fole, leri a ri ta va ri vange ku buluka. Kambe tanihi leswi a ndzi tshike ku dzaha masiku ma nga ri mangani emahlweni ka kwalaho, ndza ha hanya ni namuntlha naswona ndzi vulavula ha swona.”

Akio: “Loko ndzi tshuka ndzi hlamba timbilu, ndzi ehlekete leswaku a ndzi vavisiwa hi ku dzaha. Kambe a ndzi tshikanga. Rungula ro sungula leri tshembekaka leri ndzi ri kumeke malunghana ni makhombo ya ku dzaha a ri huma eka nsati wa mina, loyi a ri un’wana wa Timbhoni ta Yehovha. Ku nga ri khale ndzi sungule ku dyondza Bibele, naswona ndzi hlaye etibukwini ta Watch Tower leswaku mudzahi a nga vavisi yena ntsena kambe ni swirho swa ndyangu wa yena. Ndzi tshike hi nkarhi wolowo!”

Ryohei: “Nsati wa mina a a tolovele ku ndzi xavela fole—maphakete ya 20 hi nkarhi wun’we. Kambe endzhaku ka ku dyondza Bibele ni Timbhoni, u arile ku ndzi xavela nchumu lowu a swi tiva leswaku wu ta ndzi vavisa. Kutani ndzi pfule vhengele ra mina ro xavisa fole. A ndzi dzaha maphakete manharhu ni hafu hi siku. Kutani ndzi sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni. Ku nga ri khale ndzi lave ku va xivulavuri lexi nga ni vuswikoti eka tinhloko-mhaka ta Bibele. Kutani ndzi tshike ku dzaha leswaku ndzi ta fanelekela ndzetelo lowu eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni.”

Junichi: “Xinhwanyetana xa mina, lexi nga Mbhoni, a xi karhateka hi vutomi bya mina. Xi ndzi endle ndzi hlambanya leswaku ndzi ta tshika ku dzaha, naswona ndzi tshikile.”

Tsuya: “Loko ndzi ye eHolweni ya Mfumo ro sungula, ndzi kombele nchumu wo chela eka wona nkuma wa fole ni mencisi loko ndzi nghena. Lexi ndzi hlamariseke, ndzi byeriwe leswaku a ku nga ri na loyi a dzahaka. Ndzi swi tivile leswaku a ndzi fanele ndzi tshika ku dzaha. Masiku ya nhungu ya maxangu ndzi ri exibedlhele ma ndzi khorwise leswaku a ndzi nga swi lavi ku tlhela ndzi langutana ni nhlomulo lowu u vaka na wona loko u tshika ku dzaha.”

Yoko: “Ndzi dyondze hi mhaka leyi eka timagazini ni tibuku tin’wana ta Timbhoni ta Yehovha, ndzi kuma ndlela leyi Yesu a swi aleke ha yona swidzidzirisi leswi a nyikiweke swona loko a ri kusuhi ni ku beleriwa emhandzini ya nxaniso. Ndzi khongele eka Yehovha Xikwembu, ndzi n’wi byela leswaku ndzi lava ku va mudzunisi wa vito ra yena la baseke. A ndza ha dzahanga endzhaku ka sweswo. Loko vanhu va dzaha va ri ekusuhi na mina, a ndzi lava ku koka musi wa vona, kambe ndzi swi papalatile hi ku hatlisa, tanihi leswi a ndzi lava leswaku ku navela ka mina ku dzaha ku nga ha vuyi.”

Khale ka vadzahi lava hinkwavo va tiyimisele ku nga ha pfuki va dzahile. Xana u mudzahi la lavaka ku tshika mukhuva lowu?

Mieko

Osamu

Yasuhiko

Akio ni nsati, Sachiko

Junichi ni n’wana wakwe Meri

Yoko